HMS WYKLADY KOLOKWIUM


  1. Sofiści a społeczeństwo

  1. Wiedza jest względna

  2. Nauczyciele mądrości

  3. Nauka przemawiania i przekonywania

  4. Protagoras i relatywizm poznawczy

  5. Nauka to synteza wiedzy i umiejętności

  6. Nie ma pojęcia dobra i zła absolutnego

  7. Ustrój, prawo i moralność są wynikiem umowy

  8. Doświadczenie

  9. Umysł ma swoje granice

Sensualizm- poznanie poprzez zmysły
relatywizm- każdy ma własną prawdę
praktycyzm- lepsza prawda ta, która lepiej się sprawdza
konwencjonalizm-

  1. Platońska wizja państwa idealnego

    1. Jednorodność państwa

    2. Społeczeństwo jako organizm

    3. Dwa państwa w państwie: bogatych i biednych (szachownica)->konieczna równość

    4. Brak własności prywatnej

    5. Może dale możliwość poznania świata - złe

    6. Obywatele to tylko mieszkańcy miasta

    7. Niezmienność społeczeństwa

    8. Liczy się interes państwa

    9. Brak więzów rodzinnych - to państwo wychowuje dzieci

    10. Nie ma małżeństw

    11. Kobiety i dzieci są wspólne

    12. Każda zmiana jest zmianą na gorsze

    13. Poeci są źli

    14. Specjalizacja

    15. Dusza:

      1. Pożądliwa

      2. Porywcza

      3. mądra

    16. Kastowość społeczeństwa

      1. Strażnicy

      2. Wojskowi

      3. Robotnicy

    17. Nie wolno zakłócać jednolitości

    18. Ustroje

      1. Królestwo/arystokracja

      2. Timokracja

      3. Oligarchia majątkowa

      4. Demokracja

      5. Dyktatura

    19. Idealna liczna mieszkańców to 5040

    20. Rządzić mieli filozofowie

    21. 3 główne cnoty: rozum, wola i pożądanie

    22. Mity nie mogą deprawować młodzieży

    23. Bóg jest nieskończonym dobrem

    24. Rygorystyczne wychowywanie obywateli

    25. Państwo nie może być za duże

    26. Sprawiedliwość to:

      1. Specjalizacja

      2. Kastowość

      3. Życie zgodne ze swoim powołaniem

    27. Jaskinia platońska

  2. Socjologiczny system Arystotelesa

    1. Człowiek jest zwierzęciem społecznym

    2. Łagodniejsze zwalczanie idei indywidualistycznych

    3. Państwo musi być samowystarczalne

    4. Państwo powinno być wspólnotą moralną

    5. Części państwa powinny być komplementarne

    6. Państwo istnieje bo ludzie go potrzebują

    7. Istnieje rodzina w państwie

    8. Społeczeństwo jest zróżnicowane(metafora organizmu)

    9. Zasada złotego środka

    10. Cnota jest celem każdego człowieka

    11. Rodzina- klasa-status społ.

    12. Ustroje:

      1. Monarchia

      2. Arystokracja

      3. Demokracja

      4. Politeia

      5. Tyrania

      6. Oligarchia

    13. Zmiana ustroju wynikiem różnego pojmowania własności lub chęć obalenia złej władzy lub wzięcia jej dla siebie

    14. Najlepsze są rządy klasy średniej

    15. Najlepsze państwo utrzymuje się o własnych siłach

  3. Platon i Arystoteles - porównanie

    4. PLATON

    ARYSTOTELES

    - anamneza

    - teoria poznania: empiryczna i aprioryczna

    - dyskusje

    -idee

    -tabula rasa

    -indukcja i dedukcja

    - empiryzm

    -idealizm obiektywny (dualizm świata)

    -realizm

    - hylemorfizm

    -- część rozumna - mądrość

    -- część impulsywna - męstwo

    --część pożądliwa - umiarkowanie

    - to wszystko prowadzi do harmonii(+sprawiedliwość)

    -powszechność

    -stałość

    -ład

    -asceza

    -dobro jest subiektywne

    -szczęście najwyższym dobrem (eudajmonia, jako optimum dla jednostki)

    -rozum daje szczęście

    -cnoty: etyczne i dianoetyczne

    -złoty środek

    -wartość przyjaźni

    -państwo powstało z potrzeby ludzi

    - państwo jest tworem natury

    -człowiek musi żyć w państwie

    -koncepcja degeneracji ustrojów

    -najlepiej jak rządzą filozofowie

    -hierarchia

    - racja stanu

    -3 klasy

    -ustroje muszą być najbliższe teorii umiarkowania

    - klasa średnia

    -synteza najlepszych urządzeń z różnych ustrojów

    -komunizm

    -rodzina to podstawowa organizacja społeczna

    - umiar we własności prywatnej (bogacenie się)

    1. Społeczeństwo i państwo w myśli Jana z Salisbury

      1. Państwo to ciało empiryczne

        1. Dusza - Kler

        2. Głowa - Monarcha

        3. Serce - Senat

        4. Oczy, uszy język - Sędziowie

        5. Ręce - Armia i urzędnicy

        6. Żołądek - Administracja finansowa

      2. Wszystko jest dziełem Boga

      3. Król jest obrazem Boga na ziemi, jest pomazańcem bożym

      4. Jest odpowiedzialny przed obywatelami i Bogiem

      5. Dwór monarchy to siedlisko zła, zepsucia

      6. Władza świecka jest konieczna

      7. Król powinien być:

        1. Sprawny

        2. Wierny Bogu

        3. Sługą ludu

        4. Prawy (boskie i naturalne)

      8. Zły król jest karą za grzechy

      9. Bóg jest źródłem władzy

      10. Bóg jest autorem praw i zwyczajów

      11. Król ma słuchać kościołów lokalnych ->więcej moralności

      12. Wolność - utrzymanie porządku naturalnego

      13. Każdy ma swoje miejsce w państwie

      14. Kultura = szczyt mądrości ludzkiej

      15. Wiedza + religia = dobre życie

      16. Człowiek musi zostać nauczony moralności

      17. Celem króla jest szczęście poddanych

      18. Ludzie boją się króla, bo boją się Boga

      19. Prawość = umiłowanie sprawiedliwości

      20. Król to więzień sprawiedliwości

      21. Broni słabszych

      22. Król ma prawo zabijać wg. Prawa

      23. Kościół wykonuje wyroki za pomocą króla

      24. Książę jest narzędziem Kościoła

      25. Lud ma prawo wypowiedzieć posłuszeństwo tyranowi

    2. Św. Augustyn i św. Tomasz z Akwinu - dwie średniowieczne koncepcje ładu społecznego

      1. Święty Tomasz z Akwinu

        1. Człowiek jako „zwierzę społeczne”

        2. Konieczność życia we wspólnocie

        3. Wspólnota wiernych żyje w świecie realnym

        4. Hierarchia i prawa hierarchiczne w państwie

          1. Wieczyste

          2. Naturalne

          3. Ludzkie

        5. Bóg filarem państwa

        6. Byty są w różnej odległości od Boga

        7. Prawo ludzkie musi być podporządkowane boskiemu

        8. Prawo nie obowiązuje kiedy jest niezrozumiałe lub niesprawiedliwe

        9. Zróżnicowanie w społeczeństwie (prawa i przywileje)

        10. Sprzeciw wobec hierarchii= grzech (sprzeciw wobec Boga)

        11. Społeczeństwo to wspólnota wspólnot

        12. Pozorna wolność (wszystko kontroluje Bóg)

        13. Im wyższy stan tym bliżej do Boga

        14. Społeczeństwo (kastowość)

          1. Modlą się

          2. Walczą

          3. Pracują

        15. Głowa (monarcha) jest najważniejsza, ale jej brak nie powoduje nie działania reszty

        16. Dwoistość Boga i świata

        17. Empiryzm(wiedza z doświadczenia)

        18. Społeczeństwo jest najważniejsze

        19. Intelekt i jego rola w życiu

        20. Autonomia wł. świeckich i duchownych (bez izolacji)

        21. Człowiek potrzebuje kierowania nim

        22. Człowiek nie ma instynktu

        23. Władza jednego jest najlepsza

        24. Ustroje:

          1. Królestwo

          2. Tyrania

          3. Arystokracja

          4. Oligarchia

          5. Demokracja

          6. Republika

        25. Państwo musi być samowystarczalne

        26. Troska by król nie stał się tyranem

        27. Cnota- chwała-> pogarda chwały-> cnota

        28. Największa nagroda od boga

      2. Św. Augustyn

        1. Państwo:

          1. Ziemskie

          2. Niebieskie

        2. Pojecie kresu dobra i zła

        3. 3 rodzaje życia

          1. Spokojne badanie i rozważanie prawdy

          2. Pełne działania w kierowaniu różnymi sprawami ludzkimi

          3. Synteza 1 i 2

        4. Pojecie sekt (288-> 3)

        5. Człowiek

          1. Dusza

          2. Ciało

          3. Dusza i Ciało

        6. Cnota = szczęście

        7. Życie mądre jest cnotą

        8. Życie wieczne najwyższym dobrem

        9. „Sprawiedliwy z wiary żyje”

        10. W życiu konieczna pomoc Boga

        11. Dusza kontroluje ciało

        12. Należy walczyć z pokasami, złem, dominacja ciała

        13. Bóg panuje na d duszą i ciałem

        14. Należy przetrzymywać zło

        15. Życie społeczne jest dobre

        16. Sądy ludzkie są omylne

        17. Wojny będą zawsze

        18. Przyjaciel wrogiem, wróg przyjacielem

        19. Krytyka politeizmu (anioły)

        20. Pokój:

          1. Ciała

          2. Duszy nierozumnej / rozumnej

          3. Ciała z duszą

          4. Człowieka z Bogiem

          5. Miedzy ludźmi

          6. Domu

          7. Państwa niebieskiego

          8. Wszystkich rzeczy

          9. Państwa

        21. Nie ma boleści bez życia, wojny bez pokoju

        22. Nagroda od boga za dobre korzystanie z dóbr ziemskich

        23. Bóg stworzył człowieka wolnym

        24. Posłuszeństwo

        25. Służba Rzeczypospolitej

        26. Nie sprzeciwianie się nakazom i zakazom Boga

        27. Każdy grzeszy

        28. Pokój szczęścia i szczęście pokoju

        29. Wieczne potępienie

        30. Zmysły wprowadzają w błąd

        31. Zło jest dziełem natury-> człowieka

    3. Renesansowa myśl społeczna - czym różniła się od średniowiecznej?

      1. Pojawienie się gosp. Rynkowej

      2. Spadek znaczenia urodzenia

      3. Nietrwałość różnic stanowych

      4. Rozdzielenie polityki i religii

      5. Indywidualizm

      6. Jednostka staje się coraz ważniejsza, człowiek jest wolny

      7. Rozwój myśli społecznej (przemiany nie skutkują upadkiem społeczeństwa)

      8. Humanizm

      9. Laicyzacja

      10. Załamywanie się autorytetów

      11. Doświadczenie coraz ważniejsze (odejście od scholastyki)

    4. i 9. Społeczeństwo i władza w koncepcji N. Machiavellego

      1. Społeczeństwo nie istnieje poza państwem

      2. Konieczność osoby władcy

      3. Myślenie:

        1. Moralne (jak powinno być)

        2. Pragmatyczne (Jak jest)

      4. Państwo nie jest jednolite

      5. „cel uświęca środki”

      6. Cel to dobro poddanych i państwa

      7. Człowiek nie jest dobry póki się go do tego nie zmusi

      8. „wszystkie krzywdy naraz”

      9. Dobry człowiek nie ma szans na przetrwanie

      10. Człowiek kieruje się wyłącznie własnych interesem

      11. Wciąż istnieje stan zagrożenia

      12. Kontrola społ. Poprzez zastraszanie

      13. Cele państwa:

        1. Ład wewnętrzny

        2. Zewnętrzny

      14. Należy krzywdzić tak aby nie bać się zemsty

      15. Niedopuszczanie do powstania opozycji

      16. Moralność prywatna vs. państwowa

      17. Państwo jest dziełem władcy

      18. Absolutyzm

      19. Wszystko jest zmienne

      20. Ludzie nie wiedzą lecz widzą

      21. Człowiek ma wolna wolę

    6. i 11. Dlaczego M. de Montaigne'a można określić prekursorem antropologii kulturowej? Relatywizm.

      1. dyscyplina nauk społecznych badająca organizację kultury, rządzące nią prawa, historyczną zmienność i etniczną różnorodność kultur w celu skonstruowania ogólnej teorii kultury. Jest to jeden z głównych działów szeroko rozumianej antropologii, zajmuje się badaniem kultury we wszystkich jej przejawach

      2. Uważany jest za #1 relatywistę kulturowego (każda kultura jest inna)

      3. Nie da się uzasadnić wyższości jednych obyczajów od drugich

      4. Krytyka ludzi, którzy uważają ze tylko oni mają racje - nie ma prawd absolutnych, wszystko jest zależne od kontekstu

      5. Różnorodność -> rozwój

      6. Brak konieczności przyjmowania obcych idei

      7. Wszystko jest względne

      8. Słowa klucze:

        1. Humanizm

        2. Sceptycyzm

        3. Relatywizm

        4. Naturalizm

        5. Konserwatyzm

        6. Racjonalizm

      9. Przyroda uczy człowieka rozumu

      10. Prawo się zmienia, jest niesprawiedliwe

      11. Nie ma instytucji idealnych

      12. Należy umieć dobrze życ, bo nie ma życia po śmierci

      13. Człowiek jest elementem przyrody

    8. Renesansowe utopie - podobieństwa i różnice w wizjach państwa T.More'a, F.Bacon'a i T.Campanelli

      1. Tomasz Morus

        1. Władza księcia

        2. Elita 30 rodzin

        3. Określona liczna obywateli w każdym z miast

        4. Wszystkie miasta jednakowe

        5. Brak własności prywatnej (magazyny państwowe)

        6. Specjalizacja

        7. Wolność wyznania

        8. Ograniczona ilość godzin pracy i czasu wolnego

        9. Bogactwa nie są mieszkańcom potrzebne

        10. Wybory powszechne na króla

        11. Niewolnictwo

        12. Brak klas

        13. Jednolitość

        14. Pogarda bogactwa

        15. Podział na rodziny wynikiem specjalizacji

        16. Rozwody

        17. Czystość przedmałżeńska

        18. Hierarchia - starszeństwo

        19. Powszechne nauczanie

        20. Demokracja

        21. Możliwość obalenia tyrana

        22. Sady senatu

        23. Wojna jest potępiana ale czasami konieczna

        24. Rozdzielenie polityki od religii

        25. Ateizm niezalecany

        26. Potrzeba państwa jest najważniejsza

        27. Celem życia jest szczęście i radość

        28. Mała ilość spisanych praw

      2. F. Bacon

      3. T.Campanella:

        1. Miasto Słońca

          1. Kieruje wielki Metafizyk

          2. 3 ministrów:

            1. Mądrości

            2. Potęgi

            3. Miłości

          3. Tyle funkcjonariuszy ile wynosi liczba cnót

          4. Brak rodziny

          5. Brak własności prywatnej

          6. Powszechne nauczanie

          7. Kult nauki

          8. System kar

          9. Małżeństwo = prokreacja

          10. Wspólne żony

          11. Bogactwo i bieda upodlają ludzi

          12. Brak podziałów wśród społ.

          13. Praca dla panstwa

          14. 4godzinny dzien pracy

          15. Każdy robi to co lubi

          16. Cieżkość pracy -> poważanie

          17. Praca ma wzmacniać

          18. Należy sobie pracę ułatwiać

          19. Ksenofobia

          20. Jednostka podporządkowana panstwu

          21. Cel: zbawienie

          22. Brak opozycji

          23. Konformizm

          24. Ujednolicenie społ.

          25. Najważniejsze jest dobro społ.

    9. Wizja społeczeństwa i władzy w myśli reformacji - Lutra i Kalwina

      1. Marcin Luter

        1. Równość w kościele nie w społeczeństwie

        2. Rozdział władz świeckich i duchowych

        3. Władzy należy się podporządkować

        4. Rząd ma rządzić a nie dążyć ku zbawieniu

        5. Państwo jako jedyne walczy ze złem

        6. Ceius regio, eius religio

        7. Rozum w życiu społecznym, miłość i ewangelia w życiu duchowym

        8. Brak prawa do obalenia największego nawet tyrana

        9. Władca ma prawo uciskać by walczyć z szatanem

        10. „Bóg woli znosić niesprawiedliwą władzę, niż lud powstający w imię słusznej sprawy”

        11. Władza pochodzi od Boga

        12. Książę ojcem wszystkich poddanych

        13. Obowiązkiem władcy jest utrzymanie spokoju wew. I zew.

        14. Pełna suwerenność władcy

        15. Państwo jest stanem przejściowym między aktem stworzenia a końcem doskonałym

        16. Człowiek ma służyć Bogu i cesarzowi

      2. Jan Kalwin

        1. Predestynacja

        2. Gromadzenie bogactw nie jest złe

        3. Pochwała cnót społecznych

        4. Nie wolno dyskutować o legalności władzy

        5. Pożyczanie na %

        6. Surowe obyczaje

        7. Wyznanie jako „Katechizm Dobrego Przedsiębiorcy”

        8. Władza świecka jest podporządkowana Kościołowi (dwie „instytucje” utworzone przez Boga które maja się uzupełniać)

        9. Własność prywatna

        10. Pomoc ubogim jest zła

        11. Człowiek jest grzeszny z natury, potrzebna łaska Boga

        12. Władza świecka ma chronić Kościół

        13. Ustrój arystokratyczno-demokratyczny(republikański ?)

          1. Podział władzy

          2. Wielość rządzących

    10. Dlaczego, zdaniem Hobbesa, w stanie natury nieunikniona jest wojna wszystkich ze wszystkimi?

      1. Rozwój jest możliwy jedynie na drodze walki o przeżycie

      2. Ludzie są egoistami

      3. Mała ilość zasobów determinuje postawę waleczna

      4. Rządy jednego władcy, lud jest podporządkowany

    11. Dlaczego Locke'a określa się jako pierwszego filozofa społeczeństwa obywatelskiego?

      1. Społeczeństwo jest tworem ludzi

      2. Panuje stan walki, ale ludzie są zdolni do działań altruistycznych

      3. Stan naturalny to spontaniczna współpraca międzyludzka

      4. Społeczeństwo powstaje poprzez współpracę

      5. Społeczeństwa nie są zależne od instytucji państwa, a interesy jednostki mogą być realizowane tylko dzięki obywatelskiej współpracy

      6. Tabula Rasa

      7. Sformalizowane instytucje i państwo są konieczne

      8. Źródłem prawa jest zgoda obywateli

      9. Umowa społeczna (zgoda społ. potrzebna za każdym razem)

      10. Społeczeństwo uczestniczy we władzy

      11. Trójpodział władzy (zamiast sądownictwa, władza federacyjna)

      12. Nie ma społeczeństwa harmonijnie idealnie

      13. Prawa naturalne:

        1. Życie

        2. Wolność

        3. Własność

      14. Warunki dla sprawnej republiki (wikipedia)

        1. Umowa społ. w konstytucji

        2. Rządy prawa nie siły

        3. Władza dla całej wspólnoty, prerogatywy tylko dla rządu

        4. Wolność wypowiedzi, zrzeszania się i prowadzenia działalności gospodarczej

    12. Stan natury u Hobbesa i Locke'a . Podobieństwa i różnice

    13. Cechy charakterystyczne doktryny prawa naturalnego

      1. Renesans myśli

      2. Świeckość

      3. Bóg podlega prawu naturalnemu

      4. Władza jest wynikiem umowy

      5. Władza nie pochodzi od Boga

      6. Indywidualizm

      7. Przyroda, fizyka

      8. 2 socjologie wg. Szackiego:

        1. Pierwotnie społeczeństwo nie istniało, jednostki - pojedyncze atomy. Społeczeństwo na podst. Umowy Społ.-> państwo i polityka (Hobbes)

        2. Społ. są naturalne, problemy ochrony wspólnot, konieczność istnienia społ. Obywatelskiego, czyli państwa. Władza i państwo są wtórne wobec społ. (Locke)


    Wyszukiwarka