Paragwaj, Republika Paragwaju, państwo położone w środkowej części Ameryki Południowej, bez dostępu do morza. Od północnego wschodu graniczy z Brazylią, od północnego zachodu z Boliwią i od południa z Argentyną. Powierzchnia 406,8 tys. km2.Stolica Asuncion. Większe miasta: San Lorenzo, Ciude del Este, Pedro Juan Caballero, Encarnación. Język urzędowy hiszpański, w użyciu także guaraní. Jednostka monetarna 1 guarani = 100 centimos.
Ludność. Skład etniczny: Metysi (95%), Indianie (2%), biali (głównie Niemcy, 2%), Azjaci (1%). Religia: chrześcijanie (98,1%), w tym katolicy (96%) i protestanci (2,1%). Średnia długość życia: mężczyźni 64,8 lata, kobiety 69,1 lat.
Warunki naturalne Paragwaj składa się z dwóch regionów podzielonych płynącą z północy na południe rzeką Paragwaj: zachodniego - Chaco, nisko położonego, płaską równiną lekko nachylonego ku wschodowi, i wschodniego - tzw. Paragwaju Wschodniego, obejmującego Wyżynę Parany (o wysokości 300-600 m n.p.m.), będącego fragmentem Wyżyny Brazylijskiej. Najwyższy szczyt na wyżynie Amambay - Caaguazú (700 m n.p.m.). Główne rzeki: Parana (graniczna z Argentyną na południu, tworzy system potężnych wodospadów - kaskadę Iquacu szerokości 2,5 km) oraz Paragwaj i Pilcomayo (graniczne z Argentyną na wschodzie). Klimat zwrotnikowy, na Chaco występują najwyższe temperatury w Ameryce Południowej, średnio w okresie letnim 38-40°C (maksymalnie do 47°C) i 15-18°C w zimie. Opady ok. 2000 mm na wschodzie, maleją ku zachodowi do ok. 700 mm. Średnia temperatura powietrza i średnie opady dla stolicy kraju wynoszą: w styczniu 30°C i 167 mm, w lipcu 18°C i 54 mm. Charakterystyczne dla Paragwaju są gwałtowne ochłodzenia powodowane przez zimne wiatry, tzw. pampero. Naturalną szatą roślinną kraju są lasy z cennymi gatunkami drzew (kebraczo, lapacho) zajmujące 1/3 powierzchni. Na zachód od rzeki Paragwaj rośnie formacja chaco - niskie, kolczaste krzewy. Na aluwialnych nizinach - sawanny. Świat zwierzęcy reprezentują typowe gatunki południowoamerykańskie: pekari, mary, pancerniki, mrówkojady, jaguary.
Gospodarka Słabo rozwinięty kraj rolniczy. Podstawą gospodarki jest hodowla bydła, wyrąb drzewa oraz uprawa bawełny, trzciny cukrowej, soi, herbaty. Brak bogactw mineralnych i surowców energetycznych. Rozwinięty przemysł spożywczy: liczne zakłady mięsne, młyny, piekarnie, tłoczarnie oleju, cukrownie, gorzelnie, produkcja herbaty. Przemysł obuwniczy. Dzięki ogromnemu potencjałowi hydroenergetycznemu Paragwaj stał się eksporterem energii elektrycznej w Ameryce Południowej.
Asunción, stolica Paragwaju, na skraju Wyżyny Brazylijskiej, przy połączeniu rzek Paragwaj i Pilcomayo, przy granicy z Argentyną ośrodek administracyjny dystryktu stołecznego. Główny ośrodek przemysłowy, handlowy i kulturalny kraju. Przemysł stoczniowy, cementowy, spożywczy (gł. mięsny i cukrowniczy, tytoniowy), meblarski, obuwniczy, rafineria ropy naftowej. Ważny port handlowy. Port lotniczy (Campo Grande). 2 uniwersytety: państwowy (założony 1890) i katolicki (założony 1960), muzeum sztuk pięknych, biblioteka narodowa, archiwum. Zabytki: katedra (XVI w.), kolonialna zabudowa starego miasta, domy (XVII-XVIII w.), kościoły (m.in. La Encarnación), budynki publiczne (XIX w.)
Paragwaj, piąta co do długości rzeka Ameryki Południowej, w środkowej części kontynentu. Długość 2600 km. Powierzchnia dorzecza 1150 tys. km2. Źródła w Brazylii, na wyżynie Mato Grosso. Przepływa przez kotlinę Pantanal i nizinę Gran Chaco. W górnym biegu tworzy granicę między Brazylia a Paragwajem, a w dolnym - między Paragwajem a Argentyną. Wpada do rzeki Parany (największy dopływ) w Argentynie. Główne dopływy: Tebicuary, Pilcomayo, Negro, Apá, Nabileque. Większe miasta: Asuncion, Corumbá, Concepcion. Dorzecze Paragwaju jest słabo wykorzystane gospodarczo. Żeglowna w środkowym i dolnym biegu.
Paraná, w górnym biegu Alto Paraná, druga co do długości rzeka Ameryki Południowej, w środkowej części kontynentu. Długość 4380 km (wraz z La Plata). Powierzchnia dorzecza 3,1 mln km2. Rzeki źródłowe: Grande i Paranaiba, na Wyżynie Brazylijskiej. W środkowym biegu tworzy granicę między Paragwajem a Argentyną i Brazylia. Przepływa przez Wyżynę Brazylijską i Nizinę La Platy. W odcinku ujściowym łączy się z rzeką Urugwaj, współtworząc La Plate, oraz tworzy deltę o szerokości 18-65 km (dwa główne ramiona: Paraná Guazú i Paraná de las Palmas). Główne dopływy: Salado, Paragwaj, Tietê, Paranapanema, Iguaçu. Większe miasta: Santa Fe, Rosario. Wykorzystywana do produkcji energii elektrycznej (tama w Itaipú, elektrownia o mocy 12 600 MW), transportu paliw i płodów rolnych oraz nawadniania.
Pilcomayo, rzeka w Boliwii. Długość 1200 km. Źródła w Andach Środkowych. Przepływa przez nizinę Gran Chaco. Wpada do rzeki Paragwaj. Większe miasto - Asuncion. W środkowym biegu tworzy granicę między Paragwajem a Argentyną. W dolnym biegu żeglowna dla małych (rzecznych) statków.