Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska
Grupa I	Magdalena Dziadur	Ocena
02.12.2003r.	Metale nieżelazne

Metale nieżelazne są to wszystkie metale z wyjątkiem żelaza oraz pierwiastki półprzewodnikowe. W zależności od zawartości zanieczyszczeń, poszczególne metale nieżelazne dzielą się na metale wysokiej czystości oraz metale technicznie czyste. Te ostatnie w zależności od sposobu wytwarzania mogą być surowe, rafinowane i przetopione.

Metale nieżelazne np. Al., Cu, Ko, Ni, Mn, Zn, Sr, Au tworzą ze sobą stopy charakteryzujące się następującymi własnościami:

-żaroodporne

-plastyczne

-wytrzymałe

-odporne na korozję

M I E D Ź I J E J S T O P Y

Miedź -krystalizuje w układzie regularnym o sieci ściennie centrowanej.

Temp. Topn.: 1083 ^oC

Ciężar właściwy: 8,9 g/cm³

Właściwości: wysoka przewodność cieplna i elektryczna, duża plastyczność, zdolność tworzenia stopów z wieloma pierwiastkami.

Chalkopit -ruda, z której uzyskuje się miedź w procesie pirometalurgicznym lub hydrometalurgicznym.

Zanieczyszczenia miedzi:

• tlen (powodujący chorobę wodorową)

• bizmut i ołów (powodują kruchość miedzi na gorąco)

Wszystkie zanieczyszczenia miedzi powodują spadek przewodności elektrycznej.

Mosiądze - stopy miedzi z cynkiem (w 44%-znaczenie techn.)

Mosiądze zwykłe:

• mosiądze jednofazowe (32% cynku, faza α)

• mosiądze przejściowe (32% cynku, faza α lub faza α+β)

• mosiądze dwu-fazowe (39-44% cynku, faza α+ β)

Mosiądze stopowe:

Dodatkami są ołów, aluminium, żelazo, krzem, cyna, nikiel

Mosiądze wysokoliklowe (nowe srebra):

11-19% niklu i 20-27% cynku

Miedzionikle -stopy miedzi z niklem

• nikielina (20% niklu)

• konstant (40% niklu)

B R Ą Z Y

Brązy -stopy miedzi z innymi metalami (oprócz cynku i niklu).

Rozróżniamy brązy:

• cynowe

• aluminiowe

• krzemowe

• ołowiowe

A L U M I N I U M

Aluminium- 8% w skorupie ziemskiej, krystalizuje w układzie regularnym, ściennie centrowanym.

Temp. Topn.: 660 ^oC

Ciężar właściwy: 2,7 g/cm³

Właściwości: dobre przewodnictwo elektryczne, odporność na korozję, mały ciężar właściwy

Stopy aluminium: miedź, krzem, magnez, mangan, cynk

-Stopy odlewnicze aluminium - Siluminy (11-14% Si)

-Stopy aluminium do przeróbki plastycznej

-Stopy łożyskowe(cyna + ołów): dobra smarowność, odporność korozyjna, niewrażliwe na ścieranie, dobre przew. cieplne, mały współczynnik tarcia, dobra plastyczność

S T A L E K O N S T R U K C Y J N E

Zawartość: minimum 0,25 węgiel + pierwiastek stopowy

Właściwości: duża wytrzymałość, dobra plastyczmość

Zastosowanie: maszyny, pojazdy, różnego rodzaju konstrukcje

S T A L E N A R Z Ę D Z I O W E

Zawartość: powyżej 0,25% węgla + pierwiastek stopowy

Właściwości: wysoka twardość, odporność na ścieranie

Zastosowanie: narzędzia przeznaczone do nadawania kształtu różnym materiałom, do rozdzielania ich, do rozdrabniania itp.

S T A L E N I E R D Z E W N E

Stale stopowe odporne na korozyjne działanie atmosfery (wód naturalnych, czynników atmosferycznych, pary wodnej, roztworów alkalicznych i słabych kwasów organicznych)

Zawartość: chrom 12-14%

S T A L E K W A S O O D P O R N E

Stale stopowe odporne na działanie znacznej większości kwasów (organicznych i większości nieorganicznych). Stale te są oczywiści również odporne na korozyjne działanie atmosfery.

Zawartość: chrom 17-20%, krzem do 1,2%, mangan do 2%, niekiedy również nikiel do 14%

S T A L E Ż A R O O D P O R N E

Stale odporne na korozyjne działanie gazów utleniających w wysokich temperaturach. Są żaroodporne w ppowietrzu do temp. 650-1200 ^oC

Żarowytrzymałość - odporność na odkształcenia w wysokich temp.

K O R O Z J A

Wyróżniamy korozję:

• równomierną

• wżerówą

• międzykrystaliczną (powstaje na granicy ziarn w postaci węglików chromu, który wyciąga chrom ze strefy przygranicznej)

• naprężeniowa

• elektrochemiczna

zapobieganie korozji międzykrystalicznej:

-ograniczenie iliści węgla w stopie di 0,02-0,03%

-unikanie nagrzewania w temp 500-800 ^oC

-wprowadzenie do stali tytanu lub niobu

-stosowanie przesyc.stali 1000-1100 ^oC