27. Katastrofizm Witkacego.

Katastrofizm - jedna z tendencji drugiej połowy dwudziestolecia międzywojennego, postawa światopoglądowa, wyrażająca się w przekonaniu o zbliżającej się wkrótce realnej katastrofie.

Autor dramatu uważał, iż w najbliższym czasie realnie zaistnieje katastroficzna wizja przyszłości. Twierdził, że nadchodzi koniec cywilizacji europejskiej w znanym mu kształcie kulturowym. Zmiana natomiast może być tylko na gorsze. Najgłębszym wyrazem przekonania Witkacego co do wiary w taką przyszłość było popełnienie przez niego samobójstwa wkrótce po wybuchu drugiej wojny światowej, kiedy dowiedział się o ataku komunistycznego Związku Radzieckiego na Polskę.

Katastrofizm to wielki syndrom Witkacego, jego główna idea, wręcz obsesja przenikająca całą jego twórczość, podporządkowująca całą jej problematykę i strukturę. Katastrofizm Witkacego ma jednak nietypowy charakter, objawia się między innymi:

• Katastrofa rozumiana jako zanik uczuć metafizycznych (mają je teraz tylko nieliczne niedobitki).

• Wizja nieuchronnie zbliżającej się likwidacji dotychczasowej kultury, którą zmiecie z powierzchni ziemi nowe społeczeństwo szarych ludzi, żyjących jak uspołecznione owady, szczęśliwych po bydlęcemu, obcych sztuce.

• Tworząc, Witkacy był przekonany, że religia i filozofia dawno już popełniła samobójstwo. Literatura zaś dogorywa, on zaś swoja sztukę przedłuż jej życie.

• Mimo, że w rozumienia Witkacego, katastrofa miała dotyczyć jedynie spraw ducha. W praktyce jednak przedstawiał ją jako wzór brutalnych przewrotów i rewolucji.

Dramaty zawierające elementy katastroficzne: Maciej Korbowa i Bellatrix, Oni, Kurka wodna, Bezimienne dzieło.

Bibliografia:

Literatura dwudziestolecia, J. Kwiatkowski

1

---