Glumińska - Pawlic 5.10.2008r.

Prawo podatkowe

Podatek to świadczenie o charakterze publiczno - prawnym…. (def. W ordynacji podatkowej).

Art. 6. Podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.

Obowiązek podatkowy istnieje niezależnie od woli podatnika nie można tego obowiązku przenieść na innego podatnika.

Podatek jest świadczeniem o charakterze przymusowym, państwo może zastosować przymus państwowy jeżeli nie zostanie wykonane zobowiązanie np. hipoteka przymusowa ustanowiona na własności, może być zastaw skarbowy na rzeczach ruchomych i prawach majątkowych. Ustanowienie zabezpieczenia na majątku podatnika nawet przed terminem płatności jeśli zachodzi uzasadniona obawa, że zobowiązanie nie zostanie wykonane. Istnieje również możliwość przeprowadzenia egzekucji administracyjnej w trybie ustawy z 1966 o egzekucji w administracji.

Art. 34 i następne - hipoteka

Art. 41 i następne - zastaw ordynacja podatkowa

Art. 33 i następne - zabezpieczenie

Zabezpieczenie następuje przed terminem płatności. Najczęściej blokada środków na rachunku bankowym. Podatnik nie uiszcza wymagalnych zobowiązań, wyprzedaje swój majątek.

Podatek jest to świadczenie nieodpłatne (nieekwiwalentne), w zamian za zapłacony podatek nie można nie można nic oczekiwać od państwa.

Podatek jest pojęciem, który wchodzi w zakres należności publiczno - prawnych, również wchodzą cła i opłaty.

Cecha ekwiwalentności - wskazuje się przy opłatach.

Opłaty noszą w sobie element ekwiwalentności, opłaty mają bardzo zróżnicowany charakter.

NALEŻNOŚCI CELNE - stosujemy w odniesieniu do towarów spoza UE, ceł nie stosujemy. Stosujemy możliwości celne w stosunku do towarów państw spoza UE.

Podatek jest bezzwrotny - czyli raz uiszczony nie zostaje zwrócony, chyba że wystąpi nadpłata wynikająca z pomyłki, zmiany przepisów lub wyroku sądu to podatnik powinien wystąpić do organu podatkowego o jego zwrot. Może być zaliczona na poczet przyszłych należności lub zobowiązań. Podatnik nie może sam sobie go zwrócić. Gdy zaliczki są wyższe od prawidłowo naliczonego podatku, następuje zwrot.

Podatek jest świadczeniem na rzecz państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Podatki dzielą się na państwowe i gminne (biorąc pod uwagę budżet, który podatkami jest wprost zasilany).

Podatek jest o charakterze ogólnym - norma prawa podatkowego musi być tak zorganizowana żeby konkret adresatów był jak najszerszy. Podatek ma wynikać z ustawy podatkowej. Ma zagwarantować podmiotowi prawidłowość naliczania podatku przez organ podatkowy bez naliczania dodatkowych opłat.

ŹRÓDŁA PRAWA PODATKOWEGO

• Przepisy Konstytucji art. 84

• Zasada powszechności opodatkowania

• Zasada równości

• Zasada ustawowej regulacji przepisów prawa podatkowego

Art. 10 - podatki są elementem finansów publicznych: podmiot, przedmiot, stawka określone zasady stosowania ulg podatkowych (zmniejszanie podstawy opodatkowania lub należnego podatku).

Brak sformułowanych zasad kiedy można stosować ulgi. Przepisy unijne zabraniają stosowania ulg.

Art. 17 Konstytucji ( podmiot, przedmiot, i stawki podatków, zwolnienia podmiotowe, stosowanie ulg)

W UE istnieją 4 sektory wrażliwe gdzie nie można stosować ulg:

• Górnictwo

• Hutnictwo

• Transport

• Rybołówstwo

Przedawnienie - okres 10 lat.

KOMISJA EUROPEJSKA

Komisja Europejska wydaje decyzje dotyczącą ustalenia wysokości pomocy publicznej z której korzystali przedsiębiorcy przed przystąpieniem Polski do UE, zwłaszcza sektory wrażliwe.

Decyzje UE, kwoty do zwrotu są indeksowe i uwzględniają odsetki za zwłokę.

Okres przedawnienia jest 5 lat.

Oprócz przepisów ordynacji i Konstytucji zaliczamy PRZEOISY USTROJOWE - odnoszą się do organów podatkowych. Zawarte po części w ordynacji art. 13.

• Uchwała o SKO

• Ustawa o samorządowych kolegiach odwoławczych 1994, - są organami podatkowymi

• Ustawa o samorządzie gminnym (ustawy ustrojowe) 1990r.

• art. 145 i 146 ustawa o finansach publicznych, dotyczy regulacji decyzji o zwrocie dotacji - DZIAŁ III OP

• 28.09.1991 - ustawa o kontroli skarbowej - organ podatkowy. Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej - nie ma tego organu w Ordynacji Podatkowej.

PRZEPISY KODEKSU CELNEGO I USTAWY O SŁUŻBIE CELNEJ

Organy celne są również organami podatkowymi w zakresie podatków organizacyjnych: VAT i akcyza.

Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego, gdy wydaje decyzje, której częścią jest opłata skarbowa - opłata skarbowa za zezwolenie - to nie jest klasyczna opłata skarbowa.

PRZEPISY MATERIALNEGO PRAWA PODATKOWEGO

- ustawa z 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych

- podatek rolny, leśny itd.

PRZEPISY PROCEDURALNE

• Ordynacja podatkowa dział IV

• KPA np. opłata eksploatacyjna

• 1966 ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji

• 1991 o kontroli skarbowej

• Kodeks Celny

PRZEPISY ORGANIZACYJNE regulacja funkcjonowania systemu podatkowego

• Przepisy o NIP

ELEMENTY PODATKU

Elementy o charakterze stałym

- Podmiot

- przedmiot

- podstawa opodatkowania

- stawka - element strony przedmiotowej

Brak wyznaczonej podstawy - podatek akcyzowy

W podatku mogą pojawić się, ale nie muszą elementy zmienne

- zwolnienia

- ulgi,

- terminy płatności,

- miejsce świadczenia,

- zwyżki podatkowe (sporadycznie).

ZWOLNIENIA

- charakter podmiotowy (tylko ustawa)

- charakter przedmiotowy (mogą pojawić się również w uchwałach stanowiący j.s.t.)

Zwolnienia przedmiotowe mogą być wprowadzone w drodze uchwał.

ULGI

Ulgi mogą być podmiotowe i przedmiotowe, mogą pomniejszać podstawę opodatkowanie albo pomniejszać podatek.

Ulgi mogą wynikać z normy prawnej tzw. (ulgi systemowe), albo wprowadzone w formie indywidualnej decyzji organu podatkowego, najczęściej w spłacie art. 22 OP.

TERMINY PŁATNOŚCI

• Wynikają z ustawy podatkowej

• 14 dni od daty doręczenia zobowiązania

• Zróżnicowanie w zależności od rodzaju podatku

• W podatku od nieruchomości osoby fizyczne - 4 raty, osoby prawne 12 rat

• Podatek od środków transportowych - tam gdzie wskazują na to przepisy

• Miejsca - opłaty lokalne - Rada Gminy ustala stawki podatku np. w zależności od miejsca położenia nieruchomości

• W podatku dochodowym od osób fizycznych - może być kumulacja podatku współmałżonków.

Zwyżki podatkowe - występuje rzadko - zawarta jest w karcie podatkowej, organ podatkowy może podnieść lub obniżyć podatek nie więcej niż 50%

Organy podatkowe - nie jest to katalog zamknięty - jest organem dwuinstancyjnym czyli pierwszej i drugiej instancji

Zasady i kompetencje I instancji - organem będzie naczelnik US lub Urzędu Celnego. W II instancji dyrektor Izby Skarbowej lub Izby Celnej, Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej, .

TRYBY NADZWYCZAJNE

Dyrektor Izby Skarbowej

Organy Samorządowe:

I instancji - wójt, burmistrz, prezydent, starosta, marszałek

II instancji - samorządowe kolegium odwoławcze

Art. 13a OP przepis ten daje RM prawo w drodze rozporządzenia prawo nadania uprawnień podatkowych

- szefowi: - AW

- CBA

- Służby wywiadu wojskowego

Kompetencje nadawane są również na opłaty eksploatacyjne. Kompetencje organu podatkowego są istotne gdyż w stosunku podatkowym istnieje płatnik, inkasent, podatnik.

Płatnik nalicza i odprowadza należny podatek; odpowiada za wszystko całym swoim majątkiem, inkasent pobiera i odprowadza podatek.

Obowiązek i Zobowiązanie podatkowe Obowiązek art. 4 OP jest to nieskonkretyzowana powinność poniesienia świadczenie zgodnie z zaistniałym zdarzeniem. Zobowiązanie art. 5 OP.

Obowiązek może przekształcić się w zobowiązanie, które jest jego konkretyzacją co do podatku osoby podatnika należnej kwoty podatku, terminu i miejsca jej uiszczenia.

Zobowiązanie powstaje na 2 sposoby albo z mocy prawa albo z chwilą doręczenia decyzji ustalającej wysokość tego zobowiązania.

Zobowiązanie podatkowe powstają art. 21 OP:

- z mocy prawa z chwilą zaistnienia zdarzenia z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie zobowiązanie.

- z chwilą doręczenia decyzji ustalający wspólność tego zdarzenia

W Ordynacji Podatkowej istnieje instytucja domniemania doręczenia (doręczenie zastępcze) - jeśli w normalnym trybie nie da się podatnikowi doręczyć decyzji to stosuje się domniemanie czyli w skrzynce lub na drzwiach umieszcza się awizo, a za drugim razem uznaje się za przesyłkę doręczoną. Gdyby okazało się, że strona nie z własnej winy nie podjęła pisma to po tym jak się dowiedziała może wystąpić o przywrócenie terminu.

Art. 21 § 3 decyzja określająca ma charakter deklaratoryjny, wtedy mamy do czynienia z zaległością podatkową albo z nieprawidłowym dokonaniem obliczenia kwoty podatku.

Art. 68 OP

Od 2003r. organizacje określa kwotę zobowiązania podatkowego.

WYGASANIE ZOBOWIĄZAŃ PODATKOWYCH art. 59 OP - dwie kategorie:

- efektywne

- nieefektywne

EFEKTYWNE - zapłata art. 61, przeniesienie własności lub praw majakowych, kompensata (potracenie art. 64OP). FISKUS zaspokoi się chociaż po części.

NIEEFEKTYWNE - zaniechanie poboru art. 22 OP, umorzenie art. 67a§1p.3, przedawnienie art. 68 i 70, zapłata art. 61FISKUS nie dostanie a nie ma już podstaw aby ścigać podatnika.

Zapłata - przepis przewiduje szczególna formę dla przedsiębiorcy- polecenie przelewu. Osoba fizyczna - dowolna forma (miejsca i osób)

Wyjątek wiąże się z opłata skarbową

Przeniesienie własności rzeczy art. 66 to szczególna forma wygaśnięcia zobowiązania podatkowego.

Zaległości podatkowe - jest podatek niezapłacony w terminie art. 57, 52, 55§1,

Kompensata art. 64 po stronie podatnika występuje wzajemna wymagalna i bezsporna wierzytelność.

Zaniechanie poboru art. 22, pierwszy przypadek to norma prawna. Organ podatkowy w drodze decyzji może zaniechać poboru. Organ na wniosek podatnika może zwolnic płatnika.

Umorzenie art. 67§1 p. 3, ważny interes podatnika lub ważny interes publiczny - jest to indywidualna decyzja organu podatkowego.

Przedawnienie 68 i 70

- jeśli została doręczona decyzja - art. 68 - 3 lata od końca roku podatkowego w którym powstał obowiązek podatkowy nieprzekształcony w zobowiązanie,

- z winy podatnika - 5 lat

- gdy zobowiązanie powstało - 5 lat

- w podatku dochodowym od osób fizycznych - jest to 6 lat.

Bieg terminu może zostać preniesiony w skutek zastosowania środka egzekucyjnego.

---