RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH
- nie wydaje wyroków
- jest jeden, obejmuje całą Polskę
- powołany przez Sejm za zgodą Senatu
- kadencja 5 lat
- możliwość relekcji
- działa w sposób szczególny
- odwoływany przez Sejm na wniosek Marszałka Sejmu
wtedy gdy zrzeknie się swojej funkcji
trwale niezdolny do pracy na skutek zdrowia
sprzemierzył się złożonemu ślubowaniu
Osoba będąca obywatelem Polski
- musi wyróżniać się wiedzą prawniczą
- musi mieć doświadczenie
- nie może prowadzić własnej działalności gospodarczej
- musi być czuły na kwestie społeczne
- chroni go immunitet (Sejm może go uchylić)
Rzecznik
- stoi na straży praw i wolności obywateli określonych w konstytucji i innych przepisach prawa
- nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej , aresztowany lub zatrzymany
Ze swej działalności Rzecznik zdaje sprawę Sejmowi w corocznych sprawozdaniach, które są następnie podawane do wiadomości publicznej.
Do Rzecznika zgłaszamy się gdy
- nasze prawa zostały naruszone przez władzę publiczną
- bada , czy w skutek działania lub zaniechania organów, organizacji i instytucji, obowiązanych do przestrzegania i stosowania tych praw i wolności, nie nastąpiło naruszenie prawa, a także zasad współżycia i sprawiedliwości społecznej.
- działa siłą autorytetu
- monitoruje sprawę
- wskazuje środki doradcze
wniosek powinien zawierać :
- trzeba wskazać osobę o kogo chodzi
- określić przedmiot sprawy
Ponosi odpowiedzialność tylko przed Sejmem, przy czym ta odpowiedzialność wyraża się jedynie w możliwości odwołania
ze stanowiska w razie sprzeniewierzenia się złożonemu ślubowaniu.
Rzecznik podejmuje działanie, jeżeli uzyska informacje wskazująca na naruszenie praw i wolności obywatela.
Może podjąć działanie na wniosek lub z własnej inicjatywy.
Podejmując sprawę Rzecznik może , wybrać jeden z następujących trybów postępowania
1. samodzielnie prowadzić postępowanie wyjaśniające
2. zwrócić się o zbadanie sprawy do organów nadzoru, prokuratury, kontroli
3.zwrócic się do Sejmu o zlecenie Najwyższej Izbie Kontroli przeprowadzenie kontroli określonej sprawy .
Nie dysponuje władzą podejmowania decyzji w sprawie naruszania praw obywatelskich.
Jego rola polega na zwróceniu uwagi na przypadki naruszenia praw
i wolności obywateli oraz wszczynaniu przewidywanych przez prawo trybów postępowania, zmierzających do ich usunięcia.
Rzecznik może podejmować istotne inicjatywy ogólne, zmierzające do polepszenia stanu w zakresie respektowania praw i wolności obywateli.
Może występować do właściwych organów ( Prezydenta) z wnioskiem o podjecie odpowiedniej inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę aktów prawnych rangi niższej niż ustawa.
Może także zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o uznanie określonego aktu normatywnego lub przepisu za sprzeczny z konstytucją.
Może formułować i przedstawiać odpowiednim organom inne ogólne opinie
i wnioski dotyczące ich działalności, a związane ze sferą praw i wolności obywatelskich.
Rzecznik nie podejmuje sprawy, kiedy prawa nie naruszono.
- może zwrócić się o zbadanie sprawy do organów nadzoru, prokuratury, kontroli
- może zwrócić się do Sejmu o zlecenie NIK przeprowadzenia kontroli.
-
- samodzielnie prowadzić postępowanie wyjaśniające
może skazać środki pomocy
RPO na koniec pracy
formułuje wystąpienie musi tam być
- ocena sytuacji
- wygłasza swoja opinie
- wnioski do konkretnego działania
Rzecznik
- nie może zwolnić urzędnika
- zmienić decyzji
może tylko powiadomić konkretne organy
- nie ma prawa inicjatywy ustawodawczej
- ma prawo wnioskować do tych, którzy maja prawo inicjatywy ustawodawczej.
- może zaskarżyć akt prawny do Trybunału
Rzecznik może
- skierować wystąpienie do organu, organizacji lub instytucji, w którym formułuje opinie i wnioski w sprawie stwierdzono naruszenie praw obywatela,
może też zadać wszczęcie postępowania dyscyplinarnego przeciwko winnym lub zastosowania sankcji służbowych,
w razie zadowalającej odpowiedzi może zwrócić się do jednostki nadrzędnej o podjecie odpowiednich działań.
- zwrócić się do organu nadrzędnego nad jednostką naruszającego prawa z żądaniem zastosowania środkach przewidzianych w przepisach prawa
- żądać wszczęcia postępowania cywilnego
- żądać wszczescia przez prokuraturę lub innego oskarżyciela publicznego śledztwa lub dochodzenia.
- zwrócić się o wszczęcie postępowania administracyjnego , zaskarżyć decyzje da sądu administracyjnego , a także uczestniczyć w postępowaniu administracyjnym - na prawach przysługujących prokuratorowi
- wystąpić z wnioskiem o ukaranie , a także uchylenie prawomocnego orzeczenia, w postępowaniu w sprawach o wykroczenia
- wnieść kasacje do każdego prawomocnego orzeczenia