CHOROBA BUERGERA

(zakrzepowo-zarostowe zapalenie naczyń)

Podczas tej choroby dochodzi do stopniowego zwężania się lub całkowitego zarastania małych i średnich tętnic. Zmiany te są wynikiem toczącego się
w ścianie tętnicy zapalenia powodującego powstanie zakrzepów w świetle naczyń i najczęściej zlokalizowane są w tętnicach kończyn dolnych, znacznie rzadziej w naczyniach kończyn górnych i innych narządów.

Choroba zwykle przebiega pod postacią następujących po sobie okresów nasilenia i ustępowania objawów.
Dolegliwości są wynikiem przewlekłych zmian niedokrwiennych w obszarach unaczynionych przez tętnice objęte procesem chorobowym.

Najczęściej na chorobę Buergera cierpią młodzi mężczyźni - większość zachorowań zdarza się pomiędzy 20 a 40 rokiem życia.

Objawy:

Nawracający ból, zwykle w obrębie stopy lub podudzia, pojawiający się w czasie chodzenia i ustępujący po wypoczynku.

Ból, bladość lub zasinienie oraz mrowienie stóp i podudzi wystawionych na działanie zimna.

W przypadkach zaawansowanych występują bardzo bolesne, trudno gojące się owrzodzenia (rany) na palcach stóp lub rąk, zlokalizowane najczęściej w miejscu powstałych wcześniej niewielkich nawet zranień, otarć naskórka lub odcisków.

Przyczyny:

Nie ustalono jednoznacznej przyczyny tej choroby.
Jej wystąpienie może być wynikiem zakażenia nieznaną bakterią, wirusem albo grzybem lub też jest związane z zaburzeniami działania układu odpornościowego organizmu. Wiadomo, że palenie tytoniu jest najważniejszym z wywołujących ją czynników - występuje ona prawie wyłącznie u palaczy, zaś poprawa stanu pacjenta jest możliwa jedynie w przypadku całkowitej rezygnacji z palenia.

Do czynników sprzyjającym zachorowaniu należą:

miażdżyca naczyń,

choroby zapalne tkanki łącznej, tzw. kolagenozy (np. gościec przewlekły, toczeń rumieniowaty, twardzina układowa),

stresujący tryb życia,

chłodny klimatem, 

występowanie choroby Buergera w rodzinie.

CHOROBA RAYNAUDA

Opis choroby

Zespołem Raynauda nazywamy napadowe pojawianie się skurczów tętnic palców dłoni. Trwają one stosunkowo krótko, od 15 do 30 minut i prowadzą do niedokrwienia obwodowych części kończyn. Objaw ten występuje w niektórych schorzeniach. Istnieje także choroba Raynauda, która dotyczy przede wszystkim kobiet, głównie po 40 roku życia. Wtedy opisane napady występują bez związku z innymi schorzeniami.

Objawy

Podczas napadu stwierdza się zblednięcie, lekki obrzęk, oziębienie palców oraz zaburzenia czucia. Niekiedy palce są pokryte potem, a ich ruchy są ograniczone. Okres zblednięcia trwa od kilku do kilkunastu minut. Ustępuje samoistnie bądź po ogrzaniu kończyny. Następnie obserwuje się zasinienie, a potem zaczerwienienie palców, któremu towarzyszy piekący ból i miejscowe podniesienie się temperatury skóry. Początkowo choroba nie powoduje trwałych uszkodzeń, ale z biegiem czasu dochodzi do zmian patologicznych w tętnicach. Powstają w nich zakrzepy, co zaburza ukrwienie obwodowych części palców i grozi ich martwicą.

Przyczyny

Najczęstszymi przyczynami zespołu Raynauda są: urazy związane z pracą zawodową (choroba wibracyjna występująca na przykład u osób piszących na maszynie i pianistów), choroby tętnic (miażdżyca, zakrzepowo - zarostowe zapalenie tętnic), choroba autoimmunologiczna (sklerodermia) oraz niektóre schorzenia neurologiczne.
Przyczyna choroby Raynauda nie jest do końca wyjaśniona. Być może odgrywa w niej rolę nieprawidłowy metabolizm jednego z hormonów, a mianowicie noradrenaliny. Inne, bardziej prawdopodobne czynniki wywołujące tę chorobę to: zwiększona wrażliwość na zimno, nadwrażliwość emocjonalna oraz czynnik dziedziczny.

RAK PŁUC

- Palenie jest główną przyczyną powstania raka płuc, i to nie tylko dla samego palacza. Również osoby znajdujące się w pomieszczeniach, w których pali się tytoń, są narażone na szkodliwe działanie dymu - mówimy wtedy o paleniu biernym. Do innych czynników zwiększających ryzyko zachorowania na tę chorobę zaliczamy zanieczyszczenie środowiska naturalnego, pewne czynniki zawodowe, takie jak np. azbest, chrom, nikiel, oraz oczywiście uwarunkowania dziedziczne. Istnieją też takie typy nowotworów płuca, w których nie udowodniono jednoznacznie wpływu palenia na jego występowanie, jednakże w praktyce rzadko spotyka się osobę niepalącą, która choruje na raka płuca.

- nie ma objawów charakterystycznych tylko dla tej choroby. Jednakże w przypadku wystąpienia trudnej w leczeniu lub nawracającej infekcji górnych dróg oddechowych, utrzymującego się kaszlu, krwioplucia, bólu w obrębie klatki piersiowej lub duszności, należy zgłosić się niezwłocznie do lekarza i wykonać przeglądowe zdjęcie klatki piersiowej.

- Lekarz pierwszego kontaktu na podstawie wywiadu i badania chorego oraz zwykle zdjęcia radiologicznego powinien skierować chorego do specjalistycznej poradni chorób płuc lub bezpośrednio do poradni chirurgii klatki piersiowej w celu dalszej, szybkiej diagnostyki, obejmującej wziernikowanie oskrzeli oraz wykonanie tomografii komputerowej klatki piersiowej i górnej części jamy brzusznej. Badanie bronchoskopowe (wziernikowanie oskrzeli) pozwala na pobranie wycinków z guza i ustalenie rozpoznania histopatologicznego, a co za tym idzie - sposobu leczenia. Gdy nie uda się ustalić rozpoznania w badaniu bronchoskopowym, wykonujemy biopsję aspiracyjną cienkoigłową (BAC), czyli nakłucie guza przez skórę za pomocą cienkiej długiej igły. Tomografia komputerowa pozwala na bardzo precyzyjne ustalenie umiejscowienia guza.

Jak leczymy raka płuca?

- Leczeniem z wyboru raka niedrobnokomórkowego płuca, stanowiącego 80% wszystkich nowotworów płuc, jest leczenie chirurgiczne, polegające na anatomicznym wycięciu miąższu płuca oraz węzłów chłonnych w obrębie klatki piersiowej. Wciąż trwają bardzo intensywne badania mające na celu polepszenie wyników leczenia - w szczególności zaawansowanych postaci raka płuca - przy zastosowaniu leczenia skojarzonego, polegającego na dołączeniu do leczenia chirurgicznego chemioterapii, którą stosuje się przed lub po wycięciu guza. Wykazanie skuteczności tego leczenia wymaga przebadania tysięcy chorych, w związku z czym na razie można jedynie mówić o wstępnych wynikach tego leczenia, które są obiecujące.

Wada serca (łac. vitium cordis) - wrodzona lub nabyta nieprawidłowość anatomiczna budowy serca, polegająca na obecności nieprawidłowych połączeń pomiędzy jamami serca lub/i dużymi naczyniami bezpośrednio do nich uchodzących, albo/i na nieprawidłowej budowie i funkcji zastawek serca. Wrodzone wady serca powstają na skutek nieprawidłowej organogenezy podczas rozwoju płodu.

Nabyte wady serca

Objawy nabytych wad serca: stopniowy spadek wydolności fizycznej, duszność wysiłkowa, nasilanie się duszności w pozycji leżącej, zaburzenia rytmu serca, obrzęki

Przyczyny nabytych wad serca: Nabyte wady serca to głównie wady zastawek serca, ich zwężenie (stenoza) i/lub niedomykalność.

Czynniki ryzyka: Nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa, przebyta gorączka reumatyczna, infekcyjne zapalenie wsierdzia, zakażenie krwi.

Diagnostyka: Podstawowym badaniem jest echokardiografia (USG serca).

Powikłania: Narastanie nieodwracalnej niewydolności serca, obrzęk płuc (stan zagrożenia życia).

Leczenie nabytych wad serca: zawsze wymaga regularnych kontroli kardiologicznych. Zależnie od nasilenia objawów niewydolności serca podaje się leki odciążające serce - obniżające ciśnienie, odwadniające, zwalniające czynność serca. Przy poważniejszych uszkodzeniach zastawek serca konieczna jest operacja kardiochirurgiczna - wymiana lub naprawa zniszczonych zastawek.

Wrodzone wady serca

Objawy wrodzonych wad serca: niektóre wady serca już we wczesnym okresie po urodzeniu powodują sinicę oraz niewydolność serca, inne mogą opóźnić rozwój dziecka, w poważnym stopniu upośledzają kondycję fizyczną, powodują częstsze występowanie infekcyjnego zapalenia wsierdzia

Przyczyny wrodzonych wad serca: Nieprawidłowe formowanie się struktur serca i dużych naczyń wychodzących z serca we wczesnym okresie płodowym.

Czynniki ryzyka: Wady serca w rodzinie, przyjmowanie leków lub środków chemicznych zabronionych w czasie ciąży (również palenie papierosów w ciąży).

Diagnostyka: W przypadku podejrzenia wady serca konieczne jest wykonanie badania echokardiograficznego przez kardiologa.

Powikłania: Zaniechanie leczenia dzieci z wadą serca powoduje stopniowe narastanie uszkodzenia mięśnia serca, nasilenie objawów niewydolności serca, może doprowadzić do konieczności przeszczepu serca. Brak leczenia skraca czas przeżycia.

Leczenie wrodzonych wad serca: W dużej części wad wrodzonych serca konieczna jest operacja kardiochirurgiczna, która po zakwalifikowaniu dziecka do operacji nie powinna być odkładana w czasie.

Zakrzepowe zapalenie żył

spowodowane jest stanem zapalnym żył powierzchownych lub głębokich najczęściej kończyn dolnych.

Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych charakteryzuje się odczynem zapalnym ściany żyły o charakterze pierwotnym oraz zakrzepem w jej świetle o charakterze wtórnym, natomiast w przypadku zakrzepowego zapalenia żył głębokich skrzep ma charakter pierwotny.

Przyczyny zakrzepowego zapalenia żył

Najczęstszą przyczyną zakrzepowego zapalenia żył jest zmiana przepływu krwi w naczyniu z laminarnego na turbulentny oraz jego spowolnienie.

Może to następować w wyniku przedłużającej się nieaktywności z powodu zabiegów chirurgicznych, urazów mechanicznych, bądź przebytego zawału serca. Do innych przyczyn zaburzenia przepływu krwi należą: niewydolność serca i układu naczyniowego, a także proste zabiegi medyczne np. cewnikowanie i umieszczanie wenflonu dożylnego.

Istotnym czynnikiem ryzyka są również:
- zwiększona krzepliwość krwi

- zaawansowany wiek

- brak ruchu

• wielogodzinne przebywanie w stałej pozycji

• ciąża

• żylaki kończyn dolnych

• nowotwór złośliwy

• cukrzyca

• otyłość

• przyjmowanie środków antykoncepcyjnych

• spożywanie alkoholu i palenie tytoniu.

Zwiększona krzepliwość krwi jest wynikiem istotnych zmian jej składu np. zwiększonej liczby i lepkości płytek krwi (w następstwie zabiegu chirurgicznego lub urazu) oraz utraty płynów np. w wyniku krwotoku, czego efektem jest wzrost gęstości i lepkości krwi.

Spowolnienie przepływu krwi, wzmożona jej krzepliwość i uszkodzenia śródbłonka żył sprzyjają powstawaniu skrzepów w naczyniach o niskim ciśnieniu przepływu.

Objawy zakrzepowego zapalenia żył

Objawami zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych są bolesne stwardnienia żył. Towarzyszyć mogą również zaczerwienienie oraz miejscowa ciepłota skóry. Zakrzepica żył głębokich może przebiegać skrycie lub objawowo: bolesność i zwiększona spoistość łydki, blady obrzęk
w przypadku zakrzepicy żyły udowej i biodrowej lub siniczy w przypadku zakrzepicy większości żył kończyny, zwiększona temperatura kończyny, ból przy grzbietowym zgięciu stopy.

Wtórny charakter zakrzepu w zapaleniu żył powierzchownych sprawia, że jest on mocno związany z żyłą i w większości przypadków nie przemieszcza się do dystalnych naczyń o mniejszej średnicy. Wówczas ryzyko oderwania zakrzepu, jego przemieszczenia z prądem krwi i w konsekwencji wystąpienia zatoru np. zatoru płucnego nie jest duże.

Zatorowość płuc może wystąpić wyjątkowo, gdy zapalenie dotyczy ujścia żyły odpiszczelowej - wówczas wskazane jest jej podwiązanie.

W przypadku zakrzepicy żył głębokich, gdzie zakrzep ma charakter pierwotny, ryzyko wystąpienia zatoru tętnicy płucnej jest znacznie większe, dlatego podejrzenie lub rozpoznanie zakrzepicy żył głębokich jest wskazaniem do leczenia szpitalnego.

Rozpoznanie zakrzepowego zapalenia żył powinno zostać potwierdzone badaniami diagnostycznymi: badaniem dopplerowskim, ultrasonograficznym, pletyzmograficznym, izotopowym lub flebografią.

Leczenie zakrzepowego zapalenia żył

Leczenie zakrzepowego zapalenia żył polega na podawaniu leków przeciwzapalnych, maści zawierających przeciwkrzepliwą heparynę oraz miejscowym ogrzewaniu kończyn.

W przypadkach wystąpienia zakrzepowego zapalenia w kłębie żylaków, leczenie dużego bolesnego guza może być długotrwałe i trudne. Stosuje się wówczas zabieg polegający na nacięciu żyły, wyciśnięciu i usunięciu skrzepliny, co znacznie skraca czas leczenia. Po zabiegu stosuje się opaskę elastyczną oraz elewację kończyny. W zakrzepicy żył głębokich podaje się również leki fibrynolityczne, drobnoczateczkową lub zwykłą heparynę oraz niekiedy w leczeniu operacyjnym usuwa się skrzepliny za pomocą cewnika z balonikiem.

Zator

to najpoważniejsze powikłanianie zakrzepicy żył głębokich.

Zator jest to zatkanie naczynia krwionośnego (światła tętnicy przez ciało płynące z prądem krwi), zazwyczaj przez własny skrzep krwi. Jest to najczęściej zakrzep, powstały w lewej części serca lub w aorcie, powodujący zatkanie tętnicy obwodowej w kończynie, tętnicy szyjnej czy tętnicy krezkowej.

Zakrzep w żyle udowej lub w prawej części serca może spowodować zator tętnicy płucnej lub jej rozgałęzienia.

Zakrzep uwalniając się z głębokiej żyły nożnej, niesiony przez krew, może dostać się do innych narządów, np. do płuc.

Ciałem zatorowym może być również kuleczka tłuszczu (zator tłuszczowy jako powikłanie złamań kości długich), banieczka gazu (zator powietrzny - choroba kesonowa), komórki lub cząstki nowotworu (zator nowotworowy).

Zator wywołuje ostre niedokrwienie, które w zależności od rodzaju tętnicy daje różne objawy kliniczne.
Zator tętnicy w kończynie wywołuje gwałtowne bóle i zblednięcie kończyny, następnie martwicę.
Zator tętnicy płucnej prowadzi najczęściej do natychmiastowego zgonu.
Zator tętnicy wieńcowej jest przyczyną zawału mięśnia sercowego, natomiast zator tętnic mózgowych - zawału mózgu.

Jeżeli skrzep zatka tylko jeden mały przewód płucny, to zator płucny może zostać niewidoczny do końca życia, natomiast kiedy zamknięte zostaną większe naczynia krwionośne, lub zatkanych zostanie więcej naczyń, to pojawiają się poważne objawy, czasem zagrażające życiu.

Leczenie: wlew dożylny z heparyną, postępowanie przeciwwstrząsowe (wstrząs), a w celu uzyskania efektu fibrynolitycznego wlew dożylny streptokinazy, wyjęcie zatoru - embolectomia.

Żylaki kończyn dolnych

Żylaki to widoczne, trwałe, odcinkowe rozszerzenie żyły lub żył układu powierzchownego.
Żylaki kończyn dolnych to jedno z najczęstszych schorzeń w Polsce
i na świecie. Dzięki badaniom klinicznym wyodrębniono wiele czynników ryzyka rozwoju żylaków kończyn dolnych, między innymi: płeć, ciąża, predyspozycje genetyczne, przewlekłe stanie lub siedzenie, zaparcia.

Żylaki są powodem dokuczliwych dolegliwości, powodują dyskomfort, uczucie "zmęczenia" nóg, skurcze nocne, obrzęki, pieczenie.

Dolegliwości nasilają się w ciągu dnia i ustepują częściowo w trakcie chodzenia lub po położeniu się. Żylaki częściej występują u kobiet niż u mężczyzn.

U kobiet objawy mogą nasilać się przed miesiączką. Objawy, które powinny skłonić nas do wizyty u lekarza to: bolesne skurcze mięśni, ból stóp i podudzi, tzw. uczucie ciężkich nóg, obrzęki pojawiające się najczęściej wieczorem, pajączki naczyniowe.

• żylki pierwotne

• żylaki wtórne

• przewlekła niewydolność żylna

• owrzodzenia żylne

Leczenie żylaków kończyn dolnych

W przypadkach mniej zaawansowanych: pojedyncze żylaki, żyły siatkowate, teleangiektazje tzw.”pajączki”, najczęściej stosuje się leczenie obliteracyjne, polegające na wstrzykiwaniu specjalnych środków do chorych żył, tzw. skleroterapię. Leczenie obliteracyjne stosowane jest także jako postępowanie uzupełniające po leczeniu operacyjnym. W przypadku rozwiniętej choroby żylakowej podstawową metodą leczenia jest leczenie operacyjne. Zastosowanie odpowiednich technik zależy od zaawansowania choroby, ale również od preferencji pacjenta i chirurga.

• badanie USG Doppler

• mikroskleroterapia

• skleroterapia

• laserowe operacje żylaków

• operacje żylaków metodą RFITT

Żylaki pierwotne i wtórne

Żylaki mogą być pierwotne lub wtórne.

Żylaki pierwotne rozwijają się samoistnie, a podstawowymi przyczynami ich powstawania są skłonności genetyczne współistniejące z czynnikami ryzyka takimi jak styl życia, praca związana z długotrwałą pozycją stojącą lub siedzącą, wielokrotne ciąże, nadmierny wysiłek fizyczny itp.

Żylaki wtórne to takie, które powstają w następstwie przebytych lub istniejących stanów chorobowych powodujących permanentny zastój krwi w układzie żylnym. Najczęstszą przyczyną są przebyte zapalenia żył głębokich, po których powstaje zespół pozakrzepowy charakteryzujący się nie tylko wtórnymi żylakami, ale także obrzękami i zmianami troficznymi skóry oraz nawrotowymi, przewlekłymi owrzodzeniami zazwyczaj w okolicach kostek przyśrodkowych.

Przewlekła niewydolność żylna

Przewlekła niewydolność żylna jest określana jako utrwalone zaburzenie odpływu krwi żyłami kończyn dolnych (dotyczy żył powierzchownych i głębokich). Przewlekła niewydolność żylna najczęściej zaczyna się niewinnie:
w pierwszej fazie choroby pojawiają się teleangiektazje, tzw. „pajączki”, są to rozszerzenia drobnych śródskórnych i podskórnych splotów żylnych. "Pajączki" znajdują się najczęściej na bocznych powierzchniach ud, bocznych okolicach kolan i okolicach podkolanowych. Często pajączki są jedynie problem kosmetycznym, ale nie należy ich lekceważyć, gdyż mogą być przyczyną dolegliwości i obrzęków. Objawami przewlekłej niewydolności żylnej są również żyły siatkowate i żylaki. Nieleczona przewlekła niewydolność żylna może rozwinąć się w bardzo groźnie postępującą chorobę, doprowadzając do trudno gojących się owrzodzeń. Skuteczną metodą zapobiegania tym przykrym następstwom jest odpowiednio wcześnie wdrożone prawidłowe leczenie zachowawcze jak i operacyjne.

---