EMOCJE, POZNANIE I ZACHOWANIE.

Strelau, r. 27

• PIERWOTNOŚĆ POZNANIA WZGLĘDEM ZJAWISK AFEKTYWNYCH

• Nieszczęścia, na które pojawienie się ludzie mają niewielki wpływ, rodzą więcej współczucia i mniej złości niż te, które uważa się za zawinione przez podmiot (leżący na ulicy: pijak czy zawałowiec?)

• Mechanizm oceny bywa obecny w doświadczeniu emocji

• NIEZALEŻNOŚĆ POZNANIA I EMOCJI

• Dowodem niezależności afektu od poznania mogą być także tak zwane emocje nie mające swego przedmiotu (przypadki pozbawionego obiektu lęku czy niepokoju)

• Procesy poznawcze i procesy emocjonalne mogą przebiegać niezależnie od siebie.

• EFEKT ESPOZYCJI - zjawisko polegające na zmianie oceny obiektu wskutek wzrostu częstości z nim kontaktów. Dowolny nieawersyjny bodziec - eksponowany podmiotowi od czasu do czasu - zaczyna być przez niego coraz bardziej preferowany - Zajonc

• PIERWOTNOŚĆ ZJAWISK AFEKTYWNYCH

• Emocja może wyprzedzać poznanie.

• Nasze preferencje różnych obiektów pojawiają się, zanim jeszcze dotrą do nas informacje o obiektywnych parametrach tych obiektów („lubię go - ale nie przypominam sobie kto to jest”)

• KONCEPCJA PIERWOTNOŚCI EMOCJI - cechy afektywne bodźca (dobry - zły, pozytywny - negatywny) mogą być przetwarzane szybciej i łatwiej niż jego obiektywne cechy nieafektywne.

WZAJEMNE ODDZIAŁYWANIE NA SIEBIE EMOCJI I PROCESÓW POZNAWCZYCH.

• Większość doświadczeń afektywnych pociąga za sobą pewien udział procesów poznawczych, a istotnym składnikiem poznania są pewne jakości afektywne - spór o pierwszeństwo emocji i poznania powoli wygasa. Interesująca jest natomiast współzależność emocji i poznania.

• Wpływ emocji i nastroju na przebieg procesów poznawczych.

• Może mieć albo charakter informacyjny, modyfikując to CO ludzie myślą, albo procesualny, modyfikując JAK myślą.

• Bower - ZASADA ZGODNOŚCI - poznania z nastrojem - nastrój (i inne stany afektywne) aktywizuje związane z nim materiały w pamięci. Oczywistą tego konsekwencją jest łatwiejsze przypominanie sobie treści zgodnych niż niezgodnych z danym stanem afektywnym.

Lecz nie zawsze:

• Nastrój neutralny sprzyja systematycznemu trybowi przetwarzania informacji - zwracanie uwagi na ważność i rzetelność używanej argumentacji.

• Nastrój pozytywny - uproszczony tryb przetwarzania informacji - uproszczenie treści, waga autorytetu nadawcy komunikatu.

• Wpływ nastrojów na sądy i zachowania społeczne.

• Koncepcja Alice Isen - chęć podtrzymywania pozytywnego nastroju - ludzie unikają zachowań, które mogą prowadzić do jego obniżenia

• Ludzie znajdujący się w negatywnych stanach emocjonalnych podejmują działania, które pozwolą im się poczuć lepiej - strategie poprawy nastroju (ludzie przeżywający poczucie winy lub wstydu chętniej spełniali różne kierowane do nich prośby) lecz nie dzieje się tak wówczas, gdy emocje są intensywne lub gdy ludzie są skocentrowani na własnych kłopotach i problemach

REGULACJA EMOCJI.

• Czyli proces inicjujący, modulujący i podtrzymujący doświadczanie emocji oraz operacji poznawczych i zachowań z tym doświadczeniem związanych

AUTOMATYCZNA REGULACJA:

• Ssanie kciuka u niemowlaków oraz krzyk i płacz - nie wymagają procesów uczenia się

• Mechanizmy o charakterze biologicznym, które nie dopuszczają do zbyt długiego trwania silnego pobudzenia emocjonalnego

• Tzw. reakcja zamrożenia w warunkach przeżywania silnego strachu (ewolucja)

• Ukierunkowanie zasobów poznawczych podmiotu na bodźce będące sygnałem zagrożenia - zwężenie pola percepcyjnego i koncentracja uwagi

• Specyficzne zachowania ludzi po zdarzeniach traumatycznych

• Zaprzeczenie - nieuświadamiany przez podmiot stan nieprzyjmowania do wiadomości zagrażających informacji

PODMIOTOWA SAMOKONTROLA EMOCJI

Samokontrolę emocjonalną rozumiemy jako relatywne stałą właściwość osobowości, decydującą o częstości i natężeniu takich przeżyć emocjonalnych, które są zgodne ze standardami społecznymi lub aprobowanymi przez podmiot. Czynności samokontroli to przejawienie przez podmiot zachowania zgodne ze wspomnianymi standardami.

Procesy samokontroli mogą dokonywać się na poziomie trzech poziomów:

1. recepcja informacji - niedopuszczenie do pojawienia się niepożądanych emocji

2. procesy intrapsychiczne - realistyczne spojrzenie na problem z zupełnie innej strony, aż do mechanizmu izolacji - człowiek ma świadomość zagrożenia, ale osłabione jest jego poczucie osobistego zaangażowania w samą sytuację

3. ukierunkowanie ekspresji stanów emocjonalnych i sterowanie zachowaniem - reguły okazywania emocji w danej społeczności

ASPEKTY ROZWOJOWE - różnice płciowe - ekspresja emocji u dzieci już poniżej szóstego roku życia.

STRATEGIE POPRAWIANIA NASTROJU - zdaniem Thayera nastrój związany jest z ogólnym pobudzeniem organizmu, składającym się z dwóch subiektywnie odczuwanych zjawisk: energetycznego i związanego z napięciem.

Energetyczny - energia i zmęczenie.

Związany z napięciem - napięcie i uspokojenie.

Optymalne stany nastroju związane są z odczuwaniem niskiego napięcia i wysokiej energii.

Kobiety preferują metody pasywne: picie kawy, jedzenie (powoduje otyłość), spanie, gratyfikacje.

Mężczyźni: formy aktywne (często lepsze) jak np. zaangażowanie się w jakąś przyjemną aktywność, poszukiwanie dystraktorów absorbujących uwagę. Stosowane są także techniki bezpośredniej redukcji napięcia: alkohol oraz narkotyki.

1

---