Zawód: mechanik - operator pojazdów i maszyn rolniczych
SYMBOL CYFROWY: 723[03]
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MECHANIK-OPERATOR POJAZDÓW I MASZYN ROLNICZYCH
I. ZAŁOŻENIA PROGRAMOWO-ORGANIZACYJNE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
A. OPIS KWALIFIKACJI ABSOLWENTA
W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:
1) czytać i interpretować rysunki wykonawcze i złożeniowe;
2) wykonywać proste szkice i rysunki części i zespołów maszyn;
3) posługiwać się dokumentacją konstrukcyjną i technologiczną;
4) charakteryzować materiały konstrukcyjne stosowane w technice rolniczej;
5) wykonywać podstawowe operacje z zakresu obróbki metali niezbędne przy naprawie maszyn i urządzeń rolniczych;
6) użytkować narzędzia, pojazdy, maszyny i urządzenia rolnicze;
7) stosować nowoczesne technologie napraw sprzętu rolniczego;
8) planować i wykonywać podstawowe zabiegi w wybranych technologiach produkcji rolniczej;
9) organizować stanowisko pracy do naprawy sprzętu rolniczego zgodnie z wymaganiami ergonomii;
10) prowadzić i obsługiwać pojazdy silnikowe w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii B;
11) stosować rachunek ekonomiczny w działalności gospodarczej;
12) prowadzić uproszczoną rachunkowość;
13) radzić sobie w sytuacjach problemowych;
14) samodzielnie podejmować decyzje;
15) organizować i oceniać własną pracę;
16) skutecznie komunikować się z innymi uczestnikami procesu pracy;
17) kierować pracą innych i efektywnie współdziałać w zespole;
18) stosować przepisy kodeksu pracy, dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;
19) stosować przepisy prawa dotyczące działalności gospodarczej;
20) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
21) udzielać pomocy przedlekarskiej ofiarom wypadków przy pracy;
22) poszukiwać miejsca pracy jako pracownik najemny lub przedsiębiorca;
23) doskonalić umiejętności zawodowe;
24) korzystać z różnych źródeł informacji technicznej i ekonomicznej oraz doradztwa specjalistycznego.
Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".
B. SPECYFICZNE WYMAGANIA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
1. Wymagania psychofizyczne właściwe dla zawodu:
1) sprawność ruchowa;
2) zdolności manualne;
3) zainteresowania techniczne;
4) poczucie odpowiedzialności;
5) spostrzegawczość i podzielność uwagi;
6) systematyczność i dokładność;
7) opanowanie.
2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie mechanik - operator pojazdów i maszyn rolniczych powinien być przygotowany do wykonywania zadań zawodowych związanych z eksploatacją i naprawą pojazdów i maszyn rolniczych.
3. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie mechanik - operator pojazdów i maszyn rolniczych może podejmować pracę w przedsiębiorstwach technicznej obsługi wsi i rolnictwa. Może także samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą.
4. Zawód mechanik - operator pojazdów i maszyn rolniczych jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa specjalizację, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć: maszyn i narzędzi rolniczych, pojazdów silnikowych, maszyn melioracyjnych.
5. Szkoła realizująca kształcenie w zawodzie mechanik - operator pojazdów i maszyn rolniczych powinna posiadać następujące pracownie:
1) maszyn i urządzeń rolniczych;
2) pojazdów silnikowych;
3) ekonomiczną.
Pracownie powinny składać się z sali ćwiczeń i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali ćwiczeń należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów (jedno- lub dwuosobowych). Każda pracownia powinna być wyposażona w:
1) środki techniczne, takie jak: telewizor, magnetowid, radio, rzutnik pisma, rzutnik przezroczy, zestaw komputerowy, drukarkę, kopiarkę;
2) materiały dydaktyczne, takie jak: filmy, przezrocza, foliogramy, fazogramy, programy komputerowe;
3) tekstowe źródła informacji, takie jak: podręczniki, inne książki niezbędne do kształcenia w zawodzie, czasopisma fachowe, instrukcje do ćwiczeń, katalogi, prospekty.
Pracownia maszyn i urządzeń rolniczych oraz pracownia pojazdów silnikowych powinny być ponadto wyposażone w:
1) sprzęt pomiarowy;
2) przekroje, modele i atrapy pojazdów, maszyn i narzędzi oraz ich części;
3) próbki materiałów eksploatacyjnych.
Pracownia ekonomiczna powinna być ponadto wyposażona w:
1) kodeks pracy oraz teksty wybranych przepisów prawa gospodarczego i finansowego;
2) poradniki;
3) komputerowe programy użytkowe w wersji szkoleniowej;
4) dokumenty księgowe;
5) środki techniczne, takie jak: telefon, faks, kalkulatory;
6) materiały biurowe.
Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w szkolnych pracowniach, warsztatach i gospodarstwach pomocniczych, centrach kształcenia praktycznego i centrach kształcenia ustawicznego oraz u pracodawców - w przedsiębiorstwach techniczno-handlowej obsługi wsi i rolnictwa.
6. Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają trzy bloki programowe:
1) eksploatacyjno-naprawczy;
2) techniczny;
3) ekonomiczny.
II. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
Nazwa bloku programowego |
Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w % * |
Eksploatacyjno-naprawczy |
40 |
Techniczny |
20 |
Ekonomiczny |
10 |
Razem |
70** |
* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).
** Pozostałe 30% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.
III. BLOKI PROGRAMOWE
BLOK: EKSPLOATACYJNO-NAPRAWCZY
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) rozpoznawać rodzaje i typy pojazdów silnikowych;
2) określać wymagania agrotechniczne, jakim powinny odpowiadać poszczególne narzędzia i maszyny rolnicze;
3) zestawiać agregaty rolnicze oraz dobierać narzędzia i maszyny rolnicze do określonej technologii produkcji rolniczej;
4) charakteryzować elementy składowe układów, zespołów i mechanizmów narzędzi, maszyn i pojazdów rolniczych;
5) planować i wykonywać podstawowe zabiegi w wybranych technologiach produkcji rolniczej;
6) oceniać stan techniczny sprzętu rolniczego oraz dokonywać konserwacji, regulacji i napraw;
7) przeciwdziałać powstawaniu awarii i przyspieszonemu zużyciu sprzętu technicznego;
8) stosować materiały eksploatacyjne;
9) stosować nowoczesne technologie w zakresie napraw sprzętu rolniczego;
10) organizować stanowisko pracy do diagnostyki, naprawy i obsługi sprzętu technicznego zgodnie z wymaganiami ergonomii;
11) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska przy eksploatacji, diagnozowaniu, naprawie i konserwacji sprzętu rolniczego;
12) stosować przepisy o ruchu drogowym;
13) prowadzić i obsługiwać pojazdy silnikowe w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii B;
14) udzielać pomocy przedlekarskiej ofiarom wypadków przy pracy.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia ujęte są w następujących działach programowych:
1) budowa i klasyfikacja pojazdów;
2) budowa i działanie silników spalinowych;
3) budowa i działanie układów napędowych pojazdów;
4) budowa i działanie układów jezdnych, kierowniczych, hamulcowych i zawieszenia;
5) budowa i działanie układów elektrycznych, hydraulicznych i pneumatycznych;
6) urządzenia zaczepowe;
7) nadwozia pojazdów;
8) narzędzia i maszyny do uprawy roli;
9) maszyny do nawożenia;
10) maszyny do siewu i sadzenia;
11) narzędzia i maszyny do pielęgnacji oraz ochrony roślin;
12) maszyny do zbioru i konserwacji zielonek;
13) maszyny do zbioru zbóż;
14) maszyny do zbioru roślin okopowych;
15) mechanizacja produkcji zwierzęcej;
16) środki transportowe w rolnictwie;
17) eksploatacja i konserwacja sprzętu rolniczego;
18) naprawa maszyn rolniczych i pojazdów silnikowych;
19) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
20) przepisy o ruchu drogowym;
21) technika kierowania pojazdem silnikowym;
22) zasady udzielania pomocy przedlekarskiej ofiarom wypadków przy pracy.
BLOK: TECHNICZNY
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) wykonywać proste szkice i rysunki części i zespołów maszyn oraz instalacji;
2) czytać i interpretować rysunki schematyczne części i zespołów maszyn;
3) czytać dokumentację techniczną instalacji i zespołów maszyn i pojazdów;
4) rozróżniać podstawowe materiały konstrukcyjne oraz opisywać ich właściwości i zastosowanie;
5) wykonywać podstawowe operacje z zakresu obróbki metali;
6) charakteryzować i wykonywać połączenia rozłączne i nierozłączne;
7) wykonywać połączenia spawane, stosując podstawowe metody spawania;
8) wykonywać podstawowe operacje ślusarskie i blacharskie;
9) posługiwać się narzędziami pomiarowymi używanymi w warsztatach mechanicznych;
10) określać wykorzystanie prądu elektrycznego;
11) rozpoznawać i charakteryzować silniki i prądnice;
12) stosować ochrony instalacji elektrycznej, zapobiegające porażeniu prądem elektrycznym;
13) stosować układy elektroniczne w urządzeniach sterujących;
14) określać przyczyny powstawania typowych uszkodzeń maszyn i urządzeń;
15) obsługiwać urządzenia elektryczne stosowane w rolnictwie;
16) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas operacji obróbki metali i prac spawalniczych.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia ujęte są w następujących działach programowych:
1) podstawy rysunku technicznego;
2) materiałoznawstwo;
3) pomiary i trasowanie;
4) obróbka ręczna metali;
5) obróbka plastyczna materiałów;
6) obróbka mechaniczna metali;
7) spawalnictwo;
8) części maszyn;
9) maszynoznawstwo ogólne;
10) obwody elektryczne prądu stałego i przemiennego;
11) instalacje elektryczne pojazdów;
12) podstawy elektroniki i automatyki;
13) urządzenia elektryczne w rolnictwie.
BLOK: EKONOMICZNY
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) definiować podstawowe pojęcia i kategorie ekonomiczne;
2) objaśniać podstawowe pojęcia dotyczące gospodarki rynkowej;
3) objaśniać zasady i zakres działalności gospodarczej w agrobiznesie;
4) określać możliwości i bariery rozwoju działalności gospodarczej;
5) rozróżniać i charakteryzować przedsiębiorstwa;
6) organizować i zarządzać przedsiębiorstwem oraz kierować małym zespołem pracowników;
7) sporządzać podstawowe dokumenty dotyczące działalności gospodarczej;
8) prowadzić uproszczoną rachunkowość;
9) rozróżniać i obliczać podatki;
10) obliczać koszty, przychody i wynik finansowy działalności gospodarczej;
11) korzystać z usług instytucji i organizacji działających na rzecz wsi i rolnictwa;
12) wskazywać korzyści i zagrożenia dla agrobiznesu związane z integracją z Unią Europejską;
13) stosować strategie marketingowe;
14) stosować wybrane przepisy prawa pracy, prawa gospodarczego i prawa finansowego;
15) korzystać z różnych źródeł informacji;
16) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia ujęte są w następujących działach programowych:
1) podstawowe pojęcia i kategorie ekonomiczne;
2) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;
3) działalność gospodarcza w agrobiznesie;
4) przedsiębiorstwa;
5) zarządzanie i kierowanie przedsiębiorstwem;
6) dokumentacja działalności przedsiębiorstwa;
7) rachunek ekonomiczny;
8) uproszczone formy rachunkowości;
9) instytucje agrobiznesu;
10) integracja międzynarodowa;
11) marketing w przedsiębiorstwie;
12) wybrane zagadnienia z zakresu prawa pracy, prawa gospodarczego i prawa finansowego;
13) przygotowanie do wejścia na rynek pracy.