Założenia koncepcji ciągłego doskonalenia procesu zarządzania tj. koncepcji lean management

We współczesnej gospodarce rynkowej przedsiębiorstwo które chce osiągnąć sukces powinno nastawiać się na ciągłe doskonalenie swego systemu zarządzania. Jest to koncepcja systematycznego, niekończącego się procesu racjonalizacji zarządzania całym przedsiębiorstwem, tego co dzieje się w jego obrębie jak i w otoczeniu. Główna ideą tej koncepcji jest dążenie do unikania wszelkich przejawów marnotrawstwa. Polega ona na tym, żeby przedsiębiorstwo wyszczuplać, wysmuklać, odchudzać tak by nie było w nim ani jednej zbędnej komórki, ani jednego człowieka którego działalność jest pozorna lub który przechowywany jest z jakichś powodów np. dlatego, że jest działaczem sportowym.

Główne założenia koncepcji lean:

1. Decentralizacja odpowiedzialności i kompetencji pracowników w powiązaniu z decentralizacją systemu informacji i związanej z tym zastąpieniem kontroli zewnętrznej pracownika jego samokontroli wysokim stopniem odpowiedzialności za to co robi; 2. Dążenie do organizowania małych komórek (jednostek) organizacyjnych, w których zespół ludzi tam zatrudnionych pracuje zespołowo, wzajemnie znakomicie się rozumie i wspomaga nawzajem; 3. Elastyczność struktury organizacyjnej, może być ona płynna, można ją zmieniać w zależności od celów i wiązki zadań w przedsiębiorstwie; 4. Stałe doskonalenie organizacji i uczenie się pracowników bo wiedzę trzeba odnawiać i poszerzać.

Podstawą koncepcji lean jest nadanie szczególnego znaczenia czynnikowi ludzkiemu w procesie zmian struktury przedsiębiorstwa, wyraża się to w: 1. Zmianie sposobu myślenia i działania kadry kierowniczej jak i pracowników najemnych; 2. Istnieniu konieczności pojawienia się nowej etyki biznesu, która miałaby polegać na tym, że ludzi traktuje się nie jak niewolników ale jako najważniejsze podmioty organizacji i w związku z tym w systemie organizacji człowiek do człowieka powinien mieć ludzki stosunek, tak więc nowa etyka wymagałaby pełnej humanizacji pracy; 3. Wymaganiu preferowania kolegialnego sposobu podejmowania decyzji i zespołowych form pracy, które powinny wzmacniać identyfikację pracownika z przedsiębiorstwem czy instytucją i silniej ich motywować do rzetelnej pracy; 4. Wymaganiu wysokich, wszechstronnych kwalifikacji, ich uniwersalności, pełnego zaangażowania każdego pracownika w wykonywanie swoich zadań; 5. Konieczności osiągania wysokiego poziomu efektywności ekonomicznej zarządzania, wysokiej jakości zarządzania i wysokiej elastyczności zarządzania.

Koncepcję lean wymyślili Japończycy, w przemyśle samochodowym zastosowali bowiem koncepcję „kaicen” (kai - oznacza zmianę a cen - oznacza na lepsze). W niej w równym stopniu zaangażowani są przedstawiciele kadry kierowniczej wszystkich szczebli jak i pracownicy najemni. Jest to koncepcja kolektywistyczna tzn. pracownicy i kadra kierownicza mają stanowić jedność, zespół, kolektyw znakomicie współpracujący, znający się, podnoszący efektywność pracy itp. Koncepcją tą zainteresowały się dwie duże nacje:

Niemcy - zastosowali metodę KVP tj. koncepcję doskonalenia procesu zarządzania przedsiębiorstwem polegającą na działaniu każdego pracownika w ten sposób, aby każdy stan w przedsiębiorstwie stawiać pod znakiem zapytania zastanawiając się, czy nie ma on słabych stron.

Anglosasi - koncepcja CI (Continous Improvment Process) polegająca na przyjęciu, że w systemie zarządzania główną rolę odgrywa ten pracownik czy zespół pracowników, który nieprzerwanie doskonali system zarządzania przedsiębiorstwem.

Techniki zarządzania stosowane w koncepcji lean management

1. Humanizacja pracy i orientacja na kolektywistyczną (zespołową) pracę powinna charakteryzować się tym, że: w procesie organizacji zarządzania i zadań takie warunki pracy dla pracowników które by go nie dyskryminowały; rodzaj zadania jest dostosowany bardzo dobrze do szczególnych umiejętności pracownika, które są w pełni wykorzystywane do wykonywania określonych zadań; odnosi się do systemu motywowania pracownika w pracy - powinien on być ściśle powiązany z uzyskiwanymi w pracy wynikami, system ocen wyników musi być sprawiedliwy i rzetelny; w zespole nie stosuje się zasady wskazywania na „czarne owce'.

2. Zarządzanie procesem dostaw materiałów, tzn. zasilania przedsiębiorstwa w czynniki niezbędne do wytwarzaniu dóbr lub usług, obejmuje cały łańcuch dostaw i logistykę.

3. Polega wytwarzaniu dóbr i usług i organizowaniu wszelkiej działalności przedsiębiorstwa akurat na dany czas - technika just in time production, just in time management.

4. Controlling - polega na dążeniu do pełnej integracji procesu (łańcucha) tworzenia wartości, czyli produkcji dóbr i usług, przede wszystkim z punktu widzenia kosztów.

5. Nowoczesny marketing - technika zorientowana na rynek i klienta.

6. Kompleksowa kontrola jakości czyli TQM - polega na ustanowieniu na bardzo wysokim poziomie służby kształtującej jakość i która z żelazną konsekwencją egzekwuje osiąganie tego poziomu jakości w przedsiębiorstwie.

Podstawowe różnice między zarządzaniem tradycyjnym a nowoczesnym (lean management)

W zarządzaniu lean równolegle stosuje się tych 6 wyżej wymienionych technik.

Metody tradycyjne:	Metody lean management:
Produkcja
- zakłady (ogniwa, wydziały) mocno wyspecjalizowane - jest ograniczona integracja poszczególnych elementów zarządzania produkcją ( dominują procesy cząstkowe słabo ze sobą powiązana) - jest długi czas przezbrajania maszyn i urządzeń - długie czasy cyklu produkcji (maksymalnie długie serie) - złożone i mało przejrzyste procesy technologiczne	- zakłady o zmiennym procesie i zmiennym profilu produkcji - bardzo wysoki poziom integracji poszczególnych faz produkcji, polega na tym, że wszyscy orientują się na wytwarzaniu produktów najwyższej jakości - krótki czas przezbrajania maszyn i urządzeń linii produkcyjnej - krótkie czasy cyklu produkcyjnego (raczej seria małe i średnie niż bardzo długie) - uproszczone i bardzo przejrzyste procesy technologiczne
Zaopatrzenie i zbyt
- współ[praca z wieloma dostawcami i dążenie do egzekwowania zawartych umów z dostawcami - dostawy są uzależnione od dostawców i ponieważ nie zawsze są oni rzetelni to przedsiębiorstwo musi magazynować materiały, surowce, półfabrykaty - odbiorcami są handlowcy, klientela - odbiorcy wywierają ograniczony wpływ na procesy wytwarzania i innowacje	- długoterminowa współpraca z ograniczoną liczbą bezpośrednich dostawców (nie hurtowników) - dostawy, terminy dostaw, zakres asortymentowy dostaw są bardzo precyzyjnie określone przez producenta i nie trafiają one do magazynu lecz bezpośrednio do produkcji według reguły just in time - odbiorców świadomie włącza się w usprawnianie procesów wytwarzania i pyta się ich czego by chcieli
Organizacja kierowania
- rozbudowana, hierarchiczna struktura organizacji i formalizacja zależności, podporządkowania i maksymalna centralizacja decyzji - kierowanie ma charakter kontrolujący - występuje nadmierny podział pracy i nadmierna specjalizacja - nie przywiązuje się wagi do szkolenia pracowników, doskonalenia kwalifikacji, ustawicznego uczenia się	- struktura organizacyjna jest z reguły płaska, zależności między komórkami są mało sformalizowane, jest decentralizacja decyzji na szczeblu najwyższym z równoczesnym oddaniem dużej swobody działania jednostkom podległym - zamiast kontroli kierowanie wspomagające - zjawisko łączenia pracy, tendencja do pracy zespołowej, uniwersalizacji zadań, rotacji pracowników - zamiast braku szkolenia jest system permanentnego szkolenia kadry i pracowników - systematyczne dążenie do podnoszenie kwalifikacji i do tego aby potencjał kadrowy w porównaniu z innymi był najlepszy

Miejsce nowoczesnych technik zarządzania w systemie zarządzania przedsiębiorstwem

Nowoczesne metody zarządzania:

- Human Resources Management

- Logistyka - just in time

- Total Quality Management (TQM)

- Marketing

- Controlling

Aby można było wdrożyć nowoczesne metody zarządzania w przedsiębiorstwie należy: doprowadzić do tego, żeby ogół pracowników zrozumiał istotę tych metod lean management; podnosić systematycznie kwalifikacje kadr i pracowników i rozbudzanie ich ambicji aby w swojej pracy stosowali te nowoczesne metody zarządzania; koniecznie zapewnić współudział (partycypację) pracowników najemnych w zarządzaniu; zapewnić właściwy klimat i atmosferę pracy w przedsiębiorstwie; posiadać dostęp do pełnej informacji; usuwać konflikty u źródła i nie czekać, że zrobi się to za jakiś czas, natychmiast usuwać źródła konfliktów; zapewnić każdemu pracownikowi możliwość kreatywnych działań.

---