metodyka, konstrukcja scenariusza, REFERAT


KONSTRUKCJA SCENARIUSZA LEKCJI

SCENARIUSZ LEKCJI - jest w jakimś sensie konspektem lekcji, czyli metodyczno - treściowym szkicem lekcji, streszczeniem lekcji, stara się przekazać krok po kroku czynności nauczyciela i ucznia. Jest wypadkową wszystkich współczesnych poszukiwań i osiągnięć w dziedzinie dydaktyki.

Reżyseria pedagogiczna - to świadome zainscenizowanie przebiegu lekcji w choreografii i scenografii przez nas założonej.

Jakie funkcje powinien spełniać dobry scenariusz lekcji ?

Dokument - przewodnik po lekcji

Spełnia funkcję dyscyplinującą

Zmusza do refleksji przed, po i w trakcie lekcji

NAJWAŻNIEJSZE ELEMENTY SCENARIUSZA :

  1. Temat lekcji - wiodący i nadrzędny motyw lekcji

  2. Cele - ogólne i szczegółowe

  3. Metody - sposoby pracy

  4. Formy - organizacja procesu nauczania

  5. Środki - podręcznik, pomoce dydaktyczne, materiały edukacyjne

  6. Czas realizacji - timing - jak organizujemy czasem

  7. Ewaluacja

  8. Praca domowa - ważny element pracy na lekcji

  9. Bibliografia - teksty źródłowe, literatura itp.

Ad. 1. Temat lekcji

PAMIĘTAJ !

Pisz temat tak, aby prosty człowiek, po przeczytaniu kilku słów wiedział,

o czym była ta lekcja.

Funkcja tematu:

  1. Zaznajamia uczniów z treścią i zakresem pracy na lekcji.

  2. Stawia uczniów w stan gotowości do działania.

  3. Powoduje skoncentrowanie uwagi uczniów

Formy gramatyczne tematu

Temat może być zapisany w formie :

Temat a metoda prowadzenia lekcji:

Przykładowo: forma zdania pojedynczego jest typowa dla lekcji problemowych.

Ad. 2. Cele lekcji

Cele ogólne - wyznaczają perspektywę pracy dydaktycznej w dłuższym wymiarze czasowym i dotyczą najogólniejszego zakresu tematycznego.

Cele pośrednie - określają etapowe osiągnięcia.

Cele szczegółowe - są celami konkretnymi, których realizacja przyczynia się do osiągnięcia założeń - celów ogólnych.

Od precyzji w określaniu celów lekcji zależny jest dobór metody i temat lekcji.

Cele - zapobiegają rozproszeniu, odbieganiu od tematu, zmuszają do skupienia uwagi na określonych celach, zagadnieniach i czynnościach, są podstawą nauczycielskiej samokontroli.

Cel lekcji jest poprawnie sformułowany, gdy można w nim wyróżnić :

  1. Działanie - które ma być wykonane

  1. Treść - która wyraża przedmiot, materiał, w stosunku do których działanie jest podjęte

  1. Warunki - czyli okoliczność w jakich działanie ma miejsce

  1. Standard - czyli określenie oczekiwanego poziomu reakcji zachowania

CELE NAUCZANIA

CEL OGÓLNY

Cel ogólny kształcenia wskazuje kierunek dążenia. Jest bogaty znaczeniowo, zwięzły.

Adresatem takiego celu jest zazwyczaj nauczyciel.

Np.: Celem nauczania matematyki w szkole jest kształcenie logicznego myślenia.

CEL SZCZEGÓŁOWY ( OPERACYJNY )

Cel operacyjny to czynność ucznia, która jest wynikiem kształcenia. Taki cel jest jednoznaczny, mierzalny i odnosi się do ucznia.

Np.: Po zakończeniu nauczania funkcji kwadratowych uczeń potrafi rozwiazać równanie kwadratowe o współczynnikach rzeczywistych.

OPERACJONALIZACJA CELÓW TO ZAMIANA CELÓW OGÓLNYCH NA CELE OPERACYJNE

Sprecyzowanie - pozbawienie wyrażeń służących ozdobie.

Uszczegółowienie - zamiana pojedynczego, lakonicznego hasła w kilka dłuższych zdań lub równoważników zdań o bogatej treści.

Konkretyzacja - możliwe dokładne określenie zarówno sytuacji, w której działania się dokonuje, jak i końcowego, do którego działanie zmierza.

Upodmiotowienie - osiągającego cel, polegające na osobistym zaangażowaniu, inwencji i odpowiedzialności ucznia

CELE NAUCZANIA MATEMATYKI

CELE INTELEKTUALNE :

CELE WYCHOWAWCZE :

CELE INTELEKTUALNE KSZTAŁCENIA MATEMATYCZNEGO

( struktura wg. J. Nowika i A. Szała)

I Przyswajanie informacji matematycznych i operowanie nimi - informacje

.I. 1. Posługiwanie się terminologią i faktami matematycznymi

Uczeń świadomie posługuje się terminologią matematyczną i informacjami niezbędnymi w dalszym zdobywaniu wiedzy na poziomie danego szczebla nauczania i odpowiednim do jego możliwości,

Na przykład uczeń potrafi :

I.2. Stosowanie algorytmów, praw, twierdzeń i definicji

Uczeń wykorzystuje do rozwiązania zadania odpowiedni algorytm, twierdzenie lub definicję.

Na przykład uczeń potrafi:

I.3.Odczytywanie informacji z różnych źródeł

Uczeń wyszukuje źródło zawierające potrzebną informację oraz odczytuje ją z niego.

Na przykład uczeń potrafi:

I.4. Rozumienie tekstu matematycznego i komunikowanie informacji

Uczeń umie śledzić rozumowania matematyczne i dowody zawarte w tekście oraz opisywać swoje spostrzeżenia i poczynania matematyczne.

Na przykład uczeń potrafi:

U. POSŁUGIWANIE SIĘ MATEMATYKĄ - UMIEJĘTNOŚCI

U.1. Umiejętność rozwiązywania zadań typowych

Uczeń wykorzystuje posiadane wiadomości i umiejętności do rozwiązywania zadań typowych.

Na przykład uczeń potrafi:

U. 2. Umiejętność rozwiązywania zadań nieschematycznych, problemowych

Uczeń dostrzega problem w sytuacji przedstawionej w formie luźnego zbioru informacji i przedstawia go w postaci zadania, rozwiązuje zadania nietypowe.

Na przykład uczeń potrafi:

U.3. Umiejętność stosowania metod matematycznych do rozwiązywania zadań praktycznych

Uczeń potrafi rozwiązać problem praktyczny wymagający metod lub technik matematycznych.

Na przykład uczeń potrafi:

U. 4. Umiejętność wykrywania zależności

Uczeń dostrzega analogie, zależności miedzy obiektami matematycznymi, dokonuje porównań i uogólnień.

Na przykład uczeń potrafi:

U.5. Umiejętność uzasadniania

Uczeń uzasadnia poprawność operacji matematycznych.

Na przykład uczeń potrafi:

TAKSONOMIA CELÓW POZNAWCZYCH

WEDŁUG BOLESŁAWA NIEMIERKO

POZIOM

KATEGORIA

CZYNNOŚCI UCZNIA

I Wiadomości

A

Zapamiętanie

Wiadomości

B

Zrozumienie wiadomości

Przypomnienie sobie pewnych terminów, faktów, praw i teorii naukowych. Wiąże się to z elementarnym poziomem rozumienia tych wiadomości; uczeń nie powinien ich ze sobą mylić ani zniekształcać.

Przedstawianie wiadomości w innej formie niż były zapamiętane, porządkowanie i streszczanie, czynienie podstawą prostego wnioskowania.

II Umiejętności

C

Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych

D

Stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych

Praktyczne posługiwanie się wiadomościami według podanych uprzednio wzorów. Cel, do którego wiadomości mają być stosowane, nie powinien być bardzo odległy od celów osiąganych w toku ćwiczeń szkolnych.

Formułowanie problemów, dokonywanie analizy i syntezy nowych zjawisk, formułowanie planu działania, tworzenie oryginalnych przedmiotów i wartościowanie przedmiotów według pewnych kryteriów.

TAKSONOMIA CELÓW POZNAWCZYCH

Według Zbigniewa Szuriga

Kategoria celów

Określenie wieloznaczne

Określenie czynności

A

Przyswojenie wiadomości

  • Znajomość konkretnych celów

  • Znajomość terminologii

  • Umiejętność użycia algorytmów

B

Rozumienie wiadomości

  • Znajomość pojęć

  • Znajomość reguł, zasad i twierdzeń

  • Znajomość struktur matematycznych

  • Umiejętność zamiany formy zadania na inną, równoważną

  • Umiejętność śledzenia rozumowania

  • Umiejętność odczytania i zinterpretowania problemu

C

Zastosowanie

w sytuacjach typowych

  • Umiejętność rozwiązywania zadań schematycznych

  • Umiejętność dokonywania porównań

  • Umiejętność analizowania danych

  • Umiejętność rozpoznawania modeli, wzorów, izomorfizmów i symetrii

D

Zastosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych

  • Umiejętność rozwiązywania zadań nieschematycznych

  • Umiejętność wykrywania zależności

  • Umiejętność konstruowania dowodów

  • Umiejętność krytycznej analizy dowodów

  • Umiejętność dokonywania i uzasadniania uogólnień

„ KIEDY WĘDKARZ IDZIE NA RYBY,

ZABIERA TAKĄ PRZYNĘTE, KTÓRA SMAKUJE

RYBIE, NIE WĘDKARZOWI"

A. Kamiński

METODY - procedury osiągania celów

Jakie metody dobrać do pracy, jakie rodzaje aktywności (jakie procedury) zaplanować w pracy z uczniami, aby osiągnąć cele edukacyjne? (uczniów” złapać na wędkę” )

Ad. 3. Metoda nauczania :

- jest to systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela, umożliwiający osiągnięcie celów kształcenia, wypróbowany układ czynności nauczycieli i uczniów, realizowanych świadomie w celu osiągnięcia zamierzonych efektów.

1.Metoda podająca - polega na przyswojeniu nowej wiedzy. Przekaz informacji

nauczyciel - uczeń

wykład

pogadanka

opowiadanie

opis ustny

objaśnienie nowej wiedzy

Kroki metodyczne:

Nauczyciel : omawia cele, organizuje warunki sprzyjające podawanie nowego materiału

2.Metoda problemowa - koncentruje uwagę uczniów na samodzielnym dochodzeniu

do wiedzy w oparciu o rozwiązywanie problemów

Kroki metodyczne:

  1. Przedstawienie problemu

  2. Określenie trudności i jasne sformułowanie problemów, pytań lub zagadnień

  3. Przedstawienie przykładowych pomysłów rozwiązań

  4. Podanie instrukcji zadań i hipotez do sprawdzenia

  5. Wspieranie realizacji

3. Metoda oglądowa - służy koncentracji uwagi uczniów na demonstrowanym materiale

Kroki metodyczne:

Eksponowanie materiału z wykorzystaniem filmów, płyty, przeźroczy, itp.

Podjęcie analizy materiału

Podsumowanie rezultatów

4.Metoda dociekań - koncentruje uwagę uczniów na samodzielnym dochodzeniu

do przedyskutowanych wniosków i wyrabianiu umiejętności

poznawczych oraz refleksyjnych

Kroki metodyczne:

Omówienie celu dyskusji, wywołanie gotowości do uczestniczenia w dyskusji

Ukierunkowanie dyskusji, podanie podstawowych reguł dyskusji

Przeprowadzenie dyskusji

Zakończenie dyskusji

Omówienie dyskusji

5.Metoda treningowa (ćwiczeń, powtórek) - koncentruje uwagę uczniów na realizacji zadań

do wykonania bezpośrednio w wersji ćwiczeniowej

Kroki metodyczne:

Nauczyciel zwraca uwagę na instrukcję zadań

Każda metoda przynosi określone korzyści edukacyjne,

jeśli jest dopasowana do problemu.

Poniższa tabela przedstawia dobór odpowiedniej metody dla uzyskania zamierzonych osiągnięć i celów zaplanowanych w trakcie toku lekcji.

Zastanów się, w jakim celu dobrałeś daną metodę.

Jeśli chcesz, uzupełnij odpowiedzi

Wykład

Żeby uczeń poznał określony kontekst, dla wprowadzenia i podsumowania większych partii materiału

Czytanie

Żeby czytał ze zrozumieniem i rozumiał cudze myśli, różne konteksty.

Pisanie

Żeby umiał właściwie i w różny sposób wyrażać swoje myśli

Dyskusji

Żeby nauczył się rozmaitości poglądów i ocen oraz umiał ważyć argumenty

Pytania i odpowiedzi

Żeby umiał się dziwić i dociekać

Pokaz, demonstracje

Żeby zobaczył na własne oczy pewien wycinek opowiadanej rzeczywistości

Gry dydaktyczne

Żeby poznawał różne strategie parażyciowe

Symulacje

Żeby trenował określone umiejętności w bezpiecznym kontekście

Drama

Żeby poczuł, przeżył na własnej skórze

Ćwiczenia

Żeby dochodził do sprawności w określonej dziedzinie

Analiza przypadku

Żeby uczył się na doświadczeniach innych

Karty dydaktyczne

Żeby wiedział co/ jak/ kiedy ma robić

Linie czasu

Żeby nauczył się myśleć w kategoriach procesów i chronologii

Wizualizacja

Żeby nauczył się korzystać ze swojej wyobraźni

Mapy mentalne

Żeby nauczył się obrazów myśli

Metody kreatywne

Twórczego rozwiązywania problemów - żeby poszerzać pole możliwości i horyzonty wyobraźni

ŹRÓDŁO - Skuteczne metody pracy w szkole podstawowej i gimnazjum Pod red. M. Taraszkiewicz

OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH METOD AKTYWIZUJĄCYCH:

BURZA MÓZGÓW - Jest najprostszą metoda aktywizującą. Polega na zbieraniu zgłaszanych propozycji, sposobów rozwiązań danego problemu. Pozwala w krótkim czasie zgromadzić wiele pomysłów. Często jest wykorzystywana we wstępnych etapach innych metod aktywizujących. Znana jest również pod nazwą giełdy pomysłów, metody Osborna czy też techniki twórczego myślenia.

DIAMENTOWY RING - Jest to nowa forma wykorzystująca na wstępie „burzę mózgów”.

Następnie przechodzi do analizy i wartościowania zgłoszonych pomysłów. Sprzyja doskonaleniu umiejętności prowadzenia dyskusji, argumentowania, dokonywania wyborów, klasyfikowania i podejmowania decyzji.

MAPA POJĘCIOWA - Wykorzystywana jest do usystematyzowania nowych wiadomości lub wizualizacji wiedzy posiadanej przez uczniów. Przybiera formę plakatu wykonanego za pomocą rysunków, symboli, haseł itp. W pierwszym etapie wykorzystuje „burzę mózgów” lub zbieranie materiałów, poczym następuje analizowanie i klasyfikowanie zgromadzonych informacji w toku dyskusji. Kolejnymi etapami są rozplanowanie i wykonanie plakatu oraz prezentacja prac wszystkich grup na forum klasy.

LINIA CZASU - Pomaga w rozumieniu następstw czasowych oraz w chronologicznym uporządkowaniu wydarzeń. Jest metodą graficznego ujęcia problemu.

METAPLAN - To metoda, która w toku dyskusji dydaktycznej prowadzi do przedstawienia problemu w formie uporządkowanego plakatu. Pozwala zweryfikować problem, określić jaka jest rzeczywistość, a jak być powinno. Daje szansę do zastanowienia się nad przyczynami takiego stanu rzeczy. Stwarza warunki do wyciągania wniosków co należy zrobić aby osiągnąć cel i rozwiązać problem. Po zakończeniu prac w grupach następuje prezentacja oraz zebranie wszystkich wniosków.

SYMULACJA - Jest to metoda naśladowcza. W czasie symulacji( udawania rzeczywistości)dziecko nabywa umiejętności określonych zachowań w bezpiecznej sytuacji ćwiczeniowej.

DRAMA - Polega na wchodzeniu w role. W trakcie pracy tą metodą stwarza się warunki do przeżycia problemu oraz poszukiwania rozwiązań, a także do podejmowania decyzji. Pozwala na wyrażanie uczuć i myśli poprzez ruch, gest i mowę. Wykorzystuje naturalną potrzebę aktywności uczniów i ich spontaniczność.

STACJE ZADANIOWE - Metoda ta polega na zorganizowaniu w sali tylu stanowisk zadaniowych, ile rodzajów zadań jest do wykonania. Uczniowie otrzymują zapisane przez nauczyciela zadania oraz zostają zapoznani z kryteriami ich zaliczenia. Uczniowie samodzielnie dokonują wyboru kolejności i stopnia trudności wykonywanych zadań. Wdraża uczniów do samodzielności i odpowiedzialności oraz do dokonywania samooceny. Jest bardzo przydatna w doskonaleniu czytania ze zrozumieniem.

Ad.4. Forma nauczania :

Jest to organizacja procesu nauczania (organizacyjna strona procesu nauczania).

Dotyczy sposobu pracy nauczyciela i uczniów.

Forma nauczania obejmuje zewnętrzne warunki tego nauczania, a więc:

Formy nauczania

Na czym polega

Kiedy występuje

Praca indywidualna

Każdy z uczniów samodzielnie wykonuje zadania

Występuje wtedy, gdy każdy z uczniów wykonuje to samo zadanie

Praca zbiorowa

Praca z całą klasą pod kierunkiem nauczyciela

To uczenie się na lekcji w stałych, zaplanowanych grupach

Praca grupowa

Praca w zespołach

Może być to praca partnerska - jeden uczeń przekazuje wiedzę drugiemu

Ad. 5. Środki dydaktyczne: (wg. Cz. Kupisiewicza )

Przedmioty, które dostarczają uczniom określonych bodźców zmysłowych; oddziałują na ich wzrok, słuch, dotyk itp. Ułatwiają im bezpośrednie i pośrednie poznawanie rzeczywistości.

Środki konwencjonalne - to podręczniki, pomoce graficzne, tabele, diagramy, modele, obrazy naturalne

Środki techniczne - oddziałują na słuch, wzrok, smak, powonienie, dotyk,

To filmy, przeźrocza, płyty CD - ROM, programy komputerowe

Cel zastosowania - należy sobie odpowiedzieć na pytania:

  1. Czy ułatwiają zrozumienie tematu?

  2. Czy są uzupełnieniem podręcznika?

  3. Czy są konieczne?

  4. Jaki cel realizuję za pomocą tego środka?

Ad.6. Czas realizacji ( timing ) - Jak organizujemy czas?

0x08 graphic

  1. Czynności organizacyjne 2- 3'

  2. Sprawdzenie pracy domowej 5-10' razem 10'

  1. Sformułowanie tematu i wprowadzenie do tematu - 5-10'

  2. Tok lekcji 20 - 25'

0x08 graphic

  1. Podsumowanie lekcji i ewaluacja 3 -5'

  2. Zadanie pracy domowej i jej omówienie 4' razem 10'

Ad.7. Ewaluacja to:

Typy lekcji:

Ad. 8. Praca domowa:

Stanowi ważny element pracy na lekcji o ile korzystamy z walorów sprawdzania i wykorzystania tego elementu w pracy dydaktycznej na planowanych zajęciach. .

Prace domowe - kojarzone są przede wszystkim z formą pisemną, ale też mogą pełnić rolę formy samokształceniowej, bądź utrwalającą materiał.

Ad.9. Bibliografia:

SERIA WSKAZÓWEK:

  1. Gromadzimy informacje podstawowe (klasa, godzina, jaka klasa, kiedy )

  2. Ogólny cel - czego uczniowie mogą się nauczyć ?

  3. Cel szczegółowy lub zadania nauczania (jakie umiejętności uczniowie nabędą w wyniku tej lekcji)

  4. Temat - czego nauczam ?

  5. Zamierzona struktura lekcji - czyli jak organizujemy czas?

  1. Praca nauczyciela

  2. Praca ucznia

  3. Kolejność w jakiej prace mają być wykonane

  1. Materiały i wyposażenie - wymagane przez nauczającego, oczekiwane przez uczniów

  2. Komentarze i oceny:

  1. W jakim stopniu praca przebiegała zgodnie z planem

  2. Szczególnie dobre aspekty pracy

  3. Szczególnie złe aspekty pracy

14

14

www.zsl.gda.pl



Wyszukiwarka