Układ moczowy

• Nerki

• Drogi wyprowadzające:

• Kielichy nerkowe

• Miedniczka nerkowa

• Moczowody

• Pęcherz moczowy

• Cewka moczowa

Nerka

• Narząd zewnątrzotrzewnowy

• Wielkość kostki mydła

• Składa się z około 1 miliona nefronów

• Produkuje dziennie około 1,5 l moczu

• Odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu równowagi elektrolitowej organizmu (Na, K, Cl)

• Reguluje gospodarkę kwasowo-zasadową

• Usuwa mocznik

• Produkuje hormon reninę

Położenie nerki

• Największy narząd przestrzeni zaotrzewnowej Th10-L3

• Prawa nerka niżej

• Od tylu przylegają: przepona, m.lędzwiowy większy, m.czworoboczny wiekszy,, poprzeczny brzucha

Stosunek nerki do narządów sąsiednich

Prawa:

• Watroba

• Dwunastnica

• Okrężnica

• Jelito cienkie

Lewa:

• Żołądek

• Śledziona

• Trzustka

• Okrężnica

• Jelito cienkie

Funkcja nerki:

• 1. regulacyjna (utrzymanie stałej objętości, składu i odczynu płynów ustrojowych, zapobieganie utracie substancji niezbędnych np. wody, sodu, potasu)

• 2. wydalnicza (usuwanie z organizmu zbędnych końcowych produktów przemiany materii, np. mocznika, kwasu moczowego, fosoranów)

• 3. wewnątrzwydzielnicza (produkcja i wydzielanie min. reniny, erytropoetyny, prostaglandyny).

Osłonki nerki

• Torebka włóknista

• Torebka tłuszczowa

• Powięź nerkowa

Budowa makroskopowa

• Biegun górny

• Biegun dolny

• Brzeg przyśrodkowy-wnęka- zatoka nerkowa

• Brzeg boczny

• Powierzchnia przednia

• Powierzchnia tylna

Unerwienie-splot nerkowy

Moczowód

• Ok. 30 cm

• Część brzuszna (o.przynerkowy i podnerkowy)

• Cześć miedniczna

• 3 zgięcia = zwężenia (przy miedniczce, na granicy cz.brzusznej i miednicznej, poniżej przy pęcherzu)

• Błona mięśniowa -3 warstwy

• Błona śluzowa -fałdy podłużne

• Unaczynienie- t. nerkowa, t. jajnikowa, nasieniowodowa, odbytnicza górna, maciczna

Ściana moczowodu

Pęcherz moczowy

• W miednicy mniejszej

• Do tylu od spojenia łonowego

• Do przodu od odbytnicy lub pochwy

• Otrzewna pokrywa pow. górną (pusty); pow.przednią i dno (pełny)

Budowa zewnętrzna

• Pojemność 350-700 ml

• Dno

• Trzon

• Szczyt

• U mężczyzn otrzewna z pęcherza przechodzi ku tyłowi na przednią powierzchnię odbytnicy, wyścielając w tym miejscu zagłębienie odbytniczo-pęcherzowe .Dno pęcherza spoczywa na gruczole krokowym (prostata). Nieco powyżej do tylno-dolnej powierzchni pęcherza moczowego przylegają pęcherzyki nasienne.

• U kobiet otrzewna z górnej powierzchni pęcherza moczowego przechodzi na przednią powierzchnię macicy, przy czym powstaje zagłębienie pęcherzowo - maciczne. Dno pęcherza spoczywa na trójkącie moczowo - płciowym, zatem pęcherz leży niżej niż u mężczyzn. Ku tyłowi od pęcherza znajduje się macica i górny odcinek pochwy. Cewka moczowa ma 3 do 4 cm.

Budowa ściany pęcherza moczowego

• Grubość ściany pęcherza zależy od jego wypełnienia. Pusty pęcherz ma ścianę grubości około 10mm, wypełniony - do 2 mm. Ściana pęcherza moczowego zbudowana jest z trzech warstw:

• Blony sluzowej wraz z tkanką podśluzową

• błony mięśniowej

• błony zewnętrznej

Błona śluzowa

• W pustym pęcherzu tworzy fałdy, nie ma ich tylko w trójkącie pęcherza leżącym między ujściami moczowodów a ujściem cewki moczowej

• Fałdy te wygładzają się w miarę wypełniania się pęcherza.

• Błonę śluzową pokrywa nabłonek wielorzędowy przejściowy.

• Nabłonek wielorzędowy przejściowy

• Ponieważ moczowody przebijają ścianę pęcherza ukośnie, powstają przy ich ujściach fałdy błony śluzowej, odgrywające rolę zastawek.

• Im bardziej pęcherz jest wypełniony, tym silniej fałdy zamykają ujścia moczowodów. Pomiędzy błoną śluzowa a mięśniową znajduje się tkanka podśluzowa, jak wspomniano, nie ma jej jedynie w obrębie trójkąta pęcherzowego.

Błona mięśniowa

Błona mięśniowa pęcherza moczowego składa się z trzech powiązanych ze sobą warstw.

• Warstwa zewnętrzna

• i warstwa wewnętrzna mają przebieg podłużny,

• środkowa przebiega okrężnie.

Warstwy mięśniowe są ściśle ze sobą powiązane, gdyż pęczki mięśniowe jednej warstwy przechodzą w drugą.

W miejscu ujścia wewnętrznego cewki moczowej warstwa mięśniowa środkowa jest zgrubiała i tworzy zamykający ujście zwieracz.

• Trójkąt pęcherza moczowego- mięsien zwieracz

• Fałd międzymoczowodowy

• Mięsien wypieracz moczu

Cewka moczowa żeńska

• Jest ona znacznie krótsza od męskiej (długość od 3 do 5 cm) i szersza - co sprawia mniejszy ból przy kamicy nerkowej, gdy kryształki wydostają się cewką na zewnątrz organizmu. Cewkę moczową żeńską dzielimy na:

• Część śródścienną, biegnącą w ścianie pęcherza moczowego

• Część miedniczną

• Część przeponową

• Część podprzeponową

• Biegnie ona równolegle do pochwy, do przodu od niej. Znacznie mniejsza długość cewki moczowej żeńskiej stwarza dogodniejsze warunki rozwoju infekcji wstępującej dróg moczowych w porównaniu z cewką męską.

Cewka moczowa męska

• Ma ona długość od 15 do 20 cm. Poza funkcją wyprowadzania moczu pełni również funkcję wyprowadzania nasienia.

Dzielimy ją na:

• Część śródścienną - biegnącą w ścianie pęcherza moczowego

• Część sterczową - przebiegającą przez prostatę

• Część błoniastą - przebijającą przeponę moczowo-płciową

• Część gąbczastą - biegnącą luźno w kroczu pod spojeniem łonowym przez ciało gabczaste prącia, uchodzącą fizjologicznie na końcu żołędzi; w przypadkach wad rozwojowych - spodziectwa - uchodzi na dolnej powierzchni prącia wierzchniactwa - uchodzi na górnej powierzchni prącia

Cewka moczowa męska

• Część sterczowa

• Część gąbczasta

• Część błoniasta