bankowość - zagadnienia, Operacje rozliczeniowe


Operacje rozliczeniowe

Oferta rozliczeniowa polskich banków jest bardzo uboga

Banki przeprowadzały przeciętnie ok. 3 mln operacji rozliczeniowych

Najbardziej popularne to

polecenie przelewu ----90 %

czek rozrachunkowy ----10 %

akredytywa poniżej 1%

rozliczenia planowe

okresowe rozliczenia saldami

karty płatnicze poniżej 1 %

Inkaso dokumentowe handlowe

- polega na rozliczeniach pomiędzy dostawcą a odbiorcą towaru i usług na podstawie dostarczonych dokumentów handlowych, wystawienie żądania zapłaty

Inkaso dokumentowe stosowane jest aktualnie w rozliczeniach zagranicznych. Polega na pobraniu należności w zamian za wydanie dokumentów powierzonych bankowi przez klienta

Odbiorca--->bank odbiorcy---------->bank dostawcy<-----dostawca

tą formę rozliczeń należałoby rozpowszechnić w rozliczeniach krajowych

Czek

Postulat dostosowania - pełne wykorzystanie czeku

W naszej praktyce bankowej stosowanie indosu dla czeków jest niemożliwe do zastosowania , gdyż instrukcja służbowa NBP 13/2 nie dopuszcza stosowania indosu

W praktyce krajów europejskich czeki są indosowane.

Zasady realizacji czeków - zarządzenie NBP z dn. 11 grudnia 1992r w sprawie form i trybu przeprowadzania rozliczeń pieniężnych za pośrednictwem banków ( MP 1992)

Posługiwanie się czekiem rozrachunkowym zwykłym lub potwierdzonym jest ograniczone do banku w którym klient ma otwarty rachunek.

Czeki osób fizycznych mogą być realizowane tylko w bankach , które uzgodniły wzajemne honorowanie czeków.

Wszystkie te ograniczenia wynikają z niedoskonałości procedur bankowych , bardzo słabej techniki telekomunikacyjnej w naszych bankach.

Wydaje się jednak , że nie powinno być ograniczeń w realizacji czeków potwierdzonych przez wszystkie banki. Wymaga to jednak specjalnego systemu telekomunikacji pomiędzy bankami, tak aby realizacje czeków odbywały się szybko i aby były bezpieczne.

Weksel

Awal na wekslu jest stosowany przez banki w operacjach zagranicznych.

Awal jest podobny do gwarancji , ale wynika z prawa wekslowego.

Akceptowanie weksli może dokonywać się także, gdy klient nie posiada środków na jego terminowe wykupienie. Bank może w takim przypadku udzielić kredytu akceptacyjnego lub w formie linii akceptacyjnej.

Banki mogą udzielać kredytu pod wystawione weksle , opiewające na określone należności za dostarczone towary. Są to tzw. kredyty dyskontowe, gdzie zabezpieczeniem jest weksel sprawdzonego klienta z terminem zapłaty należności.

Tego typu operacje i produkty kredytowe występują w polskiej bankowości ale nie są one tak powszechne jak powinny.

Wynika to zapewne z:

Faktoring

faktoring- to zakup przez bank należności które powstały z tytułu dostaw i usług

faktoring jawny - dłużnik jest o faktoringu powiadomiony

faktoring cichy- dłużnik nie jest powiadomiony

faktoring bez prawa regresu - bank finansuje należność i ściąga należność od dłużnika

faktoring z regresem- nie występuje funkcja finansowania ,bank nabywa należność w momencie terminu realizacji ,spełnia tylko funkcję operacyjną nie przejmuje ryzyka niewypłacalności

faktoring przynosi korzyści finansowe :

Banki polskie świadczą usługi factoringu z zachowaniem prawa regresu tzn. nie przejmują ryzyka niewypłacalności dłużnika.

Ponadto wymagają wysokich zabezpieczeń

Innowacje bankowe na polskim rynku finansowym w zakresie skupu wierzytelności , tj. usług faktoringowych i forfaitingowych zaczęły być widoczne dopiero w 1997r. kiedy to ich wartość wyniosła 3 105, 8 mln zł i stanowiła 3,1 % w należnościach brutto.

forfaiting

Jest to szczególna forma sprzedaży wierzytelności przez podmioty gospodarcze,

obejmuje sprzedaż wierzytelności

- wekslowych

- wierzytelności z umów dostawy, sprzedaży

- wierzytelności objęte akredytywą

- wierzytelności leasingowych

Nabywcą wierzytelności bez prawa do regresu jest bank tzn. zamienia on wierzytelność na gotówkę przejmując ryzyko niewypłacalności

W Polsce stosuje się do sprzedaży należności eksportowych, czyli jest to faktoring należności eksportowych.

Interesujące są umowy o refinansowaniu leasingu

Może być realizowany jako transakcja pojedyncza lub na podstawie umów ramowych.

Bank deklaruje przyjmowanie należności leasingowych do określonej wysokości. Spółka leasingowa dostarcza dokumentację. Bank przejmuje na siebie ryzyko niewypłacalności leasingobiorcy i sprawdza zdolność kredytową leasingobiorców.

Umowa taka musi być zabezpieczona np. przez przeniesienie na bank własności dóbr objętych leasingiem, odstąpieniem wszelkich praw i roszczeń na rzecz banku z tytułu umów leasingowych.

Taka forma umów popularna jest w Niemczech jako forma refinansowania leasingu. Banki są przygotowane do takiej funkcji gdyż posiadają odpowiednie informacje do oceny ryzyka kredytowania.

Różnice pomiędzy factoringiem a forfaitingiem

1. przedmiotem forfaitingu są wierzytelności średnio i długoterminowe a faktoringu krótkoterminowe

2. przy forfaitingu zawsze dochodzi do przejęcia przez faktora ryzyka niewypłacalności gdy przy faktoringu nie zawsze tak jest

3. przy forfaitingu wymagane jest mocniejsze zabezpieczenie , gdy przy faktoringu może być to weksel własny.

4. przy forfaitingu dochodzi do skupowania wysokiej wartości wierzytelności a przy faktoringu o mniejszej wartości.

Suma korzyści i kosztów jest też różna dla faktoringu i forfaitingu .

1. Forfaiting umożliwia uzyskanie wysokich środków pomimo niemożliwości uzyskania kredytu bankowego z uwagi na słabą kondycję finansową forfetysty ,

2. zaletą jest to że bank przejmuje w tym wypadku ryzyko niewypłacalności dłużnika.

3. wadą jest bardzo wysoki koszt tego typu usługi , gdyż odsetki potrącane są z góry za cały okres finansowania tym instrumentem.

Karty płatnicze

Karty płatnicze dla firm i osób prywatnych

Karty dla firm

Wydanie kart oparte jest o zwartą umowę z bankiem.

Centrum kart bankowych wystawia faktury za dokonane transakcje

Każda operacja wypłaty rejestrowana jest na rachunku do którego karta została wydana.

Od każdej transakcji bank pobiera prowizję

We wniosku podaje się informacje o wynikach :zysk netto za rok obrotowy i aktualny na koniec okresu, suma bilansowa za rok poprzedni oraz aktualna, kapitał własny firmy, wielkość majątku trwałego, pasywa bieżące, aktywa bieżące, zapasy, średnie miesięczne obroty od początku roku, bank może zażądać także bilans za ostatni rok i rachunek zysków i strat

W UE występują oddzielne unormowania prawne w postaci ustaw dotyczących kart płatniczych. W Polsce unormownia prawne zawarte są w prawie bankowym w artykułach dotyczących rozliczeń pieniężnych

Unormowania prawne powinny dotyczyć

W zaleceniu UE szczegółowo określone obowiązki i odpowiedzialność emitentów

Powinna być zapewniona kompatybilność kart i wzajemne połączenie sieci europejskich w celu ujednolicenia zasad wykorzystania kart

Standaryzacja i normalizacja kart funkcjonują normy ISO w zakresie kart płatniczych jak również są w przygotowaniu następne normy dotyczące wykorzystania kart

Instytucje współpracujące z bankami polskimi

Polcard współpraca z 12 bankami i z systemem VISA

karty bankomaty i wyposażenie placówek handlowych

Forum Visa Polska stowarzyszenie 14 banków emitujących karty visa

Europay International stowarzysza 14 banków, karty z logo Mastercard i Eurocard

Stan kart w 1996r. przekroczył 25 mln

Ograniczenia korzystania z kart

Leasing

Leasing jest rodzajem kredytu rzeczowego polegającym na okresowym umożliwieniu korzystania z dobra materialnego za określoną zapłatą. Jest to rodzaj umowy najmu.

leasing bezpośredni-producent dóbr wypożycza dobra w zamian za umowę sprzedaży.

leasing pośredni występuje firma leasingowa która zawiera umowy leasingowe , dostawcą towarów jest producent. Firma leasingowa finansuje leasingobiorcę.

leasing operacyjny - krótki okres umowy , ryzyko ponoszone przez leasingodawcę, umowa nie zawiera opcji zakupu, bieżąca wartość opłaty leasingowej jest niższa od wartości środka trwałego

leasing finansowy- długie okresy umów z opcją kupna , opłaty pokrywają w pełni wartość środka trwałego

leasing z pełną amortyzacją - raty pokrywają pełną amortyzację obiektu

1- zwrot przedmiotu l. leasingodawcy

2- możliwość zakupu przedmiotu

3- możliwość przedłużenia umowy

leasing z częściową amortyzacją - raty leasingowe pokrywają tylko część amortyzacji

1- przedmiot może być dowolnie wykorzystany

2- umowy z podziałem dodatkowych przychodów , obowiązek zbycia przedmiotu przez leasingodawcę i podział z leasigobiorcą dochodami

3- umowy z prawem wypowiedzenia przez leasingobiorcę , po okresie bazowym leasingobiorca może w każdej chwili wypowiedzieć umowę.

przyporządkowanie obiektu leasingodawcy

obiekt jest częścią majątku leasingodawcy, płaci on podatek majątkowy

amortyzacja jest dokonywana przez leasingodawcę co wpływa na opodatkowanie

raty i odsetki spłacane są zaliczone do dochodu leasingodawcy

dla leasingobiorcy majątek pozostaje nie zmieniony , raty i odsetki zmniejszają zysk podlegający opodatkowaniu

przyporządkowanie obiektu leasingobiorcy

Dla leasingodawcy tylko część odsetkowa stanowi przychód,

leasingobiorca może wydatki na spłatę odsetek i amortyzację zaliczyć jako koszty ale musi także zapłacić za podatki majątkowe

W obu przypadkach wydatki związane z bieżącą konserwacją , remontami i ubezpieczeniem dokonywane przez leasingobiorcę zaliczane są do kosztów uzyskania przychodów a także opłaty manipulacyjne prowizja leasingodawcy.

W prawie polskim decydujące znaczenie dla regulacji leasingu ma aktualnie rozporządzenie Ministra finansów o amortyzowaniu środków trwałych oraz rozporządzenie MF z 1993r. w sprawie zaliczania przedmiotu umów najmu lub dzierżawy do składników majątku stron tych umów.( Dz. U. 1993 , nr. 28)

Aktualnie usługi leasingowe opodatkowane są stawką Vat 22%. Leasingobiorca korzystający z samochodu osobowego nie ma jednak prawa odliczyć podatku Vat płaconego od leasingu od swojego podatku należnego. Ważnym elementem są ulgi inwestycyjne dla tej strony umowy leasingowej która zalicza środek trwały do swojego majątku.

Aktualnie na rynku polskim działa ponad 100 firm leasingowych , w ok. 5 % finansują one inwestycje w Polsce , 63 % aktywów leasingowanych to samochody osobowe, 18% maszyny i urządzenia, 13% komputery i sprzęt biurowy

Nowe produkty bankowe

Home banking

Przelewy

Stałe zlecenia płatności międzynarodowych

Zlecenia lokat

Zakup papierów wartościowych na zlecenie

Informacje o saldach rachunków oraz przegląd operacji obrotów

Informacje o stopach procentowych

Informacje o kursach

Systemy on line bezpośrednie połączenie komputerowe banków z klientem

systemy off line połączenia telefoniczne , bankomaty

Private banking

Indywidualne zlecenia klientów

zarządzanie finansami na zlecenie

Kontrakty typu repo - umowy o pożyczki pieniężne na nabycie papierów wartościowych z tym, że papiery są zabezpieczeniem pożyczki, finansuja zakupy obligacji skarbowych

swapowe zamiany długu na inne zobowiązania np kredytu na obligacje , krótkoterminowe na długoterminowe

Operacje terminowe, instrumenty pochodne

są to transakcje typu

Operacje terminowe zabezpieczające przed zmianami kursu walutowego

Wymagają giełdy rynku terminowego, której nie ma na naszym rynku

Swap - jest to transakcja po kursie terminowym i transakcja po kursie spot w identycznej walucie i sumie.

Transakcja ta podobna jest do sprzedaży obcej waluty z prawem jej odkupu, z tym ,że tutaj nie ustala się z góry kursu waluty. Może to być transakcja zamiany zobowiązań finansowych np. zamiana stóp procentowych stałych na zmienne

Transakcje futures zawierane na wyspecjalizowanych rynkach w izbach rozrachunkowych w drodze otwartego przetargu. Kontrakty polegają na zawarciu umowy kupna waluty lub sprzedaży waluty po określonym kursie terminowym.

Opcje walutowe dają możliwość , prawo do zakupu waluty o ustalonym z góry kursie , ale nie stanowią obowiązku zakupu , za prawo do nabycia klient płaci premię

Forward - umowa wg. której sprzedający zobowiązuje się do dostarczenia klientowi określonej sumy waluty po ustalonym kursie wymiany lub cenie. Kontrakt ten różni się od kontraktów futures, że dotyczy każdorazowo indywidualnie określonej kwoty waluty a w kontraktach futures operuje się wielkościami standardowymi.

Warrant - uprawnienie do nabycia papieru wartościowego po cenie uzgodnionej i w określonym czasie

Transakcje zabezpieczające przed ryzykiem stopy procentowej

Forward rate agreement - umowa polega na przyjęciu stałej stopy procentowej od kapitału w umownym terminie

Operacje swap - wymiana pozycji o stałej stopie procentowej na pozycje o zmiennej stopie procentowej wyrażonej w różnych walutach tzw. swap walutowo -odsetkowy

Opcje odsetkowe - Operacje kupna prawa zakupu instrumentu finansowego na warunkach umownych po ustalonej stopie %, płaci za to prawo premię. Sprzedający ryzykuje poniesieniem straty przy wzroście stopy procentowej

Opcje sprzedaży - nabywca opcji zabezpiecza się przed spadkiem stopy procentowej. Sprzedawca opcji ryzykuje spadkiem stopy procentowej

Operacje Cap i floor - umowa cap stanowi ,że w przypadku wzrostu stopy % powyżej określonej kwoty sprzedawca cap zwróci nabywcy różnicę w oprocentowaniu liczoną w określonym okresie od kapitału określonego w umowie

Operacja floor jest odwrotnością cap. Nabywca floor nie poniesie straty w przypadku spadku stopy procentowej bo sprzedawca floor wypłaci mu różnicę w oprocentowaniu.

Lokaty typu call deposit krótkie terminy wypowiedzenia lokaty stosuje się do b. wysokich lokat, stopa % negocjowana z klientem

Trzy rodzaje transakcji na rynku pochodnych

hedging - zabezpieczanie się przed niepożądanymi niekorzystnymi zmianami cen instrumentów finansowych, tzn. stopy procentowej i kursu walutowego

Transakcje futures wykorzystywane są do ograniczania ryzyka na rynku kasowym. ma ona charakter przeciwstawny do transakcji na rynku kasowym. Zatem strata na jednej transakcji jest rekompensowana na drugiej

Hedging sprzedaży jest to sprzedaż kontraktów futures w przypadku spadku cen

Hedging zakupowy jest to zakup kontraktów futures zabezpieczający przed wzrostem cen kursów walutowych stóp procentowych.

Spekulacja - jest to działanie polegające zakupie bądź sprzedaży kontraktów w celu osiągnięcia ponad przeciętnych zysków.

Może to być gra na spadek bądź wzrost cen. Wymaga uważnej obserwacji rynku, prognoz odnośnie zmian cen.

Np. spekulacja na zniżkę polega na sprzedaży kontraktów przewidując spadek cen po to aby je tanio kupić i zarobić na różnicy cen,

gra na zwyżkę jest to kupowanie kontraktów gdy przewidujemy wysokie ceny po to, aby je później sprzedać.

arbitraż- wykorzystanie prawa jednej ceny- to samo dobro nie może być sprzedawane po różnej cenie.

Polega on na zakupie i sprzedaży identycznych lub zbliżonych instrumentów finansowych w celu osiągnięcia zysku lecz bez ryzyka.

Np. podobne typy transakcji można przeprowadzić na rynku opcji.

Transakcje opcyjne są bardziej elastyczne od kontraktów futures , dają większe możliwości uzyskania założonych celów.

Tabl. 14 Pozabilansowe zobowiązania walutowe banków w latach 1996-1998 w tys. zł

Wyszczególnienie

1996

1997

08. 1998

Bieżące operacje wymiany

7345493

10295936

41099324

terminowe operacje wymiany

2827911

22402701

49004198

zobowiązania z tyt. operacji instrumentami finansowymi

nabyte

38005

2915460

49004198

sprzedane

69338

2269956

3382208

źródło : opracowanie własne na podstawie niepublikowanych danych pozabilansowych systemu bankowego NBP udostępnione przez Departament Statystyki NBP

Inaczej rozkładają się szanse zarobku i straty w transakcjach opcyjnych.

Ryzyko nabywcy opcji jest ograniczone do wysokości płaconej premii,

Ryzyko sprzedawcy jest nieograniczone,

Pozycja nabywcy jest lepsza gdyż zysk jest nieograniczony

Zysk zaś dla sprzedającego opcje ogranicza się tylko do wysokości premii

Na rynku spekulacji osiąga się zyski na wzroście lub spadku cen opcji. Nabywcy opcji liczą na duże zmiany cen opcji

Sprzedawcy opcji liczą na stagnację lub niewielkie zmiany cen opcji.

Por. Synteza Oceny sytuacji finansowej banków w 1997r. NBP GINB, Warszawa 1998



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
testy operacje bankowe, Zagadnienia podstawowe z rachunkowosci, Zagadnienia podstawowe z rachunkowos
Bankowosc zagadnienia na egzamin
Banki światowe, Ekonomia, Studia, I rok, Finanse i bankowość, Zagadnienia
Bankowość - zagadnienia, Finanse
BANKOWOŚĆ ZAGADNIENIA, Finanse przedsiębiorstw
bankowosc zagadnienia, Wydział Zarządzania WZ WNE UW SGH PW czyli studia Warszawa kierunki matematyc
bankowość zagadnienia (2)
temat 3 wybrane zagadnienia operacyjne
20030918163002, OPERACJE ROZLICZENIOWE
Operacje rozliczeniowe

więcej podobnych podstron