Instrukcja do I części badania
Miejsce badania: dowolne miejsce, o którym możemy zakładać, że badanie nie będzie przerywane lub zakłócane przez osoby postronne, dobiegające hałasy, i w którym zarówno osoba badana, jak i diagnosta będą się czuły bezpiecznie i możliwie swobodnie.
I część badania składa się z dwóch części:
TNZ Rottera (RISB)
Zebranie podstawowych danych nt. osoby badanej
Przeprowadzamy je w takiej właśnie kolejności.
Przeprowadzenie badania TNZ Rottera:
Badanie przebiega w obecności diagnosty.
Możliwe jest zastosowanie jednej z poniższych procedur badawczych, wedle preferencji diagnosty:
1. Osoba badana otrzymuje czystą kartkę papieru i długopis, a arkusz TNZ Rottera zatrzymuje diagnosta. Diagnosta wyjaśnia O.B. na czym polega ta część badania. Otóż będzie on odczytywał na głos kolejne początki zdań, a zadaniem O.B. będzie uzupełnianie tych zdań (zapisanie ich na kartce), tak, by wyrażały jej prawdziwe uczucia. Diagnosta instruuje O.B., by starała się uzupełnić każde zdanie, oraz by były to zdania pełne. Po uzupełnieniu przez O.B. pierwszego zdania, diagnosta odczytuje kolejne itd.
2. Diagnosta wręcza osobie badanej arkusz TNZ Rottera wyjaśniając, że zadanie polega na uzupełnieniu zdań, których początki znajdują się na arkuszu. Dalej jak w pierwszej procedurze: diagnosta mówi, że zależy mu na uzupełnieniach, które będą wyrażały prawdziwe uczucia O.B., prosi, by O.B. starała się uzupełnić wszystkie zdania oraz by zdania te były pełne.
W razie potrzeby diagnosta udziela O.B. dodatkowych wyjaśnień, w duchu wskazówek przedstawionych niżej. Diagnosta powinien jednocześnie obserwować i odnotować w pamięci (oraz spisać jak najszybciej po zakończeniu badania), wszelkie szczególne zachowania O.B. przy uzupełnianiu testu (np. oznaki emocji, komentarze, poprawki do poprzednich zdań), a także w miarę możliwości dostrzec, przy których pozycjach testu wystąpiły. Nie ograniczamy czasu O.B.
Wskazówki dla O.B.:
nie jest to test skojarzeń i nie chodzi o to, by podawać pierwsze lepsze, nasuwające się uzupełnienie zdania, lecz opisać swoje prawdziwe uczucia; zarazem jednak
mamy świadomość, że w jednym zdaniu trudno wyrazić wszystko dokładnie. O.B. nie musi więc dbać szczególnie o dokładność, precyzję wypowiedzi, ani też o styl językowy. Niech pisze to, co jej przychodzi na myśl w tym kontekście i co oddaje w jakimś stopniu jej prawdziwe uczucia (niekoniecznie wszystkie i niekoniecznie te najprawdziwsze)
Jeśli w trakcie uzupełniania zauważymy, że O.B. pisze bardzo szybko, mówimy coś podobnego do pierwszej uwagi; jeżeli zaś O.B. zbyt długo deliberuje nad każdym zdaniem, mówimy coś w duchu drugiej
Na wszystkie pytania O.B. dotyczące znaczenia zdań testowych odpowiadamy, że może je rozumieć tak, jak chce ( jak jej się wydaje, jak jej pasuje) i powstrzymujemy się od udzielania jakichkolwiek wyjaśnień czy podawania przykładów ( to jest test projekcyjny).
Jeśli O.B. skarży się, ze nie potrafi uzupełnić jakiejś pozycji (nic mi nie przychodzi do głowy, to jest bez sensu), przypominamy jej, że zależy nam, by uzupełniła wszystkie pozycje, lecz więcej nie nalegamy ( zgodnie z kontraktem).
Zebranie podstawowych danych (ok. 15 minut):
Potrzebne będą nam podstawowe informacje o O.B., niezbędne, by móc interpretować TNZ Rottera.
Powinniśmy dowiedzieć się czegoś o aktualnej sytuacji życiowej O.B. ( zawodowej i osobistej), o jej planach na przyszłość i trochę o ważnych zdarzeniach z przeszłości. Można zadać np. takie pytania:
Jakim dzieckiem byłaś? Co pamiętasz z dzieciństwa? Jacy byli Twoi rodzice, rodzeństwo. A jak ci się z nimi teraz układa? Jakie masz wspomnienia ze szkoły? Po każdym pytaniu możemy zadać pytania dodatkowe (lepiej parafrazy i inne elementy aktywnego słuchania). Nie należy jednak pogłębiać tematu, drążyć wątków osobistych. Ta część badania powinna trwać max.20-30 minut.
Co się teraz dzieje w twoim życiu? Jakie sprawy są teraz dla ciebie ważne? Czym się zajmujesz? Co lubisz robić w wolnym czasie? Jakie osoby są teraz ważne dla ciebie?
Jakie masz plany na przyszłość? Ważne, aby rozmowa zakończyła się pogodnie ( i aby O.B. nie wyszła z niej w stanie gorszym, niż przyszła), a więc jeśli O.B. ujawni tu jakieś obawy, lub wizje pesymistyczne, musimy aktywnie zadbać o jej nastrój. Możemy wtedy pytać raczej o marzenia niż plany. A gdyby wszystko poszło po twojej myśli, to jak wyglądałaby twoja przyszłość? A gdyby jakaś dobra wróżka chciała ci pomóc w realizacji twoich planów, co powinna przede wszystkim zrobić? Warto też mieć w zanadrzu jakiś dodatkowy, neutralny temat (zainteresowania, wolny czas itp.).
Jeśli mamy zgodę O.B. na nagrywanie tej części badania*, robimy to. Jeśli nie- jak najszybciej po zakończeniu badania spisujemy jego przebieg możliwie jak najwierniej (włącznie z naszymi pytaniami). W obu przypadkach sporządzamy też notatkę obserwacyjną.
* w pierwszej części badania możemy pozwolić sobie na dowolność w tym zakresie - nagrywać bądź nie. Rozmowa jest na tyle krótka, że prawdopodobnie będziemy w stanie bez większego trudu wiernie odtworzyć i zapisać jej treść tuż po zakończeniu spotkania. Przy „dużym” wywiadzie nagrywanie będzie niezbędne i nie będziemy mogli tu odstąpić od warunków kontraktu.