1. METODY NAUCZANIA
Metoda nauczania - sposób postpowania nauczyciela z uczniami w celu osignicia zamierzonego celu. Inaczej mówic jest to wypróbowany ukad czynnoci nauczyciela i uczniów realizowany wiadomie w celu spowodowania zoonych zmian w osobowoci.
Wyróniamy metody:
*Metody oparte na sowie:
1. Opowiadanie - polega na zaznajomieniu uczniów z jakimi rzeczami, zjawiskami w formie ich sownego opisu. Wykorzystywane jest w najmodszych klasach szkoy podstawowej, dlatego musi by obrazowe.
2. Wykad - suy przekazywaniu uczniom jakich informacji z zakresu rónych dziedzin naukowych. Stosowany jest najczciej szkolnictwie wyszym. Wymaga od suchaczy mylenia hipotetyczno-dedukcyjnego.
a) wykad konwencjonalny - tre jest bezporednio przekazywana przez nauczyciela w gotowej formie do zapamitania
b) wykad problemowy - ilustracja jakiego problemu naukowego lub praktycznego
c) wykad konwersatoryjny - polega na przeplataniu fragmentów mówionych wykadu z wypowiedziami suchaczy
3. Pogadanka - jej istota polega na rozmowie kierowanej przez nauczyciela z uczniami. Nauczyciel zmierzajc do osignicia sobie znanego celu stawia pytania uczniom, na które oni udzielaj odpowiedzi. Jest to najstarsza metoda dydaktyczna, stosowana ju przez Sokratesa. Jest wykorzystywana przede wszystkim w niszych klasach szkoy podstawowej.
4. Dyskusja - polega na wymianie pogldów na okrelony temat, mona wykorzysta j dopiero w najwyszych klasach szkoy podstawowej oraz w szkole redniej. Dyskusja, wymaga specjalnego przygotowania uczestników.
5. Praca z ksik - jeden z najwaniejszych sposobów zarówno powtarzania jak i utrwalania nowych wiadomoci. Samodzielne korzystanie z ksiek przez uczniów moe mie form - uczenia si z podrcznika, -sporzdzania notatek, -lektury uzupeniajcej.
*Metody ogldowe (oparte na obserwacji)
Pokaz - demonstrowanie uczniom czego, to metoda oparta na obserwacji. Pokaz bywa metod towarzyszc, która wystpuje z inn.
*Metody oparte na dziaalnoci praktycznej:
1. Metoda laboratoryjna - polega na tym, e ucze samodzielnie przeprowadza eksperyment. Moe wystpowa w dwóch odmianach:
a) tradycyjna - uczniowie samodzielnie wykonuj eksperyment pod okiem nauczyciela
b) problemowa - uczniowie samodzielnie wykonuj eksperyment, nie wiedzc z jakim skutkiem.
2. Metoda zaj praktycznych - stosowana na zajciach praktycznych, ma miejsce wtedy, gdy uczniowie wykonuj czynnoci zwizane z zawodem (szkoy zawodowe)
*Metody problemowe - czyli gry dydaktyczne
S to metody z grupy aktywizujcej np. gry komputerowe. Gry dydaktyczne to rodzaj metod nauczania, nalecych do grupy metod problemowych, które organizuj treci ksztacenia w modele rzeczywistych zjawisk, sytuacji, w celu zblienia procesu poznawczego ucznia do poznania bezporedniego, dziki dostarczeniu okazji do manipulowania modelem.
Podzia gier dydaktycznych :
1. burza mózgów - przeznaczona jest do samodzielnego, szybkiego wymylania przez uczniów zbioru hipotez przy wykorzystaniu mylenia intuicyjnego.
2. metoda sytuacyjna - zwana metod przypadków - polega na bardzo dokadnym rozpatrzeniu jakiego przypadku, tak skonstruowanego, e jest on typowy, czsto wykorzystujemy w szkolnictwie medycznym, wojskowym.
3. metoda symulacyjna - inscenizacja - to udawanie kogo np. nauczyciela, robi si wszystko tak, jakby byo nim. Ucze jest aktywny.
METODY WG. OKONIA
Grupa metod:
1. Metoda asymilacji wiedzy - nale do niej metody: pogadanka dyskusja, praca z ksik oraz programowe uczenie si, w jego wersji liniowej, rozgazionej i mieszanej
2. Metoda samodzielnego dochodzenia do wiedzy - klasyczna metoda problemowa. Obok niej wyrónia si obecnie takie odmiany metod problemowych jak: met. Przypadków, sytuacyjna, burza mózgów, mikronauczanie, gry dydaktyczne.
3. Metoda waloryzujca- met. Impresyjna, ekspresyjna.
4. Metoda praktyczna - met. wiczeniowe, realizacji zada wytwórczych.
2. METODY BADA DYDAKTYCZNYCH
W badaniach dydaktycznych czynnoci nauczania, uczenia si oraz warunki, w jakich one przebiegaj skadaj si najczciej na tzw. zmienn niezalen, podczas gdy rezultaty, do których te czynnoci prowadz s zwykle zmiennymi zalenymi. Wród metod bada dydaktycznych mona wyróni: obserwacja (wiadome, planowe, systematyczne spostrzeganie zjawisk i procesów dydaktycznych w celu ujawnienia towarzyszcych im zmian oraz zachodzcych midzy nimi zwizków), eksperyment (suce do badania zjawisk celowo wywoywanych przez badacza), testy dydaktyczne (podobnie jak rónego rodzaju sprawdziany su do oceny rezultatów bada eksperymentalnych, s one dokadniejsze ni inne rodzaje bada), wywiad i ankieta (stosowane w sytuacjach, kiedy chcemy uzyska informacje o tym co dane osoby wiedz, lub jak oceniaj okrelone zjawiska i procesy), analiza dokumentów pedagogicznych (pozwala na wykorzystanie informacji zawartych w programach nauczania, podrcznikach szkolnych, dziennikach lekcyjnych, arkuszach ocen, itp.), opis (czyli ustalenie wielkoci, miar, tendencji centralnej, odchylenia standardowego, a take waciwoci rozkadu wyników), weryfikacja postawionych hipotez (przeprowadzana za pomoc wnioskowania statystycznego).
3. CO TO JEST DYDAKTYKA?
Dydaktyka - to system zgodnych wewntrznie twierdze, opartym na jednolitym ukadzie celów, treci i zasad dydaktycznych, dydaktycznych dotyczcych sposobów i organizacji pracy nauczycieli i uczniów.
Dydaktyka- jest nauk o ksztaceniu i samoksztaceniu . Naley do nauk teoretycznych a zarazem praktycznych, gdy równolegle z teoretycznymi ujciami zgasza skuteczne normy postpowania w praktyce dydaktycznej nauczycieli.
Dydaktyk traktuje si obecnie jako nauk o nauczaniu i uczeniu si, a wic jako system poprawnie uzasadnionych twierdze i hipotez dotyczcych procesu, zalenoci i prawidowoci nauczania, uczenia oraz sposobu ksztatowania tego procesu przez czowieka
4. CELE EDUKACJI.-celów edukacji tu nie ma!!!!!Mam tylko cele ksztacenia ale to jest co innego!!
Cele ksztacenia - to wiadomie zaoone skutki, jakie spoeczestwo pragnie osign przez funkcjonowanie systemy ksztacenia. Cele ogólne - S to cele aksjologiczne, poniewa odnosz si do wartoci np. przygotowanie czowieka do szanowania drugiego czowieka. Maj szerszy zakres ni cele operacyjne
Cele operacyjne - stanowi opis osigni, które powinni osiga uczniowie po opanowaniu wyznaczonych treci programowych ksztacenia, czyli co powinniA - wiedzie - lub nazywa, zdefiniowa, wymieni, zidentyfikowa, zrónicowa, wyliczy itp.;B - rozumie - streci, wyjani, zilustrowa, rozróni, zinterpretowa itp.;C - stosowa wiadomoci - rozwiza, obliczy, skonstruowa, zastosowa, porówna, sklasyfikowa itp.;D - rozwiza problemy - dowie
Zródla celów:
a) cechy osobowoci
b) spoeczestwo
c) grupy spoeczne
d)programy spoeczne
e) kultura
f) dorobek cywilizacyjny
Funkcje celów (w ujciu Bolensa)
1. Punkt odniesienia, do którego wszystko ma by przymierzone, wedug którego wszystko ma podlega ocenie i osdzie.
2. Znaczenie regulacyjne - stanowi gwarancj przeciw nadmiernemu rozbudowaniu rodków
3. Organizuj struktury szkolne, programy, metody, rodki ksztacenia nauczycieli, planowanie i badania naukowe.
4. Wzmacniaj to co wyrane i demaskuj to co ukryte „Cele ujawniaj zo - oskaraj”
5. Cele nadaj ludzki sens przekazywanej wiedzy zarazem staj si motywacj dla tego, kto wyrusza na jej podbój. Wiedza jakiej udziela szkoa ma znaczenie tylko w miar tego jak jest nauczycielem mdroci, która sama ma cel.
6. Cele decyduj o roli nauk wspódziaajcych z pedagogik - przyznaj im miejsce suebne
7. Maj charakter koordynacyjny, integrujcy i mobilizujcy
8. S prospektywne - przenosz w przyszo (tworcze przepowiadanie)
9. Zapewniaj trwae wartoci ( trwanie)
5. ZASADY KSZTACENIA:
Zasady nauczania - to najogólniejsze formy postpowania nauczyciela w procesie ksztacenia, które dotycz nauczania wszystkiego i na wszystkich szczeblach.
1. Zasada pogldowoci - inaczej nazywana zasad bezporednioci. To najwczeniej sformuowana zasada. Wskazuje ona na konieczno zdobywania wiedzy poprzez bezporednie poznawanie rzeczy i zjawisk lub przez zetknicie si z nimi przy pomocy rodków dydaktycznych (tj. modele, obrazy, schematy, wykresy, tabele). Funkcj tej zasady jest uatwienie zrozumienia i zapamitywania.
2. Zasada przystpnoci - inaczej zwana zasad stopniowania trudnoci. Wyraa ona konieczno dostosowania treci i metody nauczania do rozwoju i moliwoci uczniów.
3. Zasada systematycznoci - w duej mierze odnosi si do ucznia. Mówi, e jeli ucze chce trwale i skutecznie co zapamita to powinien systematycznie utrwala wiedz.
4. Zasada wiadomego i aktywnego uczestnictwa - to jedna z nowych zasad. Polega ona na aktywnym stosunku ucznia do celów uczenia si. Nauczyciel powinien zna swojego ucznia, eby wiedzie, czym go zainteresowa.
5. Zasada ksztatowania umiejtnoci uczenia si - jest wana z punktu widzenia przygotowania do samoksztacenia. Wedle tej zasady nauczyciel ma doprowadzi do umiejtnoci organizowania pracy umysowej, znajomoci metod nabywania informacji, korzystania z komunikatów, wypowiedzi, umiejtno sporzdzania notatek, schematów.
6. Zasada czenia teorii z praktyk - zasada ta orientuje nauczyciela na konieczno harmonijnego wizania ze sob wiedzy naukowej z praktyk codziennego ycia. Argumenty przemawiajce za tym by czy teori z praktyk:
a. Praktyka jest tak samo ródem wiedzy o wiecie jak teoria
b. Praktyka sprawdza prawdziwoc. przekazywanej wiedzy
d. Przygotowuje uczniów do dziaalnoci praktycznej
7. Zasada indywidualizacji i zespoowoci - kieruje uwag na indywidualne moliwoci osób ksztaccych si - pojedynczych osób i tym samym grup.
8. Zasada trwaoci wiedzy - wskazuje na konieczno podejmowania takich zabiegów, eby ucze trwale przyswoi sobie wiedz. Lepiej i duej pamitamy rzeczy, które maj prost struktur myli, rzeczy przejrzyste, konkretne (podawa przykad). Naley czsto odnosi si do praktycznych dowiadcze uczniów i zapewnia aktywny udzia w procesie ksztacenia, systematycznie kontrolowa.
9. Zasada ustawicznoci ksztacenia - kademu czowiekowi powinna przywieca idea ksztacenia ustawicznego (cigle od urodzenia do mierci). Naley pamita, e wiedz naley aktualizowa, doskonali si. Naley mie to na myli przy projektowaniu procesu ksztacenia.
6. UKADY TRECI KSZTACENIA: * ukad liniowy - poszczególne partie nauczania tworz nieprzerwany cig powizanych i warunkujcych si wzajemnie ogniw przerabianych zazwyczaj raz w cigu okresu nauki
* ukad koncentryczny - . Powtarza si co pewien czas rozszerzajc stopniowo zakres danego zagadnienia
* ukad spiralny jego cech jest to, e uczniowie nie trac z pola widzenia problemu wyjciowego stopniowo wzbogacaj zakres dotyczcych go informacji. W ukadzie tym czsto powraca si do danego zagadnienia i nie poprzestaje si na jednorazowej ekspozycji poszczególnych tematów.
7. ETAPY KSZTATOWANIA UMIEJTNOCI I NAWYKÓW * uwiadomienie uczniom nazwy i znaczenia danej umiejtnoci - nazwa to zazwyczaj dusze okrelenie. Poznajc nazw ucze wdraa si do praktycznego stosowania nowych poj * sformuowanie na podstawie przypomnianych wiadomoci jednej lub kilku regu dziaania - ustalenie naukowych podstaw, umiejtnoci lub nawyków * pokazanie przez nauczyciela wzoru danej czynnoci * pierwsze czynnoci uczniów wykonywane pod nadzorem nauczyciela * systematyczne i samodzielne wiczenie umiejtnoci
8. JAKIE ZNACZENIE MA KONTROLA W PROCESIE KSZTACENIA kontrola i ocena wyników nauczania - proces nauczania tak jak wszelka dziaalno ludzka wymaga sprawdzenia osignitych wyników oraz usunicia braków stwierdzonych w toku kontroli. Kontrola i ocena powinna wystpowa na wszystkich etapach procesu nauczania jako stay skadnik tego procesu, gdy tylko tak nauczyciel moe zapobiec w por wszelkim niedocigniciom w pracy uczniów.
Kontrolowanie to gromadzenie i scalanie informacji, a ocenianie to proces dochodzenia do opinii lub przypisywania wartoci. Kontrola moe dotyczy klasy i nauczania: i w tym przypadku mona posugiwa si rónymi rodkami - od nieformalnych informacji zwrotnych przekazywanych przez uczniów podczas lekcji po zbiorcze opracowanie ocen i wyników sprawdzania. W zalenoci od celu mówi si o ocenianiu ksztatujcym albo zbierajcym. Ocenianie ksztatujce - opiera si na informacjach zebranych przed rozpoczciem nauki albo podczas nauczania. Ocenianie zbierajce - zmierza do wykorzystania informacji o uczniach lub kursie przedmiotu ju po zakoczeniu nauki. Funkcje kontroli i oceny: - dydaktyczno - diagnostyczna - dydaktyczno - prognostyczna - psychologiczna - wychowawcza - selektywna - spoeczna
9. STRUKTURA PYTA W PROCESIE DYDAKTYCZNYM. budowa pytania: wyrónienie takiego elementu , który mamy wykona a druga cz pytania wskazuje podmiot wykonywania czynnoci operator pytania-> wskazuje na czynno, któr mamy wykona obiekt operacji ->podmiot
10. ORGANIZACJA PROCESU KSZTACENIA.
Proces ksztacenia - przez proces ksztacenia rozumiemy uporzdkowany w czasie cig zdarze obejmujcy takie czynnoci nauczyciela i uczniów ukierunkowane przez odpowiedni dobór celów i treci oraz uwzgldniajcy takie warunki i rodki, jakie su wywoywaniu podanych zmian w uczniach. Przez nauczanie rozumiemy planow i systematyczn prac nauczyciela z uczniami polegajc na wywoywaniu i utrwalaniu zmian w ich wiedzy, dyspozycjach, postpowaniui caej osobowoci. Uczenie si - jest procesem w toku którego na podstawie dowiadczenia, poznania i wiczenia powstaj nowe formy zachowania i dziaania lub ulegaj zmianom formy wczeniej nabyte. Wychowanie - jest wiadomie organizowan dziaalnoci ludzk, której celem jest wywoywanie zamierzonych zmian w caej osobowoci czowieka. Ksztacenie - to ogó czynnoci umoliwiajcych ludziom poznanie przyrody, spoeczestwa i kultury oraz uczestnictwo w ich ksztatowaniu, a zarazem osignicie moliwoci wielostronnego rozwoju sprawnoci, zdolnoci i uzdolnie, zainteresowa, przekona i postaw, jak równie nabycie podanych kwalifikacji zawodowych. Samoksztacenie - nabywanie wyksztacenia w toku dziaalnoci wasnej, której cele, treci, warunki i rodki ustala sam podmiot. Ogniwa procesu ksztacenia - wg. Okonia 1.Uwiadamianie uczniom celów i zasad ksztacenia 2.Poznawanie nowych faktów 3.Nabywanie nowych poj 4.Poznanie prawidowoci
WSKAZA STOSOWANE FORMY PRACY UCZNIÓW: - lekcja szkolna - tutaj moe wystpi praca indywidualna, zbiorowa i równym frontem - praca domowa - wycieczki np. muzea, wystawy, przyroda
11. WYMIE PODSTAWOWE POJCIA DYDAKTYCZNE Przez nauczanie rozumiemy planow i systematyczn prac nauczyciela z uczniami polegajc na wywoywaniu i utrwalaniu zmian w ich wiedzy, dyspozycjach, postpowaniui caej osobowoci. Uczenie si - jest procesem w toku którego na podstawie dowiadczenia, poznania i wiczenia powstaj nowe formy zachowania i dziaania lub ulegaj zmianom formy wczeniej nabyte. Wychowanie - jest wiadomie organizowan dziaalnoci ludzk, której celem jest wywoywanie zamierzonych zmian w caej osobowoci czowieka. Ksztacenie - to ogó czynnoci umoliwiajcych ludziom poznanie przyrody, spoeczestwa i kultury oraz uczestnictwo w ich ksztatowaniu, a zarazem osignicie moliwoci wielostronnego rozwoju sprawnoci, zdolnoci i uzdolnie, zainteresowa, przekona i postaw, jak równie nabycie podanych kwalifikacji zawodowych. Samoksztacenie - nabywanie wyksztacenia w toku dziaalnoci wasnej, której cele, treci, warunki i rodki ustala sam podmiot. Wyksztacenie - efekt uczenia si i nauczania. Wyksztacenie ogólne i zawodowe. Wyksztacenie ogólne (wiat wartoci, hierarchia celów, ksztacenie postaw humanistycznych, ksztatowanie umiejtnoci ksztacenia globalnego). Wyksztacenie zawodowe (zdobycie wiedzy zawodowej, praktyczne opanowanie typowych metod, rodków i form, rozwijanie uzdolnie niezbdnych w danym zawodzie, rozwijanie zainteresowa zwizanych z danym zawodem, przyzwyczajenie do permanentnego rozwijania, doskonalenia swoich klasyfikacji zawodowych samouctwo - doskonalenie swego wyksztacenia zawodowego.
12. FUNKCJE CELÓW KSZTACENIA *wskazanie jakie cechy powinien posiada podmiot dziaania aby móg realizowa dan cech *wskazanie jakie rodki trzeba zastosowa by zrealizowa cel * cele wskazuj jakie stworzy bezporednie warunki by mogy by cele zrealizowane * wskazanie metod *ze wzgldu na cele ksztacenia podejmuje si kroki zwizane z korzystnym( dla celów) uksztatowaniem rodowiska
13. KONCEPCJE DOBORU TRECI materializm dydaktyczny (encyklopedyzm) - tw. F. W. Doerpfeld. Zwolennicy tej teorii uwaali, e trzeba uczniom przekaza jak najwiksz ilo materiau z moliwie rónych dziedzin nauki. Encyklopedyci sdz, e proporcjonalnie do opanowanego materiau ksztatowa si bdzie stopie zrozumienia okrelonego fragmentu rzeczywistoci odzwierciedlonej za pomoc tego materiau. Wady: Brak korelacji midzy programami nauczania, programy obejmuj obszerny materia, wykazuj przeadowanie wiadomociami, realizacja takiego programu zmusza do popiechu, praca uczniów jest mao efektywna. Materializm funkcjonalny - tw. W. Oko. Prócz wiedzy kadzie si tu nacisk na umiejtno posugiwania si ni w procesie przeksztacania rzeczywistoci. U podnóa tej teorii ley zaoenie o integralnym zwizku poznania z dziaaniem. Zgodnie z tym zaoeniem podstawowym kryterium doboru i ukadu treci programu powinny by wzgldy wiatopogldowe a w materiale nauczania naley eksponowa ich idee przewodni, naley take umoliwi wykorzystanie zdobytej wiedzy do przeksztacania poszczególnych wycinków rzeczywistoci. Formalizm dydaktyczny - tw. E. Schmid oraz A. A. H. Niemeyer. Treci ksztacenia s rodkiem sucym do rozwijania zdolnoci i zainteresowa poznawczych uczniów. Celem pracy szkoy jest za pogbianie, rozszerzanie i uszlachetnianie tych zdolnoci i zainteresowa. Gównym kryterium doboru treci powinna by warto ksztacca danego przedmiotu, jego przydatno do ksztacenia i rozwijania si poznawczych uczniów. Teoretyczn podstaw tego kierunku stanowio przewiadczenie o tzw. transferze dodatnim, czyli przenoszeniu skutków jednego procesu uczenia si na inny. Zalety: zwrócenie uwagi na potrzeb rozwijania uwagi i zainteresowa. Wady: w programach nauczania zbytnio faworyzuje si przedmioty instrumentalne. Utylitaryzm dydaktyczny - tw. J. Dewey, G. Kerschensteiner. Ksztacenie jest tu pojmowane jako ciga rekonstrukcja dowiadczenia, a proces ksztacenia tosamy jest z jego celem. Istotnym czynnikiem w zakresie korelacji okrelonych przedmiotów szkolnych jest indywidualna i spoeczna aktywno ucznia. W skutek tego jedynym sposobem uwiadomienia dzieciom i modziey spoecznego dziedzictwa jest danie im moliwoci wykonania tych samych, fundamentalnych typów zaj, które uczyniy cywilizacj tym czym ona jest (np. droga od pierwszych maszyn wókienniczych do wspóczesnych technologii wókiennictwa). Przy doborze treci naley si wic koncentrowa na zajciach ekspresyjnych i konstrukcyjnych. Czynnoci te powinny umoliwi uczniowi uczenie si zgodne z idealnym programem, w którym nie ma adnej kolejnoci i nastpstw przedmiotów. Jak z tego wynika rekonstrukcja spoecznych dowiadcze ludzkoci jest podstawowym kryterium doboru treci ksztacenia. strukturalizm - K. Sonicki. Poniewa programy przeadowane s wiadomociami i nie mona ich redukowa pomijajc niektóre wiadomoci gdy jest to sprzeczne z rozwojem naukowym , naley wczy do programu trway dorobek kadej z nauk nawizujcy do jej historycznych róde i do osigni najnowszych. Naley zarazem budowa programy odzwierciedlajce system wiedzy tak poszczególnych nauk jak i ich caoksztatu. Programy prócz poznania teoretycznego powinny zapewnia równie poznanie realnej rzeczywistoci. Zasady: strukturalnoci, nowoczesnoci, yciowoci, kultury logicznej, czenie teorii z praktyk (najwaniejsza). Tre kadego przedmiotu dzieli na elementy podstawowe o trwaej wartoci naukowej i ksztaccej oraz na elementy wtórne egzemplaryzm - tw. M. Wagenschein, H. Scheuerl. Zwolennicy tej teorii uwaaj, e konieczna jest redukcja programu nauczania. teoria problemowo kompleksowa - tw. Suchodolski. Wyksztacenie ogólne stanowi konieczny skadnik wyksztacenia zawodowego, ale jego tre nie moe by wyznaczana wycznie przez potrzeby przyszej pracy zawodowej lub studiów poniewa stanowi ona podstaw pozazawodowego ycia ludzi. Szkoa ogólnoksztacca nie powinna zatem przygotowywa specjalistów lecz uatwia poznawanie rzeczywistoci. Treci powinny dotyczy problemów wspóczesnego wiata (technika, socjologia, sztuka, itp.) ukad treci w programach szkó podstawowych powinien by jednolity, natomiast zrónicowanie naley wprowadza na poziomach ponadpodstawowych. Mona zatem naucza kompleksowo.
14. ETAPY KSZTATOWANIA POJ:
Ksztatowanie poj (metodyczne):
*zestawienie przedmiotu z innymi w celu wyonienia go z nich
*wyszukiwanie cech podobnych
* wyszukiwanie cech rónicych
* okrelenie przez uczniów danego pojcia na podstawie istotnych cech danego przedmiotu czy zjawiska
*zastosowanie pojcia w nowych sytuacjach
15. CO WIADCZY O TYM, E NAUCZYCIEL JEST PODMIOTEM KSZTACENIA?
Stwarza korzystne warunki dla ucznia, podmiotowo wyraa si te w pytaniach kierowanych do ucznia - przekazywanie da, polece, nauczyciel powinien uwzgldnia te cechy, które ucze ma najlepsze, przeprowadzanie dziaa oceniajcych, wartociujcych
PODMIOTEM dziaania jest ta osoba, która staje si sprawc:
1. sformuowanych celów
2. dobieraniem rodków
3. dobieraniem metod
4. dobieraniem warunków dziaa
5. osoba która przygotowuje
6. realizuje
7. kontroluje
8. ocenia.
16. CO WIADCZY O TYM E UCZE JEST PODMIOTEM?
Ucze jest Podmiotem kiedy:
1. Formuuje cele dziaa
2 dobiera metody
3 dobiera warunki dziaania
4 przygotowuje
5. realizuje dziaania
6. kiedy kontroluje dziaania
7. kiedy ocenia dziaania
17. OKREL PRZEDMIOT BADA DYDAKTYCZNYCH
Przedmiotem bada dydaktycznych jest przede wszystkim wszelka wiadoma dziaalno dydaktyczna wyraajca si w procesach nauczania i uczenia si, samoksztacenia i samouctwa, w ich treci, przebiegu, metodach, rodkach i organizacji podporzdkowana przyjtym celom.
18. ORGANIZACYJNE FORMY KSZTACENIA:
W systemie klasowo-lekcyjnym lekcja to podstawowa, najbardziej znana, powszechnie obowizujca forma organizacyjna procesu ksztacenia (nauczania).
Rodzaje lekcji:
Lekcja problemowa - ma na celu rozwizanie jakiego problemu. Cz podstawowa:
Zetknicie uczniów z trudnoci, jej odczucie i uwiadomienie (stworzenie problemu)
Okrelenie trudnoci i sformuowanie problemów, pyta lub zagadnie (rozwizywanie problemu)
Ustalenie pomysu rozwizania, planu wykonania zadania lub hipotez do sprawdzenia (rozwizywanie problemu)
Wykonanie zadania, realizacja pomysów, weryfikacja hipotez przez dobór i analiz danych, ich interpretacj, przemylenie i ocen (dawanie i weryfikacja pomysów)
Sprawdzanie poprawnoci rozwizania
Lekcja podajca - ma na celu zaznajomienie uczniów z nowymi treciami i dbao o to, aby te treci byy zrozumiane i zapamitane przez uczniów. Cz podstawowa to:
Podanie nowych treci
Zrozumienie
opracowanie i zebranie
Lekcja eksponujca - ma za zadanie rozwija wyobrani i przeycia estetyczne. Cz podstawowa:
ekspozycja utworu np. projekcja filmu, nagranie z pyt, magnetofonowe, magnetowidowe, przezrocza, program komputerowy
analiza i zrozumienie utworu (rozmowa o utworze) - dyskusja, interpretacja
podsumowanie naszych rozwaa, rezultatów pracy, korekta bdów
ponowna ekspozycja caoci lub fragmentu
Lekcja wiczeniowa - ma na celu ksztatowanie umiejtnoci i nawyków. wiczenie polega na opanowaniu okrelonych czynnoci, które s powtarzane w celu rozwinicia odpowiedniej sprawnoci lub umiejtnoci. Cz podstawowa:
uwiadomienie uczniom zadania i podanie tematu
wprowadzenie nowego materiau, omówienie zasad i regu
pokaz czynnoci z objanieniem
próbne wiczenia uczniów
korekta i dodatkowe objanienia
cwiczenia wdraajce
kontrola i korekta wykonywanych wicze
Lekcja mieszana - moe si skada ze wszystkich rodzajów lekcji. Lekcje te wydaj si by najbardziej wartociowe i pozwalaj rozwin peny zakres skutecznych metod nauczania i uczenia si.
Rodzaj lekcji to taka jej odmiana, której ukad odpowiada ogólnym zasadom systemu dydaktycznego lub okrelonym przez Okonia strategiom dydaktycznym.
Strategie Okonia:
A - podajca
P - problemowa
E - emocjonalna
O - wiczeniowa
19. WYMIE ZNANE SYSTEMY DYDAKTYCZNE:
System dydaktyczny to caoksztat zasad organizacyjnych oraz treci, metody i rodki nauczania, uczenia si tworzce spójn wewntrznie struktur podporzdkowan realizacji spoecznie akceptowanych celów ksztacenia.
Wpyw na ksztatowanie systemu dydaktycznego mia:
? System dydaktyki tradycyjnej (dydaktyka herbarterowska) - Herbart (1776 - 1841) chcia skonstruowa naukowy system dydaktyki oparty na dorobku etyki i psychologii.
Etyka to nauka o piknie moralnym, wyznaczaa cel wychowania - tym celem byo ksztatowanie u ludzi silnych moralnie charakterów.
Psychologia wskazywaa drog do osignicia tego celu.
System Herbarta jest nazywany systemem nauczania wychowawczego - jak nauczamy to te wychowujemy.
Dominujc osob w szkole herbarterowskiej bya osoba nauczyciela (decydowa o przebiegu zaj, o treci nauczania), ucze skierowany by na dalszy plan.
Poprzez stae zatrudnienie, kierowanie, karno, nauczanie wychowujce, mona osign cel.
System dydaktyczny opracowany przez Herbarta mia dwa zaoenia:
tabula raza - czysta, nie zapisana karta
wyobraenie
? System dydaktyki progresywnej (postpowej).
Prekursorem by J. Devey (1859 - 1952) - to tzw. era nowego wychowania.
Zaczto krytykowa szko tradycyjn (herbarterowsk) - Dewey zaoy w 1902 roku w Chicago szko laboratoryjn (eksperymentaln).
Dwa róda tworzenia systemów: *krytyka szkoy Herbarta i *dowiadczenia nowej szkoy.
John Dewey mówi, e uczymy si wtedy, kiedy mylimy, a mylimy wtedy, gdy rozwizujemy problemy. Chodzi, wic o to, by nauczy uczniów rozwizywania problemów, a przede wszystkim da im szans do tego.
Etapy mylenia wg Dewey`a (rozwizywanie problemów):
odczucie trudnoci
okrelenie, nazwanie trudnoci
wyszukiwanie pomysu rozwizania
formuowanie hipotezy
rozwizywanie problemu
? Teoria ksztacenia wielostronnego wg Okonia - lata 50
Oko mówi, e celem ksztacenia jest rozwój osobowoci, a rozwija ca osobowo, tzn. rozwija kad ze sfer tej osobowoci.
?Alternatywny system dydaktyczny
Szkoa Steinerowska to przykad szkoy alternatywnej - systemu alternatywnego. Twórc tego systemu by R.Steiner - niemiecki filozof, który jest twórc antropozofii - to swoista filozofia, próba poczenia, synteza nauki, sztuki i religii.
Steiner mówi, e w jego przekonaniu kada odrbnie dziaajca dziedzina tylko jednostronnie realizuje, analizuje czowieka - jego funkcjonowanie.
Steiner - pocztek XX wieku, królowa wtedy Herbart, system herbartowski.
Pierwsza szkoa steinerowska zostaa zaoona w Stutgardzie w 1919 roku, przy fabryce papierosów - bya to 12 letnia szkoa ogólnoksztacca. Kiedy koczyo si t szko czowiek mia 19 lat, by ju uksztatowany i móg robi, co chce.
20. RODZAJE RODKÓW DYDAKTYCZNYCH
Srodki dydaktyczne - to wszelkiego rodzaju przedmioty oddziaujce na zmysy uczniów, których zadaniem jest uatwienie poznawania rzeczywistoci. rodki dydaktyczne skracaj proces nauczania, pozwalajc w krótszym czasie przekaza wicej wiadomoci.
Srodki naturalne takie jak okazy z otoczenia przyrodniczego, kulturowego, spoecznego, które bezporednio przedstawiaj rzeczywisto Srodki techniczne, które pokazuj rzeczywisto w sposób poredni - multimedia Srodki symboliczne, przedstawiajce rzeczywisto za pomoc sowa ywego i drukowanego (w tym podrcznik szkolny), znaków, rysunków technicznych, grafów, map. Srodki proste - sowne, wzrokowe Srodki zlozone - zastosowanie techniki jako nonika informacji - np. komputer Podstawowym rodkiem s informacje. 21. POJCIE GRY DYDAKTYCZNEJ - RODZAJE S to metody z grupy aktywizujcej np. gry komputerowe. Gry dydaktyczne to rodzaj metod nauczania, nalecych do grupy metod problemowych, które organizuj treci ksztacenia w modele rzeczywistych zjawisk, sytuacji, w celu zblienia procesu poznawczego ucznia do poznania bezporedniego, dziki dostarczeniu okazji do manipulowania modelem.
Podzia gier dydaktycznych :
1. burza mózgów - przeznaczona jest do samodzielnego, szybkiego wymylania przez uczniów zbioru hipotez przy wykorzystaniu mylenia intuicyjnego.
2. metoda sytuacyjna - zwana metod przypadków - polega na bardzo dokadnym rozpatrzeniu jakiego przypadku, tak skonstruowanego, e jest on typowy, czsto wykorzystujemy w szkolnictwie medycznym, wojskowym.
3. metoda symulacyjna - inscenizacja - to udawanie kogo np. nauczyciela, robi si wszystko tak, jakby byo nim. Ucze jest aktywny.
22. JAK SPRAWDZAMY WYNIKI KSZTACENIA? Nie mam zielonego pojciaL 23. JAKIE S FUNKCJE PYTA W PROCESIE DYDAKTYCZNYM? Tez nie mam zielonego pojciaL
24. JAKIE ZNASZ RODZAJE PODRCZNIKÓW DO DYDAKTYKI?
„Sztuka naucznia. Czynnoci nauczyciela” K.Kruszewski,PWN Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej” W.Oko „Podstawy dydaktyki ogólnej” Cz.Kapusiewicz „Rewolucja w uczeniu” G.Dryden J.Kojs „uczymy si naucza” Richard I. Arends
25. WYMIENI FUKCJE PODRCZNIKA SZKOLNEGO: 1. Funkcja informacyjna 2. wiczeniowa 3. motywacyjna 4. badawcza 5. samoksztaceniowa
26. CO JEST PRZEDMIOTEM KONTROLI PRZEBIEGU I WYNIKÓW KSZTACENIA? Nie mam zielonego pojciaL
27. CO WIADCZY O TYM E NAUCZYCIEL JST PRZEDMIOTEM W PROCESIE KSZTACENIA? Nie mam zielonego pojciaL
28. CO WIADCZY O TYM E UCZE JEST PRZEDMIOTEM W PROCESIE KSZTACENIA?
Ucze jest przedmiotem, kiedy jest wykonawc, realizatorem, kiedy wykonuje to co inni sobie zaycz
29. JAKA JEST STRUKTURA POLECE W PROCESIE DYDAKTYCZNYM? Nie mam zielonego pojciaL
30. OGNIWA PROCESU KSZTACENIA W SZKOLE TRADYCYJNEJ I PROGRESYWISTYCZNEJ (Oko i Dewney)
John Dewey mówi, e uczymy si wtedy, kiedy mylimy, a mylimy wtedy, gdy rozwizujemy problemy. Chodzi, wic o to, by nauczy uczniów rozwizywania problemów, a przede wszystkim da im szans do tego.
Etapy mylenia wg Dewey`a (rozwizywanie problemów):
odczucie trudnoci
okrelenie, nazwanie trudnoci
wyszukiwanie pomysu rozwizania
formuowanie hipotezy
rozwizywanie problemu
Ogniwa procesu ksztacenia wg Okonia:
uwiadamianie uczniom celów i zasad ksztacenia
poznawanie nowych faktów
nabywanie poj
poznanie prawidowoci