21.Przyczyny oddalenia i pozostawienia bez rozpoznania wniosków dowodowych.
Wniosek dowodowwy jako postulujące oswiadczenie strony
We wniosku dowodowym należy podać:
oznaczenie dowodu, jaki ma być przedstawiony, a więc wskazać o jakie źródło chodzi.
okoliczności, które mają być udowodnione , czyli tezę dowodową, jaką za pomocą tego dowodu wnioskodawca chce wykazać. ( art. 169 *1 zd. 1 )
Wniosek może również poza tym określać także sposób przeprowadzenia dowodu (art. 169 *1 zd.2) Wniosek dowodowy nie zawsze musi być wnioskiem o przeprowadzenie dowodu, może on także zmierzać do wykrycia lub do oceny właściwego dowodu (art. 169) Wniosek może być złożony na piśmie albo ustnie do protokołu. W razie przybrania formy pisemnej, spełniać on musi także wymogi pisma procesowego.
Wyróżniamy kilka rodzajów wniosków dowodowych
wniosek sensu stricto- czyli żądanie przeprowadzenioa określonego dowodu, skierowanie do organu procesowego.
wniosek o wyszukanie ( uzyskanie ) dowodu - zwłlaszcza aktualny w postępowaniu przygotowawczym
wniosek pomocniczy tj. żądanie przeprowadzenia określonego dowodu w celu ustalenia, gdzie znajduje się inny dowód.
wniosek z zakresu kontroli lub oceny dowodów
wniosek co do sposobu przeprowadzenia dowodu np. o konfrontację czy o przesłuchanie świadka pod nieobecność oskarżonego.
Oddalenie wniosku dowodowego może nastąpić tylko w wypadkach wskazanych w ustawie. Taksatywnie określone podstawy oddalenia wniosku podaje art. 170*1. Ich rozszerzenie jest zatem niedopuszczalne. Oddalenie wniosku następuje w formie postanowienia ( art. 170* 3 Kpk) Oddalając wniosek dowodowy nie można przy tym ograniczyć się jedynie do przytoczenia ustawowego powodu oddalenia, lecz należy uzasadnić swoje stanowisko jak tego wymaga art. 98*1Kpk.
Wniosek dowodowy może być oddalony jedynie jeżeli:
przeprowadzenie dowodu jest niedopuszczlne ( art. 170* 1 pkt. 1 Kpk) Chodzi tu przede wszystkim o zakazy dowodowe.
okoliczność, która ma być udowodniona nie ma znaczzenia dla rozstrzygnięcia ( art. 170*1 pkt 2 in principio) Chodzi tu jedynie o sytuacje niweątpliwe, gdy strona chce dowodzić okoliczności, które nie mają i nie będą miały znaczenia przy rozstrzyganiu danej sprawy, ani dla ustalenia sprawstwa i winy jak i dla stosowania kary lub innych środków karnych.
okoliczność, która ma być udowodniona mest jeż udowodniona zgodnie z twierdzeniem wnioskodawcy ( art. 170*1pkt 2 in fine), przy czym nie można oddalić wniosku dowodowego na tej podstawie, ze dotychczasowe dowody wykazały przeciwieństwo tego, co wnioskodawca zamierza udowodnić ( art. 170*2)
Dowód jest nieprzydatny do stwierdzenia danej okoliczności ( art. 170*1 pkt. 3) W tym wypadku chodzi o wnioski, co do dowodów wprawdzie możliwych i dopuszczalnych, ale nieprzydatnych
Dowodu nie da się przeprowadzić ( art. . 170*1pkt 4) . Tym razem chodzi o faktyczną niemożność przeprowadzenia bądź w ogóle bądź w przewidywalnym naruralnie terminie. Wniosek może być zatem oddalony od razu po złożeniu, jeżeli niemożność przeprowadzenia dowodu jest już organowi znana lub po dokonaniu stosownych ustaleń, z których wyniknie iż dowodu nie da się przeeprowadzić
Ustawa przewiduje zakaz antycypacji dowodu. Nie można bowiem oddalić wniosku dowodowego tylko na tej podstawie, że dotychczasowe dowody wykazały przeciwieństwo tego, co wnioskodawca zamierza udowoenić (art.170*2 Kpk )
25. Zakres ograniczenia uprawnień procesowych oskarżyciela posiłkowego.
Oskarżycielem posiłkowym - jest pokrzywdzony, który w sprawie p. przestępstwo ścigane z urzędu występuje z oskarżeniem obok prokuratora albo - w określonych prawem sytuacjach- także zamiast tego podmiotu.
Ustawa stanowi, że w sprawach ściganych z oskarżenia publicznego pokrzywdzony może po wniesieniu przez prokuratora aktu oskarżenia, aż do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej złożyć oświadczenie , że chce działać w charakterze oskarżyciela posiłkowego ( art. 54 Kpk) Sąd może ograniczyć liczbę oskarżycieli posiłkowych występujących w sprawie, jeśli jest to konieczne dla zabezpieczenia prawidłowego faktu postępowania. Sąd orzeka, że oskarżyciel posiłkowy nie może brać udziału w postępowaniu gdy bierze już w nim udział określona przez sąd liczba oskarżycieli (art. 56* 1 Kpk)
Oskarżyciel posiłkowy nie może działać w postępowaniu z nieletnimi ( art. 48 pkt 8. U.p.n.)
Sąd orzeka także, iż oskarżyciel posiłkowy nie może brać udziału w postępowaniu, jeżeli stwierdzi, że nie jest on osobą uprawnioną lub jego akt oskarżenia albo oświadzenie o przystąpieniu do postępowania zostało złożone po terminie ( art., 58 kpk0
Uprawnienia oskarżyciela posiłkowego do czynności w procesie są samodzielnie. Działa o on niezależnie od prokuratora. Jego działania muszą jednak być związane z popieraniem oskarżenia. Nie Może on wykonywać czynności na korzyść oskarżonego.
Oskarżyciel posiłkowy może:
brać udział w rozprawie
składać wnioski
zadawać pytania
składać oświadzenia
wnosić śroodki odwoławcze
mieć pełnomocnika
Ma on prawo udziału w czynnościach procesowych, o których należy go zawiadomić. Jeżeli usprawiedliwił on należycie swoją nieobecność i wnosił o nieprzeprowadzanie czynności bez jego obecności czynność należy odroczyć ( art. 117 kpk)
Może również ustanowić pełnomocnika.
Uprawnienia oskarżyciela posiłkowego nie doznają ograniczeń w postępowaniu przed sądem I instancji
Oskarżyciel posiłkowy może skarżyć rozstrzygnięcia ale jedynie naruszające jego prawa lub szkodzące jego interesowi ( art. 425 * 3 kpk)
Oskarżyciel posiłkowy może złożyć wniosek o podjęcie postępowania warunkowo umorzonego ( art 549kpk) , wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem ( art 542 kpk) a także jako pokrzywdzony ma prawo wnieść kasację ( art 520 kpk)
Z powyższego wynika , że uprawnienia oskarżyciela posiłkowego obejmują:
-postępowanie przed sądem I instancji
-postępowanie przed sądem II instancji
-postępowanie po uprawomocnieniu się orzeczenia
- prawo do nadzwyczjnych środków zaskarżania
Jeżeli oskarżyciel publiczny odstąpi w toku procesu od oskarżenia to nie pozbawia uprawnień oskarżyciela posiłkowego ( art. 54*2)
Art. 55 przewiduje koncepcje skargi subsydiarnej
Oskarżyciel posiłkowy, który samodzielnie wniósł akt oskarżenia ponosi koszty procesu na takich samych zasadach jak oskarżyciel prywatny ( art. 640 kpk) Ponosi też koszty postępowania odwoławczego ( 634kpk) Jednakże sąd może zwolnić oskarżycila posiłkowego w całoźci lub w części od zapłaty kosztów sżdowych jeżeli istnieją podstawy do uznania, że uiszczenie ich byłoby dla niego zbyt uciążliwe, jak również wtedy, gdy przemawiają za tym względy słuszności.
W razie zrzeczenia się uprawnień, oskarżyciel posiłkowy nie może ponownie przyłączyć się do postępowania ( art. 57 kpk)
Odstąpienie oskarżyciela publicznego od oskarżenia nie pozbawia prawa popierania oskarżenia posiłkowego ( art. 54* 2kpk)
Śmierć oskarżyciela posiłkowego nie tamuje biegu postępowania, osoby najbliższe mogą przystąpić do postępowania w charakterze oskarżyciela posiłkowego w każdym stadium postępowania. W razie śmierci oskarżyciela posiłkowego, zawiesza się, a osoby najbliższe mogą wstąpić w prawa zmarłlego. Jeżeli w terminie zawiłym - 3- miesięcznym.
Od dnia śmierci oskarżyciela posiłkowego osoba uprawniona nie wstąpi w prawa zmarłego, sąd umarza postępowanie ( art. 58 i 61 kpk)
23. Zabezpieczenie majątkowe z tymczasowe zabezpieczenia mienia
Poręczenie majątkowe w postaci pieniędzy ( w walucie krajowej lub obcej) papierów wartościowych ( krajowych lub zagranicznych), zastawu ( na rzeczach, znajdujacych się w kraju, a także za granicą o ile zapewnione są warunku dysponowania zastawem przez sąd polski ) lub hipoteki, może złożyć oskarżony albo inna osoba, a zatem przedmiotem poręczenia są prawa majątkowe. W praktyce formą poręczenia są zazwyczaj pieniądze
Poręczenie majątkowe, realizowane w postaci złożenia pieniędzy lub papierów wartościowych to w istocie kaucja, występująca od dawna , zwłaszcza w krajach anglosaskich.
Wysokość, rodzaj i warunki poręczenia majątkowego, a w szczególności termin złożenia przedmiotu poręczenia należy określić w postanowieniu, mając na względzie sytuację materialną oskarżonego i składającego poręczenie majątkowe, wysokość wyrządzonej szkody oraz charakter popełnionego czyny ( art. 266kpk) Poręczenie powinno być więc miarkowanie i dostosowane do realiów sprawy oraz do sytuacji finansowej osób angażujacych się majątkowo ( dyrektywa proporcjonalności) Powoduje to , że uwolnić się od aresztowania może także osoba niezamożna
Osobę składającą poręczzenie majątkowe zawiadamia się o każdorazowym wezwaniu oskarżonego do stawiennictwa.W razieucieczki lub ukrycia się oskarżonego wartości majątkowe lub zobowiązania stanowiące przedmiot poręczenia ulegają (obligatoryjnie) przepadkowi albo ściągnięciu. Jeżeli poręczyła za oskarzonego inna osoba, rozstrzygnięcie takie zapada niezależnie od tego, czy osoba ta wiedziała o zamiarach oskarżonego i czy mogła zapobiec jego ucieczce lub ukryciu się.
W przypadku utrudnienia postępowania karnego w inny sposób nie mieszczący się w granicach prawa do obrony można ( a więc fakultatywnie ) orzec przepadek lub ściągnięcie tych wartości. O konsekwencjach niewłaściwego zachowania się oskarżonego, a więc jak gdyby naruszanie przez niego warunków zawartej „ umowy” oraz o treści art. 269- należy uprzedzić samego oskarżonego oraz inną osobę składającą poręczenie majątkowe ( art. 268kpk). Brak takiego uprzedzenia osoby składającej poręczenie majątkowe nie pozwala na orzecznie przepadku przedmiotów poręczenie lub ściągnięciu sumy poręczenia nawet wówczas, gdy sąd orzekający ma podstawę do przyjęcia że poręczający znał treść odnośnych przepisów, uprzedzenia należy dononać juz w chwili przyjnowania poręczenia. Art. 269 stanowi, ze ulegające przepadkowi przedmioty poręczenia lub ściągnięte sumy poręczenia majątkowego przekazuje się lug przelewa na rzecz Skarbu Państwa, pokrzywdzony ma wówczas pierwszeństwo zaspokojenia na nich swoich roszczeń wynkiających z przestępstwa, jeżeli w ainny sposób nie można uzyskać naprawienia szkody (*1)
Z chwilą ustania poręczenia majątkowego przedmiot poręczenia zwraca się, a sumę poręczenia zwalnia się pod tym jednak warunkiem, że w razie prawomocnego skazania oskarżonego na karę pozbawienia wolności następuje to z chwilą rozpoczęcia odbywania przez niego kary. W razie niezgłoszenia się na wezwanie do odbycia kary stosuje się art. 268*1, a więc orzeka się przepadek lub ściągnięcie wartości albo zobowiązań majątkowych (*2) Dopuszczalne jest cofniecie poręczenia majątkowego zarówno złożonego przez samego oskarżonego , jak i przez inną osobę. Staję się ono dopiero skuteczne z chwila przyjęcia nowego poręczenia majątkowego, zastosowania innego środka zapobiegawczego lub odstąpienia od stosowania tego środka.
przepadku przedmiotu poręczenia lub ściągnięciu sumy poręczenia orzeka zawsze sąd, niezależnie od tego na jakim etapie postępowania sprawa znajduje się.
Zatrzymanie rzeczy obejmuje:
rzeczy mogące stanowić dowód w sprawie ( art. 217 *1 in principio) , w tym także korespondencję i przesyłki mające znaczenie dla postępowania, a znajdujace się w dyspozycji urzedów, instytucji i podmiotów prowadzących usługi poczty i telekomunikacji , urzędów celnych oraz instytucji i przedsiębiorstw państwowych ( art.218P1)
rzeczy podlegające zajęciu w celu zabezpieczenia kar majątkowych, środków karnych o charakterze majątkowym ( np. przepadek rzeczy, nawiązka, świadczenie pienięzne) albo roszczeń o napraawienie szkody ( art. 217*1)
Rzeczy podlegające zatrzymaniu należy wydać na żądanie sądu lub prokuratora, a w wypadkach nie cierpiących zwłoki także na żądanie policji lub innego uprawnionego organu ( np. UOP) Osobę mająca rzecz poklegającą wydaniu wzywa się do jej wydania dobrowolnie, a w razie odmowy można przeprowadzić odebranie ( art. 217 * 3 zd 1 ) . Organ nie dysponujący decyzją sądu lub prokuratora , w którym rzecz ta jest określona , a gdy uzyskanie takiego postanowienia - z uwagi na nie cierpiącą zwłoki sytuację - nie było możliwe, nakaz kierownika swojej jednostki ( art. 217*3 zd. 1) Organ nie dysponujący decyzją sądu lub prokuratora powinien niezwłocznie wystąpić o zatwierdzenie zatrzymania, jeżeli rzecz wydano lub odebrano i doręczyć je danej osobie w terminie 7 dni od zaatrzymania rzeczy ( art217*3). Jeżeli w tym terminie nie doszło do zatwierdzenia zatrzymania ( odebrania ) rzeczy, należy rzeczy te niezwłocznie zwrócić osobie uprawnionej, a gdyby ich posiadanie było zabronione przekazać właściwemu urzędowi lub instytucji. Z zatrzymanych rzeczy sporządza się protokół. Na postanowienie dotyczące zatrzymania rzeczy przysługuje zażalenie osobom, których prawa zostały naruszone.
26. Szczególne przywileje procesowe niektórych stron.
Stronami postępowania karnego są ci uczestnicy, którzy działlają w procesie we własnym imieniu , mając interes prawny w określonym rozstrzygnięciu.
Stronami są zatem:
w postępowaniu przed sądem: oskarżyciel publiczny, posiłkowy, prywatny, powód cywilny i oskarżony.
w dochodzzeniu i śledztwie : podejrzany i pokrzywdzony
Są to strony zasadnicze. W szczególnych odmianach procesu mogą występować też strony szczgólne, charakterystyczne jedynie dla tego typu postępowania karnego. Tak też jest w postępowaniu karnym- skarbowym, w którym występują jako strony ( obok oskarżyciela publicznego i oskarżonego ) odpowiedzialny posiłkowo i interwenient.
1 ) Oskarżyciel Publiczny - organ państwowy, który we własnym imieniu wnosi i ppiera oskarżenie w sprawach o przestępstwa, które ustawa nakazuje lub zezwala ściągać skarga publiczną. Chodzi o tu o przestępstwa ścigane z urzędu i z urzędu lecz na wniosek a także niekiedy o przestępstwa prawno- skargowe. Oskarżyciel publiczny działa jak strona, jest stroną postęp. , która nie reprezentuje w nim swego prywatnego interesu jak pozostałe strony, ale interes publiczny, który z uwagi na rozdział kompetencji między organami państwowymi staje się jakby „ własnym” interesem prawnym oskarżyciela. Od oskarżyciela publicznego wymaga się zachowania obiektywizmu. Podlega on zatem ex rege wyłączeniem ok. oskarżenia z powodów podobnych jak sędzia od udziału w aprawie może on być także wyłączony na wniosek , w razie uzasadnionej wątpliwości co do jego bezstronności. Podstawowym zadaniem oskarżyciela publicznego jest realizacja procesowej funkcji ścigania karnego, a więc doprowadzenie do sprawiedliwego ukarania osoby winnej popełnienia przestępstwa. Na oskarżycielu publicznym ciązy więc ciężar dowodu, a więć udowodnienie sprawstwa i winy oskarżonemu i obalenie domniemania niewinności. Oskarżyciel publiczny powinien zatem występować z oskarżeniem jedynie, gdy jest przekonany o sprawstwie i winie danej osoby odnośnie do określonego przestępstwa. Stąd też prokuratorowi jako zasadniczemu oskarżycielowi publicznemu powierza się jako organowi ścigania prowadzenie lub nadzorowanie postęp. Przygotowawczego. W tym etapie postępowania karnego prokurator - jako organ prowadzący lub nadzorujący postęp, - jest gospodarzem procesu ( dominus litis)
Do niego więc należy decyzja, czy postęp. Będzie umorzone czy też wystąpi jednak do sądu z oskarżeniem lub wnioskiem o warunkowe umorzenie.Prokurator może objąć swym ściganiem także przestępstwa prywatnoskargowe. Może to uczynic wszczynając dochodzenie w sprawie o takie przestępstwo, albo wstępując do postępowania już wszczętego, jeżeli wymaga tego interes społeczny. Prokurator może wstąpić do toczącego się już postępowania prywatnoskargowego, które z tą chwilą staje się postęp. z urzędu ( publicznoskargowym)
Kodeks przyjmuje , że udział prokuratora w rozprawie w sprawach z oskarżenia publicznego jest obowiązkowy, chyba, że ustawa stanowi inaczej. ( art.46kpk) . Oznacza to obowiązek uczzestnictwa także wtedy, gdy prokurator jako oskarżyciel odstąpił od oskarżenia; w takim wypadku realizuje on swoją funkcję rzecznika praworządności ( interesu społecznego)
Prokurator w zasadzie nie musi brać udziału w posiedzeniach sądu, ale ma prawo także zagwarantowane, z tym , że może też zgłosić swe wnioski na piśmie , a w sprawie mniej istotnej kwestii - także w inny sposób przekazać swe owiadczenie, które zamieszcza się w protokole ) art96*1) Prokurator jest jednak zobowiązany do wzięcia udziału w posiedzeniu sądu przed rozprawą, gdy jego przedmiotem jest wniosek prokuratora o zastosowaniu środka zabezpieczjącego; warunkowe umorzenie postępow. , skazanie bez rozprawy lub przekazanie spr. Do postęp. mediacyjnego albo umorzenie lub zawieszenie procesu., zwrot spr. Do postęp. przygotowawczego, stwierdzenie niewłaściweści sądu, do którego skierował on akt oskarżenia, wydanie nakazu karnego bądź innego środka przymusu ( art. 339 *5 zd 1 w zw. z * 1,5i 4)
Pokrzywdzony - osoba fizyczna lub prawna, a także instytucja państwowa, samorządowa lub społwczna, choćby nie miała osobowości prawnej, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo ( art. 49 *1i2)
Pokrzywdzony działa w zasadzie w postępow. Karnym samodzielnie i bezpośrednio. Jeżeli nie jest on os. fiz. czynności procesowe dokonuje uprawniony organ do działania w jego imieniu. Jeżeli zaś pokrzywdzonym jest osoba małoletnia , ubezwłlasnowolniona, prawa pokrzywdzonego wykonuje przedstawiciel ustawowy lub osoba, pod którą stałą pieczą pokrzywdzony pozostaje ( art. 51*52 kpk) tj. małżonek, wstępni, zstępni, rodzeństwo, powinowaci w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostajaca w sosunku przysposobienia oraz jej małlżonek, a także osoba pozostająca ze zmarłym we wspólnym pożyciu ( art. 115 * 11kpk) W razie braku najbliższych lub ich nieujawnienia prawa te może wykonywać PROKURATOR ( art. 87 * 1).
W/g art. 299 *1kpk pokrzywdzony z samego faktu pokrzywdzenia go przestępstwem jest uznawany za stronę postęp. przygotowawczego. W spr. O przestępstwa ścigane na wniosek, od jego woli zależy już WSZCZĘCIE DOCHODZENIA LUB ŚLEDZTWA, gdy wniosek o ściganiu jest szczególną przesłanką procesową art. 17P1 pkt 10 i *2 pokrzywdzony może przy tym oddziaływać tu na byt tego etapu procesu, gdyż moze on cofnąć wniosek unicestwiając postępowanie, z tym, że skuteczność tego oswiadczenia jest uzależniona w postępowaniu przygotowawczym od zgody prokuratora ( art. 12)
Przy przestępstwach spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu , naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia lub przeciwko przestępstwu w komunikacji, przeciwko środowisku, mieniu, bądź obrotowi gospodarczemu pokrzywdzony może wystąpić o nałożenie na skazywanego obowiązku naprawienia szkody ( art. 46 *1kk) Chodzi tu o instytucję WNIOSKU O NAPRAWIENIE SZKODY. Może on być złożony aż do udania się sądu na naradę, czyli do zamknięcia przewodu sądowego, a gdy pokrzywdzony jest stroną - także w końcowych głosach stron. Wniosek taki jest też aktualny przy przestępstwach, które spowodowały śmierć ( art. 46*1kpk) z tym że tu z wnioskiem będą występować osoby wskazane w art. 52 kpk.
W spraw. o każde przestępstwo ścigane ex officio pokrzywdzony moze wystąpić z zawiadomieniem o przestępstwie, ale też niezależnie od tego, kto złożył takie zawiadomienie, ujawniony pokrzywdzony powinien być zawiadomiony o wszczęciu i odmowie wszczęcia dochodzenia lub śledztwa, a także o umorzeniu wszczętego postęp. przygotowawdzego wraz z pouczeniem o przysługujących im uprawnieniach ( art. 305* 4) W przypadku wielości pokrzywdzonych , gdyby liczba ich była taka, ze poważnie utrudnia indywidualne powiadomienie, dopuszczalne jest zawiadomienie przez masowe środki przekazu. Pokrzywdzony ma prawo zaskarżyć postanowienia odmawiajace wszczęcia lub umarzajace postępowanie ( art. 306 *1 kpk) , a pokrzywdzony, który złożył zaświadczenie o przestępstwie może też wnieść zażalenie na opieszłóść ( bezczynność ) organów ścigania jeżeli w ciągu 6 tygodni od wystąpienia z zawiadomieniem nie powiadomiono go o wszczęciu lub o odmowie wszczęcia dochodzenia lub śledztwa (art. 306 *3)
Pokrzywdzony posiada również możliwość samodzielnego wniesienia oskarżenia w sprawie o czyn ścigany z urzędu w razie powtórnego prawomocnego odmówienia wszczęcia postęp. przygotowawczego lub umorzenia go , po uprzednim uchleniu pierwszych takich postanowień przez sąd.
W toku postęp. przygotowawczego pokrzywdzony moze:
składać samodzielnie lub przez pełnomocnika wnioski dowodowe
uczestniczyć we wnioskowych czynnościach dowodowych
domagać się sądowego przsłuchania świadka w toku dochodzenia ( śledztwa) . W razie niebezpieczeństwa niemożności przesłuchania go później w postępowaniu sądowym ( art. 316 *3)
uczestniczyć też w innych niepowtarzalnych dowodowych czynnościach śledczych i dochodźczych (art. 317 kpk)
żądać dopuszczenia do każdej czynności dowodowej postęp. przygotowawczegp ( art. 317 kpk)
ma też prawo przeglądania akt w toku tego post. Wprawdzie tylko za uprzednią zgodą prowadzącego dochodzenie lub śledztwo ( art. 156* 5 kpk ) ale też i z możliwością zaskarżenia decyzji odmawiającej ich udostępnienia ( art. 159 kpk)
Może również na zasadach ogólnych , zaskarżać postanowienia i zarządzenia wydane w post. Przygotowawczym ( art. 465i 466 kpk) , a także żalić się na inne- nie będące postanowieniami lub zarządzeniami - czynności , jeżeli naruszają one jego prawa ( 302 * 2 kpk )
Zawiadamia się go o zamknięciu dochodzenia lub śledztwa oraz o przesłaniu do sądu aktu oskarżenia lub wniosku o warunkowe umorzenie postępowania.
POKRZYWDZONY z racji samego pokrzywdzenia nie jest jeszcze generalnie stroną sądowego postęp. karnego i aby się nią staćmusi z zasady podjąć kroki prawne w celu wejścia w rolę OSKARŻYCIELA POSIŁKOWEGO ( prywatnego) lub POWODA( albo komulatywnie obu tych stron) Niemniej jako strona postęp. przygotowawczego zachowuje on pewne uprawnienia strony także w TRAKCIE WSTĘPNEJ
Pokrzywdzony może realizować we wstępnej fazie postęp. sądowego jedynie takie uprawnienia jakie kodeks wyraźnie mu nadaje, a więc:
kodeks zapewnia pokrzywdzonemu udział we wskazanych posiedzeniach
możliwośc porozumienia się z oskarżonym , co do naprawienia szkody i zadośćuczynienia krzywdzie
możliwość zaskarżenia postanowienia sądu o warunkowym umorzeniu ( art. 342*4kpk)
kodeks przewiduje ponadto udział pokrzywdzonego z racji samego pokrzywdzenia w posiedzeniu w przedmiocie podjęcia postępowania warunkowo umorzonego ( art. 550 *2 )
w posiedzeniu w przedmiocie wydania nakazu karnego (art. 500*4) ale bez doręczenia mu tego nakazu i bez możliwości złożenia sprzeciwu ( art. 505*1 i 506 * 1 kpk)
Pokrzywdzony z racji samego pokrzywdzenia może także uczestniczyć w rozprawie ( art. 384 * 2 ) Obecny kodeks nie wymaga od pokrzywdzonego statusu STRONY.
Jeżeli pokrzywdzony występuje w charakterze swiadka, przesłuchuje się go w pierwszej kolejności.
OSKARŻYCIEL POSIŁKOWY:
oskarżyciel subsydiarny - podejmuje swą działalność , gdy oskarżyciel zasadniczy ( publiczny) nie realizuje funkcji ścigania czyli nie wnosi oskarżenia albo odstępuje od niego.
oskarżyciel konkurujący ( pomocniczy) - dysponuje prawem samoistnej skargi niezależnie od oskarżyciela publicznego
oskarżyciel uboczny - włącza się do postępowania obok oskarżyciela publicznego
Oskarżycielem posiłkowym - jest pokrzywdzony, który w sprawie o przestępstwo ścigane z urzędu występuje z oskarżeniem obok prokuratora albo - w określonych prawem sytuacjach - także zamiast tego podmiotu.
Oskarżycielem posiłkowym staje się pokrzywdzony przez samo złożenie oświadczenia , że będzie działlał w tym charakterze.
Pokrzywdzony może stać się oskarżycielem posiłkowym z mocy samego prawa.
Pokrzywdzony może też samodzielnie wystąpić z aktem oskarżenia, w sprawie o czyn ścigany z urzędu, jako oskarżyciel posiłkowy , w razie powtórnej odmowy wszczęcia postęp. przygotowawczego lub powtórnego umorzenia tego postępow. Przez prokuratora ( art. 55* 1 )
Pokrzywdzony może samodzielnie wnieść akt oskarżenia i wystąpić jako oskarżyciel posiłkowy w terminie miesiaca od doręczenia mu postanowienia prokuratora nadrzędnego . Termin ten nie podlega przywróceniu.
Do oskarżenia posiłkowego subsydiarnego dochodzi zatem w sytuacji swoistego sporu pomiędzy pokrzywdzonym i sądem uznającym jego racje z jednej strony , a prokuraturą z drugiej.
Oskarżyciel posiłkowy jest pełnoprawną stroną procesową. Jest zawsze podmiotem niezależnym, nawet gdy działa obok oskarżyciela publicznego . Z uwagi na interes, jaki reprezentuje może jedynie popierać oskarżenie i nie moze podejmować jakichkolwiek czynności na korzyść oskarżonego.
Działa on wyłącznie we własnym interesie, czyli na niekorzyść oskarżonego . Oskarżyciel posiłkowy może skarżżyć każde rozstrzygnięcie i ustalenie, które narusza jego prawa lub szkodzi jego interesom ( art. 425 *3) Ma on również możliwość zaskarżenia wyroku także wyłącznie co do kary ( art. 447 * 2) gdyż jego procesowym interesem jest doprowadzenie do sprawiedliwego , w jego odczuciu ukarania sprawcy przestępstwa.
W odróżnieniu o prokuratora udział oskarżyciela posiłkowego w postępow. Nie jest jednak OBOWIĄZKOWY, a jego niestawiennictwo nie tamuje toku procesu. Jednakże w razie należytego usprawiedliwienia nieobecności i wnioskowaniu o nieprzeprowadzenie rozprawy bez jego obecności , sąd powinien rozprawę odroczyć lub przerwać , to samo dotyczy nieobecności wywołanej niezawiadomieniem o rozprawie albo wynikłej z przeszkody żywiołowej lub innej ważnej przyczyny np. losowej ( art. 117 *2)
Oskarżyciel posiłkowy może w toku postępowania korzystać z pomocy pełnomocnika ( art. 87* 1 )
Oskarżyciel posiłkowy może wnieść o ustanowienie mu przez sąd pełnomocnika z urzędu ( art78 w związku z art. 88 kpk) , w razie wykazania, że nie jest w stanie ponieść kosztów pełnomocnictwa bez uszczerbku dla koniecznego utrzymania siebie i rodziny.
Oskarżyciel posiłkowy może zawsze odstąpić od oskarżenia. Jeżeli oskarżyciel posiłkowy odstąpiłl od oskarżenia w sprawie, w której nie bierze udziału oskarżyciel publiczny, sąd zawiadamia o tym prokuratora, nieprzystąpienie przez niego do oskarżenia w terminie post. ( art. 57 *2 ) Nie wywołuje natomiast żadnych skutków dla postępowania odstąpienie od oskarżenia oskarżyciela posiłkowego , działającego obok oskarżyciela publicznego, a więc oskarżyciela typu ubocznego. Postępw. trwa tu nadal . Dotyczy to także sytuacji gdy oskarżyciel publiczny wcześniej też odstąpił od oskarżenia , gdyż odstąpienie sądu nie wiąże . Oskarżyciel posiłkowy , który odstąpił od oskarżenia nie moze już ponownie przyłączyć się do postęp.
OSKARŻYCIEL PRYWATNY-jest pokrzywdzony, który w sprawach o przestępstwa przekazane przez przepisy praw. Karnego materialnego do ścigania z oskarżenia prywatneto , wnosi i popiera takie oskarżenie. Zakres przestępstw ściganych tzw. skargą prywatną określają przepisy pr. Karnego i ustaw szczzególnych.
Każdy z wielu działających jednocześnie oskarżycieli prywatnych zachowuje SAMODZIELNOŚĆ W POSTĘPOWANIU . Każdy z nich może zatem odstąpić od oskarżenia, ale nie wywołuje to skutku wobec pozostałych i postęp. może toczyć się dalej. Sąd umorzy wówczas proces jedynie w zakresie dotyczącym oskarżyciela , który od oskarżenia odstąpił. Oskarżyciel prywatny w odróżnieniu od oskarżyciela publicznego pozostaje GOSPODARZEM PROCESU Może on zate skutecznie odstąpic od oskarżenia ( art. 496 *1i2) w tym i w sposób dorozumiany ( art491*1 i art. 496 *3kpk) a sąd musi wówczas postępowanie umorzyć. Możliwe też jest i zalecane przez ustawodawcę pojednanie się oskarżyciela z oskarżonym i zawieranie ugód ( art. 492 i494)
Status oskarżyciela prywatnego nabywa się przez:
wniesienie skargi prywatnej ( art. 487 i 488 )
złożenie oświadczenia o przyłączeniu się do wszczętego już przez innego pokrzywdzonego postęp. prywatnoskargowego ( art. 59 *2)
Oświadczenie o podtrzymaniu oskarżenia wniesionego uprzednio przez prokuratora, od którego ten ostatni odstąpił jako prywatnego ( art. 60 *4)
przez złożenie oświadczenia o wstąpieniu w prawa zmarłego oskarżyciela prywatnego ( art. 61 * 2)
Status oskarżyciela prywatnego uzyskuje się przez samo dokonanie czynności wymaganej przez pr. Procesowe.
POWÓD CYWILNY- powodem cywilnym w procesie karnym jest podmiot dochodzący od oskarżonego , zgodnie z prawem karnym procesowym, roszczeń majątkowych wynikających z popełnienia przestępstwa. Podmiotem uprawnionym do występowania z takimi roszczeniami jest pokrzywdzony . Dla wytoczenia powództwa uprawniony - poza prokuratorem - może ustanowić pełnomocnika ( 87)
Gdyby zasądzone odszkodowanie w wynilu przeprowadzonego powództwa odn? nie pokrywało całej szkody lub nie stanowiło pełnego zadośćuczynienia powód cywilny może dochodzić dodatkowo dodatkowych roszczeń w postępowaniu cywilnym ( art. 415 * 4). Powód cywilny z chwilą przyjęcia powództwa przez sąd zaczyna być stroną postępowania karnego. Może on dowodzić jedynie istnienie tych okoliczności , na których opiera swe roszczenie . Może on zatem wypowiadać się w kwestii winy i kwalifikacji prawnej , gdy ma to znaczenie dla istnienia albo wysokości jego rosczenia. Nie może natomiast w ogóle dowodzić okoicznosci mających wpływ jedynie na rodzaj i rozmiar kary ani wypowiadać się w tych kwestiach, nie wiąże się to bowiem z jego roszczeniem Powód cywilny moze jednak połączyć tę rolę z funkcją oskarżyciela posiłkowego lub prywatnego i wówczas - działając jako oskarżyciel - może wypowiadać się we wszystkich kwestiach mających znaczenie dla rozstrzygnięcia w przedmiocie procesu karnego w tym i o karze
Powód cywilny może:
1 zadawać pytania osobom przesłuchiwanym podczas rozprawy jako ostatnia ze stron czynnych ( art. 370 * 1 ) chyba , że jest to świadek dopuszczony na jego wniosek, kiedy to zadaje pytania przed pozostałymi stronami ( art. 370 *2 )
2 Jako ostatnia ze stron czynnych powód wypowiada się też w ramach głosów stron ( art. 406 * 1 )
zawsze zaskarżyć wyrok w zakresie rozstrzygnięć naruszających jego prawa lub szkodzącym jego interesom ( 425 * 3 )
Powód cywilny jest tylko tymczasowo zwolniony od uregulowania wpisu od powództwa cywilnego a także od apelacji ( art. 642 ) Jeżeli powództwo zostanie oddalone albo powód cofnie apelację, ponosi on koszty wynikłe z oddalonego powództwa i cofniętej apelacji ( art. 644 * 1)
OSKARŻONY - jest stroną postęp. karnego, którego przedmiot. Jest kwestia jego odpowiedzialności prawnej za zarzucznymu czyn zabroniony przez prawo karne. Oskarżonym moze być wyłącznie osoba fizyczna .Winna to być osoba, która ukończyła 17 lat, ale przy niektórych zbrodniach i występkach można ponosić odpowiedzalność już od 15 roku życia
OSKARŻONY SENSU STRICTO - osoba przeciwko której wniesiono do sądu oskarżenie.
OSKARŻONY SENSU LARGO - osoba też podejrzana w postępow. Przygotowawczym
Podejrzany jest obok pokrzywdzonego stroną postępow. Przygotowawczeg. ( 299*1) Oskarżony , zaś w ścisłym znaczeniu tego słowa - stroną.
Podstawowym prawem oskarżonego ( w szerokim zakresie ) jest prawo do obrony w tym do korzystania z pomocy obrońcy (art. 6 ) Oskarżony ma prawo zarówno do obrony materialnej tzn. obrony przed zarzutem jak i obrony formalnej tzn. prawa do posiadania obrońcy. Prawo do obrony formalnej wyczerpuje się z chwilą ustanowienia obrońcy Prawo do obrony formalnej moze jednak niekiedy przerodzić się w obowiązek posiadania obrońcy
Oskarżony musi mieć obrońcę generalnie w dwu grupach sytuacji . Pierwsza grupa odnosi się do całego postępowania karnego, obejmuje zatem postępowanie przygotowawcze ( art. 79*1i2), druga to jedynie przypadki, gdy obrona formalna jest obowiązkowa tylko w sądowym etapie procesu karnego.
Oskarżony musi mieć obrońcę w całym postęp. karnym, jeżeli ( art. 79 *1)
1 jest nieletni
2 jest głuch , niemy lub niewidomy
3 zachodzi uzasadniona wątpliwść co do jego poczytalności
nie włada językiem polskim
Ponadto oskarżony musi mieć obrońcę w całym postęp., gdy sąd uzna to za niezbędne ze względu na okolicznosci utrudniające obronę (79 P2)
Oskarżony musi mieć obrońcę ale jedynie w postęp przed sadem gdy:
postęp. toczy się przed sądem wojewódz. Jako przed sądem I instancji , a oskarżonemu zarzucono zbrodnię lub zostal pozbawiony wolności ( art. 80 zd 1)
Postęp. toczy się przed sądem wojskowym , a oskarżonym jwst żołnierz , odbywający zasadniczą służbę wojskową, lub pełniący służbę w charakterze kandydata na żonierza zawodowego ( art. 67 *1 i 4 )
Postępowanie toczy się przed wojskowym sądem okręgowym, a oskarżonym nie jest zolnierz o którym wyżej mowa, lecz sprawa dotyczy czynu, który w postęp. przed sądami powszechnymi należy do właściwości sądu wojewódzkiego albo ( podżegania i pomocnictwa) przestępstw z art. 339 * 3kk( dezercja za granicę lub za granicą ) albo z art. 345 * 3kk ( czynna napaść na przełożonego z uzyciem broni lub podabnie niebezpiecznego narzędzia ) art. 671*2i4 kpk
postępowanie toczy się prze wojskowym sądem okręgowym jako apelacyjne, obrona formalna nie była dotąd obowiązkowa ale prezes sądu lub sąd uznali ją za niezbędne ( art. 671 *3i4 )
We wszystkich wypadkach, gdy posiadanie obrońcy jest obowiązkowe, a oskarżony nie ma obrońcy z wyboru, prezes sądu właściwego do rozpoznania sprawy ustanawia mu obrońcę z urzędu ( art. 81 i art. 671*4)
Obrona formalna jest obowiązkowa ponadto w postęp. wznawianym na korzyść oskarżonego , a prowadzonym po jego smierci lub gdy w postęp. takim zachodzi przyczyna do zawieszenia procesu ( art. 548)
Obrońca z urzędu może pojawić się w postęp. także, gdy obrona jest jedynie dobrowolna ale oskarżony wnosi o ustanowienie mu obrńcy , albo sąd uznaje to za niezbędne
Może to nastąpić:
gdy oskarżony w należyty sposób wykaże , że nie jest w stanie ponieść kosztów obrony, bez uszczerbku ala niezbędnego utrzymania siebie i rodziny ( art. 78* 10
obrońca z urzędu mimo braku tzw. obrony przymusowej może pojawić się także w razie złożenia przez oskarżonego , nie posiadającego obrońcy z wyboru, na rozprawie lub przed jej rozpoczęciem wniosku o skazanie go z wymierzeniem określonej kary lub środka karnego bez postępowania dowodowego, gdy oskarżony ten wnosi jednocześnie o wyznaczenie mu obrońcy ( 387 *1i5.Obrońcę ustanawia tu sąd, ale jedynie , gdy dostrzega przesłanku umożliwiające rozpoznanie wniosku oskarżonego o skazanie bez postępowania dowodowego.
W postępowaniu odwoławczym gdy apelację wniesiono na niekorzyść oskarżonego ,co do winy albo domagając się wymierzenia lub zaostrzenia kary pozbawienia wolnosci, a oskarżony jest pozbawiony wolnosci i sąd nie uważa za wskazane zarządzenie doprowadzenia go na rozprawę uznając za wystarczający udział obrońcy, a oskarżony ten nie ma obrońcy z wyboru , sąd ustanawia mu obrońcę z urzędu dla postęp. odwoławczego ( art. 451*2 in fine)
Oskarżony korzysta z domnimania niewinności, nie ma zatem obowiązku dowodzenia swej niewinności ani dostarczania dowodów na swoją niekorzyść. ( art. 74 *1) Oskarżony ma prawo do obrony biernej tzn. oczekiwać na udowodnienie mu przez oskarżyciela sprawstwa i winy lub podjąć aktywną obronę, w tym korzystając z pomocy obrońcy z wyboru lub z urzędu.Swoje prawo do obrony oskarżony realizuje poprzez zapewnienie mu w kpk uprawnienia do :
składania i odmowy złożenia wyjaśnień
wypowiadania się co do wszelkich kwestii podlegających rozstrzygnięciu
składania wniosków dowodowych i innych wniosków procesowych ( np. o wyłączenie sędziego , o uchylenie środka zapobiegawczego)
udzialu w czynnościach dowodowych postępowania przygotowawczego oraz w rozprawie i ( gdy przewiduje to ustawa ) w posiedzeniach sądu
zaskarżania orzeczzeń i zarządzeń naurszających jego prawa lub szkodzących jego interesom
Kpk gwarantuje teżOSKARŻONEMU prawo do znajomości zarzutów i ich odstaw faktycznych, prawo znajomości aktu oskarżenia z możliwością odpowiedzi na ten akt, prawo przeglądania akt sprawy, wydawania na jego żądanie bezpłatnie odpisu każdego orzeczenia, gdy nie włada on językiem polskim - doręczenie podstawowych aktów wraz z tłumaczeniem ( art. 72 ) Uprawniena te mają ułatwić mu obronę. W razieTYMCZASOWEGO ARESZTOWANIAgwarantuje mu się możliwość nieskrępowanego kontakru z obrońcą ( art. 73 ) Z prawem do obrony i brakiem obowiazku dostarczania dowodów wiąże się tzw . prawo oskarżonego do milczenia . Może on bez podania jakichkolwiek powodów odmówić zarówno odpowiedzi na poszczególne pytania jaki i składania wyjaśnień w ogóle , o prawie tym winien być pouczony ( art. 171 * 1) Skorzystanie zaś z tego prawa nie moze w zadnym wypadku być uznane za okoliczność obciążającą. Oskarżony musi się jednak liczyć z tym, że w razie uprzedniego złożenia wyjaśnień w postęp. przygotowawczym odmowa ich złożenia w sądzie pociągnie za sobą odczytanie protokołu z dochodzenia lub śledztwa ( art. 389 *1) Składając wyjaśnienia oskarżony nie ponosi odpowiedzialności karnej za zatajenie prawdy lub mówienie nieprawdy, nie składa bowiem zeznań lecz wyjaśnienia, a kk penalizuje jedynie fałszywe zeznania.
OSKARŻONY - obecność oskarżonego na rozprawie głównej w postępowaniu zwyczajnym jest wręcz obowiązkowa ( art. 374*1) Kodeks zapewnia oskarżonemu uczestniczącemu w rozprawie prawo do obecności przy wszystkich czynnościach postępowania dowodowego ( art. 390 P1) Można go jednak czasowo wydalić z sali sądowej jeżeli :
należy się obawiać, że jego obecność może krępująco oddziaływać na wyjaśnienia współoskarżonego lub zeznania świadka bąź biegłego ( art. 390 *2) albo
jeżeli mimo upomnienia , oskarżony zachowuje się nadal w sposób zakłócający porządek rozprawy lub godzący w powagę sądu.
22. obecność oskarżonego tymczasowo aresztowanego przy poszczególnych czynnościach procesowych
Tymczasowo aresztowany oskarżony ma prawo do nieskrępowanego kontaktu z obrońcą.
W postępowaniu przygotowawczym gdy apelację wniesiono na niekorzyść oskarżonego co do winy albo domagając się wymierzenia lub zaostrzenia kary pozbawienia wolności a oskarżony jest pozbawiony wolności i sąd nie uważa za wskazane zarządzenie doprowadzenia go na rozprawę uznając za wystarczający udział obrońcy. Jeżeli oskarżony nie ma obrońcy z wyboru sąd ustanawia muobrońcę z urzędu dla postęp. odwoławdzego ( art. 451 *2 in fine ) W rozprawie odwoławczej idział oskarżonego jest z założenia tylko jego uprawnieniem Powinien być zatem powiadomiony o jej terminie ale jego niestawiennictwo nie tamuje toku rozprawy (art. 450*3) Sąd może uznać jego obecność za obowiązkową (art. 450*2) Jeżeli oskarżony jest pozbawiony wolności sąd może zarządzić sprowadzenia go na rozprawę ( art. 451 * 1) Uczestnicząc w rozprawie głownej oskarżony ( tak ja pozostałe strony) moze wypowiadać się w każdej kwestii podlegającej rozstrzygnięciu, przy czym zachowuje tu prawo repliki ( art. 367) składać na rozprawie wnioski dowodowe ( 167, 368) zadawać pytania osobom przesłuchiwanym ( art. 370) i wypowiadać się w końcowych głosach stron z prawem repliki (art. 407kpk)
24. ZAKAZY DOWODOWE ZWIĄZANE Z WPROWADZENIEM I WYKORZYSTANIEM DOWODU
zakazy dowodowe - to normy zabraniające przeprowadzenia dowodu w określonych warunkach lub stwarzające ograniczenia w pozyskiwaniu dowodów.
W procesie karnym zakazy dowodowe zapobiegają powstawaniu kolizji pomiędzy interesem wymiaru sprawiedliwości , który wymaga ustalenia prawdy, a naruszeniem określonych dóbr i ineresów. Zakazy stanowią więc swoisty kompromis, ponieważ wprawdzie ograniczają podstawę dowodową procesu ale jednocześnie chronią pewne istotne dobra
Zakazy dowodowe przewidziane są w normach wyłączających dowodzenie określonej tezy dowodowej w danym procesie oraz ograniczających wprowadzenie i przeprowadzenie dowodów, a także wynikają z reguł ustanawiających warunki przeprowadzenia dowodów w procesie. Rodzaj doboru chronionego decyduje o charakterze i zakresie zakazu dowodowego. Zakazy te chronią m. In. Godność człowieka, nienaruszalność jego ciała ( art. 74 kpk, 171 * 6kpk) interes państwowy (art. 179kpk) tajemnicę służbową lub zawodową ( art.180 kpk), oraz określoną tajemnicę do zachowania której zobowiązany jest duchowny, co do okoliczności o których dowiedział się przy udzieleniu pomocy prawnej ( 178) , a także stosunki rodzinne i bliskie stosunki osobiste ( art. 182)
W doktrynie dokonuje się różnorodne klasyfikacje zakazów dowodowych stosując różne kryteria podziałów. Zakazy dowodowe w procesie karnym dotyczą 3 podstawowych grup ograniczeń:
1 niedopuszczalność dowodzenia określonych tematów
wyłączenie możliwości korzystania z danego środka dowodowego
niedopuszczalność sposobów przeprowadzenia dowodów
Zakazy dowodowe mogą dotyczyć gądź to udowodnieniu określonych faktów, bądź jedynie korzystania z określonych dowodów.
Wg. Grzegorczyka i Tylmana wyróżniamy zakazy:
zupełne - zakazy zabraniające przeprowadzenia jakiegokolwiek dowodu na daną okoliczność
niezupełne - zabraniają jedynie przeprowadzenia dowodu w pewnych warunkach, korzystania z określonego źródła lub środka dowodowego, albo uzyskaniu środka dowodowego w określony sposób, czyli zakaz dowodzenia za pomocą pewnych dowodów lub z zastosowaniem określonych metod
Różnica pomiędzy w/w zakazem tkwi w tym iż przy zakazie niezupełnym możliwe jest udowodnienie danej okoliczności przez sięganie po inne źródło lub środek dowodowy , natomiast przy zakazie zupełnym żaden dowód nie jest dopuszczalny.
Zakazy niezupełne można podzielić na:
zakazy bezwzględne ( bezwarunkowe ) - czyli takie, które nigdy nie mogą być uchylone
zakazy względne ( warunkowe )- które przy zachowaniu określonych wymogów moga być usunięte.
Aktualnie do zakazów dowodowych zupełnych należą:
zakaz dowodzenia prawa lub stosunku prawnego wbrew ustaleniom konstytutywnego ( kształltującego ) rozstrzygnięciu innego sądu, które wiąże sąd karny ( art. 8 *2kpk)
zakaz dowodzenia przebiegu narady i głosowania nad orzeczeniem, które objęte sż tajemnicą nie podlegają uchyleniu ( art. 108 * 1kpk)
zakaz dowodzenia zasadności lub bezzasadności uprzedniego prawomocnego skazania jako okoliczności decydującej o powrocie do przestępstw; recydywę ustala się bowiem w oparciu o wiążące sąd poprzednie prawomocne skazanie
zakaz wykorzystania i odtwarzania uprzednio złożonych zeznań osoby, która następnie skorzystała z prawa do odmowy zeznań lub została zwolniona od zeznawania ( art. 186 *1kpk) Zakaz ten odnosi się do wyjaśnień osoby odpowiedzialnej posiłkowo w postępowaniu karnym skarbowym Przedmiotowym zakazem objęta jest tu treść zeznań , a tymczasem niedopuszczalne jest jakiekolwiek odtwarzanie.
zakaz przeprowadzenia jakiejkolwiek czynności dowodowej zmierzającej do ujawnienia okolicznosci objęcia świadka koronnego i osoby mu najbliższe ochroną osobistą lub pomocą w postaci zmiany miejsca pobytu, zatrudnienia lub wydania nowych dokumentów tożsamości.
ZAKAZY NIEZUPEŁNE BEZWZGLĘDNE - dają się pogrupować w kilka kategorii:
zakazy przsłuchiwania w charakterze świadka :
obrońcy, co do faktu o ktorych dowiedział się udzielając porady prawnej lub prowadząc sprawę ( art. 178 pkt. 1 ) Zakaz ten odnosi się do obrońcy, a nie adwokata zatem obejmuje także obrońcę nie będącego adwokatem, co jest dopuszczalne w postępowaniu o wykroczeniach. Dopełnieniem tego zakazu jest zakaz zajmowania pism i innych dokumentów związanych z wykonywaniem obrony ( art. 225*3kpk)
duchownego co do faktów o których dowiedział się przy spowiedzi ( art. 178 *2kpk)
osób zobowiązanych do zachowania tajemnicy w zakresie ochrony zdrowia psychicznego na okoliczność przyznania się ( wobec nich) osoby z zaburzeniami psychicznymi do popełnienia czynu zabronionego
II zakazy korzystania z niektórych innych niz świadek źródeł i środków dowodowych
zakaz powoływania w charakterze biegłego:
obrońców i cuchownych
osób będących najbliższymi dla oskarżonego lub pozostających z nim w szczególnie bliskim stosunku osobistym
osób będących świadkami czynu, choćby nie byli powołani na świadka
osób powołanych w charakterze świadków
osób do których odnoszą się okpowiednio przyczyny wyłączzenia sędziego ( art. 40 * 1pkt 1-3i5 ) tzn takich których:
-sprawa dotyczy bezpośrednio
-są krewnymi
-konkubentami
-powinowatymi strony lub jej przedstawiciela
-występowali w sprawie jako prokurator, osoba prowadząca postępowanie przygotowawcze lub przedstawiciel procesowy strony ( 196*1kpk)
zakaz wykorzystywania opinii złożonej przez biegłego, wobec którego po powołaniu ujawniły się powody uzasadniające niepowoływanie go w tym charakterze Opinia taka w ogóle nie stanowi dowodu ( art. 196 *2kpk)
zakaz przesłuchiwania w charakterze biegłego lekarza z zakresu ochrony zdrowia psychicznego na okoliczność przyznanie się osoby z zagurzeniami psychcznymi do popełnienia czynu zabronionego
zakaz korzystania z oświadczeń oskarżonego dotyczących zamierzonego złożenia zeznania wobec jakiegokolwiek biegłego lub wobec lekarza udzielającego mu jakiejkolwiek pomocy medycznej ( art.199 )
Zakaz wykorzystania przy przesłuchaniu oskarżonego oświadczeń tej osoby złożonych uprzednio w charakterze świadka. Zakaz ten wiąże się z możliwą zmianą ról procesowych w postępowaniach powiązanych ze sobą.
III Zakazy związane z uzyskaniem oświadczenia dowodowego przy zastosowaniu niedopuszczalnych metod przesłuchania
zakaz korzystania z wyjaśnień, zeznań i innych oświadczeń uzyskanych poprzez użycie wobec przesłuchanego przymusu lub groźby bezprawnej ; oświadczenia takie nie mogą bowiem w ogóle stanowić dowodu
zakaz stosowania hipnozy, środków chemicznych ( tzw. narkoanalizy ) oraz środków technicznych ( np. wariograf, poligraf ) , wpływających na procesy psychiczne przesłuchiwanego.
Do oznaczonej kategorii zakazów zaliczyć należy zakaz zastępowania wyjaśnień i zeznań treścią pism, zapisków lub notatek urzędowych. Kodeks wymaga aby wyjaśnienia oskarżonego oraz zeznania świadka były odbierane bezpośrednio przez organ procesowy i utrwalane w postaci protokołu.
Zakazy dowodowe niezupełne o charakterze względnym :
zakaz przesłuchiwania w charakterze świadka osoby, która skorzystała z prawa do odmowy zeznań
zakaz przesłuchiwania świadka, który uzyskał zwolnienie od zeznawania z uwagi na szczególnie bliski stosunek osobisty z oskarżonym
zakaz przesłuchiwania osób korzystaj --> [Author:JB] ących z immunitetu dyplomatycznego lub konsularnego ( w zakresie okoliczności, na które się on rozciąga )
zakaz przesłuchiwania osób zobowiazanych do zachowania tajemnicy państwowej
zakaz przesłuchiwania osób zob. do zachowania tajemnicy służbowej lub związanej z wykonywaniem zawodu lub funkcji. ( adwokat, lekarz , dziennikarz )
tajemnica