Kurs walutowy - cena danej waluty wyrażona w innej walucie. Miejscem transakcji, na którym przedmiotem są waluty krajowe jest rynek walutowy; sprzedaje się jedną walutę w zamian za inną. Mowa jest o rynku, należy podkreślić, że występuje na nim: podaż, popyt, i cena. Na ogół o relacjach wymiany walut, czyli o kursach walut, decyduje podstawowe prawo rynku tworzące kurs (cenę) równowagi przy zrównaniu popytu z podażą danej waluty.
systemy kursu walutowego:
stały (sztywny) kurs walutowy - kursy walut są ustalane i kształtowane przez Bank Centralny (gdy waluta jest wymieniana zewnętrznie.
płynny (zmienny, czysty) kurs walutowy - kursy walut kształtują się pod wpływem podaży i popytu na rynkach międzynarodowych, gdy waluta jest wymieniana zewnętrznie.
kierowany (ograniczenie płynny, brudny) kurs walut - kursy walut są częściowo zależne od popytu i podaży, a częściowo zdeterminowane przez interwencję Banku Centralnego.
Wymienialność wewnętrzna występuje wówczas, gdy Bank Centralny zobowiązuje się do skupu lub sprzedaży takiej ilości waluty jaka zostanie zgłoszona do sprzedaży czy zakupu na krajowym rynku walutowym po kursie ustalonym przez Bank Centralny.
Wymienialność zewnętrzna występuje wówczas, gdy pieniądz krajowy jest używany do dokonywania płatności i tranfserów z jednego obszaru płatniczego do drugiego.
Do interwencji dochodzi wówczas, gdy trzeba zapobiec zbyt gwałtownym zmianom popytu i podaży walut w krótkim okresie.
System waluty złotej (gold standard, parytet złota, standard złota) — pierwszy międzynarodowy system walutowy, w którym standardowa jednostka pieniądza jest odpowiednikiem wartości określonej wagi złota oraz, w którym emitenci pieniądza gwarantują, pod określonymi warunkami, wykupienie wydanych pieniędzy za złoto o tej wadze. Wykształcił się pod koniec XIX w. i funkcjonował do wybuchu I wojny światowej. System waluty złotej, w porównaniu z innymi systemami pieniężnymi, charakteryzuje duża stabilność w obiegu wewnętrznym i międzynarodowym, wyrażająca się w stosunkowo niewielkich wahaniach cen, powodowanych głównie odpływem dużych ilości kruszcu lub odkryciem nowych złóż. Duża stabilność stwarzała poczucie pewności działania podmiotom gospodarczym. Ogólnie mówiąc, doskonale ułatwiał on wymianę międzynarodową, wyrównywanie bilansów i stosunki kredytowe.
miernik wartości - umożliwiała ustalanie cen na rynkach światowych
środek płatniczy - umożliwiała dokonywanie bez żadnych zastrzeżeń rozliczeń międzynarodowych
środek gromadzenia rezerw
środek cyrkulacji - umożliwiała dokonywanie rozliczeń między osobami fizycznymi
Jednostka pieniężna każdego kraju ma ściśle ustalony parytet złota, który określa jej wartość w jednostkach wagowych czystego kruszcu.
Granice dopuszczalnych odchyleń rynkowych kursów walutowych wynoszą ± 1%. Wyznaczają je koszty przywozu lub wywozu złota związane z płatnościami zagranicznymi. Są to tzw. punkty złote.
Istnieje wolność bicia monet z kruszcu i przetapiania monet złotych na kruszec. Nie ma żadnych ograniczeń w zakresie wywozu lub przywozu kruszcu do kraju.
System z Bretton Woods - system monetarny, który stworzył podstawy relacji międzynarodowych w sferze zarządzania systemami monetarnymi. Był pierwszym w pełni negocjowalnym systemem monetarnym kierowanym przez rządy państw.
W trzech pierwszych tygodniach lipca 1944 w Hotel Mount Washington w BrettonWoods, w stanie New Hampshire odbyła się United Nations Monetary and Financial Conference (znana również jako Konferencja w Bretton Woods), owocem której było podpisanie porozumienia z Bretton Woods. W konferencji uczestniczyło 730 delegatów z 44 państw alianckich.
W celu przestrzegania i kontroli postanowień systemu uczestnicy konferencji powołali do życia Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju (The International Bank for Reconstruction and Development, IBRD) oraz Międzynarodowy Fundusz Walutowy (International Monetary Fund, IMF). Początek działalności tych instytucji przypada na 1946, kiedy porozumienie zostało ratyfikowane.
System z Bretton Woods nakładał obowiązek na każdym państwie do zastosowania polityki monetarnej, której jednym z celów było utrzymanie kursów wymiany w jednoprocentowym przedziale wahań. Z powodu wzrastających obciążeń system załamał się w 1971. Jednym z powodów było wstrzymanie przez Stany Zjednoczone wymienialności dolara na złoto.
Do wczesnych lat 70. system z Bretton Woods w efektywny sposób zapobiegał konfliktom oraz pomagał w osiąganiu wspólnych celów twórcom systemu, w szczególności Stanom Zjednoczonym.
18.04.2006 21:10 wtorek
Parytet siły nabywczej służy do przeliczania walut w taki sposób, aby ustalić ich rzeczywistą siłę nabywczą. Różni się od kursu walutowego, może być od niego wyższy lub niższy. Głównymi przyczynami zróżnicowania kursu walutowego i wartości waluty według parytetu siły nabywczej są:
- różnice cen towarów i usług w porównywanych krajach,wyrażające różnice kosztów poszczególnych czynników wytwórczych, w tym kosztów pracy,
- polityka kursu walutowego w porównywanych krajach (celowe zawyżanie lub zaniżanie kursu),
- różnice kosztu dóbr publicznych i zakresu korzystania z nich.
Podstawą kalkulacji parytetu siły nabywczej jest zebranie danych o cenach zagregowanej listy produktów. Ważne jest sporządzenie listy produktów i usług porównywalnych i reprezentatywnych dla gospodarek analizowanych krajów.
Parytety są średnimi ważonymi relacji cen. W bazie danych OECD te relacje cenowe są przekształcane w taki sposób, by wyrażały siłę nabywczą poszczególnych krajów, tj. aby dana suma pieniędzy w dolarach USA po zamianie na różne waluty w jednostkach parytetu siły nabywczej tworzyła ten sam koszyk dóbr i usług.
Dyscypliny finansowe
Podział dyscyplin finansowych:
Ze względu na stosowana metodę (kryterium ogólne, możliwe do zastosowania w odniesieniu do każdej dziedziny nauki):
opisowe
historyczne
teoretyczne
praktyczne
Ze względu na metodę poznawczą:
Ekonomika finansów - bada naturę, treść, rolę zjawisk finansowych w gospodarce i społeczeństwie.
Historia finansów - opisywanie zjawisk w czasie; poszukiwanie obowiązujących praw i ich powiązań z innymi zjawiskami.
Nauka o polityce finansów - rozpoznawanie, hierarchizacja, wyszukiwanie instrumentów realizacji celów, ocena ich skuteczności w obszarze monetarnym i fiskalnym.
Statystyka finansowa - gromadzenie i przetwarzanie danych liczbowych charakteryzujących działalność finansową.
Nauka prawa finansowego - statystyka i opis analityczny instytucji prawnych funkcjonujących w dziedzinie finansowej.
Inżynieria finansowania - wykorzystywanie instrumentów finansowych dla osiągnięcia określonych celów finansowych.
Matematyka finansowa - wykorzystanie modeli matematycznych dla opisu zjawisk finansowych.
Socjologia finansowa - społeczne warunki i skutki finansowania w społeczeństwie.
Psychologia finansów - przesłanki i skutki reakcji podmiotów podczas podejmowania decyzji w sferze finansów.
Ze względu na kryterium funkcji ekonomicznych:
Finanse publiczne - najszerszy zasięg; badanie oraz praktyczne zastosowanie zagadnień w zakresie finansowej działalności państwa, jego organów, związków publiczno-prawnych, władz samorządowych.
Skarbowość - związana jest z majątkiem państwa, jego zarządzaniem oraz przeznaczeniem dochodów państwa.
Finanse przedsiębiorstw - zjawiska finansowe zachodzące w przedsiębiorstwie, a przede wszystkim wybór i wykorzystywanie źródeł finansowych.
Finanse zarządcze - rozpoznawanie istoty zjawisk finansowych powstających w obrębie działalności podmiotów oraz praktyczne wykorzystywanie instrumentów finansowych dla zarządzanie.
Bankowość - badanie oraz praktyczne zastosowanie zagadnień w zakresie działalności banków.
Finanse międzynarodowe - zjawiska związane z rozliczeniami międzynarodowymi, teorią kursów walutowych, działalnością międzynarodowych organizacji finansowych.
Ubezpieczenia- ograniczenia rynku różnego rodzaju, w ramach zjawisk powstających w ramach działalności gospodarczej(ubezp. gospodarcze) i prywatnej lub społecznej.
Teoria rynku kapitałowego - zjawiska powstające na rynku kapitałowym, zachowania przedmiotów na rynku, stosowanie strategii i instrumentów.
Europejski System Walutowy powstał w odpowiedzi na reakcję krajów europejskich, które postanowiły zawężyć pasmo wahań między ich własnymi walutami. Najpierw został stworzony tzw. wąż walutowy, a następnie w wyniku rozwoju systemu międzynarodowych płynnych kursów walutowych postanowiono wprowadzić dalsze regulacje i ustanowiono Europejski System Walutowy (ESW), oparty na stałych kursach walutowych.
Cele ESW:
stworzenie obszaru stabilności monetarnej, która regulowałaby sytuację gospodarczą i polityczną w ramach Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej
uniknięcie wpływu na gospodarki państw z niską inflacją konkurencyjnych dewaluacji przeprowadzanych przez kraje z wyższą inflacją
wprowadzenie zewnętrznego czynnika, który dyscyplinowałby związki zawodowe lub wzmacniał wiarygodność polityki antyinflacyjnej w krajach z wysoką inflacją
Najważniejsze dwa elementy ESW to:
Mechanizm dostarczania kredytu krajom mającym trudności z bilansem płatniczym ( wszystkie państwa członkowskie UE)
Koordynacja międzynarodowa - sytuacja, w której każdy kraj dostosowuje swoje narzędzie polityki gospodarczej, tak by wypełnić cele stawiane przez sobą, jak i te dla reszty świata (Cooper, 1969 rok).