WYKŁAD 3, WYKŁAD 3 25


WYKŁAD 3 25.10.2004

Problemami konfliktów zajmuje się wiele dyscyplin naukowych m.in. prawo międzynarodowe, historia, politologia i ekonomia. Każda z tych dyscyplin zagadnienia konfliktów rozpatruje pod własnym kontem widzenia stosując własne metody badawcze, ma odpowiednie interpretacje, dlatego jest niesłychanie trudno ustalić jakąś definicje konfliktów, chociaż prawo międzynarodowe posiada taką definicje. Również jest niesłychanie trudno przeprowadzić klasyfikacje i podział konfliktów. Najogólniej wszystkie współczesne konflikty można podzielić na dwa rodzaje:

Jeżeli idzie o pierwsze to najogólniej w tego rodzaju konflikcie uczestniczą, co najmniej dwa państwa lub grupy państw i obejmują one wiele problemów, najczęściej są to konflikty terytorialno - graniczne.

Drugi, konflikty wewnętrzne to na ogół takie, które rozgrywają się na terytorium jednego państwa i dotyczą one problematyki:

Z uwagi jednak, że konflikt wewnętrzny o charakterze religijnym może rozgrywać się na terenie jednego państwa, bowiem religie nie przebiegają granicami państw, stąd tez konflikt wewnętrzny może mieć międzynarodowe znaczenie.

Uwzględniając powyższe w Europie współczesnej można wyróżnić całą gamę konfliktów, ale w śród nich cztery są najważniejsze:

Oprócz tego w Europie są mniejsze konflikty jak chociażby konflikt we Włoszech między południem i północą tego państwa czy konflikty narodowościowy we Francji. Nie maja jednak one większych odniesień społecznych i politycznych.

Konflikt Baskijski dotyczy Hiszpanii, a ściślej obejmując zagadnienie - jednej części Hiszpanii, która nazywa się Baskonią. Popularniej zaś kraj Basków, ale Baskowie swój kraj określają mianem Euzukadii, a siebie określają mianem Euzukades (mieszkańcy kraju Euzukadii). Jest to nazwa tradycyjna, pierwotna i mało znana, ale Baskowie, aby zaznaczyć swoja odrębność odwołują się do tej historycznej nazwy. Cała Hiszpania jako państwo składa się z przeróżnych krajów, często luźno powiązanych ze sobą o dosyć dużych różnicach kulturowych, historycznych, a przede wszystkim gospodarczych np. Katalonia, Baskonia Asturia, Galicja, Malaga. Wśród wszystkich kran Baskonia jest najbogatsza i leży na północy kraju i cześć Basków mieszka po drugiej stronie Pirenejów, czyli we Francji. Na tle całej Hiszpanii kraj Basków nie jest zbyt duży. Jeżeli uwzględnimy, że Hiszpania to kraj około 500 tysięcy km2 i mieszkańców około 40 milionów. Natomiast Baskonia ma powierzchnię 7000 km2, ludność około 2 milionów, większe miasta to: San Sebastian, Guernika, Bilbao (drugie miasto w Hiszpanii gdzie odbywa się tradycyjna bitwa byków), stolica to Vitoria. Pochodzenie Basków w Europie nigdy dokładnie nie zostało wyjaśnione, jednakże na tle innych narodowości w Hiszpanii Baskowie zawsze się wyróżniali niesłychanie wysoka organizacją, pracowitością i umiejętnościami naukowymi. Już w XVI wieku przetłumaczyli Biblie z łaciny na hiszpański i baskijski, w późniejszych wiekach zdołali stworzyć bardzo bogata literaturę, a w XIX wieku i na początku XX ogromnie dużo Basków wyjechało do Ameryki Południowej, do takich państw jak: Brazylia, Argentyna, Chile, Boliwia i współcześnie jest to elita tamtejszych społeczeństw. Baskowie to najczęściej prezesi wielkich spółek, dyrektorzy banków, wysoko wykwalifikowana inteligencja czy profesorowie szkół wyższych. Zaś w Hiszpanii, kiedy wybuchła wojna domowa w latach 1936 - 1939 Baskowie jednoznacznie opowiedzieli się po stronie republiki, bo rząd republikańskie gwarantował im, ze po zakończeniu rewolucji (wojny domowej) Baskonia będzie niepodległym państwem. Ale ostatecznie, kiedy republika upadła to los wojsk republikańskich był okrutny, a generał Franco, przywódca Falangi, w sposób jednoznaczny rozprawił się z opozycja głownie z Krajem Basków i mieszkańcami tego kraju. Źródła informują, że osobiście podpisał ponad 150 tysięcy wyroków śmierci, Baskonię upokorzył, poniżył, a jest to naród niesłychanie ambitny. W tym czasie wybudowano w Hiszpanii największy krzyż jako symbol katolicyzmu, wykuty w skale, gdzie generał Franco kazał siebie pochować. W skałach, w ogromnych lochach pracowali ludzie, głównie Baskowie, a przed wejściem wznosił się napis:

„Będziesz dobrze pracował będziesz wolny”. W tych lochach został zamordowany m.in. wybitny poeta hiszpański Garcia Lorca, który jest porównywany do polskiego pisarza K. K. Baczyńskiego. Gdy w 1940 roku grupa wyższych oficerów niemieckich zwiedzała ten wąwóz w kamieniołomie to jeden z majorów niemieckich powiedział na tą budowlę:

„Czy ten Franco myśli, że jest Faraonem?”. Było to odniesienie do egipskich piramid. Ale równocześnie w tym samym czasie powstawała organizacja Baskijska pod nazwą ETA (E - Euzukadii) - „Baskowie ku wolności”. ETA postawiła sobie jeden odstawowy cel: oderwanie kraju Basków od Hiszpanii i utworzenie niepodległego państwa. Ale tego zadania centralny rząd w Madrycie w ogóle nie uwzględnił. I ETA prowadzi walkę głównie poprzez terror i wszędzie wojownicy Eta kwalifikowani SA jako terroryści, ale oni twierdza, że są patriotami i walczą o niepodległość swojego kraju. Pierwszy wielki zamach Baskowie (16 osób, studentów uniwersytetu w Madrycie) zorganizowali w 1975 roku na premiera Hiszpanii. Zamach był tak potężny, że wrak samochodu, którym jechał premier i jego obstawa zawisł na wysokości balkonu drugiego piętra. Zginęło wiele ludzi, wszyscy zamachowcy zostali złapani i niemal wszyscy osądzeni na dożywotnie więzienie, zostali osadzeni w średniowiecznym więzieniu na oceanie Atlantyckim wykutym w skałach skąd nie ma żadnej ucieczki. Wyroki były srogie, co jeszcze bardziej zorganizowało Basków do walki. I w wyniku, co najmniej 30 lat walki zginęło w Hiszpanii ponad 1000 osób, najczęściej byli to przedstawiciele władzy, ale często przypadkowi ludzie. Gdy w Hiszpanii został obalony (zmarł) generał Franco Baskonia otrzymała ogromna autonomię. W Hiszpanii został przywrócony język baskijski, dziś w szkołach Hiszpanii uczy się po hiszpańsku i baskońsku, w teatrach grane są sztuki po baskońsku, kraj (Baskonia) nie słychanie szybko się rozwija, ale rząd hiszpański nie chce i nie może zrealizować jednego warunku ETA - oderwania Baskonii od Hiszpanii i utworzenia niepodległego państwa Basków. W ostatnich kilku latach terror baskijski jak gdyby został zahamowany, bowiem podniesienie dobrobytu w Baskonii, przywrócenie samorządności podcięło naturalne podłoże walki. Ale specjaliści SA zdania, że Baskowie przegrupowują siły, a zwłaszcza, młodziez baskijska, która na tle całej Hiszpanii jest najlepiej wykształcona przygotowuje nowe metody walki. Jest również przypuszczenie, że terror baskijski jest wspierany przez irredente z Ameryki Południowej. Dlatego tez konflikt baskijski pomimo, że dotyczy jednego państwa ma znacznie szersze odniesienie, bowiem metoda terroru jest współcześnie szczególnie ostro zwalczana przez wszystkie państwa Europy.

Konflikt w Irlandii Południowej jest to konflikt, który rozgrywa się ns terenie Wielkiej Brytanii, ale dotyczy znacznie szerszych problemów i związany jest z Irlandia jako państwem i ze współczesnym terroryzmem. Irlandia Północna o wielkości polskiego województwa lubelskiego wchodzi w skład Wielkiej Brytanii, ale terytorialnie leży na wyspie Irlandia, które jest państwem, a urzędowa nazwa to Republika Irlandzka. Zaś urzędowa nazwa Wielkiej Brytanii to Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Zaś w skład Wielkiej Brytanii wchodzi Walia, Szkocja, Anglia i niewielkie terytoria za morskie. Które posiadają swój własny status. Cały ustrój Zjednoczonego Królestwa jest znacznie różniący od ustrojów europejskich, bowiem Wielka Brytania to państwo nawiązujące do tradycji, ale równocześnie jest to państwo niesłychanie nowoczesne. Państwo to nie posiada konstytucji jak inne państwa europejskie, bowiem cały system prawny Zjednoczonego Królestwa odwołuje się do różnego rodzaju precedensów, ogłaszanych wyroków i ustaw parlamentarnych aż o wielkiej karty wolności w średniowieczu. Zrozumienie Wielkiej Brytanii przez pozostałą część kontynentu jest dosyć trudne, bo Brytyjczycy myślą dosłownie po swojemu i uważają, że są największym i najbardziej znaczącym narodem w Europie i że wszelkie rozwiązania u nich są najlepsze. Natomiast Irlandia była do I wojny światowej kolonia Wielkiej Brytanii. Panował tam bezwzględny ucisk, co spowodowało, że współcześnie 2/3 populacji Irlandczyków mieszka poza granicami państwa. Najwięcej w Ameryce Północnej, głównie w USA i Kanadzie. W wyniku I wojny światowej i walk wyzwoleńczych w 1921 roku Irlandia uzyskała niepodległość, ale Korona Brytyjska Irlandie jako niepodległe państwo uznała dopiero przez II wojną światową. I do dziś z wielu względów Irlandczycy zwłaszcza ci mieszkający w Irlandii Północnej, Wielkiej Brytanii nie maja zbyt wielkiego uznania i wpływa na to szereg okoliczności:

Irlandia to naród uważany w Europie za najbardziej katolicki gdzie tradycje katolickie są bardzo silne, chociaż ostatnio po wstąpieniu Irlandii do Unii Europejskiej ulega to znacznym przeobrażeniom i przeciętny Irlandczyk to katolik myślący tradycyjnie i najczęściej Irlandczycy są porównywani do Polaków i dotychczas nie byli najlepiej postrzegani w Europie. Kościół Katolicki wciąż ma tam ogromne wpływy zwłaszcza w zakresie wychowania, szkolnictwa, obyczajowości i ustawodawstwa. Przykład - w Irlandii obowiązuje do dziś najbardziej radykalne w Europie prawo związane z aborcja, jednakże nie jest ono zbyt przestrzegane, bo wszyscy wyjeżdżają do Wielkiej Brytanii, bo między tymi państwami nie ma żadnej granicy. Gdy powstawała niepodległa Irlandia 6 hrabstw w Irlandii Północnej zostało oderwanych od Irlandii i przyłączonych do Wielkiej Brytanii. Irlandczycy do dziś uważają, że jest to wielka krzywda dla narodu i państwa i że nie ma żadnych podstaw, aby te 6 hrabstw należało do Wielkiej Brytanii. W tym celu została powołana Irlandzka Armia Republikańska (IRA), która ma jedno zadanie oderwanie: Irlandii Północnej od Wielkiej Brytanii i włączenie jej do Republiki Irlandzkiej, ale ten cel w ogóle w Londynie nie jest uwzględniany. I IRA podjęła walkę zbrojna, terrorystyczną, a ulubionym terenem walki IRA stał się Londyn i najbardziej zatłoczone metro świata - londyńskie. Równocześnie IRA prowadzi walkę w samej Irlandii Północnej, która doprowadziła do dramatycznych skutków, zginęło ponad 3000 ludzi, wielokroć przypadkowych, zupełnie nie winnych, zarówno w samym Londynie jak i w Irlandii Północnej. Podział Irlandii Północnej ma wyraźnie religijny charakter, Irlandczyk to katolik, na ogół jest to ludność biedniejsza, a Brytyjczyk to protestant (anglikanin - nazwa wprowadzona przez Henryka VIII). IRA odnosiła połowiczne sukcesy, ale kiedy premierem Wielkiej Brytanii została Margaret Tacher (jedyna kobieta premier w dziejach Wielkiej Brytanii) z Irlandczykami Północnymi obeszła się bardzo ostro: zlikwidował a samorząd, wprowadziła wojsko i niesłychanie upokorzyła Irlandczyków. Na co IRA odpowiedziała bezwzględnym terrorem. Poczynając jednak od 1997 roku IRA zaczęła tracić grunt pod nogami, a głównie poprzez okrutny zamach w Północnej Irlandii nie daleko Belfastu, w którym zginęły 22 osoby w tym nauczycielka z Hiszpanii, która maiła pod opieka dwoje nie sprawnych dzieci. IRA zastosowała bezwzględna metodę - był telefon na komendę policji, że bomba wybuchnie między poczta, a dworcem, wszyscy udali się na rynek, a tam właśnie wybuchła bomba. Od tej pory umiarkowane skrzydło IRA rozpoczęło rozmowy z rządem brytyjskim i był to nie wątpliwy sukces IRA, bo dotychczas rząd brytyjski w Londynie jednoznacznie odrzucał możliwość rozmów, bo IRA to terroryści, a z terrorystami się nie rozmawia. Na czele umiarkowanego skrzydła stał doktor Adams, pracownik naukowy uniwersytetu w Belfaście i został utworzony w Irlandii Północnej wspólny rząd irlandzko - brytyjski składający się z 40 osób, który prowadzi rozmowy, jednakże nie przynoszą one wielkiego skutku, ale pozytywna cechą tych rozmów jest fakt, że terror został powstrzymany, ale problem nierozwiązany. Bowiem źródła informują, że powstała nowa republikańska armia, która prowadzi szkolenia najprawdopodobniej gdzieś w Afryce i być może, że przegrupowują siły i opracowują nowe metody walki, aby uderzyć ze zdwojoną siłą. Jest to jednak tylko przypuszczenie i pewne poszlaki, ale maja pewne racjonalne uzasadnienia. Z drugiej strony przyjęcie Irlandii do Unii Europejskiej ogromnie ten kraj zmieniło. Niesłychanie wzrasta stopa życiowa ludności, został uruchomiony nowoczesny elektroniczny przemysł, a zanikają stare gałęzie przemysłu irlandzkiego. Również niesłychanie modyfikuje i unowocześnia się rolnictwo Irlandii i Irlandia stała się odzyskać dawne znaczenie wpływy, jak chociaż by w całej Europie upowszechnia się irlandzka a kultura pub'u, bowiem pub to korzenie irlandzkie. I w Irlandii każdy pub musi mieć zielony wystrój Ostatnio rząd podjął kontrowersyjną decyzje, że pub w Irlandii to pewnego rodzaju świętość, że nie wolno palić papierosów w pub'ie. Kultura pub'u stała się popularna nie tylko w Europie, ale i w świecie i Irlandczycy uważają to a swój ogromny sukces. Irlandczycy podjęli batalie o odzyskanie wpływów w zakresie produkcji whisky. Bowiem współcześnie na całym świecie jest najbardziej znana szkocka whisky, ale ojczyzną whisky nie jest Szkocja tylko Irlandia. Ale to właśnie Anglicy doprowadzili do tego, że wyeliminowali Irlandczyków z rynku whisky co przynosi niewyobrażalne dochody, bowiem jest to najbardziej znany alkohol na całym świecie. Do dziś to nie w Szkocji a w Irlandii są najstarsze zbiorniki i gorzelnie czynne od XVI w, które produkują whisky, ale niestety Irlandzka whisky jest mało znana i Irlandia uważa, ze współcześnie Wielka Brytania ich wyeliminowała z rynku, co tez stanowi pewien podtekst konfliktowy.

4


Wyszukiwarka