Wykład XII

Wracamy do meritum tendencji przemian społeczno kulturowych: kultura i cywilizacja

- nie ma kultur gorszych i lepszych

- społeczeństwa żyją na różnym poziomie (np. gospodarczym)

- kiedy chcemy poszukiwać różnic w formach aktywność, itp. Dobrze jest mówić o cywilizacji

CYWILIZACJA - pewien zespół (sfera) środków technicznych, instrumentalnych służących do egzystencji

Ważny jest postęp - wynik zbiorowej działalności

Proces dyfuzji, przenikania, rozprzestrzeniania się

Cywilizacja ulega zniszczeniu poprzez konsumpcje!

Między cywilizacja (coś czego potrzebujemy do życia) a kulturą (stały efekt działalności zbiorowej) istnieje związek!

Np. język jako wynalazek i kultura; pismo - gęsie pióro, cienkopis, tablica szkolna (sfera cywilizacji), nasze słowa (sfera kultury)

Tendencje cywilizacyjne, zmiany ludności - 3 epoki/ stadia cywilizacji

Alwin Toffler zaproponował analizę w trzech etapach:

2 fale - odmienne różne epoki, 3 - teraz (?)

1. Niewielkie zbiorowości, zbieractwo, łowiectwo, pasterze - ludy wędrujące, od8000 lat temu (lub 10 000) do XVII - XVIII (przełom) - najdłuższa fala. Początek: rewolucja rolnicza - tworząc osiadłe ludy, inny tryb zycia

2. 1650-1850 cywilizacja przemysłowa, przeszła przez fazę przesilenia, trawała niespełna 300 lat. Społeczeństwo industrialne (niektóre społeczeństwa mają to do teraz) symbole: taśma i komin fabryczny

3. Sfera globalizacji. Symbole: komputer i cyberprzestrzeń

SPOŁECZEŃSTWO INDUSTRIALNE

Masowe, produkcja, biurokracja

Główne zasoby ludzkości/ czynniki wytwórcze (ziemia, surowce [dostęp], siła robocza, kapitał): walki od wieków, wojny światowe

Toffler A. mówił, że społeczeństwo da się opisać za pomocą 6 cech:

1. Koncentracja

2. Maksymalizacja

3. Standaryzacja

4. Mechanizacja

5. Synchronizacja

6. Centralizacja

Przesłanki

Po pierwsze: niepodważalna wiara w postęp

Po drugie: technika i nauka (niepodzielna wiara) w latach 50. I 60.

Po trzecie: pojmowanie rozwoju jako nieustającego procesu podnoszącego standard życia

A także wiara w niewyczerpalne zasoby leży u podłoża tych 3 przesłanek-> jest dziwne, przecież w latach 70 był kryzys energetyczny ta cywilizacja to sposób uporządkowania życia tym ludziom wg tych 6 cech i 4 przesłanek.

Ścieżkę tę można i musi się odtwarzać we wszystkich częściach świata.

Uniwersalizacja - rozwój, droga jaką przebył zachodnie społeczeństwa stwarzające nowe możliwości oswajania przyrody i zaspokajania potrzeb - ilościowych i jakościowych.

Jakościowy nowy zespół potrzeb

Opiera się to na rozwoju procesów instytucjonalizacji życia społecznego, np. przez zmechanizowany system wytwórczości, ale także tworzenie nowych instytucji, organizacji sformalizowanych

Pojęcie społeczeństwa organizacyjnego-> powstanie go jest konsekwencja rozwoju cywilizacji technicznej. Istota tego procesu tworzenia społeczeństwa organicznego polega na porzucaniu metod działalności społecznej jednostkowego i zastosowania jej przez zorganizowaną działalność instytucji, czyli wąsko wyspecjalizowane instytucje o charakterze formalnym- wchodzą, zastępuja

Dążenie do racjonalizacji zdań

Sfera produkcji, narzędzia doskonalsze

Kolejne specjalizacje, nowe kwalifikacje, nowe formy działania, wymagania społeczne coraz lepiej wykształconego

Organizacja wkracza w inne dziedziny życia i społeczeństwo przemysłowe dostosowuje się do innych sposobów np. organizowania czegos

Każdą naszą działalność przygotowują

Osiąganie celów indywidualnych i zbiorowych zależy od organizacji czynności i sięgania po synchronizację, współdziałanie z innymi jednostkami i grupami

Trudno w tej epoce znaleźć dziedzinę życia, która nie byłaby zorganizowana przez wyspecjalizowane instytucje, np. urodzenie-> szpital (nie dom)-> kluby seniora

Instytucja (wg Pawła Rybickiego) - to zakres ciągłego działania, które jest wykonywane przez jednostkę lub zespół i które ma zapewnione materialne i niematerialne środki realizacji

Szczepański - to dość skomplikowane, wiec wyróżnił 4 definicje:

1. Grupa ludzi wykonująca funkcje publiczne

2. Formy organizacyjne

3. Zespół urządzeń materialnych

4. Niektóre ważne role, niezbędne ważne dla grupy

Proces instytucjonalizacji życia społecznego. Stałe dążenie do racjonalizacji naszych działań - obieranie środków i metod, które przyniosą najtańsze efekty naszej działalności

Weber - twórca najbardziej aktualnej i kontrowersyjnej koncepcji biurokracji

BIUROKRACJA

- jest typem organizacji

- układem zaleceń, dobierania metod w imię tego, by tę racjonalną metodę działania spełnić

7 podstawowych wymogów:

1. Precyzja działań

2. Szybkość

3. Jednoznaczność

4. Ciągłość i dyskrecja w pracy - zapewnienie płynności w działaniach

5. Subordynacja - podporządkowanie, uległość

6. Zmniejszenie do minimum tarć, konfliktów

7. Musi realizować wymóg oszczędności na kosztach rzeczowych i personalnych

Biurokracja jest strukturą hierarchiczną!

Te wymogi pojawiły się dopiero w fazie społeczeństwa industrialnego.

Weber: musimy organizować ten schemat w oparciu o 3 atrybuty (cechy) takiej organizacji:

1. Organizacja hierarchiczna - każdy taki zespół musi być funkcjonalnie zrealizowany do celów grupy, hierarchicznie uporządkowany - każdy ma inną rolę dla każdego stanowiska musi być określony pewien zakres kompetencji i odpowiedzialności poprzez opisywanie reguł definiujące sposób zorganizowania, wyjaśnianie czym jest przepis

2. Organizacja sformalizowana - regulaminowy, statutowy, prawo, konstytucja, symbole władzy legalnej

3. Organizacja zdepersonalizowana - organizacja pozbawiona jakichkolwiek wątków osobowych, bez sympatii i antypatii - to nie ma miejsca

Zachowania łatwo wymierne, a system wzajemnej zależności jasny, zrozumiały, względnie trwały

System ten powinien sprzyjać obiektywizmowi

Kompetentni ludzie na swoich pozycjach, itp. Czynią tę organizację bardziej sprawną

Trzeba dodać kolejne 3 cechy do tych cech biurokracji:

1. Kwalifikacje

2. Odpowiedzialność

3. Precyzja i szybkość - przechodzenie od impulsu do działania

Jeżeli system nakazów i sankcji określa całość wyzszych i niższych pozycji to podział ról powinien być wykorzystywany tylko na podstawie wiedzy, kompetencji, umiejętności

1. Członek mianowany przez przełożonego bez osobowego współzawodnictwa

2. Demokracja na wysokich szczeblach

Personel biurokratyczny charakteryzuje się cechą stałości

Efekt takich działań prowadzi do zmiany relacji między formami aktywności

Zrzeszenia (np. średniowieczni garncarze, PZPN) tracą moc działania

---