Prof. dr hab. inż. Jan Palarski
Politechnika Śląska w Gliwicach
Wydział Górnictwa i Geologii
Instytut Eksploatacji Złóż
Zakład Ekologicznych Technik Górniczych
TEMATY ZAGADNIEŃ DO OPRACOWANIA W FORMIE PISEMNYCH OPRACOWAŃ
ZALICZENIE Z PRZEDMIOTU:
PODZIEMNE MAGAZYNY I SKŁADOWISKA
Środowisko naturalne a jego największe zagrożenia wskutek eksploatacji węgla kamiennego.
Zagadnienia pomocnicze np.: wpływ na wody powierzchniowe, pylenie i pożary hałd kopalnianych, zjawisko osiadania terenu, migracja gazów kopalnych na powierzchnię terenu, zjawisko tąpnięć, itd.
Charakterystyka wód podziemnych w górnictwie węgla kamiennego.
Zagadnienia pomocnicze: mineralizacja, skład chemiczny, temperatura, itd.
Charakterystyka naturalnych zagrożeń występujących podczas eksploatacji w podziemnych kopalniach złóż soli.
Charakterystyka naturalnych zagrożeń występujących podczas eksploatacji w podziemnych kopalniach rud miedzi.
Charakterystyka naturalnych zagrożeń występujących podczas eksploatacji w podziemnych kopalniach rud Zn-Pb.
Charakterystyka naturalnych zagrożeń występujących podczas eksploatacji w podziemnych kopalniach węgla kamiennego.
Charakterystyka odpadów z górnictwa rud miedzi powstających w trakcie eksploatacji złoża oraz procesów przeróbczych.
Charakterystyka odpadów z górnictwa złóż soli powstających w trakcie eksploatacji złoża oraz procesów przeróbczych.
Charakterystyka odpadów z górnictwa rud Zn-Pb powstających w trakcie eksploatacji złoża oraz procesów przeróbczych.
Charakterystyka odpadów z górnictwa węgla kamiennego powstających w trakcie eksploatacji złoża oraz procesów przeróbczych.
Gospodarka odpadami przemysłowymi w zakładach górniczych - jako forma gospodarczego wykorzystania w/w odpadów w ramach ich odzysku w podziemnych technologiach górniczych. - górnictwo węgla kamiennego.
Zagadnienia pomocnicze np.: zagadnienia prawne (lokowanie - odzysk), rodzaje odpadów przemysłowych wykorzystywanych w podziemnych technologiach górniczych, wymagania stawiane odpadom wg norm, opis technologii górniczych wykorzystujących odpady przemysłowe, itd.
Gospodarka odpadami w zakładach górniczych w polskim górnictwie węgla kamiennego - lokowanie odpadów - jako składowanie odpadów w wyrobiskach górniczych, warunki geologiczne i technologiczne wymagane przy składowaniu odpadów szkodliwych dla środowiska (w tym niebezpiecznych).
Zagadnienia pomocnicze np.: zagadnienia prawne (lokowanie - składowanie), koncepcja składowania, kryteria składowania, rodzaje wyrobisk na składowiska odpadów, wady i zalety składowania podziemnego itd.
Gospodarka odpadami w zakładach górniczych w polskim górnictwie rud Zn-Pb - lokowanie odpadów - jako składowanie odpadów w wyrobiskach górniczych, warunki geologiczne i technologiczne wymagane przy składowaniu odpadów szkodliwych dla środowiska (w tym niebezpiecznych).
Zagadnienia pomocnicze np.: zagadnienia prawne (lokowanie - składowanie), koncepcja składowania, kryteria składowania, rodzaje wyrobisk na składowiska odpadów, wady i zalety składowania podziemnego, itd.
Gospodarka odpadami w zakładach górniczych w polskim górnictwie rud miedzi - lokowanie odpadów - jako składowanie odpadów w wyrobiskach górniczych, warunki geologiczne i technologiczne wymagane przy składowaniu odpadów szkodliwych dla środowiska (w tym niebezpiecznych).
Zagadnienia pomocnicze np.: zagadnienia prawne (lokowanie - składowanie), koncepcja składowania, kryteria składowania, rodzaje wyrobisk na składowiska odpadów, wady i zalety składowania podziemnego, itd.
Gospodarka odpadami w zakładach górniczych w polskim górnictwie złóż soli - lokowanie odpadów - jako składowanie odpadów w wyrobiskach górniczych, warunki geologiczne i technologiczne wymagane przy składowaniu odpadów szkodliwych dla środowiska (w tym niebezpiecznych).
Zagadnienia pomocnicze np.: zagadnienia prawne (lokowanie - składowanie), koncepcja składowania, kryteria składowania, rodzaje wyrobisk na składowiska odpadów, wady i zalety składowania podziemnego, itd.
System barier izolujących podziemne składowiska odpadów - bariery sztuczne.
Zagadnienia pomocnicze np.: definicja bariery sztucznej, rodzaje barier sztucznych, zastosowanie - opis technologii wykorzystującej barierę (y) sztuczną, wady i zalety stosowania barier sztucznych, itd.
System barier izolujących podziemne składowiska odpadów - bariery naturalne.
Zagadnienia pomocnicze np.: definicja bariery naturalnej, rodzaje barier naturalnych, wady i zalety „stosowania” barier naturalnych, itd.
Iniekcja jako geotechniczna metoda izolacji podziemnych składowisk odpadów (w tym niebezpiecznych).
Zagadnienia pomocnicze np.: definicja iniekcji, materiały stosowane do iniekcji, technologie wykorzystujące proces iniekcji, przykładowy schemat - rysunek procesu iniekcji, zalety i wady iniekcji, itd.
Iniekcja jako metoda kontroli migracji zanieczyszczeń z podziemnych składowisk odpadów.
Zatłaczanie odpadów płynnych do warstw porowatych górotworu.
Zagadnienia pomocnicze np.: podstawowe definicje oraz prawa rządzące zatłaczaniem odpadów płynnych, rodzaje odpadów zatłaczanych do porowatego górotworu, wybór miejsca i warstw do zatłaczania odpadów płynnych, przykładowy schemat i opis technologii zatłaczania, wady i zalety zatłaczania, itd.
Zatłaczanie (magazynowanie lub składowanie) gazów cieplarnianych do górotworu.
Zagadnienia pomocnicze np.: uwarunkowania geologiczno-górnicze składowiska lub magazynu gazów cieplarnianych, aspekty ekologiczny i ekonomiczny składowania gazów cieplarnianych, opis technologii składowania lub magazynowania, wady i zalety zatłaczania, itd.
Hydrogeologiczne aspekty likwidacji kopalń głębinowych, na przykładzie kopalń węgla kamiennego.
Zagadnienia pomocnicze np.: przyczyny likwidacji zakładu górniczego, kontakty hydrauliczne między wyrobiskami górniczymi, wpływ zatopionej kopalni na środowisko w tym warunki wodne na powierzchni terenu, ujęcia wodne w zlikwidowanych kopalniach, częściowe lub całkowite zatapianie kopalń, obserwacje likwidowanej kopalni poprzez jej zatopienie całkowite lub częściowe, itd.
Hydrogeologiczne aspekty likwidacji kopalń głębinowych na przykładzie kopalni rud
Zb-Pb.
Zagadnienia pomocnicze np.: przyczyny likwidacji zakładu górniczego, kontakty hydrauliczne między wyrobiskami górniczymi, wpływ zatopionej kopalni na środowisko w tym warunki wodne na powierzchni terenu, ujęcia wodne w zlikwidowanych kopalniach, częściowe lub całkowite zatapianie kopalń, obserwacje likwidowanej kopalni poprzez jej zatopienie całkowite lub częściowe, itd.
Hydrogeologiczne aspekty likwidacji kopalń głębinowych na przykładzie kopalni złóż soli.
Zagadnienia pomocnicze np.: przyczyny likwidacji zakładu górniczego, kontakty hydrauliczne między wyrobiskami górniczymi, wpływ zatopionej kopalni na środowisko w tym warunki wodne na powierzchni terenu, ujęcia wodne w zlikwidowanych kopalniach, częściowe lub całkowite zatapianie kopalń, obserwacje likwidowanej kopalni poprzez jej zatopienie całkowite lub częściowe, itd.
Hydrogeologiczne aspekty likwidacji kopalń głębinowych na przykładzie kopalni rud miedzi.
Zagadnienia pomocnicze np.: przyczyny likwidacji zakładu górniczego, kontakty hydrauliczne między wyrobiskami górniczymi, wpływ zatopionej kopalni na środowisko w tym warunki wodne na powierzchni terenu, ujęcia wodne w zlikwidowanych kopalniach, częściowe lub całkowite zatapianie kopalń, obserwacje likwidowanej kopalni poprzez jej zatopienie całkowite lub częściowe, itd.
Możliwości wykorzystania (poza lokowaniem w formie ich składowania) pustych - poeksploatacyjnych wyrobisk górniczych na Świecie i w Polsce.
Monitoring zanieczyszczeń w podziemnych składowiskach odpadów.
Zagadnienia pomocnicze np.: zasady prowadzenia podziemnego monitoringu składowiska odpadów, powody prowadzenia monitoringu, rodzaje zanieczyszczeń w wodach podziemnych, procesy fizyko-chemiczne sprzyjające rozprzestrzenianiu się zanieczyszczeń w wodach podziemnych, itd.
Składowanie odpadów radioaktywnych (promieniotwórczych) w podziemnych wyrobiskach górniczych na Świecie i w Polsce.
Zagadnienia pomocnicze np.: definicja odpadu radioaktywnego (promieniotwórczego), własności odpadu radioaktywnego, wybór miejsca na składowanie odpadów radioaktywnych, warunki geotechniczne dla bezpiecznego składowania odpadów radioaktywnych, formy składowania odpadów radioaktywnych - luzem czy specjalne pojemniki, technologie składowania odpadów radioaktywnych w podziemnych wyrobiskach górniczych, przykładowe rysunki - schematy bezpiecznego składowania odpadów radioaktywnych w podziemnych wyrobiskach górniczych, wady i zalety składowania odpadów radioaktywnych w podziemnych wyrobiskach górniczych.
Proces doszczelniania zrobów zawałowych w polskim górnictwie węgla kamiennego, jako forma odzysku odpadów przemysłowych w podziemnych technologiach górniczych.
Zagadnienia pomocnicze np.: definicja procesu doszczelniania, rodzaje i własności (norma) materiałów - odpadów przemysłowych wykorzystywanych w procesie doszczelniania zrobów zawałowych, technologie - sposoby doszczelniania zrobów zawałowych, przykładowe schematy - rysunki, zalety i wady procesu doszczelniania gruzowiska zawałowego, itd.
Energia geotermalna w Polsce, stan aktualny oraz perspektywy rozwoju.
Zagadnienia pomocnicze np.: „definicja” energii geotermalnej, rodzaje źródeł
geotermalnych, gospodarka energią geotermalną w Polsce - przykłady, możliwości
wykorzystania energii geotermalnej z wód kopalnianych w Polsce i na Świecie, itd.
Technologie przyszłości, prace badawczo-rozwojowe.
Potrzeba projektowania i wdrażania ekonomicznych sposobów składowania/magazynowania wszelkiego rodzaju odpadów.
Próby wdrażania projektów pilotażowych składowania/ magazynowania odpadów.
Weryfikacja przydatności nowych miejsc składowania/ magazynowania odpadów.
POMOCNA LITERATURA:
[1] Chudek M., Janiczek S., Plewa F.: „Materiały w budownictwie geotechnicznym”. T. I, II,
III. Materiały w budownictwie podziemnym. Wyd. Pol. Śl., Gliwice 2001r.
[2] Goszcz A.: „Zasady budowy i monitorowania składowisk odpadów na terenach
górniczych”, Katowice 1999.
[3] Glapa W., Malewski J., Szwed- Lorens J.: „Zagospodarowanie Wyrobisk.
Technologiczne, przyrodnicze i gospodarcze uwarunkowania zagospodarowania
wyrobisk poeksploatacyjnych surowców skalnych Dolnego Śląska”, Politechnika
Wrocławska, Wrocław 1999.
[4] Korzeniowska E.: „Wielowarstwowe systemy zabezpieczeń w podstawie składowisk
odpadów”, Międzynarodowe Forum Gospodarki Odpadami, Poznań 1999.
[5] Naworyta W.: „Ekonomiczne kryteria wyboru kierunku rekultywacji”, Górnictwo
Odkrywkowe - 6 (2001).
[6] Norma PN/G-11011:1998 „Materiały do podsadzki zestalanej i doszczelniania
zrobów. Wymagania i badania.”
[7] Plewa F., Mysłek Z.: „Zagospodarowanie Odpadów przemysłowych w podziemnych technologiach górniczych”. Monografia. Wyd. Pol. Śl. 2001r.
[8] Palarski J., Plewa F., Babczyński W.: „Modelowanie migracji zanieczyszczeń
z podziemnych składowisk odpadów”. Monografia. Wyd. Pol. Śl. 2002 r.
[9] Rosik Cz.: „Podstawy gospodarki odpadami”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
2007.
[10] Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie katalogu odpadów z dnia 27 września
2001 r. (Dz.U. Nr 112, poz. 1206).
[11] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2005 r. „w sprawie
podziemnych składowisk odpadów ” (Dz.U.2005.110.935).
[12] Stawiarski J.: „Rekultywacja kopalni odkrywkowej przez wypełnienie wyrobisk
odpadami”, Górnictwo Odkrywkowe - 6 (2001).
[13] Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz. U. Nr 62, poz.628, 2001).
[14] Ustawa Prawo Ochrony Środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz. U. Nr 62, poz.
627, 2001).
[15] Ustawa Prawo Geologiczne i Górnicze z dnia 4 lutego 1994 roku (Dz. U. Nr 27,
poz. 96, 1994).
[15] Zadroga B., Olańczuk-Neyman K.: „Ochrona i rekultywacja podłoża gruntowego”,
Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2001 r.
[17] Materiały internetowe.
Przydatna literatura szczególnie dla studentów piszących o zagrożeniach naturalnych:
Rudolf OSRTIHANSKY
Eksploatacja Podziemna Złóż Węgla Kamiennego, Gliwice 1993, Politechna Śląska, Skrypty Uczelniane Nr 1725.
Z poważaniem
Prof. dr hab. inż. Jan Palarski