Roztwory buforowe - znalazły zastosowanie w wielu dziedzinach chemii i odgrywają ważną rolę w organizmach żywych. Mają zdolność do utrzymania stałego pH. Są to mieszaniny słabego kwasu i soli tego kwasu z mocną lub słabą zasadą lub są to mieszaniny równania odwrotnego.
Równanie Hendersona-Hasselbacha - oblicza pH roztworu buforowego. Za równanie kwasowo-zasadowe osocza krwi odpowiedzialne są substancje, których składnikiem jest bufor - wodorowęglan. Stężenie węglowodanów w prawidłowej krwi utrzymuje się na poziomie 25 mmol/litr.
PH krwi:
prawidłowe - 7,35-7,45
niżej - kwasica
wyżej - zasadowica
przy równoległych wzroście lub spadku HCO3 i pCO2 pH nie ulega zmianie
pCO2 - pomiar ciśnienia parcjalnego. CO2 we krwi tętniczej jest najlepszym wskaźnikiem zmian w równowadze kwasowo-zasadowej warunkowanych oddechowo. Stężenie wodorowęglanów odpowiada aktualnemu stężeniu HCO3 w osoczu.
Rodzaje kwasic:
a) nadmiar produkcji endogennych kwasów:
kwasica ketonowa - cukrzycowa, głodowa
kwasica mleczanowa - przyczyną jest najczęściej niedotlenienie, wywołuje zmiany poboru tlenu w płucach
kwasica o innej etiologii - polekowa po zatruciu metanolem; po wszczepieniu moczowodów
b) kwasice uwarunkowane utratą zasad przez przewód pokarmowy i nerki
c) kwasice uwarunkowane zaburzeniami regeneracji zasad przez nerki - może to być kwasica przewlekła lub ostra
d) kwasice wywołujące rozcieńczenie zasad w przestrzeni wodnej - pozakomórkowej
Kwasica metaboliczna - charakteryzuje się pierwotnym spadkiem stężenia HCO3 we krwi, spadek HCO3 zmniejsza wartość pH, spadek pH krwi jest bezpośrednią przyczyną uruchomienia kompensacji oddechowej.
Kwasica oddechowa - nadmiar stężenia CO2 we krwi z powodu upośledzenia wydalania go przez płuca, jest pogorszeniem wentylacji pęcherzyków płucnych, może doprowadzić do zmian w samych płucach, do rozrostu tkanki włóknistej w płucach oraz do zaniku pęcherzyków płucnych.
Zasadowica metaboliczna - uwarunkowana jest nadmierną utratą jonów wodorowych np. zasadowica substrakcyjna lub nadmierną podażą zasad np. zasadowica addycyjna. Powstaje wtedy, gdy wzrośnie stężenie wodorowęglanów we krwi. Wywołuje niedobór potasu poprzez:
niedostateczną podaż potasu z pokarmem
utratę potasu drogą przewodu pokarmowego
utratę potasu przez nerki
transmineralizację
Zasadowica oddechowa - jest następstwem nadmiaru eliminacji CO2 przez płuca, jest to uwarunkowana stymulacja ośrodka oddechowego, spadek pCO2 we krwi wywołuje wzrost pH.