Teoria wychowania - zagadnienia na egzamin

1. Teoria wychowania jako subdyscyplina pedagogiczna. (przedmiot badań, struktura, geneza, metodologia, rozwój teorii wychowania)

2. Czy pedagogom potrzebna jest nauka teoretyczna, czyli znaczenie teoretycznego przygotowania w sprawnym działaniu.

3. Wartość i wartościowanie - podstawowe pojęcia aksjologii (dzieje kategorii wartości)

4. Ontologia humanistyczna wartości.

5. Klasyfikacje wartości, szczególnie te, na których zasadza się wychowanie człowieka.

6. Specyfika aksjologicznej struktury człowieka (Struszewski)

7. Znaczenie aksjologii w wychowaniu - pedagogika jako nauka silniej zorientowana na wartości czy cele wychowania?

8. Ideał wychowania - pojęcie, rodzaje, składniki.

9. Znaczenie ustanawiania ideału wychowania w pedagogice.

10. Istota celów wychowania (ich cechy, rodzaje)

11. Znaczenie uświadamiania sobie celów wychowania przez wychowawcę oraz wychowanków,

12. Źródła celów wychowania.

13. Koncepcje teoretyczne dotyczące ustanawiania celów wychowania.

14. Postawy wobec życia jako naczelne cele wychowania.

15. Teleologia wychowania jako wyodrębniony dział filozofii wychowania.

16. Proces wychowania jako nadawanie i odbiór wpływów wychowawczych.

17. Modelowanie - zasadnicza metoda wychowawczego oddziaływania.

18. Presja sytuacyjna - zastosowanie, znaczenie, zagrożenia wychowawcze.

19. Trening a tworzenie nawyków i przyzwyczajeń.

20. Funkcja nadawania znaczenia w internalizacji norm moralnych i ról społecznych.

21. Istota ludzka podmiotem zabiegów wychowawczych (spojrzenie przedstawicieli różnych nauk na specyfikę człowieka)

22. Konstytutywne cechy osoby ludzkiej.

23. Znaczenie budowania autorytetu nauczyciela w wychowaniu.

24. Porównanie pojęć - autorytet.

25. Wychowanie autorytatywne, autorytarne, autokratyczne - ocena tych typów wychowania.

26. Typologie autorytetów moralnych i pedagogicznych.

27. Zasady, o których powinien pamiętać pedagog wskazując wychowankom autorytety moralne.

28. Poszanowanie godności człowieka.

29. Godność jako postawa wbudowana w charakter człowieka.

30. Rola godności w humanistyce - pojęcia godności w historii etyki oraz w paktach praw człowieka (Konwencja Praw Dziecka)

31. Typologia godności.

32. Postawy przeciwne godności.

33. Specyficzne cechy osób postępujących godnie - analiza biograficzna.

34. Błąd w wychowaniu - pojęcie, rodzaje.

35. Przyczyny błędu w wychowaniu.

36. Sposoby minimalizacji zachowań błędnych nauczyciela.

37. Skutki błędów w wychowaniu.

38. Narzędzia diagnostyczne do badania błędów w wychowaniu oraz analiza błędnych zachowań rodziców i nauczycieli.

39. Poglądy i idee wychowawcze wybitnych pedagogów:

1. Janusz Korczak

2. Jan Władysław Dawid

3. Stanisław Kunowski

40. Altruizm lub radość życia w wychowaniu.

---