PRZEDSIĘBIORSTWA PRZYSZŁOŚCI (ORGANIZACJE BEZ GRANIC)
Przedsiębiorstwo - prowadzi racjonalną działalność zarobkową, maksymalizując różnicę między kosztami a wynikami pieniężnymi, działa da potrzeb swoich klientów - a więc dla rynku i w otoczeniu rynku. Jest własnym `mikroświatem' złożonym z wielu elementów: ludzi i ich celów, stosunków społecznych, tradycji, organizacji, wiedzy techniki i doświadczenia oraz jego odpowiedzi na wymagania rynku, która może być różna. Jest więc samodzielnym podmiotem wyboru takich, a nie innych zachowań i strategii, a nie tylko automatyczną odpowiedzią na żądania rynku.
Przedsiębiorstwa przyszłości to nowi liderzy rynkowi, którzy akceptują zmianę, jako stan, który na stałe wpisuje się w działalność każdej organizacji. Dyrektorzy generalni i prezesi, którzy wykazują zdolność do zarządzania dużymi zmianami wiedzą, że docierając do nowej kategorii klientów i zmieniając model biznesowy mogą pokonać konkurencję.
Rodzaje współczesnych przedsiębiorstw. Świat współczesnych przedsiębiorstw w gospodarce rynkowej przedstawia obraz bardzo złożony, nie da się go opisać w jednej teorii. Wynika to z ogromnego zróżnicowania firm i rynków, tworzących `mikrokosmos', który wyszedł poza granice poszczególnych państw. Są to firmy giganty, notowane na giełdach krajowych, czy światowych, a jednocześnie w każdej gospodarce dominują firmy małe, aż do jednoosobowych.
Konkurencyjność współczesnych przedsiębiorstw. Skala działania firm oraz problemy ich funkcjonowania są nieporównywalne. Różnorodności przedsiębiorstw towarzyszy znaczne zróżnicowanie rynków, a konkurencja na nich nie da się sprowadzić do konkurencji cenowej. W wielu przypadkach to właśnie konkurencja pozacenowa - jakość, marka, znak firmowy, unikalna technologia, popakowanie i sposób sprzedaży - ma decydujące znaczenie.
Otoczenie współczesnego przedsiębiorstwa. Współczesne firmy istnieją w `burzliwym otoczeniu', na które składa się nie tylko rewolucyjny postęp wiedzy i technologii, ale też zmiany polityczne, społeczne i kulturowe. Wszystkie te zmiany oddziałują na firmy z zewnątrz, ale maja tez skutki wewnętrzne, wpływając na sposób określania celów, metody zarządzania, stosunki międzyludzkie, preferencje i oczekiwania pracowników.
Struktura organizacyjna przedsiębiorstwa przyszłości powinna być dostosowana do cech ludzi, realizowanych celów, stosowanej technologii, jak również do wysokiego tempa zmian w otoczeniu. Każde przedsiębiorstwo będzie więc musiało wbudować w swoją strukturę organizacyjną zarządzanie zmianą. Wzorce zachowań, które dziś są ograniczone przez sztywne granice zostaną zastąpione przez możliwością swobodnego poruszania się w przedsiębiorstwie. Przedsiębiorstwo przyszłości nie będzie tworzyć szczelnych barier oddzielających je od zewnętrznych współpracowników. Wyrażać się ono będzie między innymi we wzajemnym pomaganiu sobie w realizacji procesów innowacyjnych i podejmowaniu wspólnych przedsięwzięć .
Jeżeli wewnętrzne i zewnętrzne granice będą przepuszczalne, pracownicy przedsiębiorstwa muszą dysponować dużą autonomią, umożliwiającą im samoorganizowanie się. W tych warunkach relacje organizacyjne mają partnerski charakter, przeto kwestie hierarchicznych zależności zejdą na dalszy plan. Kierownicy przekształcą się z surowych nadzorców w doradców - niezauważalnie będą kontrolować i koordynować działania oraz skoncentrują swoją uwagę na pomocy pracownikom w rozwiązywaniu problemów oraz tworzeniu warunków ich rozwoju. Należy podkreślić, że hierarchia w przedsiębiorstwie przyszłości będzie bardzo słabo rozbudowana.
Zasięg przedsiębiorstw przyszłości. Za sprawą postępu w technologii informacyjnej, czas i przestrzeń będą coraz bardziej niezależne od siebie. Nie będzie potrzeby zbierania wszystkich pracowników w jednym miejscu i czasie by wykonać określoną pracę. Pracownicy będą współpracowali ze sobą na przykład za pomocą faksu, czy poczty elektronicznej.
Kluczowym elementem współczesnego przedsiębiorstwa jest jego idea. Jej nośnikiem są przede wszystkim produkty oferowane przez firmę. Ta idea jest osią, wokół której koncentruje się działalność firmy i jej biznesowych partnerów. Lecz żadna firmowa idea nie trwa wiecznie, okres jej rynkowej atrakcyjności jest ograniczony i na obecnie coraz bardziej globalnym rynku jest on coraz krótszy. Zależy on od zdolności firmy do ciągłego odnawiania się, zależy od umiejętności nieustannego odnawiania jej idei. Celem tego odnawiania się jest dostosowanie swoich możliwości do coraz to innych potrzeb w nieustannie zmieniającym się otoczeniu biznesowym, ale też celem tym jest takie wpływanie na zmiany w otoczeniu, by było ono jak najkorzystniejsze dla aktualnych możliwości firmy. Współczesne firmy muszą być zarządzane tak, by były w stanie skutecznie odpowiedzieć na zaskakujące i trudne do przewidzenia zagrożenia, ale też by potrafiły wykorzystać nagłe i nieoczekiwane okazje. Zagrożenia bez szybkiej i skutecznej reakcji ze strony firmy to prawie zawsze początek procesu kryzysowego. Jednak równocześnie doskonaląc sposoby swojej reakcji na zagrożenia, firma musi być gotowa do zauważenia i wykorzystania pojawiających się nowych szans. Firma musi umieć wykorzystywać swoją zespołową inteligencję do nieustannego odnawiania się. Odnawianie się firmy należy rozumieć jako tworzenie, wprowadzenie i stymulowanie zmian, których celem jest zapewnienie jej dalszego istnienia i rozwoju, a przynajmniej przetrwania. Skrótowo nazywane jest to zarządzaniem zmianami i dotyczy to tak samej firmy, jak i jej styku i współdziałania z otoczeniem. Nie można jednak zapominać, że ten proces zawsze absorbuje siły firmy, zużywa posiadane przez nią środki i ogranicza możliwość zaangażowania się firmy w inne (niekiedy rezerwowe) obszary działania.
Kierowanie współczesną firmą należy rozumieć przede wszystkim jako kierowanie zespołowym procesem jej odnawiania, chociaż coraz częściej to odnawianie sprowadza się do wymyślania firmy od nowa!