Metodologia badań społecznych część 6 i 7
Koncepcja badawcza
Etapy tworzenia koncepcji badawczej
( T. Pilch cz.II r. 8)
Sformułowanie tematu i uzasadnienie wyboru tematu. Określenie przedmiotu i celów badań.
problem musi być badawczo dostępny
ważne jest osobiste zainteresowanie badacza tematem
konieczna jest znajomość literatury przedmiotu
Przedmiotem badań mogą być jednostki, zjawiska społeczne, instytucje społeczne
Sformułowanie problemów badawczych
Problemy badawcze mają formę pytań:
rozstrzygnięcia ( Czy..), ukierunkowują badacza na weryfikację tezy
dopełnienia (jak, jak jest, dlaczego itp.) , otwierają pole twórczych poszukiwań
Problemy badawcze odnoszą się do :
charakterystyki cech
zależności między zmiennymi
Sformułowanie hipotezy badawczych
Hipoteza - próbna odpowiedź na pytanie problemowe
Źródła wiedzy do formułowania hipotez:
literatura przedmiotu
badania pilotażowe
znajomość badanego środowiska
Wybór terenu badań i dobór próby
Wybór terenu badań oznacza typologię zagadnień, cech i wskaźników jakie mają być zbadane i odnalezienie ich na odpowiednim terenie.
Dobór próby
Próby nieprobabilistyczne;
dobór celowy lub arbitralny - o tym, kto wejdzie do próby decyduje badacz w oparciu o przyjęte kryteria
metoda kuli śnieżnej
dobór kwotowy
wybór informatorów
dobór oparty na dostępności badanych
Próby probabilistyczne ( reprezentatywne dla całej populacji badanej)
* losowy
-prosty ( losowanie)
- systematyczny - co n-ta osoba
* warstwowo-losowy
* wielostopniowy
Typologia zmiennych i schematy wyjaśniania związków między zmiennymi
Określenie, przez jakie cechy ( zmienne) będziemy określać badane zjawiska, procesy, zdarzenia.
zmienne zależne - te, które w danych badaniach
podlegają wpływom
zmienne niezależne - warunkujące
zmienne pośredniczące - pośredniczą między zmiennymi zależnymi i niezależnymi
Każda zmienna ma składające się na nią wartości.
Te wartości muszą być :
wyczerpujące ( musimy zakwalifikować każdą wartość)
rozłączne ( każda wartość może być zakwalifikowana tylko na jednym poziomie)
Należy także rozstrzygnąć, do jakiego stopnia chcemy łączyć wartości zmiennych wskaźników ogólne kategorie.
Typologia wskaźników do zmiennych
„Wskaźnik zdarzenia ( własności) Z to takie zdarzenia ( taka własność) W, że stwierdzenie jego ( jej) istnienia , pojawienia się lub stopnia intensywności bądź faktycznie jest wykorzystane jako przesłanka bądź zasadnie nadaje się na przesłankę wnioskowania, iż w określonych przypadkach z pewnością, z określonym prawdopodobieństwem lub przynajmniej z prawdopodobieństwem wyższym niż przeciętne wystąpiło zdarzenie ( własność) Z. „
( Stefan Nowak, Metodologia badań społecznych, Warszawa 1985, s.165)
Rodzaje wskaźników :
empiryczne
definicyjne
mieszane
7. Wybór metod, technik i konstrukcja narzędzi badawczych.
Metody badawcze wybieramy ze względu na przedmiot badań
jednostka ludzka - studium indywidualnych przypadków
zjawisko społeczne - sondaż diagnostyczny
instytucja społeczna - metoda monografii
Techniki badawcze wybieramy ze względu na problematykę badań, środowisko badane, szczegółowy cel badań, badaną zbiorowość. Najlepiej stosować w badaniach kilka technik, które wzajemnie uzupełniają się i sprawdzają.
Narzędzia badawcze.
do każdego badania należy zbudować odrębne narzędzia badawcze
budowa i treść narzędzia musi być podporządkowana celom badań i problemom badawczym
pojęcia używane w narzędziu muszą być jednoznaczne i zrozumiałe dla respondentów
struktura narzędzia, stopień standaryzacji, wielkość mają wpływ na okoliczności wypełniania
Narzędzia powinny być :
Trafne - ( badać to, co mają badać)
Rzetelne - ( przy kolejnym zastosowaniu powinny dawać porównywalne wyniki)
Konceptualizacja i operacjonalizacja
Należy zdefiniować wszystkie zmienne, chyba, że są to pojęcia powszechnie zrozumiałe.
Konceptualizacja - uściślenie abstrakcyjnych pojęć
Operacjonalizacja - stworzenie konkretnych procedur ( operacji), które pozwolą na na doskonalenie empirycznych badań
( E. Babbie cz. II r.5 )
Badania pilotażowe
Cele :
weryfikacja naszej wiedzy o środowisku
sprawdzenie sprawności narzędzi badawczych
9. Ostateczna wersja koncepcji badawczej.