Europejska jednostka walutowa

Rok 1999 jest początkiem nowej ery w życiu gospodarczym Unii Europejskiej. 1 stycznia tego roku weszła bowiem w życie Unia Gospo­darcza i Walutowa (Economic and Monetary Union - EMU), w ramach której wprowadzono nową, wspólną dla wszystkich członków EMU, wa­lutę - EURO. Docelowo zastąpi ona waluty narodowe krajów członkow­skich Unii. To wydarzenie będzie miało wpływ na wszystkie firmy pro­wadzące jakiekolwiek rozliczenia w dowolnej walucie naro­dowej EMU, a także na wszystkie banki, które prowadzą rozliczenia międzyna­rodowe.

Nie oznacza to jednak chaosu. Przeciwnie, wprowadzenie sta­bilnej wspólnej waluty i stworzenie tym samym ogromnego, konkurencyjnego w skali światowej, rynku finansowego umocni gospodarczo Europę i zwięk­szy jej zdolność konkuro­wania z USA i Japonią.

Niniejsze opracowanie ma na celu zapoznanie z zasadami wprowa­dzania i stosowania nowej waluty, ułatwienie zrozumienia zacho­dzących zmian i pomoc w przygoto­waniu się do nich.

Wszystkie opisane poniżej zasady i regulacje prawne obo­wiązujące w krajach EMU, obowiązują także w polskim systemie bankowym.

Rys historyczny

Dążenie krajów Europy Zachodniej do tworzenia wspólnoty gospo­darczej datuje się od bardzo dawna. Już w 1951 roku na mocy Traktatu Paryskiego powołano Europejską Wspólnotę Węgla i Stali, ustanawiając ponadnarodową kontrolę nad dwoma najważniejszym i materiałami wo­jennymi. Sygnatariusze: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy i Włochy po­stanowiły "skończyć krwawe konflikty, które nas podzieliły" dwukrotnie w pierwszej połowie stulecia.

W 1957 roku, na mocy Traktatu Rzymskiego, te same sześć państw powołało do życia Europejską Wspólnotę Gospodarczą, przekształconą w 1967 roku we Wspólnotę Europejską. W 1973 roku do Wspólnoty przy­stąpiła Wielka Brytania.

W 1979 roku EWG powołała do życia Europejski System Walu­towy i wprowadzi­ła europejską jednostkę walutową ECU (European Cur­rency Unit), opracowując jednocześnie centralny kurs walut w sto­sunku do ECU .

W 1992 roku podpisano Traktat w Maastricht, na mocy które­go Wspólnota Gospodarcza stała się Unią Europejską. Wówczas też posta­nowiono, że w Europie powstanie EMU, a w jej ramach będzie obowią­zywać jedna, wspólna dla wszystkich członków, waluta nazwana EURO.

W Maastricht ustalono także kryteria, jakie musi spełniać kraj chcący przystąpić do EMU. W 1995 roku na szczycie w Madrycie opra­cowano trzy etapy wprowadzania euro. I tak w 1999 roku EMU staje się faktem dla 11 spośród 15 członków Unii Europejskiej.

Kryteria przystąpienia do EMU

Polityka monetarna w ramach EMU jest ustalana i prowadzo­na przez niezależną instytucję zwaną Europejskim Systemem Banków Cen­tralnych (ang.: European System of Central Banks - ESCB). Wymagania stawiane krajom wchodzącym do EMU są wypadkową ogólnych warun­ków gospodarczych w pań­stwach członkowskich Unii Europejskiej i re­gulacji prawnych tworzonych przez narodowe banki centralne tych państw, które są zbieżne ze Statutem ESCB. Realizacją polityki finanso­wej EMU zajmuje się Europejski Bank Centralny.

Warunkiem przyjęcia do EMU każdego ubiegającego się o to kandydata jest osiągnięcie przez niego wymaganego poziomu pięciu podstawowych wskaźników finansowych, określanych mianem kryteriów przystąpienia.

Oto one:

• Inflacja nie może przekroczyć poziomu 1,5% ponad wskaźnik inflacji notowany u trzech członków EMU, u których jest ona najniższa.

• Stały kurs waluty narodowej kraju-kandydata przez co naj­mniej 2 lata przed przystąpieniem do EMU (nie może być dewaluacji danej waluty w stosunku do którejkolwiek wa­luty innego członka EMU).

• Długoterminowe stopy procentowe obligacji skarbowych nie mogą przekroczyć poziomu 2% ponad średnie stopy procentowe w trzech krajach EMU, które mają najniższy wskaźnik inflacji. Analizuje się okres 1 roku przed przystą­pieniem do EMU .

• Deficyt budżetowy nie może przekroczyć 3% Produktu Krajowego Brutto. Odstępstwo od tej zasady jest dopu­szczalne wówczas, gdy przekroczenie podanego poziomu jest wyjątkowe i ma charakter przej­ściowy, a poziom defi­cytu nie odbiega daleko od obowiązującej warto­ści.

• Dług publiczny nie może przekroczyć 60% PKB. Dopu­szcza się po­ziom wyższy pod warunkiem, że jest on stale obniżany i zbliża się do poziomu obowiązującego w zado­walającym tempie.

Postanowienia Traktatu z Maastricht dopuszczają dużą elastyczność w ocenie wyników finansowych tych krajów, które nie spełniają wszystkich pięciu kryteriów w pełni. Jeżeli obser­wuje się stałą poprawę stanu gospo­darki i zbliżanie się do założonego poziomu wskaźników, może to być wystarczające do przyjęcia danego kraju do EMU .

Oczywiście możliwość przystąpienia do EMU mają na razie jedynie członkowie Unii Europejskiej. W przyszłości nie wy­klucza się możliwości przyjęcia do EMU także innych krajów. Kraj, który został raz przyjęty do EMU nie może być z niej wy­łączony nawet wówczas, gdy nie spełnia podanych kryteriów. Przewidziane są mechanizmy zapobiegające znacz­nemu po­gorszeniu się sytuacji gospodarczej poszczególnych członków EMU. Kraj, który przekracza dopuszczalny poziom deficytu budżetowego i nie podejmuje działań w celu jego zmniejszenia, jest zobowiązany do odprowadzenia 0,5% PKB jako nieoprocentowanego depozytu do Euro­pejskiego Banku Centralne­go. Jeżeli deficyt nie zostanie zmniejszony w ciągu kolejnych 2 lat, wówczas depozyt jest traktowany jako kara, nie wraca do kraju, który go złożył, lecz jest przekazywany innym krajom. Poniższa tabela ilustruje poziom wskaźników ocenianych przed przyję­ciem do EMU, jaki osiągnęły poszczególne kraje Unii Europejskiej.

Kraj	Inflacja	Deficyt	Budżetowy **	Dług państwa	Stopy procentowe
	1997	1997	1998*	1997	1997
Belgia	1,4	2,1	1,7	122,2	5,7
Dania	1,9	-0,7	-1,1	65,1	6,2
Niemcy	1,4	2,7	2,5	61,3	5,6
Grecja	5,2	4,0	2,2	108,7	9,8
Hiszpania	1,8	2,6	2,2	68,8	6,3
Francja	1,2	3,0	2,9	58,0	5,5
Irlandia	1,2	-0,9	-1,1	66,3	6,2
Włochy	1,8	2,7	2,5	121,6	6,7
Luksemburg	1,4	-1,7	-1,0	6,7	5,6
Holandia	1,8	1,4	1,6	72,1	5,5
Austria	1,1	2,5	2,3	66,1	5,6
Portugalia	1,8	2,5	2,2	62,0	6,2
Finlandia	1,3	0,9	0,3	55,8	5,9
Szwecja	1,9	0,8	0,5	76,6	6,5
W. Brytania	1,8	1,9	0,6	53,4	7,0

Źródło : Komisja Europejska

*prognoza KE

**minus oznacza nadwyżkę budżetu

Rozmiary EMU

W maju 1998 roku Rada Europy ogłosiła listę państw wcho­dzących do EMU od 1 stycznia 1999 r. Są to (w porządku al­fabetycznym):

Kraj	Nazwa waluty	Kod waluty
Austria	Szyling austriacki	ATS
Belgia	Frank Belgijski	BEF
Finlandia	Marka Fińska	FIM
Francja	Frank Francuski	FRF
Hiszpania	Peseta Hiszpańska	ESP
Holandia	Gulden Holenderski	NLG
Irlandia	Funt Irlandzki	IEP
Luksemburg	Frank Luksemburski	LUF
Niemcy	Marka Niemiecka	DEM
Portugalia	Escudo Portugalskie	PTE
Włochy	Lir włoski	ITL

* Kod waluty euro: EUR

U stanowienie jednej waluty dla tak dużego rynku oznacza, że euro będzie używane do rozliczania około 1/3 wszystkich transakcji handlu świato­wego już na początku swego istnienia. Euro staje się zatem drugą co do znaczenia walutą na świecie z możliwością przejęcia pozycji zajmowanej obecnie przez do­lara amerykańskiego, chociaż ekonomiści nie są zgodni co do prawdopodobnego tempa zmian. Przewiduje się wystąpienie ten­dencji do większego używania euro w handlu zagranicznym chociażby ze względu na koszt uzyskania dolara amerykań­skiego.

Poniższa tabela ilustruje - na przykładzie tylko kilku wielko­ści, po­tencjał, jakim będzie dysponować EMU operując jedną silną walutą.

15 członków USA Japonia

Unii Europejskiej

Ludność (w mln.) 1995 370 263 125

Udział w PKB krajów 1996 38,3 32,5 20,5

OECD

Udział w światowym 1996 20,9* 19,6 10,5

Handlu (%)

Stosunek eksportu 1996 10,2 8,2 9,0

do PKB (%)

Rezerwy walutowe koniec 1995 349,8** 49,1 172,4

(mln. USD)

Źródło: Komisja Europejska

*z wyłączeniem handlu wewnątrz Unii Europejskiej

** Źródło: MFW

Etapy wprowadzania euro

Wprowadzenie jednej waluty w kilkunastu krajach Europy doko­nuje się właściwie z dnia na dzień. Tym niemniej cały proces przechodze­nia od wielu walut narodowych do jednej wspólnej jest rozłożony w cza­sie. Za przyjęciem takiego scenariusza przemawiało wiele argumentów. Przede wszy­stkim czasu wymagało przeprowadzenie prac przygotowaw­czych w krajach EMU. Każdy z przyszłych członków musi dokonać nie­zbędnych zmian w swoim systemie prawa i osiągnąć wymagany poziom kryteriów kwalifikacyjnych. Pozostawienie każdemu wyboru momentu przejścia w roz­liczeniach na euro ma też niebagatelny aspekt psycholo­gicz­ny, zważywszy na trudności, jakie rodzi rezygnacja z wła­snej, tożsa­mej z państwem waluty i zaakceptowanie jednej wspólnej dla wielu tak przecież różnych organizmów naro­dowych. Dlatego też twórcy EMU po­dzielili cały proces na trzy etapy.

W 1998 roku rozpoczął się etap przygotowawczy. W maju ogło­szono listę krajów zakwalifikowanych do EMU. W czerw­cu powołano do życia Europejski Bank Centralny (ECB) i Eu­ropejski System Banków Centralnych (ESCB). 31 grudnia ogłoszono kursy wymiany walut "jedenastki" w sto­sunku do EURO.

1 stycznia 1999 r. rozpoczął się etap przejściowy, w trakcie którego będą obowiązywać równolegle waluty dotychcza­sowe i euro. Zgodnie z funda­mentalną zasadą Unii "bez nakazów - bez zakazów", każdy kraj, przedsię­biorstwo czy osoba fizyczna może sama zdecydować, kiedy przejść z roz­liczania się w "starych" walutach na rozliczenia w eu­ro, innymi słowy: kiedy otwierać rachunki w euro, kiedy zlecać płatności w tej walucie, pła­cić pensje i emerytury w euro itp. Przez cały okres przejściowy ceny towa­rów są podawane zarówno w walucie narodowej, jak też w euro. Banki działające w krajach EMU począwszy od 1 stycznia 1999 rozliczają się między sobą wyłącznie w euro, nato­miast klienci banków mogą zlecać i otrzymywać płatności w walutach "jedenastki" bądź w euro. Zlecenio­dawca płaci w wybranej przez siebie walucie, a beneficjent otrzymuje taką walutę, w jakiej ma prowadzony rachunek.

1 stycznia 2002 r. rozpocznie się etap wdrożeniowy. Wprowa­dzone zostaną do obiegu banknoty i monety Euro. Przez okres nie przekraczający 6 miesięcy w obiegu będą pozostawać również narodowe jednostki walu­towe, które po tym okresie (li­piec 2002 r.) zostaną wycofane, a jedynym uznawanym w EMU prawnym środkiem płatniczym - pieniądzem obiego­wym - zostanie euro.

Poniższy rysunek ilustruje przebieg procesu wprowadzania eu­ro w poszczególnych etapach.

Etapy wprowadzania euro

1998 Etap przygotowawczy:

• Powołanie ECB;

• Członkowie;

• Wstępne kursy wymiany;

• Rozpoczęcie produkcji banknotów i monet Euro

1999-2001 Etap przejściowy:

• Równoległe funkcjonowanie walut narodowych i Euro;

• Rozpoczęcie działalności ECB;

• Europejska polityka w Euro;

• Stałe kursy wymiany;

• Wymiana 1 ECU na 1 Euro.

2002 Etap wdrożeniowy :

• Wprowadzenie banknotów i monet Euro;

• Wycofanie walut narodowych

Prawne aspekty wprowadzenia euro

Podstawowym dokumentem zawierającym regulacje dotyczą­ce wprowa­dzenia jednolitej waluty jest Traktat z Maastricht. Szczegółowe zapisy prawne są zawarte w wydanych przez Ra­dę Europy regulaminach wpro­wadzania euro. Określają one definicję euro jako waluty wprowadzanej do krajów Unii Eu­ropejskiej, które uczestniczą w EMU, zasady wycofania ECU i zastąpienia jej przez euro w stosunku l: l, warunki koegzy­stencji "starych", narodowych jednostek walutowych i euro w okresie przejścio­wym i wreszcie warunki wprowadzenia eu­ro jako pieniądza obiegowego od 2002 roku.

Szczególne znaczenie ma zapis, który stanowi, że kursy wy­miany, według których waluty krajów członkowskich będą przeliczane na euro, raz ogło­szone - pozostaną niezmienne. Oznacza to zmianę jakościową w stosunku do ECU, gdzie kur­sy wymiany były płynne. ECU była sztuczną jednostką, stano­wiącą dodatkową formę wyrażania wartości zawieranych kon­traktów czy transakcji realizowanych w walutach narodowych.

Natomiast euro stało się nową prawdziwą walutą, która do końca roku 2001 będzie miała swoje odzwierciedlenie w walu­tach narodowych.

Jest oczywiste, że zamiana każdej z walut wchodzących do EMU, jak też akceptacja kursu jej wymiany musi mieć swoje odzwierciedlenie w prze­pisach prawa walutowego danego kra­ju. Państwo, które zamienia swoją dotychczas obowiązującą walutę na inną, potwierdza, że wszelkie kon­trakty opiewające na starą walutę nadal zachowują swoją ważność i są kontynu­owane w nowej walucie. Nie wyklucza się natomiast możliwości podpisywania aneksów do zawartych umów, gdzie strony ustalają bliższe szczegóły zamiany dotychczasowej waluty kontraktu na euro. Jest to tak zwana "zasada ciągłości umów". Jest ona realizowana nie tylko we wszystkich krajach człon­kowskich EMU, ale także w wielu krajach spoza Unii.

Ponieważ nie można całkowicie wykluczyć możliwości poja­wiania się - w związku z wprowadzeniem euro - trudności w krajach nie należą­cych do EMU, kraje te, w ramach przygo­towania do zmiany waluty, wprowadzają szczegółowe rozwią­zania prawne, mające ułatwić proces zastąpienia 11 walut EMU walutą euro. Dla przykładu w USA w trzech stanach: Nowy York, Kalifornia i I1inois zostały wprowadzone przepi­sy prawne regulujące zamianę marki niemieckiej na Euro.

Kursy konwersji. Sposób przeliczania.

Europejski Bank Centralny określił kursy konwersji poszczególnych walut EMU na Euro. Zostały one ustalone jako dwu­stronne stałe stopy zamiany, indywidualne dla każdej waluty i będą obowiązywać w takiej samej wysokości przez cały okres przejściowy, czyli do ostatecznego wy­cofania walut narodo­wych członków EMU. Podany dla każdej waluty kurs składa się z "sześciu istotnych cyfr", czyli licząc od lewej strony do prawej, każdy kurs musi zawierać sześć cyfr bez względu na to, ile z nich mieści się przed, a ile po przecinku.

Jeżeli pierwszą cyfrą przed przecinkiem jest zero, wówczas nie jest ono brane pod uwagę, a w takim wypadku kurs waluty jest podany z do­kładnością do sześciu miejsc po przecinku. Do kon­wersji walut mogą być używane wyłącznie oficjalne kursy. Żadne inne, szczególnie kursy skró­cone o kilka miejsc czy tak zwane kursy odwrócone nie będą dozwolone. Kursy wymiany pomiędzy różnymi walutami uczestniczącymi w EMU, tak zwane "kursy krzyżowe" będą także zabronione. Przeliczanie kwot z jednej waluty narodowej EMU na inną może dokonywać się jedynie w dwu następujących krokach: przeliczenie pierwszej waluty narodowej na euro, a następnie z euro na dru­gą walutę. Przestrzeganie ustalonych zasad konwersji pozwala zredukować ryzyko wystąpienia różnic wynikających z różnych zaokrągleń. Aby przeliczyć kwotę podaną w euro na walutę na­rodową, sumę w euro mnożymy przez kurs wymiany. Kiedy chcemy przeliczyć kwotę w walucie narodowej na euro, wów­czas kwotę waluty dzielimy przez obowiązujący kurs wymia­ny. Otrzymany wynik trzeba za­okrąglić do dwóch miejsc po przecinku ( obowiązują powszechnie przy­jęte zasady zaokrą­glania: końcówki 1-4 w dół, 5-9 w górę).

Parytety walut krajów EMU do 1 Euro

1 EURO =

1. DEM 1,95583

2. FRF 6,55957

3. ATS 13,7603

4. ITL 1936,27

5. ESP 166,386

6. NLG 2,20371

7. BEF 40,3399

8. FIM 5,94573

9. PTE 200,482

10. LUF 40,3399

11. IEP 0,787564

1 EURO dzieli się na 100 eurocentów. Monety będą produkowa­ne w no­minałach: 1, 2, 5, 10, 20 i 50 centów oraz 1 i 2 Euro. Awersy monet będą ujednolicone, podczas gdy wygląd rewersów będzie różny w różnych pań­stwach członkowskich EMU.

Wydrukowanych zostanie także 7 rodzajów banknotów o no­mina­łach: 5 (kolor szary), 10 (czerwony), 20 (niebieski), 50 (pomarańczowy), 100 (zielony), 200 (żółty) i 500 (amaranto­wy) euro. Banknoty będą wy­glądały identycznie we wszyst­kich krajach uczestniczą­cych w EMU .

Produkcja banknotów i monet euro rozpoczęła się w 1998 ro­ku. Do obiegu będą one wprowadzone od 1 stycznia 2002 ro­ku. Szczegóły tech­niczne nie zostały jeszcze ostatecznie do­pracowane.. Wiadomo natomiast, że dopuszczalny okres pół­rocznego współistnienia monet i banknotów euro obok "sta­rych" pieniędzy będzie w niektórych krajach EMU skra­cany, np. w Niemczech. Ale za to po ostatecznym wycofaniu marki z obiegu, utrzyma ona swoją wartość i będzie mogła być wy­mieniona w Bundesbanku na euro.

Euro w polskim systemie bankowym

Wejście w życie nowej waluty spowodowało pojawienie się nowych pro­duktów w ofercie polskiego systemu bankowego. Od 1 stycznia 1999 r. można otwierać w na­szych bankach rachunki denominowane w euro, lo­kować depozy­ty czy otrzymywać kredyty w nowej walucie. Dotychcza­sowe stopy referencyjne służące do ustalania wysokości oprocento­wania kredytów, tzw. stawki LIBOR, FIBOR, VIBOR itp. zo­stały zastąpione nowymi stawkami dla euro. Przy czym od 1 stycznia 1999 r. stawki ofe­rowane przez poszczególnych członków EMU (FIBOR we Frankfurcie, VIBOR w Wiedniu, PIBOR w Paryżu itd.) zostały automatycznie zastą­pione stawką EURIBOR (Euro-Interbank-Offered-Rate) ogłaszaną w Bru­kseli.

Natomiast dotychczasowe stawki dla walut EMU ofero­wane w Londynie (LIBOR) zastąpiono stawką Euro-LIBOR, z jednym wyjątkiem. Stawka LIBOR dla marki niemieckiej będzie nadal ogłaszana, aż do końca etapu przejściowego, czyli do 31 grudnia 2001 roku. Do końca 2001 roku wszy­stkie operacje w euro będą odbywać się wyłącznie bezgotówkowo.

Przez najbliższe trzy lata będziemy mieli do czynienia ze współist­nieniem walut narodowych i euro. W tym też czasie mają Państwo swo­bodę w podjęciu decyzji, kiedy otworzyć w banku rachunek de nomino­wany w euro. Jeśli jednak nie zde­cydują się Państwo na otwarcie takiego rachunku, wówczas wszelkie rozliczenia będą dokonywane na dotychcza­sowych zasadach. Po upływie tego okresu wszystkie rachunki, lokaty czy kredyty de nominowane w walutach EMU zostaną przeli­czone automa­tycznie na euro.

Wszystkie podmioty, które rozliczają się ze swoimi kontrahentami w któ­rejkolwiek z walut EMU, bądź spodziewają się tego ro­dzaju rozli­czeń w przyszłości, powinni zdecydować się na otwarcie rachunku w euro. Zale­żeć to będzie między innymi od tego, czy nasi kontrahenci de­klarują w rozliczeniach przejście na euro od początku okresu przejścio­wego, czy też nie, a co za tym idzie jak wiele płatności będą Państwo wy­syłać i otrzymywać w euro. Posiadanie rachunku w euro może uchronić od kło­potów związanych z zaokrągleniami występu­jącymi przy przelicze­niach.

Przy wpływach na rachunek prowadzony w euro unika się przeli­czenia bez względu na oryginalną walutę należności.

Należność opiewa na EURO:

• bank zagraniczny wysyła euro bez przeliczania, bank krajowy uznaje rachunek klienta w euro bez przeliczania

Należność opiewa na dowolną walutę EMU:

• bank zagraniczny przelicza tę walutę na euro i przesyła eu­ro, bank krajowy uznaje rachunek klienta w euro bez przeliczania.

Przy wypłatach z rachunku denominowanego w euro istnieją takie oto możliwości:

• zobowiązanie klienta w EURO:

bank krajowy obciąża rachunek klienta kwotą w euro bez przelicza­nia i wysyła tę kwotę do banku kontrahenta zobowiązanie klienta w walucie EMU :

• zobowiązanie klienta w walucie EMU:

bank obciąża rachunek klienta równowartością danej kwo­ty w euro, wysyła sumę w euro do banku kontrahenta, w treści wysyłanej płatno­ści znajduje się informacja o ory­ginalnej kwocie i walucie.

Przy zachowaniu rachunku w dowolnej walucie EMU przeli­czenia będą musiały być dokonywane zawsze, ilekroć orygi­nalna waluta zlecenia bę­dzie inna niż euro, gdyż banki po­cząwszy od 1 stycznia 1999 r. rozliczają się między sobą wy­łącznie w euro.

W okresie przejściowym (1 stycznia 1999- 31 grudnia 2001) każdy klient banku krajowego, dokonujący rozliczeń transakcji handlu za­granicznego za pośrednictwem operacji dokumentowych, po­winien wziąć pod uwagę:

automatyczną konwersję walut operacji z ECU na euro w stosunku 1: 1 w dniu 1 stycznia 1999 roku, możliwość prezentacji dokumentów w euro lub euro i wa­lucie narodowej w ramach tej samej transakcji, fakt, że doku­menty prezentowane w ramach akredytywy w różnych walutach nie będą uznawane za niezgodne, możliwość umieszczania w treści transakcji do­kumento­wych klauzuli waluty i/lub klauzuli dokumentowej (zasto­sowanie klauzuli waluty i/lub klauzuli dokumentowej stworzy możliwość prezen­tacji dokumentów zarówno w walucie narodowej, jak i w euro oraz uzna­nia tych doku­mentów za zgodne), fakt, że kraje trzecie w zależności od uznania lub nie uzna­nia wykładni prawa monetarnego, mogą akceptować po­wyższe zasady lub nie.

Kontrakty handlowe podpisane przed 1 stycznia 1999 roku oraz w okresie przejściowym (1 stycznia 1999 - 31 grudnia 2001 roku) w dalszym ciągu mogą opiewać na waluty kra­jów-członków EMU i być realizowane w tychże walutach. 1 stycznia 2002 roku wszystkie kontrakty/umowy opiewają­ce na waluty narodowe będą "automatycznie" przeliczone na euro.

Praktyka stosowana przez Polski System Bankowy oparta będzie na sta­nowisku Komisji Międzynarodowej Izby Handlowej ds. Praktyki i Tech­niki Bankowej w sprawie wpływu euro na transakcje, które podlegają Jed­nolitym Zwyczajom/Zasadom ICC.

W zakresie operacji dokumentowych od dnia 1 stycznia 1999 roku klienci banku krajowego mają możliwość zlecać obsługę:

• importowych i eksportowych akredytyw, importowego i eksportowego inkasa oraz gwarancji dewizowych w wa­lucie euro, importowych i eksportowych akredytyw, importowego i eksportowego inkasa oraz gwarancji dewizowych w walu­tach IN (tj. walutach 11 krajów, które przystąpiły do EMU) w okresie 1 stycznia 1999 roku - 1 stycznia 2002 roku.

Od dnia 1 stycznia 1999 roku klienci banku krajowego mają także możli­wość:

• zlecania płatności w euro w ciężar rachunków prowadzo­nych w dowolnych walutach; dotyczy to zarówno walut IN, jak i walut OUT (tj. PLN i walut, które od 1 stycznia 1999 roku będą znajdować się w tabeli kursowej danego banku), zlecania płatności w walutach IN w ciężar ra­chunków pro­wadzonych w dowolnych walutach (waluty IN,euro lub wa­luty OUT),przyjmowania płatności zleconych przez zagranicznego kon­trahenta w euro na rachunek prowadzony w dowolnej walucie (waluty IN, euro lub waluty OUT).

Przeliczanie kwot wyrażonych w walutach IN, OUT i euro bę­dzie doko­nywane z zachowaniem powszechnie stosowanej za­sady triangulacji (wy­korzystanie stałych kursów euro do wa­lut IN i przeliczanie walut OUT, np. PLN na waluty IN "po­przez" Euro). Wszystkie płatności wykonywane będą przez bank za pośrednictwem korespondentów, prowadzących dla Banku rachunki nostro w Euro.

Przygotowanie przedsiębiorstwa do nadchodzących zmian po­winno rozpocząć się tak wcześnie, jak to jest możliwe. Ważne jest aby prawi­dłowo zdefiniować te obszary działalności, które będą najbardziej wraż­liwe na wprowadzenie nowej waluty, a także określić, czy wejście w życie euro będzie miało wpływ na strategię firmy. Należy się spodziewać, że wprowadzenie euro będzie miało największy wpływ na takie obszary działal­ności, jak: systemy komputerowe, księgowość, szkolenie załogi, marketing, reklama czy wreszcie zarządzanie zasobami fi­nansowymi.

Firmy powinny oszacować też ewentualne koszty związane ze zmianami. Naturalnie będą one zależały między innymi od rozmiarów przedsiębior­stwa, rodzaju prowadzonej działalności i sektora gospodarki. Dokładna ocena spodziewa­nych kosztów może nastąpić jedynie w wyniku szczegó­łowej analizy. Ogólnie rzecz ujmując, koszty pojawią się na pewno przy dokonywaniu niezbędnych zmian w istniejących aplika­cjach systemów komputerowych, przy drukowaniu nowych cenników, faktur, różnego ro­dzaju potwierdzeń czy też infor­macji dla klientów.

---