WYKŁAD 8
Podstawowa przemiana materii- ilość energii potrzebna do pracy wszystkich narządów i mięśni oprócz mięśni szkieletowych; energia, która jest wykorzystywana przy pracy organizmu, zależy od rodzaju pracy, rasy, klimatu.
Obliczanie:
1. Pp= m.c* 1kcal/kg/godz *24h np. Pp= 50kcal* 2h= 1200kcal dla m.c=50kg
Pp - podstawowa przemiana materii
m.c- masa ciała w kg
2. Całkowita przemiana materii= ponadpodstawowa przemiana materii+ Pp
3. Ponadpodstawowa przemiana materii= Pp+ 10%( s.d.d.p= 10%)
np. 1200+ 1200*10%= 1200 +120(s.d.d.p)= 1320 kcal
- zwykłe codzienne czynności życiowe
220 kcal kobieta 360 kcal mężczyzna
( według kobiety 240 kcal + wydatek energetyczny)
- do pracy:
1.5 kcal/kg/godz, 50kg, potrzebuje 75 kcal* 8(h)= 600 kcal do pracy
- całkowita przemiana materii (C.p.m):
120 kcal s.d.d.p+ 240 kcal zwykłe codzienne czynności, 600 kcal praca= 2160 kcal całkowity wydatek energetyczny
Zawartość białek, tłuszczów, węglowodanów i innych składników odżywczych
- białko (budulec)
0.9g/ kg masy ciała, waga 50kg 1kg- 4 kcal
0.9g/kg* 50 kg= 45g białka
- tłuszcze ( zw. energetyczny) 30%
2160 kcal ( C.p.m)* 0.3( 30%)= 648 kcal 1kg- 9 kcal
648 kcal/ 9 kcal= 72g tłuszczu
- węglowodany ( zw. energetyczny)
2160 kcal( suma)- 648 kcal (tłuszcze)- 45*4 (białka)= 1172 kcal
1172 kcal/ 4= 293g węglowodanów
- minerały( makro- , mikro- i ultraelementy)
- witaminy (rozpuszczalne w tłuszczach, w wodzie)
Trudno jest ułożyć dietę stabilną
Racjonalne odżywianie
Dostarczenie organizmowi wszystkich składników odżywczych( podstawowych i dodatkowych) we właściwych proporcjach i ilościach, stosownych do wieku, płci i aktywności fizycznej
współczynnik
mała aktywność fizyczna 1,4
średnia aktywność fizyczna 1,7
duża aktywność fizyczna 2
Kryteria prawidłowości żywienia wg WHO
1. Udział energii z białka dla:
- osób dorosłych 12%
- dzieci 13%
- białko zwierzęce stanowi ok. połowy dostarczanego białka
- kobiety ciężarne, karmiące ¾ puli białka
2. Węglowodany 56%- 65% całkowitego zapotrzebowania kalorycznego
- cukry proste nie więcej niż 10%- 12% energii dobowej
3. Tłuszcze ok. 30% zapotrzebowania kalorycznego
- tłuszcze nasycone( stałe) nie są polecane, mają zły wpływ na poziom cholesterolu
- emulsje tłuszczowe
- trzeba zachować proporcje tłuszczów 1:2:1 ( wielonienasycone: jednonienasycone: nasycone kw. tłuszczowe)
- u osób starszych tłuszcze mogą stanowić 25% zapotrzebowania kalorycznego
- u dzieci ( chłopców) 33%
4. Cholesterol
- 300mg na osobę na dzień
5. Błonnik pokarmowy ( wypełniacz jelit, wzrost motoryki jelit)
- 20g- 40g na dzień
- 0,5 kg warzyw i owoców + pieczywo pełnoziarniste może zapewnić 20g błonnika dziennie
6. NaCl- sól kuchenna
-5g- 7g na osobę na dzień, 1 nieduża, płaska łyżeczka
7. Musimy dostarczyć każdego dnia ok. 1,5l-2l wody dziennie
8. Sole mineralne i witaminy we właściwych proporcjach
Bilans energetyczny
proporcje energii dostarczanej do organizmu równy proporcjom energii straconej w ciągu doby na dzień
Codziennie rano po śnie trzeba dostarczyć odpowiednią ilość glukozy i węglowodanów do pracy mięśni, mózgu.
Metody oceny stanu żywienia dzieci i osób dorosłych
1. Badania lekarskie
- wygląd, masa ciała, wygląd skóry, głowy, oczu, nosa, zębów, gardła, owłosienia, stan tarczycy, określenie masy ciała, czy nie ma otyłości
2. Badania antropometryczne?
a) określenie masy ciała, wysokości, długości, obwodu
b) pomiary określające składniki ciała ( kościec, płyny ustrojowe, tkanka tłuszczowa)
c) mierniki określające procesy dojrzewania ( dojrzałość szkieletowa, morfologiczna, zębowa, płciowa)
Należna masa ciała
( +/- 10%)
( +/- 5%)
- BMI- indeks( wskaźnik) masy ciała
= BMI
K (kg/m2) M
niedowaga <18.5 <18 .5
prawidłowa masa ciała 18.5- 24.9 18.5- 24.9
nadwaga 25- 29.9 25- 29.9
otyłość 30- 39.9 30- 39.9
otyłość olbrzymia(patologiczna) 40 40
d) grubość fałdy tkanki tłuszczowej
e) skład ciała: badania tomograficzne, rezonans magnetyczny, badania elektroimpedancji, dexa, wskaźnik talia- biodro( prawidłowy K 0.8, M 0.95, otyłość K <0.8, M <0.95)
f) badania biochemiczne np. zawartość składników odżywczych w płynach ustrojowych( białek we krwi)
g) badania immunologiczne- metody pośrednie
h) negatywne mierniki zdrowia: współczynniki-śmiertelności, zapadalności na choroby, zgonów
i) badania hemodynamiczne- 0ceniają sprawność fizyczną
Jednostki populacji
Ocena żywienia: ilościowa i jakościowa
Jakościowa- wyszczególnienie rodzaju posiłków, stopień ich urozmaicenia, ich rozkład, częstotliwość przyjmowania, w jakich porach są spożywane posiłki
Ilościowa:
- porównanie ilości żywności posiadanej a zużytej w celu żywieniowym
- porównanie ilości spożytej w stosunku do zalecanej ilości do spożycia
- porównanie ilości energii zawartej w ilości spożytej z ilością zalecanej i bezpiecznej
Ocena jakościowa wg. Starzyńskiej
- określa czy ilość zalecanych posiłków jest odpowiednia w stosunku do wieku i wykonywanej pracy
- globalne spożycie żywności
a) ocena bilansu żywności w danym kraju. Podstawowe składniki odżywcze w danym kraju
b) średnie spożycie na każdego mieszkańca
Metody ilościowe bezpośrednie
- metody budżetów rodzinnych
- metoda inwentarzowa (ilość produktów spożywczych przed i po badaniu)
- metoda wagowa
- wywiad 24-godzinny
- metody analityczne
12 grup produktów spożywczych
- produkty zbożowe ( zawartość witamin, soli mineralnych, miału)- produkty zakwaszające
- strączkowe rośliny suche
- mleko
- mięso i jego przetwory, ryby
- jaja
- tłuszcze, masło, śmietana
- inne tłuszcze
- warzywa i owoce bogate w witaminę c
- warzywa i owoce bogate w karoten
- inne warzywa i owoce
- ziemniaki
- cukier i słodycze
Wyszukiwarka