Fizjoterapia kliniczna w dysfunkcjach narządu ruchu w ortopedii i traumatologii

Staw biodrowy

Dysfunkcje stawu biodrowego

• Zmiany zwyrodnieniowe

• Stany po urazach w obrębie stawu ( zwichnięcie centralne, złamanie szyjki kości udowej, złamania przez i podkrętarzowe, zlamania trzonu kości udowej)

• Jałowe martwice głowy kości udowej

• Dysplazja stawu biodrowego

• Dysfunkcje stawu biodrowego cd.

• Złuszczenia głowy kości udowej

• Coxalgie

• Stany po endoprotezoplastyce stawu

• Stany po korekcji osi kończyny dolnej ( osteotomie )

Badanie stawu biodrowego

• Wywiad

• Badanie przedmiotowe

• Testy

Urazy okolicy stawu biodrowego

• Złamania panewki i zwichnięcie centralne stawu biodrowego

• Złamania krętarzowe

• Złamania trzony kości udowej w części bliższej

• Stany po zapaleniach stawu biodrowego

Leczenie

• Unieruchomienie zewnętrzne

• Stabilizacja śródoperacyjna

• Stabilizacja wyciągiem

Leczenie fizjoterapeutyczne

• W unieruchomieniu

• Po unieruchomieniu

Leczenie po zdjęciu unieruchomienia

• Ruchomość

• Siła mięśniowa

• Ból

• Wydolność ogólna

• Sposób poruszania się

Dysplazja stawu biodrowego

• Wada powstająca w okresie płodowym, okołoporodowym lub noworodkowym

• Wiotka torebka i nie w pełni wykształcona panewka prowadza do powikłań

Podział

• Dysplazja bez przemieszczenia

• Dysplazja z przemieszczeniem

1. Podwichnięcie

2. Zwichnięcie

Leczenie

Zachowawcze

• Szerokie pieluchowanie ( 6 tygodni )

• Po 3 m-cach - poduszka Frejki, szyna Koszli, szelki Pawlika

• 6 - 7 szyny Denisa-Browna

• Leczenie operacyjne

Brak skutecznego leczenia prowadzi do szybkich zmian zwyrodnieniowych.

Coxarthrosis

Zmiany zwyrodnieniowe stawu biodrowego

Okresy choroby

• I - pełna ruchomość czynna w warunkach obciążenia, bez zmian rtg, ból, bez przykurczów

• II - pełna ruchomość w warunkach częściowego odciążenia ( ruch czynny), zmiany w rtg, przykurcze w testowaniu, ból

• III - pełna ruchomość tylko w warunkach pełnego odciążenia, zmiany rtg duże, widoczne przykurcze, ból

• IV - ruch w niepełnym zakresie w pełnym odciążeniu, zniszczona chrząstka, ankyloza, ból lub jego brak, skrót kończyny

Przyczyny

• Wiek

• Predyspozycje genetyczne

• Otyłość lub nadwaga

• Niestabilność stawu

• Wady wrodzone

• Urazy i mikrourazy

• Rodzaj wykonywanej pracy

• Brak aktywności fizycznej

Z wywiadu

• Bóle okolicy pachwiny, przedniej części uda, czasami przednia lub boczna powierzchnia podudzia.

• Bolesna okolica krętarza, pośladka w okolicy m. pośladkowego średniego

• Bolesna okolica dolnej gałęzi kości łonowej

• Izolowany ból stawu kolanowego

• Dolegliwości nasilają się w miarę chodzenia i coraz dłuższego stania

• Nasilają się podczas chodzenia po schodach

• Łagodzenie dolegliwości po odpoczynku (siedzenie, leżenie)

• Mniejsze będą rano po wstaniu

Badanie przedmiotowe

• Zmniejszenie się zakresów ruchomości

• Osłabienie siły mięśniowej i zaniki mięśniowe

• Dysfunkcja chodu

• Badanie palpacyjne

Ograniczenia ruchomości

• Ograniczenie rotacji

• Ograniczenie wyprostu

• Ograniczenie odwiedzenia

• Test Thomasa

• Test Patricka

Siła mięśniowa

• Objaw Trendelenburga

• Objaw Duchenea

• Osłabienie mięśni przykurczonych

• Ból nie pozwala na pełne napięcie mięśni

Dysfunkcja chodu

• Skrót kończyny

• Chód utykający

• Niemożność chodu

• Chód o dwóch kulach łokciowych

Testy

• Test Thomasa ( mięsień biodrowo - lędźwiowy )

• Test Patricka ( rotatory wewnętrzne, przywodziciele krótkie )

• Test kompresji stawu

• Test Trendelenburga

• Objaw Duchene'a

• Test dystrakcji

• Palpacja okolicy krętarza

• Palpacja dolnej gałęzi kości łonowej

• Test przywodzicieli stawu biodrowego

• Test rotatorów zewnętrznych stawu biodrowego

• Coksartroza i coxalgia

Leczenie zmian zwyrodnieniowych

• Okres leczenia zachowawczego

• Okres po leczeniu operacyjnym wczesny

• Okres po leczeniu operacyjnym późny

Okres leczenia zachowawczego

• Od diagnozy do zabiegu operacyjnego

• W warunkach ambulatoryjnych

• W warunkach domowych

• Spowolnienie zmian a nie ich wyleczenie

• Kilka miesięcy do kilku lat

Leczenie zachowawcze

• Odbudowanie lub utrzymanie ruchomości

• Poprawa stabilizacji mięśniowej okolicy stawu biodrowego

• Działanie przeciwbólowe

• Nauka chodzenia z odciążaniem dysfunkcyjnego stawu

• Zaopatrzenie ortopedyczne

Leczenia zachowawcze - odbudowanie ruchomości

• PIR dysfunkcyjnych mięśni

• Mobilizacje stawu biodrowego

• Ćwiczenia w odciążeniu stawu biodrowego

• Wyciąg pośredni stawu biodrowego

• Ćwiczenia w wodzie

• Ćwiczenia czynne wolne

• Autoterapia

• Sollux, krio, fango przed ćwiczeniami lub wyciągiem

Poprawa stabilności

• Ćwiczenia sensomotoryczne ( SET )

• Ćwiczenia na cykloergometrze

• Ćwiczenia ogólnokondycyjne w łańcuchach zamkniętych ( unikanie długich dźwigni )

Działanie przeciwbólowe

• Fizykoterapia

• Odbudowanie ruchomości

Chód i zaopatrzenie ortopedyczne

• Wyrównanie ewentualnego skrótu kończyny ( wkładka wyrównująca )

• Kule łokciowe lub pachowe

• Wózek inwalidzki ?

Endoprotezoplastyka stawu biodrowego

O sukcesie endoprotezoplastyki decydują:

• zabieg operacyjny zapewniający prawidłową mechanikę stawu oraz jego zborność w fizjologicznym zakresie ruchu.

• Odpowiednio prowadzona rehabilitacja, która usuwa szereg wtórnych zmian, będących konsekwencją wieloletniego schorzenia ( przykórcze tkanek miękkich, osłabienie mięśni, wadliwa postawa ciała, nieprawidłowy stereotyp chodu).

• Stosowanie się pacjenta w późniejszym okresie do zaleceń lekarza oraz fizjoterapeuty.

Okres około operacyjny

• Ćwiczenia przeciwzakrzepowe

• Ćwiczenia izometryczne mięśni podudzia

• Ćwiczenia oddechowe

• Pozycje ułożeniowe

Wczesny okres pooperacyjny

Obejmuje pierwsze dwa tygodnie po zabiegu, a prawidłowe postępowanie w tym okresie ma decydujący wpływ na końcowy wynik leczenia.

Na jego przebieg mają także wpływ wczesne powikłania sródoperacyjne i pooperacyjne.

Po okresie 7 - 10 dni pacjent jest wypisywany z Oddziału Chirurgi Ortpedycznej z zaleceniami:

• kontynuacji wyuczonych ćwiczeń

• chodzenia z pełnym lub częściowym obciążaniem kończyny operowanej

• zgłoszenia się do leczenia w Oddziale Rehabilitacji Narządu Ruchu

„Zalecenia domowe”

• nie przekraczać kąta zgięcia 90 st.

• nie krzyżować KKD

• nie kucać

• zawsze dwie kule

• nie schylać się po coś na prostych nogach

• kąpiel pod prysznicem nie w wannie

Okres pooperacyjny późny

• 3 m - ce po zabiegu

• 3 - 4 tygodni zależnie od stanu pacjenta

Cele usprawniania

• Zwiększenie zakresu ruchomości

• Budowa stabilności mięśniowej stawu

• Działanie przeciwbólowe

• Poprawa dynamiki chodu

Kinezyterapia

• Ćwiczenia w odciążeniu

• Ćwiczenia w wodzie

• Ćwiczenia czynne wolne uwzględniające przeciwwskazania

• Ćwiczenia sensomotoryczne SET

• Ćwiczenia z oporem

• PIR ostrożnie!!

Fizykoterapia

• Magnetoterapia w dawkach regeneracyjnych

• Sollux lub krio przed ćwiczeniami

• Masaż podwodny lub półkąpiel wirowa obręczy biodrowej

Stabilizacja śródoperacyjna i inne zabiegi

Usprawnianie identycznie jak w przypadku endoprotez.