Teoria socjologiczna i struktura społeczna
Status społeczny pozycja zajmowana przez jednostkę w systemie społecznym w określonym czasie
Rola - działania mające na celu odtworzenie oczekiwań przypisanych danej pozycji
Status + rola = struktura społeczna
Podstawową cecha struktury społecznej jest fakt, że z określonym statusem społecznym wiąże się nie jedna, ale cały szereg ról( zespół ról- zespół zależności w rolach przypisanej jednostce ze względu na status społeczny) - np. rola nauczyciela wiąże go z uczniami, rodzicami, innymi nauczycielami, dyrektorem
Wzór strukturalny określany jest mianem roli złożonej, która jest zespołem ról związanych z wieloma statusami społecznymi. Kobieta: matka, żona katoliczka, nauczycielka.
Sekwencja statusów społecznych - czasowe następstwo zachodzące z dostateczna szybkością
Uczeń - student - magister - doktor - profesor
Struktura społeczna to sekwencja statusów, zestawy statusów, trwałe układy zestawów ról
Źródła konfliktów to wypełnianie tej samej roli, ale zajmowanie odmiennych statusów społecznych, co przekłada się na wyznawanie różnych wartości, odmiennych oczekiwań. Dotyczy to ludzi, których zestawy ról obejmują osoby o odmiennych stratusach np. nauczyciele
MECHANIZMY SPOŁECZNE SŁUŻĄCE UZGODNIENIU RÓL W ZESTAWACH RÓL:
1. Zróżnicowanie zaangażowania w rolę wśród objętych zestawem ról
Różne zaangażowanie w dany układ ról widać na przykładzie rodziców i przedstawicieli kuratorium pracą nauczyciela.
To zróżnicowanie powoduje amortyzację zakłóceń
2. Zróżnicowanie władzy osób objętych zestawem ról
Zrównoważenie decyzji matki i przeciwstawnej jej decyzji ojca powoduje, że dziecko ma więcej niezależności, ponieważ występuje rywalizacja sił miedzy rodzicami, ale to nie oznacza, że dziecko nie podlega kontroli rodziców
3. Ochrona zachowań związanych z rolą przed obserwowalnością ze strony partnerów zestawu ról.
Jednostka nie pozostaje w ciągłych interakcjach ze wszystkim partnerami zestawu ról, co sprawia, że zestaw ról może sprawnie funkcjonować.
Kontrola społeczna wymaga obserwowalności zachowań.
Wyłączenie spod obserwowalności może być korzystne, np w przypadku wykładu akademickiego, który nie jest dostępny dla wszystkich, ponieważ wtedy zostałby sprowadzony do najniższego poziomu.
Wyłączenie spod obserwowalności (kontroli innych) może być też negatywne, ponieważ jeśli dotyczy to lekarza, który może obniżyć, jakość swój usług mając świadomość ze nikt tego nie kontroluje.
Oba przykłady pokazują, że niezbędne jest optimum obserwowalności, które sprzyja odpowiedzialności publicznej i niezależności.
4. Zapewnienie obserwowalności konfliktu żądań stawianych ludziom zajmujących dany status społeczny
Pluralistyczna niewiedza - wzór, w którym członkowie grupy nie zdają sobie sprawy, że jego postawy i oczekiwanie są podzielane przez innych ludzi.
Przejście z pluralistycznej niewiedzy do powszechnej wiedzy związane jest z ponownym zdefiniowaniem oczekiwań związanych z rolą.
5. Społeczne poparcie ze strony ludzi zajmujących podobne statusy i mających podobne trudności w obliczu niespójnego wewnętrznie zestawu ról
Jednostka nie jest osamotniona, ponieważ istnieją inni w podobnej sytuacji, zajmujący ten sam status.
Stowarzyszenia zawodowe, które walczą o interesy pracowników czy kodeksy zawodowe, które przedstawiają wzory zachowań.
6. Ograniczenie zestawu ról
Zerwanie pewnych zależności w zestawie ról bez uszczerbku dla całej struktury np. stosunki przyjaźni, ale częściej dzieje się tak, że to jednostka odchodzi a struktura społeczna zostaje.
Zestaw statusów społecznych to zespół odrębnych pozycji przypisanych jednostkom w jednym lub kilku systemach społecznych.
Jednostka zajmuje więcej niż jeden status społeczny; pracownik ma rodzinie, jeżeli przeżył śmierć kogoś bliskiego to pracodawca modyfikuje sadzanie wobec niego.
Statusy dzielimy na przypisane (dzięki urodzeniu) oraz osiągalne (nasza własna praca)