Początki przewodnictwa w Karkonoszach
Karkonosze należą do gór, w których powstała jedna z pierwszych organizacji przewodnickich na świecie. Ściślej zrodziła się ona w Karpaczu i okolicach, gdyż tu właśnie przybywało najwięcej turystów, i zapotrzebowanie na usługi osób obeznanych z górami było największe. W 1817 r., na mocy postanowienia starosty jeleniogórskiego, powstała organizacja przewodników i tragarzy lektyk. Pierwsze legitymacje dla zrzeszonych w niej osób wydane zostały prawdopodobnie dopiero w 1822 r. W 1824 r. bowiem miłkowski pisarz sądowy zanotował o jednym z mieszkańców Karpacza: "Już od dwóch lat posiada Menzel legitymację przewodnika górskiego i dlatego sądził - ponieważ oprócz niego tylko jeszcze jeden chałupnik takową otrzymał - że tylko jemu wolno podróżników nosić i oprowadzać po górach".
Rozwój turystyki spowodował również rozwój zawodów związanych z usługami turystycznymi, przede wszystkim przewodnictwa i pamiątkarstwa. Istniejące na przełomie XVIII i XIX wieku bezrobocie zmuszało coraz liczniejszą grupę ludzi do szukania nowych możliwości zatrudnienia. Wobec rozwijającej się w Karkonoszach turystyki właśnie w usługach turystycznych pojawiły się coraz większe możliwości zarobkowania. O pierwszych przewodnikach górskich spotyka się wzmianki już pod koniec XVIII wieku. Wśród przewodników XVIII i XIX stulecia byli Polacy: Jerzy Suchodolski z Sosnówki i Walenty Grzała z Piechowic.
Wkrótce powstały stałe miejsca, w których można było wynająć przewodników górskich, znajdowały się one w Karpaczu, Sosnówce, Sobieszowie, Piechowicach i Szklarskiej Porębie. Nad przewodnikami, którzy poza wspomnianymi wyżej legitymacjami nosili specjalne odznaki, sprawował nadzór jeleniogórski urząd starościński. Wśród członków tej organizacji istniała ścisła hierarchia i podział ról. Tragarze stali w niej niżej od przewodników i wszystkie awanse odbywały się tylko w jedna stronę, z tragarza na przewodnika.
Nie jesteśmy w stanie ustalić ilu mieszkańców Karpacza trudniło się oprowadzaniem turystów po górach w XVIII w., natomiast dane takie mamy dla następnego stulecia. Tuż po powstaniu organizacji przewodnickiej, w 1822 r. tylko dwóch mieszkańców Karpacza było jej członkami. W 1844 r. już 20 osób nosiło stosowne legitymacje, z czego 5 jako przewodnicy, 8 jako tragarze, a 7 w charakterze pomocników tych ostatnich. W 1862 r. odnotowano już 40 osób parających się prowadzaniem turystów. W tym czasie Karpacz był bez wątpienia największym ośrodkiem przewodników i tragarzy lektyk w całych Karkonoszach.
Władze przywiązywały dużą uwagę zarówno do wiedzy przewodników, którzy winni dobrze orientować się w górach; do ich cech osobowych, winni być wierni, oddani i powstrzymywać się od spożywania alkoholi; jak i do wyglądu zewnętrznego, który powinien być schludny. W 1862 r. karpaccy tragarze lektyk musieli się protokolarnie zobowiązać do tego, że "podczas wykonywania swoich obowiązków będą zawsze czysto ubrani i nakryci przepisowym zielonym kapeluszem z mosiężną tabliczką z wygrawerowanym napisem STACJA KARPACZ". Ponieważ przewodnik taki potrafił zarobić więcej niż niejeden rzemieślnik, czy hodowca-pasterz, zdarzały się przypadki porzucania zawodu przez osoby pragnące zostać przewodnikami. Dziennie można było w ten sposób zarobić nawet talara, podczas gdy robotnik otrzymywał w tym czasie pięciokrotnie mniej. Problem stanowił natomiast fakt sezonowości pracy przewodnickiej, która nie dawała utrzymania w przeciągu całego roku.
W ciągu wieków swojego istnienia Karpacz miał wielu właścicieli. Większa jego część należała prawie przez cały czas do majątku w Miłkowie i wraz ze zmiana jego właściciela podlegała różnym majętnym rodom śląskim. Na przykład w XVII w. byli to von Zierotinowie i von Topoltzanowie. Do połowy XVIII w. Karpacz stanowił własność cystersów z Lubiąża, a następnie właściciela Miłkowa hrabiego von Waldstein. Około 1782 r. przechodzi w ręce hrabiny von Lodron z domu Waldstein. W roku 1837 majątek ten zakupuje hrabia Bernharda von Matuschkę, którego rodzina dzierżyła całą posiadłość do 1945 r. W samym Karpaczu należały do nich Płóczki. Jednak około 1910 r. osada ta staje się własnością gminy Karpacz.
Pozostałe liczące się osady, które stworzyły później Karpacz, czyli Brückenberg - Karpacz Górny, i Wilcza Poręba wchodziły praktycznie od XV-XVIw. w skład majątku najpotężniejszego rodu rycerskiego w okolicy, a mianowicie Schaffgotschów, zamieszkujących początkowo na Chojniku, później w Sobieszowie, a wreszcie w Cieplicach Śląskich Zdroju. Obie te miejscowości wchodziły w skład klucza Chojnik i były w posiadaniu Schaffgotschów do 1945 r. Odnosiło się to jednak do obszarów leśnych i rolniczych gminy.
Oba najdłużej związane z Karpaczem rody: Matuschków i Schaffgotschów odcisnęły swe wyraźne piętno na dziejach miejscowości, a ich archiwa rodowe stanowią bardzo cenny zasób źródłowy do historii Karpacza. Oba rody czyniły na tym terenie wiele inwestycji sprzyjających rozwojowi turystyki, jak chociażby budowa i utrzymanie dróg.