Załozenia i prawda o kolonizacji:
Kolonializm, jak wskazuje definicja jest to polityka mocarstw, polegająca na opanowaniu i utrzymaniu w politycznej i ekonomicznej zależności krajów słabo rozwiniętych, w celu czerpania zysków. Dodatkowo, państwa, które podbiły określone terytoria, wyzyskiwały tamtejszą ludność, traktując ich jako tanią siłę roboczą. Mimo, iż z założeń kolonializm miał pełnić zupełnie inną funkcję, tj. cywilizować zacofane ludy. Była to jednak tylko przykrywka dla działań rabunkowych.
Problem kolonizacji w swej książce „Jądro ciemności” porusza Joseph Conrad Korzeniowski, dyplomowany kapitan brytyjskiej marynarki handlowej. Jednak oprócz zamiłowania do podróży i poznawania nowych lądów, Conrad był również publicystą , dramaturgiem. Dzięki temu, swe doświadczenia i wiedzę wykorzystał w swych książkach. „Jądro ciemności” czyta się tym lepiej wiedząc, że autor znał problem kolonizacji z autopsji, nie była to bowiem jedynie fikcja literacka.
Afryka dla cywilizowanego człowieka jest „ponurym mrokiem” a główny bohater Marlow określa ją na początku swej opowieści jako koniec świata. Morze według niego miało tam kolor ołowiu a niebo dymu. Uważał, że nie ma tam nawet jedzenia dla cywilizowanego człowieka. Widać tu postawę kolonizatorów, którzy tamtejszą ludność traktują niżej od siebie. Natomiast wszystkich ludzi, którzy zdecydowali się wyruszyć na misję kolonizacyjną uważano za mężnych, za tych, którzy byli w stanie „stawić czoło ciemności”. Wiedziano więc i powszechnie znano zamiary kolonizatorów. Ludzie nie jechali tam z misjami pokojowymi, by pomagać zacofanym ludom ,lecz jedynie by wyzyskiwać ich kraj. Dlatego właśnie obawiano się wyruszyć do nieznanej Afryki. Jednak Marlow'owi zależy, na tym by cała prawda o kolonializmie została wyjawiona. Nie rozumie chciwości i brutalności kolonizatorów, którzy masowo mordowali Murzynów, uważa, że jedyne co rozgrzesza takie zachowanie jest idea. Swoje zainteresowanie podróżami tłumaczy chęcią poznawania świata. Kiedy już udaje mu się zostać kapitanem statku i uzyskać pozwolenie na podróż do Afryki, opisuje swym kompanom sytuację jaką tam zastał. Charlie był świadkiem wielu haniebnych zachowań białych w stosunku do Murzynów. Jeden z kolonizatorów- Duńczyk Frelsven bez powodu bił „dzikusa”, bowiem rdzennych mieszkańców Afryki podporządkowali sobie i zrobili z nich niewolników. Tamtejsza ludność była bardzo zastraszona. Okładanie Murzyna odbywało się na oczach tłumu jego rodaków, jednak wrzask starego maltretowanego Murzyna, nakłonił jednego z krajowców do obrony niewinnego człowieka, Dźgnął więc Frelsvena włócznią. Po tym ludność rzuciła się do ucieczki, gdyż jak to określił Marlow „ spodziewali się wszelkich możliwych nieszczęść”. Nie było bowiem między kolonizatorami a mieszkańcami Afryki żadnej więzi, czy zaufania, Murzyni spodziewali się od białych ludzi najgorszego, byli dla nich wcieleniem zła.
Jądro ciemności - plan wydarzeń
Hymn na cześć Tamizy.
Prezentacja meijsca akcji i bohaterów przez pierwotnego narratora.
Początek opowieści Marlowa : prolog o rzymskim kapitanie statku, zdobywcy płynącym Tamizę wgłąb dzikiego kraju barbarzyńskich Brytów.
Relacja Marlowa z zabiegów, mających na celu uzyskanie nominacji na kapitana pływającego po rzece Kongo.
Wizty w biurze Spółki Handlowej i u Doktora.
Podróż do ujścia wielkiej rzeki - pierwsze wrażenia z kontaktów z tubylcami i dziką przyrodą.
Krótka podróż do stacji Spółki, rozmowa z Kapitanem, Szwedem, o szaleństwie opętującym przybyłych tu białych ludzi.
Dziesięciodniowy pobyt w Stacji, gdzie urzędował główny księgowy ; obraz rozprężenia, chaosu, bezsensownej pracy i umierających z głodu i przemęczenia niewolników.
Dwustumilowa piesza wędrówka do Stacji Centralnej.
Przybycie Marlowa do Stacji Centralnej i wiadomość o awarii jego statku.
Naprawa statku, poznawanie ludzi i stosunków.
Podróż w górę rzeki do jądra ciemności, uciążliwa i niebezpieczna, dostarczająca Marlowowi okazji do wielu refleksji.
Znalezienie drewna do kotła wraz z tajemniczą informacją - poleceniem pośpiechu i ostrożności - oraz starą książką żeglarską.
Przerwa w żegludze spowodowana mgłą; tajemniczy krzyk we mgle.
Atak tubylców na statek [ śmierć sternika ] , jak się później okazało z polecenia Kurtza.
Wyobrażenia Marlowa o Kurtzu i wrażenia po spotkaniu z nim.
Próby Marlowy wyjaśnienia rozmówcom przyczyn fascynacji osobą Kurtza.
Przybycie do Stacji i rozmowa o Kurtzu z Rosjaninem, jego wyznawcą i wielbicielem.
Wynędzniała postać Kurtza wniesiona na noszach na pokład statku.
Pożegnanie Marlowa z Rosjaninem.
Próba nocnej ucieczki Kurtza do obozujących na brzegu krajowców, udaremniona przez Marlowa.
Pożegnanie Kurtza przez krajowców i droga powrotna przerwana przez awarię statku.
Śmierć Kurtza poprzedzona przekazaniem Marlowowi osobistych dokumentów z prośbą o przechowanie.
Kolejna porcja refleksji Marlowa na temat Kurtza.
Zainteresowanie osobą Kurtza i jego papierami po powrocie Marlowa do Europy.
Wizyta Marlowa u narzeczonej Kurtza, ukrycie prawdy o czynach i okolicznościach śmierci jej ukochanego.
Charakterystyka Marlowa:
Głównym bohaterem Jądra ciemności jest Charlie Marlow, doświadczony marynarz bywa często utożsamiany z Josephem Conradem. Bohater, z pochodzenia Anglik, urodził się we wpływowej rodzinie. Od najmłodszych lat pasjonowały go podróże, marzył o zwiedzeniu Afryki, Ameryki Południowej czy Australii, czyli kontynentów, które za jego czasów nie były do końca odkryte i poznane. Poznajemy Marlowa, gdy ten służy na pokładzie jolu krążowniczego „Nellie”, będąc jedynym zawodowym marynarzem na pokładzie.
Nie wiemy, jak główny bohater wyglądał za młodu, gdy przeżywał swoją przygodę w Afryce, o której opowiadał kolegom z załogi. Obraz marynarza pojawia się w powieści dwukrotnie: „Marlow siedział skrzyżowawszy nogi, w głębi rufy, oparty o bezanmaszt. Miał zapadłe policzki, żółtą cerę, proste plecy, wygląd ascety, a ze swymi obwisłymi ramionami i rękami leżącymi na kolanach dłonią ku górze podobny był do bożka” oraz „Nastała chwila głębokiej ciszy, potem błysnęła zapałka i szczupła twarz Marlowa wystąpiła z mroku zniszczona, zapadnięta, z fałdami zbiegającymi ku dołowi, ze spuszczonymi powiekami, jakby uważna i skupiona; a gdy raz po raz zaciągnął się dymem z fajki, jego twarz zdawała się cofać w noc i znów występować, w miarę jak drobny płomyk błyskał w regularnych odstępach. Zapałka zgasła”. Widzimy zatem, iż bohater był człowiekiem zniszczonym przez czas i morze. Jednak z jego wizerunku biła życiowa mądrość, spokój i wiedza.
Charakterystyka Kurtz : jest drugim bohaterem „Jądra ciemności” Josepha Conrada. Wiemy o nim tylko tyle, ile opowiedział nam Marlow. Był on agentem francuskiej spółki handlowej zajmującej się skupem i sprzedażą kości słoniowej w Afryce. Wyjechał z Europy zostawiając tam ukochaną, przyjechał, by zarabiać pieniądze osiągając przy tym władzę.
Marlow określił go jako człowieka, który „tkwił w nieprzeniknionej ciemności”. Owa ciemność to moralne zło, któremu może ulec każdy człowiek. Stał się on panem życia tubylców. Zmienił się właśnie w tym momencie, w którym przyjechał do afrykańskich kolonii. Skupiony na sobie, na swoich sprawach, odrzucił wszystkie zasady i uczucia, które mogłyby łączyć go z innymi ludźmi. Marlow zdobywa o nim informacje m.in. od rosyjskiego marynarza, który był jego zwolennikiem. I tutaj Charlie bardzo się zawiódł. Ku jego zdziwieniu dowiedział się, że Kurtz najeżdżał wioski, sprzeciwiających się okrutnie mordował i nabijał ich głowy na pale wokół swojego domu. Nadszedł jednak moment poznania. „Chude ramię wyciągnięte władczo, dolna szczęka się nie rusza, a oczy połyskują mrocznie w głębi kościstej głowy, ciało nędzne i przerażające, żywy wizerunek śmierci”. Takimi oto słowami Marlow opisuje Kurtza. Niegdyś poeta, malarz i dziennikarz. Teraz żądny władzy i bogactwa umierający człowiek. Czuje się bogiem, skupiony jest tylko na swoich sprawach i interesie, zauroczony samym sobą, nieustannie walczy ze swoją duszą. Jest typowym przykładem tyrana, który udowodnił jak to jest, gdy ulega się własnemu sumieniu i popędom. Manipuluje ludźmi, odrzuca zasady moralne i staje się panem życia i śmierci powracając do barbarzyństwa. Widzimy tutaj jak zwykły człowiek staje się despotą i człowiekiem bez hamulców. Dlaczego wykrzyknął „Zgroza! Zgroza!” na łożu śmierci? Czyżby zrozumiał swój błąd?tyka Kurtza:
HISTORIA ZNAJOMOSCI KURTZA I MARLOWA
Rosyjski marynarz opowiada o swojej znajomości z Kurtzem. Twierdzi, że opiekował się nim w czasie jego choroby. Z opowieści mężczyzny wyłania się jednak obraz niebezpiecznego, chciwego łowcy, zdolnego do morderstwa. Rosjanin jest pełen uwielbienia dla Kurtza, naiwnie wierzy w jego wielkość. Przytacza jednak również opowieść o tym, jak samodzielnie zgromadził niewielką ilość kości słoniowej. Kurtz zażądał, by mu ją oddano i bezczelnie zagroził towarzyszowi śmiercią. Ten poddał się, ale nie opuścił stacji. Marynarz przyznaje też, że Kurtz łupił lokalne wioski i stał się dla miejscowych kimś w rodzaju białego, demonicznego przywódcy. Marlow jest wstrząśnięty, tym bardziej, że dostrzega dom Kurtza otoczony makabryczną palisadą złożoną z uciętych głów tubylców.
Wtem, w pobliżu domku pojawia się grupa Murzynów niosących na noszach białego człowieka. Jest nim sam Kurtz. Chory zostaje przeniesiony na statek. Murzyni czekają na swego „pana” w pobliżu lasu. Do parowca podchodzi piękna czarna kobieta, chce wejść na statek, ale powstrzymuje ją strach. W rozpaczliwym geście podnosi w górę ramiona i odchodzi. Kurtz przegląda dostarczoną korespondencję, jest rozgniewany koniecznością opuszczenia stacji. Dyrektor wyjaśnia Marlowowi, że zarządowi spółki nie spodobały się ostatnie działania Kurtza, które wznieciły agresję tubylców. Chwilę później Marlow rozmawia z rosyjskim marynarzem, a ten wyjawia mu, że to Kurtz nakazał tubylcom zaatakowanie statku. Chciał w ten sposób odstraszyć towarzyszy i wmówić im swą śmierć.
W nocy zaniepokojony Marlow zauważa, że Kurtz uciekł. Trafia na jego ślad i z wielkim trudem przekonuje do powrotu. Podczas podróży powrotnej chory przekazuje kapitanowi plik dokumentów i prosi o ich zachowanie. Wkrótce umiera.
Po zakończeniu żeglugi Marlow wraca do Londynu. Tam spotyka narzeczoną Kurtza i oddaje jej dokumenty mężczyzny. Podczas rozmowy kobieta wypytuje o ostatnie słowa narzeczonego. Marlow kłamie twierdząc, że Kurtz wymówił imię narzeczonej. Tak naprawdę ostatnią wypowiedzią umierającego były słowa: „Zgroza, zgroza”.