Pleuropneumonia

"shipping fever"

• stan chorobowy, w którym zaka¿enie najczêœciej dotycz¹ce oskrzeli i p³uc (bronchopneumonia) rozprzestrzenia siê dalej i obejmuje op³ucn¹ oraz jamê op³ucnej

• stan ten czêsto dotyczy koni nadmiernie obci¹¿anych, czêsto ujawniaj¹c siê po d³ugotrwa³ym transporcie.

• Typy zachorowañ:

• przypadki spontaniczne

• przypadki którym towarzyszy jeden z czynników ryzyka :

• wielogodzinny transport

• wczeœniejsze zaka¿enia bakteryjne lub wirusowe w obrêbie uk³adu oddechowego

• g³ównie zaka¿enia bakteryjne

• Mycoplasma spp.

• Izolowano równie¿ wirusy, grzyby, echinokoki(p³uca)

• komplikacje po septycznym zakrzepowym zapaleniu ¿y³

• niedawno przebyte znieczulenie ogólne

• wczeœniejsze zaka¿enia wirusowe w obrêbie uk³. oddechowego

• grypa koni

• zaka¿enia Herpeswirusowe

• Arteritis

• afrykañski pomór koni (AHS, Orbivirus, Reoviridae)

• adenowirus koni typ 1 (EadV1)

• pneumotrotropowy wirus Hendra

• wirusy Equine Rhinitis A (ERAV ) (Aphtivirus)

• Equine Rhinitis B (ERBV1 i ERBV2) (Erbovirus)

• wczeœniejsze zaka¿enia bakteryjne w obrêbie uk³adu oddechowego

• Streptococcus equi subsp. equi, subsp. zooepidemicus

• Peptosterptococcus anaerobius

• Bacterioides fragillis (spp.)

• Fusobacterium spp.

• Clostridium

• Pasteurella, E. Coli

• Actinomyces spp.

• Enterobacter spp.

• CZYNNIKIEM RZUTUJ¥CYM NA ROZWÓJ SCHORZENIA PRZY WIELOGODZINNYCH TRANSPORTACH JEST SPOSÓB, W JAKI JEST WÓWCZAS USTALONA G£OWA ZWIERZÊCIA

• u koni które nie by³y wi¹zane podczas d³ugotrwa³ych transportów nie stwierdzono zmian komórkowych w dolnych drogach oddechowych - wyjœcie procesu chorobowego

• ustalenie g³owy w transportach trwaj¹cych powy¿ej 24 h -> do 75% wzrasta ryzyko akumulacji bakterii i rozwoju procesu zapalnego w dolych drogach oddechowych

• Chorobie sprzyja tak¿e po³¹czenie dwóch czynników:

• intensywny trening/u¿ytkowanie + transport na du¿¹ odleg³oœæ-> przyczyniaj¹ siê do rozwoju stanu zapalnego w dolnych drogach oddechowych przy upoœledzonycg mechanizmach klirensu immunologicznego

• Rokowanie:

• ostro¿ne szczególnie u koni u¿ytkowanych sportowo - zwykle nie wracaj¹ do poprzedniej kondycji

• Komplikacje np.: laminitis, tworzenie siê ropni min. przewlek³e ropne zapalenie kopyta

• Objawy kliniczne:

• ospa³oœæ, gor¹czka, kaszel(CICHY, z powodu bolesnoœci op³ucnej)

• wyp³yw z nosa(obustronny, mo¿e byæ krwisty)

• p³ytki oddech

• nasilone szmery krtaniowe

• nienaturalny, bolesny chód

• w stanach ostrych objawy PLEURODYNII (bolesnoœæ miêœni miêdzy¿ebrowych widoczna jako niechêæ do ruchu, odwiedzenie ³okci, sztywny chód, "ostro¿ne" po³ykanie i oddychanie)

• RÓ¯NICOWAÆ z:

• Rhabdomioliz¹/zespó³ objawów uszkodzeñ tk. miêœniowej poprzecznie pr¹¿kowanej np. zaburzenia metaboliczne (niedobór kinazy fosforylowej)

• Kolki

• Zapalenie tworzywa kopytowego

• OS£UCHOWO- zmiany wys³uchu nad p³ucami

• przy obecnoœci wysiêku na op³ucnej:

• os³abiony wys³uch nad oskrzelami i pêcherzykami p³ucnymi w dolnych partiach p³uc

• przy prawid³owym wys³uchu w partiach górnych, albo s³yszalnych tam równie¿ rzê¿eniach i trzeszczeniach

• TACHYKARDIA, TACHYPNOE

• pulsowanie ¿y³y jarzmowej

• zmiany na b³onach œluzowych (zale¿nie od nasilenia hipoksji)

• wyp³yw z nosa ( surowiczy, œluzowo-ropny, czêsto z domieszk¹ krwi)

• cuchn¹cy zapach!! - wyp³ywu, oddechu, p³ynu upuszczonego z op³ucnej -> ZAKA¯ENIE BEZTLENOWCAMI

• Rozpoznanie:

• wywiad - wczeœniejsze zaka¿enia, transport, przeci¹¿enia

• identyfikacja p³ynu - thorakocenteza

• ocena cytologiczna

• bakteriologia i antybiotykogram

• w pierwszej fazie p³yn mo¿e mieæ charakter zapalny ale jest ja³owy

• USG(3,5-5,5 Mhz) lepsze ni¿ RTG - akumulacja p³ynu

• BAL

• p³yn niezmieniony:

• wg Sellon & Long przesiêk(transsudat) przejrzysty, s³omkowo-¿ó³ty, bezwonny <10,000 komórek/ µL, bia³ko < 2,5 g/dL

• p³yn u koni z pleuropneumoni¹:

• kwaœny odczyn, niska koncentracja glukozy (<2,2 mmol/L = sepsa), zwiêkszona koncentracja mleczanów

• Komplikacje:

• pneumothorax u oko³o 43% najczêœciej jednostronne

• wtórnie krwotoczne zawa³y w p³ucach

• Leczenie:

• Zapobieganie i zwalczanie POSOCZNICY:

• ja³owe pobranie z tchawicy - tracheotomia - aspiratu z dróg oddechowych na posiew

• Usuniêcie p³ynu zapalnego z przestrzeni op³ucnowej:

• antybiotyki o szerokim spektrum (penicylina+gentamycyna)

• metronidazol przy zaka¿eniach beztlenowcowymi oraz opornoœci na beta-laktamy

• IV p³ynoterapia (ograniczone przyjmowanie pokarmów, wody i redystrybucja do przestrzeni op³ucnowej)

• NLPZ

• drena¿ jamy op³ucnowej (przy masywnej akumulacji p³ynu)

• wyj¹tkowo thorakotomia

Pleuropneumonia contagiosa equorum

zaraza piersiowa koni

tzw. Pierϗwka

• choruj¹ tylko konie

• najwiêksza podatnoœæ w wieku od 3 do 9 lat

• przebieg od lekkiego do œmiertelnego

• BRAK JEDNOZNACZNOŒCI JEŒLI CHODZI O KONKRETNY CZYNNIK ZAKANY!!

• Inkubacja i objawy kliniczne:

• okres inkubacji zró¿nicowany - od kilku dni do 2 miesiêcy.

• Gor¹czka(40,5°C) utrzymuj¹ca siê przez kilka dni (febris continua)

• os³abienie, dreszcze, brak apetytu

• w 2-3 dniu choroby pojawiaj¹ siê objawy œwiadcz¹ce o zapaleniu p³uc:

• dusznoœæ

• g³uch, bolesny kaszel

• œ-r wyp³yw z nosa

• Zmiany AP:

• dotycz¹ce p³uc :

• PRZEKRWIENIE,

• ZW¥TROBIENIE,

• ROZP£YNNIENIE TKANIKI P£UCNEJ

• zmiany zapalne w dolnych czêœciach p³uc

• mêtny ¿ó³tawy p³yn w jamie op³ucnowej

• zmienione wêz³y ch³onne tchawiczo-oskrzelowe

Zapalenie worków powietrznych

• Worki powietrzne:

• s¹ to uchy³ki tr¹bki s³uchowej (diverticulum tubae auditivae), ³¹cz¹ce gard³o z jam¹ bêbenkow¹(ucho œrodkowe)

• ujœcie gard³owe maj¹ formê ok. 4 cm szczelin le¿¹cych w pobli¿u nozdrzy tylnych

• w fa³dach b³ony œluzowej worków przebiegaj¹:

• t. szyjna wewnêtrzna

• t. szyjna zewnêtrzna

• n. vagus

• pieñ wspó³czulny

• zwój szyjny przedni

• rozwija siê u Ÿrebi¹t w pierwszych miesi¹cach ¿ycia

• u koni doros³ych ich pojemnoœæ wynosi od 300-500 ml

• zlokalizowane s¹ miêdzy podstaw¹ czaski, krtani¹ i gard³em a œciany przyœrodkowe worka L i P przylegaj¹ do siebie

• koœæ gnykowa dzieli ka¿dy z worków na czêœæ boczn¹( mniejsza) i przyœrodkow¹

• od zewn¹trz czêœæ boczn¹ œlinianka przyuszna oraz czêœciowo miêœnie

• prawdopodobnie funkcj¹ tego narz¹du jest wyrównywanie ciœnienia, ocieplanie powietrza, role komory rezonansowej przy wydawaniu przez konia dzwiêków, sch³adzanie mózgu?

• Badanie:

• palpacyjne

• endoskopowe

• rtg

• Ropowica worków powietrznych:

• wype³nienie ich treœci¹ ropn¹

• chondroity (zagêszczona treœæ ropna)

• rozwijaj¹ siê na skutek:

• pierwotnych zaka¿eñ górnych dróg oddechowych ( g³. Na tle paciorkowców) -> NAWRACAJ¥CE ZO£ZY - nosicielstwo

• tworzenie siê ropni w wêz³ach ch³onnych lub otwarcie siê do worków powietrznych pêkniêtych, zmienionych chorobowo wêz³ów ch³onnych

• perforacje w obrêbie gard³a, przy ujœciu gard³owym

• podanie leków dra¿ni¹cych

• z³amania koœci gnykowej

• nabyte lub wrodzone stenozy (zwê¿enia) ujœcia

• Zapalenie worków - objawy kliniczne:

• wyp³yw z nozdrzy

• obrzêk okolicznych wêz³ów ch³onnych

• obrzêk i bolesnoœæ œlinianek

• wyprostowanie g³owy

• trudnoœci w oddychaniu, prze³ykaniu

• Diagnostyka:

• BADANIE ENDOSKOPOWE - ropna wydzielina widoczna w ujœciu gard³owym po stronie zmienionej chorobowo

• RADIOGRAFIA (RTG) - widoczny p³yn pomiêdzy tworami (chondroity) - projekcja boczna

• umiarkowana przydatnoœæ do badañ aspiratów pobranego p³ynu albo pop³uczyn, ze wzglêdu na mo¿liwoœæ izolowania tych samych drobnoustrojów od koni zdrowych

• nosicielstwo Str. equi subsp. equi - n x wymaz + PCR

• Leczenie:

• codzienne p³ykanie - r-r NaCl ( od zewn¹trz - kateter lub od wewn¹trz- endoskop)

• tracheotomia u koni wykazuj¹cych siln¹ dusznoœæ

• chondroity:

• próby maceracji roztworem NaCl i wyp³ukania albo usuniêcia za pomoc¹ endoskopu

• otwarcie chirurgiczne - ryzykowne - uszkodzenie nerwów!!

---