Fibromyalgia
należy do grupy przewlekłych, idiopatycznych chorób bólowych układu mięśniowo-szkieletowego
to choroba charakteryzująca się przewlekłym rozlanym bólem mięśni i kości, wrażliwych okolic tkanek miękkich (mięśni i ścięgien) oraz silnym zmęczeniem fizycznym.
występuje głównie u dorosłych. U dzieci zdarza się bardzo rzadko, głównie w wieku dorastania. Kobiety chorują częściej od mężczyzn. Dzieci z tą chorobą mają wiele wspólnych cech z dziećmi cierpiącymi na zlokalizowaną, idiopatyczną chorobę bólową układu mięśniowo-szkieletowego.
Jakie są typowe objawy kliniczne?
Pacjenci skarżą się na rozlany ból umiejscowiony głęboko w tkankach. Nasilenie bólu jest subiektywne. Ból obejmuje obie strony ciała, kończyny górne i dolne. Chorzy źle sypiają, a po przebudzeniu mają uczucie zmęczenia i niewyspania. Inną główną dolegliwością jest silne zmęczenie fizyczne połączone z osłabieniem zdolności psychicznych. Chorzy często zgłaszają uogólnione dolegliwości takie jak bóle głowy,uczucie obrzęku kończyn (mimo braku obrzęku) oraz drętwienia. Objawy te są przyczyną niepokoju, depresji i częstych nieobecności w szkole.
Diagnoza
Przeciętny czas potrzebny obecnie na zdiagnozowanie fibromyalgii wynosi od 5 do 7 lat. Dla pacjenta jest to fatalne w skutkach. Tak długi okres powoduje chroniczne rozprzestrzenianie dolegliwości i co za tym idzie wiele niepotrzebnego cierpienia oraz trudniejsze i dłuższe leczenie. Z tych powodów bardzo ważna jest wiedza jak można tą chorobe zdiagnozować.
Przebieg choroby
Syndrom fibromyalgii zaczyna z reguły niewinnie. Najczęściej bólem kręgu lędźwiowego albo kręgu szyjnego. Jednak każdy powracający ból może być punktem wyjścia błędnego koła fibromyalgii.
Uważa się, że przez długotrwałe bóle dochodzi do obniżenia naturalnego progu bólu . To chroni nas przed „niepotrzebnymi" cierpieniami. Przez obniżenie progu bólu coraz więcej odczuć jest postrzeganych jako ból : ból rozprzestrzenia się. Coraz większa część muskulatury, stawy, skóra powodują nieprzyjemnie odczucia. Następstwem tego jest to, że próg bólu jeszcze bardziej się zniża, co błędne koło wzmacnia. Przez długotrwałe bóle ciało jest w chronicznym syndromie stresu. Powoduje to zachwianie gospodarki hormonalnej, a co za tym idzie dolegliwości wegetatywne. Im dalej rozwija się choroba tym więcej drobnych dolegliwości : marznięcie, pocenia się, dolegliwości pęcherza, żołądka i trzewne itd... Z reguły choroba nie pogarsza się równomiernie. Miedzy okresami dolegliwego bólu są przerwy. Zimno, wilgoć albo przeciążenie organizmu czy napięcia psychiczne jak również infekcje mogą prowadzić do pogorszenia. Aby choroba się w pełni rozwinęła potrzeba przeciętnie od siedmiu do ośmiu lat.
Różnorodność symptomów
Długotrwałe i spoczynkowe bóle pleców i kończyn
Podrażnienie nerwów - nadwrażliwość skóry, nadwrażliwość na zapachy, hałas itp.
Depresja, stany lękowe, przygnębienie
Bóle głowy, migreny
Sztywność mięśni pojawiająca się rano, uczucie obrzęku mięśni
Uczucie wycieńczenia, wyczerpania i zmęczenia kłopoty z koncentracją: oszołomienie, kłopoty z pamięcią bezpośrednią, rozkojarzenie, uczucie izolacji, spowolnienie reakcji. Niektórzy pacjenci skarżą sie na uczucie że są „jak dziecko we mgle” . Amerykanie nazywają ten stan „fibrofog” ( fog znaczy mgła)
Zaburzenia snu
Alergie, astma
Kłopoty z krążeniem, duża wrażliwość na zimno
Syndrom cieśni nadgarstka
„Tender points”
Najbardziej czułe na ból
są przejścia mm - ścięgna
- odgrywają przy
diagnozowaniu choroby
ważną rolę:
Różne formy fybromyalgii
Forma pierwotna - przyczyny jej powstania są nieznane
Forma sekundarna - bóle mięśniowe połączone są z innymi chorobami, np. reumatyzmem lub nieprawidłowym działaniem gruczołów dokrewnych; w przeciwieństwie do formy pierwotnej mogą tu występować zmiany w laboratoryjnych wynikach albo zdjęciach rentgenowskich. Są one wtedy spowodowane dodatkową chorobą.
CFS - chroniczny syndrom wyczerpania
Chroniczny syndrom wyczerpania (Chronic Fatigue Syndrome = CFS) charakteryzuje się duchowym i cielesnym wyczerpaniem
Do obrazu choroby należą bóle głowy, bóle gardła, mięśni i bóle w stawach, zaburzenia koncentracji, pamięci i snu, nadwrażliwość węzłów limfatycznych, nerwowe drżenia i mrowienie w ciele, depresje, szmery w uszach, zaburzenia wzroku, alergie, stan podgorączkowy , ciągłe pogorszenia samopoczucia po wysiłku
Przyczyny i chorobowe mechanizmy CFS do dziś są nieznane. Uszkodzenia systemu immunologicznego, wirusy, hormonalne zaburzenia, grzybica, czynniki psychiczne , ciągły stres albo zatrucie środowiska to niektóre z możliwych przyczyn powstawania choroby.
Fibromyaligia spowodowana lekarstwami
Cały szereg lekarstw może spowodować uszkodzenie muskulatury i związane z tym masywne bóle :
• Na obniżenie cholesterolu (Fibrate, Lovastatin)
• środek anestetyczny,
• moczopędne lekarstwa (Bumetamid, Metolazon)
• środki na astmę (Salbutamol)
• środki na artretyzm (Allopuriol)
• środki wymiotne (Emetin)
• tamujące krew (Epsilon-Aminocapronsäure)
• środki na reumatyzm (D-Penizillamin)
• środki na malarię (Chloroquin)
• antyestrogeny (leczenie raka piersi)
Fibromyalgia a CFS - podobieństwa i różnice
Przede wszystkim wiele zaburzeń wegetatywnych, występujących przy obu chorobach, wskazuje na to, że zaburzenie w funkcjonowaniu organizmu występujące na hormonalnej i neurowegetatywnej płaszczyźnie przy obu zachorowaniach są znaczące.
W fibromyalgii zaburzenia immunologiczne mają mniejsze znaczenie niż w przypadku CFS
Wahania nastroju i depresja to objawy typowe dla obu chorób
Nadal toczą się dyskusje na temat rozdzielności tych chorób
Leczenie
Głównym celem jest zmniejszenie niepokoju chorego i jego bliskich, przez uświadomienie, że jakkolwiek ból jest prawdziwy i uciążliwy, to nie prowadzi do uszkodzenia stawów, ani do innych poważnych następstw. Leczenie jest prowadzone przez zespół różnych specjalistów i opiera się na trzech zasadach. Najważniejsze z nich to rozpoczęcie usprawniania chorego celem poprawy wydolności układu krążenia - najlepsze jest pływanie i ćwiczenia w basenie. Drugim zadaniem jest rozpoczęcie indywidualnej lub grupowej terapii zmiany zachowań. Po trzecie, niektórzy chorzy mogą wymagać podawania leków, żeby przywrócić im prawidłowy sen. Bardzo przydatne może być w tym celu używanie specjalnych poduszek z podparciem pod kręgosłup szyjny.
Rokowanie
Całkowite wyleczenie nie jest łatwe. Wymaga dużego wysiłku ze strony chorego oraz dużej pomocy rodziny. Rokowanie jest dużo lepsze u dzieci niż u dorosłych. Większość z nich wraca do zdrowia. Regularne usprawnianie i ćwiczenia są głównym czynnikiem, który prowadzi do wyleczenia.