Gmina(ustawa o samorządzie gminnym)-wspólnota samorządowa oraz odp. terytorium. Posiada os. Prawną. Wykonuje zad. publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. O jej ustroju decyduje statut. Może tworzyć jednostki pomocnicze: sołectwa oraz dzielnice, osiedla. Zakres i zad. Gminy: do zakresu należą wszystkie spr. publiczne o znaczeniu lokalnym; zad. Własne gminy: ład przestrzenny, ochrona środowiska, gminne drogi, ulice, mosty, wodociągi

i kanaliza, lokalny transport zbiorowy, ochrona zdrowia, pomoc społeczna. Ustawy mogą nakładać na gminę obowiązek wykonania zad. Zleconych z zakresu admin. Rządowej, z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów powszechnych i referendów.

Organy gminy- rada, wójt( burmistrz, prezydent miasta)

Powiat(ustawa o samorządzie powiatowym)-mieszkańcy z mocą prawa tworzą wspólnotę samorządową, ma osobowość prawną, wykonuje zad. Publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Wykonuje zad. Publiczne o charakterze ponad gminnym w zakresie: edukacji publ., promocji i ochrony zdrowia, pomocy społ., wspierania osób niepełnosprawnych, ochrony środowiska i przyrody, obronności, promocji powiatu. Zad. Powiatu nie mogą naruszać zakresu działania gmin. Organy powiatu: rada i zarząd, ich działalność jest jawna. Nadzór nad działalności powiatu sprawuje Prezes Rady Ministrów, oraz wojewoda w zakresie spraw finas.- regionalna izba obrachunkowa

Województwo(ustawa o samorządzie województwa)-mieszkancy tworza z mocy prawa regionalną wspólnotę samorządową. Do zakresu działania należy wykonywanie zad. Publ. O charakterze wojewódzkim. Ma os. Prawną. Samorząd woj. Określa strategię jego rozwoju,w szczególności cele: pielęgnowanie polskości oraz rozwój i kształtowanie świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej mieszkańców, pobudzenie aktywności gospodarczej, podnoszenie poziomu konkurencyjności woj., Organy samorządu woj.: sejmik wojewódzki, zarząd województwa

Mieniem komunalnym jest własność oraz inne prawa majątkowe należące do gminy, związków do których należy oraz mienie innych gminnych osób prawnych, w tym przedsiębiorstw

Gospodarka finansowa-ogół czynności związanych z gromadzeniem i wydatkowaniem środków finansowych, podejmowanych przez władze, organy i upoważnione jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego

Związki międzygminne- w celu wspólnego wyk. Zad. Publ. Gminy mogą tworzyć związki międzygminne, związek wykonuje zad, na własną odpowiedzialność i we własnym imieniu, posiada os,. Prawną, organem wyk. Jest zarząd;

Radny jest przedstawicielem władzy lokalnej. Wykonując swoje prawa i obowiązki powinien kierować się przede wszystkim dobrem wspólnoty samorządowej. Do podstawowych dwóch obowiązków radnego należą: utrzymanie stałej więzi z mieszkańcami i ich organizacjami, uczestniczenie w pracach rady i jej komisji oraz innych instytucji samorządowych do których został wybrany lub desygnowany.

Kompetencje i zadania wójta:
1. Jest Kierownikiem Urzędu w rozumieniu kodeksu pracy,
2. Kieruje bieżącymi sprawami gminy,
3. reprezentuje gminę na zewnątrz i prowadzi negocjacje w sprawach dotyczących gminy,
4. Przedkłada Radzie Gminy projekty uchwał,
5. Składa Radzie Gminy sprawozdania z realizacji uchwał rady,
6. Składa Radzie Gminy informacje z pracy w okresie międzysesyjnym,
7. Wydaje decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej,

Kompetencje Burmistrza:

 1) kierowanie bieżącymi sprawami Urzędu i reprezentowanie go na zewnątrz,

 2) prowadzenie gospodarki finansowej Urzędu,

 3) wydawanie decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej,

 4) składanie jednoosobowo oświadczeń woli w sprawach związanych z prowadzeniem bieżącej działalności gminy w ramach upoważnień udzielonych przez Radę,

 5) ogłaszanie uchwał Rady, w tym uchwały budżetowej i sprawozdania z wykonania budżetu oraz przedkładanie uchwał Wojewodzie i Regionalnej Izbie Obrachunkowej,

 6) wykonywanie uchwał Rady i przedkładanie na sesjach Rady sprawozdań z ich wykonania

Do zad. Prezydenta miasta należą: koordynowanie i stymulowanie procesów rozwoju społeczno - gospodarczego miasta, kontrolowanie działalności Wydziałów Urzędu i gminnych jednostek organizacyjnych oraz nadzór nad właściwą i terminową realizacją zadań, współdziałanie z właściwymi organami rządowej administracji ogólnej oraz organizacjami działającymi na terenie miasta, rozpatrywanie skarg, wniosków i interwencji obywateli.

Samorząd terytorialny-to specyficzna organizacja społeczności lokalnej (gmina, powiat) lub regionalnej w której mieszkańcy tworzą z mocy prawa wspólnotę i względnie samodzielnie decydują o realizacji zadań administracyjnych, wynikających z potrzeb tej wspólnoty na danym terytorium i dozwolonych samorządowi przez ustawy, pod określonym ustawowo nadzorem administracji rządowe Zasady ustroju i działania samorządu terytorialnego: unitarność - państwo stanowi całość, subsydiarność-pomocniczość, względna samodzielność - wykonywanie zadań na własną odpowiedzialność bez skrępowania poleceniami indywidualnymi, które pochodziłyby od innych władz publicznych, demokracja - radni oraz wójtowie gmin, burmistrzowie i prezydenci miast wybierani są w wyborach demokratycznych, powszechnych, bezpośrednich, równych i tajnych

Cechy jednostki samorządu terytorialnego (gminy, powiatu, samorządu województwa)-powstaje tylko z mocy prawa krajowego i działa w granicach przez prawo określonych, członkami wspólnoty samorządowej z mocy prawa są wszyscy mieszkańcy jednostki samorządu terytorialnego, posiada własną demokratyczną organizację ustaloną przez ustawę i własny statut, swe decyzje podejmuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność

Starostwo powiatowe jest jednostką pomocniczą, którą powołuje się w celu wykonywania poleceń zarządu powiatu i przewodniczącego zarządu oraz uchwał rady powiatu. Zgodnie z ustawą o samorządzie powiatowym: Powiatową administrację zespoloną stanowią: starostwo powiatowe, powiatowy urząd pracy, będący jednostką organizacyjną powiatu, jednostki organizacyjne stanowiące aparat pomocniczy kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży.

---