PROGRAM AUTORSKI
WYCHOWANIE KOMUNIKACYJNE
KL. I
Program opracowała:
ALINA OŻGA
NAUCZYCIELKA NAUCZANIA POCZĄTKOWEGO
W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 10
im. JANUSZA KORCZAKA
w TARNOBRZEGU
TARNOBRZEG 2005r.
WPROWADZENIE
Statystyki przypominają, że Polska zajmuje niechlubne miejsce w ilości wypadków drogowych i ich skutków mierzonych liczbami zabitych i rannych. Wśród nich znajduje się niestety wiele dzieci i młodzieży (ok. 40% ogółu ofiar).
Zgodnie z prawem o ruchu drogowym dzieci od lat siedmiu mogą być samodzielnymi uczestnikami ruchu drogowego w charakterze pieszych i pasażerów. Ponieważ warunki korzystania z dróg stają się coraz trudniejsze, w związku ze zwiększającą się liczbą pojazdów, należy nasilić pracę dydaktyczno - wychowawczą w celu lepszego przygotowania do bezpiecznego zachowania się najmłodszych a zarazem najsłabszych użytkowników dróg. Chodzi o to, by dzieci same umiały uniknąć zagrożenia i nie powodowały swym zachowaniem utrudnień
i zagrożeń dla innych.
Mimo pewnego przygotowania w przedszkolu dziecko przychodzące do szkoły nie jest w stanie w sposób odpowiedzialny rozwiązywać trudnych problemów na drodze. Postępuje często metodą prób i błędów, czasem naśladuje kolegów, co nierzadko kończy się wypadkiem. Uczniowie klas pierwszych wymagają więc szczególnej pomocy rodziców
i nauczycieli, odpowiednio ukierunkowanych zajęć sprzyjających przygotowaniu do bezpiecznego korzystania z dróg publicznych.
Wychowujmy świadomych i kulturalnych uczestników ruchu drogowego - bez względu na to, czy poruszają się pociągiem, rowerem czy pieszo, jeśli kulturalnie i świadomie, to na pewno bezpiecznie i zgodnie z dewizą:
„ŻYWY ZNACZYSZ WIĘCEJ”.
ZAŁOŻENIA:
program ma charakter profilaktyczny, ma na celu wykształcenie u dzieci świadomej umiejętności radzenia sobie w sytuacjach niebezpiecznych na drodze, kształtowanie bezpiecznych zachowań u dzieci,
jest adresowany do uczniów klas pierwszych.
Podstawowy cel wychowania komunikacyjnego to:
Uczyć podstawowych zasad poruszania się po ulicy, starać się nie
o wpojenie uczniom wiedzy teoretycznej, treści przepisów prawnych -
a o wykształcenie w nich nawyków prawidłowego chodzenia po drogach, umiejętnego przekraczania jezdni, kulturalnego korzystania ze środków komunikacji publicznej; wyjaśnić, czym jest ruch drogowy, jakie niesie zagrożenia, ale też i korzyści, wszak motoryzacja i jej rozwój jest niewątpliwym nośnikiem cywilizacji i postępu.
Jako nadrzędne cele nauczania w klasach I-III należy przyjąć:
*zapoznanie uczniów z podstawowymi zasadami prawidłowego postępowania w ruchu drogowym.
*wyrobienie bezpiecznych i kulturalnych zachowań w ruchu drogowym.
W wyniku zrealizowania programu wychowania komunikacyjnego uczeń powinien:
ZNAĆ
*zasady prawidłowego poruszania się po drogach ( jako pieszy czy pasażer);
*zasady przechodzenia przez jezdnię;
*zagrożenia na jakie jest narażony w ruchu drogowym w drodze do szkoły i ze szkoły, podczas zabawy i w czasie podróży;
*podstawowe sposoby postępowania przy udzielaniu pierwszej pomocy w najczęściej spotykanych urazach powstających w czasie zabaw;
UMIEĆ
*zachowywać się prawidłowo i kulturalnie na drogach, przystankach, w środkach komunikacji publicznej i w samochodach osobowych;
*przewidywać skutki nieprzestrzegania zasad ruchu drogowego;
*postępować zgodnie z zasadami współżycia społecznego (respektowania praw innych i wzajemnej pomocy);
*udzielać pierwszej pomocy przy krwotoku z nosa i niewielkich skaleczeniach;
MIEĆ
ukształtowane społeczne postawy wyrażające się w:
*poszanowaniu prawa oraz gotowości niesienia pomocy innym na drodze;
*poczuciu odpowiedzialności za bezpieczeństwo własne i innych uczestników ruchu drogowego.
MATERIAŁ NAUCZANIA
KLASA I
Droga dziecka do szkoły i ze szkoły - znajomość swojej drogi i adresu zamieszkania.
Uczestnicy ruchu drogowego: pieszy, pasażer, kierujący pojazdem.
Znajomość wybranych znaków drogowych przeznaczonych dla pieszych.
Elementy drogi: jezdnia, chodnik, pobocze.
Sygnalizacja świetlna, „zebra”, przejście podziemne, przejście nadziemne (kładka).
Skrzyżowanie, zakręt, przejazd kolejowy, odcinek prosty.
Zasady bezpieczeństwa w trakcie zabaw w pobliżu ulic.
Zachowanie się na drodze w terenie niezabudowanym, na przejściu dla pieszych, skrzyżowaniach, w środkach komunikacji publicznej.
Poruszania się po drogach w niekorzystnych warunkach atmosferycznych.
Wpływ motoryzacji na zanieczyszczenie powietrza.
Przestrzeganie przepisów ruchu drogowego obowiązujących pieszych - pięć zasad przechodzenia przez jezdnię.
Udzielanie pierwszej pomocy przy krwotoku z nosa.
UCZEŃ:
*zna swój adres i potrafi opisać swoją drogę do szkoły;
*zna niektóre znaki drogowe;
*potrafi wymienić uczestników ruchu drogowego;
*zna przydatność znaczków odblaskowych i jest w nie wyposażony;
*przestrzega zasad poruszania się po drogach i przechodzenia przez jezdnię;
*zna pięć zasad przechodzenia przez jezdnię;
*rozpoznaje podstawowe znaki drogowe dla pieszych;
*zdaje sobie sprawę z niebezpieczeństwa zabaw w pobliżu jezdni;
*kulturalnie zachowuje się w środkach komunikacji;
*zachowuje ostrożność na drodze w różnych warunkach atmosferycznych;
*wie, że spaliny są szkodliwe dla środowiska;
*umie udzielić pomocy przy krwotoku z nosa;
*zna podstawowe pojęcia związane z ruchem drogowym.
METODYKA ZAJĘĆ:
Zajęcia mają mieć charakter warsztatowy. Ta forma dostarcza dzieciom najwięcej okazji do uczenia się przez doświadczenie. Uwzględniono następujące aspekty pracy warsztatowej:
Metody aktywizujące:
wycieczka;
„burza mózgów”;
metoda graffiti;
inscenizacja;
wywiad;
plakat;
zabawy integracyjne;
diamentowe uszeregowanie;
symulacje;
Praca w grupach: Dzieci współpracują ze sobą , prowadzą dialogi, konfrontują wiedzę. Ta forma pracy jest szansą na zaktywizowanie dzieci nieśmiałych
i może posłużyć jako trening asertywności.
Wspierająca rola nauczyciela i policjanta - nauczyciel
i policjant jako doradca, koordynator.
WARUNKI REALIZACJI PROGRAMU
Zawarte w programie treści należy realizować na zajęciach w formie gier i zabaw mających na celu wyrabianie nawyków niezbędnych do bezpiecznego uczestnictwa w ruchu drogowym.
EWALUACJA
Ewaluacja to sposób działania, za pomocą którego opisujemy rezultaty, wyniki końcowe zaistniałych faktów zarówno pozytywnej, jak
i negatywnej strony.
Metody ewaluacyjne:
obserwacja ucznia w ciągu roku;
„walizka i kosz”;
buźki smutne i uśmiechnięte;
„sygnalizacja świetlna”.
BIBLIOGRAFIA
Bober W.: Wychowanie komunikacyjne w szkole, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1998.
Jasiński A., Kotowski W.,Wasiak M.: Nowy Kodeks Drogowy z komentarzem, Wydawnictwo Książkowe INFOR, Warszawa 1998.
Okoń W.: O zabawach dzieci, PZWS, Warszawa 1950.
Program nauczania początkowego. Klasy I - III, Warszawa 1992.
Zespół autorski : Bądź bezpieczny na drodze, WSiP, Warszawa 1996.
TEMATYKA ZAJĘĆ I SPOSOBY REALIZACJI
TEMATYKA ZAJĘĆ |
SPOSOBY REALIZACJI |
Droga to nie boisko! - Swobodny ruch na boisku szkolnym, a uporządkowany ruch na drodze. |
Obserwacja ruchu na podwórku, boisku szkolnym i drodze. Porównywanie uporządkowanego ruchu drogowego ze swobodnym poruszaniem się dzieci np. na boisku szkolnym. Pogadanka , szukanie odpowiedzi na pytanie: dlaczego na drodze nie może być swobodnego ruchu? |
Czy wszystkie drogi są jednakowe? - drogi w mieście i poza miastem. Różne rodzaje dróg. |
Ćwiczenia w rozpoznawaniu elementów drogi w pobliżu szkoły, domu. Obserwacja różnych dróg. Porównywanie drogi w mieście i na wsi ( przypomnienie wiadomości z przedszkola). Określanie miejsc poruszania się po drodze uczestników ruchu. |
Bezpieczna droga do szkoły. |
Rozmowa o drodze do szkoły poszczególnych grup dzieci. Opis długości drogi i miejsc niebezpiecznych. Wykonanie makiety dróg wokół szkoły. |
Lewa i prawa strona. Ruch, użytkownicy drogi, kierunki ruchu. |
Ćwiczenia w spoglądaniu w lewo, w prawo i chodzeniu lewa stroną drogi, prawą stroną chodnika. Zabawy. Ćwiczenia w rozróżnianiu lewej i prawej strony ( zaznaczanie, rysowanie, układanie). |
Blisko - bliżej - najbliżej. Kształtowanie umiejętności oceniania odległości i orientacji przestrzennej. |
Określanie położenia wybranego obiektu lub obiektów według przyjętego punktu odniesienia za pomocą słów: bliżej, dalej, po lewej, po prawej stronie oraz ocenianie odległości szacunkowo („na oko”) wzrokiem lub za pomocą pomiaru ustaloną miarą (krokami, patykiem, linijką itp.). Sprawdzanie czasu przejścia np. 10, 20, 30 m. |
Jak przez jezdnię przechodzić, by sobie nie zaszkodzić? - Prawidłowe i nieprawidłowe zachowanie się na drodze. |
Zabawa w pieszych i pojazdy na boisku szkolnym. Ćwiczenia w określaniu bezpiecznego miejsca zatrzymania się pieszego na chodniku lub poboczu przed wejściem na jezdnię( określenie widoczności drogi). Obserwacja bezpiecznego przekraczania przez pieszych jezdni. Mierzenie długości drogi w poprzek(na boisku) i ukośnie do chodnika. Porównywanie. |
Bezpieczniej po pasach. - Gdzie i w jakich sytuacjach nie wolno pieszemu przechodzić przez drogę. |
Pokaz bezpiecznego przechodzenia przez jezdnię zgodnie z zasadami upewniania się, ruchu prawostronnego: na odcinku prostym i skrzyżowaniach różnego typu, w warunkach małego nasilenia ruchu. Pogadanka. Pokaz. Ćwiczenia na boisku. Analiza wypadku.
|
Idę do szkoły w deszczowy dzień. - Chodzenie po drogach w trudnych warunkach atmosferycznych. |
Ćwiczenia w rozpoznawaniu dźwięków pojazdów. Oglądanie filmu. Eksperyment - pokaz widoczności osób z elementami odblaskowymi i bez nich, o zmierzchu, podczas złych warunków atmosferycznych (lub w zaciemnionej sali ), w ubraniu ciemnym i jasnym. |
Kiedy można przejść? - Przechodzenie przez jezdnię. |
Ćwiczenia przygotowujące do uważnego patrzenia i słuchania podczas poruszania się po drogach ( reagowanie na sygnały świetlne, dźwiękowe i postawę policjanta). Ćwiczenia w przechodzeniu przez jezdnię w miejscu wyznaczonym (przy zapewnieniu opieki osób dorosłych). Ćwiczenia na boisku (chodzenie energicznym, zdecydowanym krokiem). |
Mówią, choć głosu nie mają - rozpoznawanie sygnalizacji świetlnej. |
Gry i zabawy ruchowe. Sprawdzian - rozróżnianie kolorów - kolorowanie rysunków, układanie elementów zielonych, żółtych, czerwonych. Ćwiczenia na makiecie skrzyżowania - ruch pieszych przy zmianie świateł sygnalizacji. Praktyczna nauka przechodzenia przez jezdnię - ćwiczenia na boisku szkolnym i na drodze. |
Szosa blisko, zjazd po śniegu... - niebezpieczeństwo zabaw w pobliżu jezdni. |
Oglądanie ilustracji. Pogadanka. Analiza wypadku drogowego. |
Ale czy zdąży się zatrzymać? - droga zatrzymania pojazdu. |
Zabawy na boisku: zatrzymywanie się na sygnał dźwiękowy i świetlny. Pokaz drogi zatrzymania roweru lub samochodu. Obserwacja hamowania pieszego i pojazdów oraz określanie drogi zatrzymania zależnie od prędkości i stanu nawierzchni drogi. |
Idź wzorowo! Zawsze z głową! - Czym grozi niewłaściwe zachowanie na jezdni. |
Opis wypadku, analiza, oglądanie ilustracji, omówienie niebezpieczeństw lokalnych. Analiza różnych zachowań w kontekście zatrzymania pojazdu. |
Pociąg zawsze pierwszy! - Przechodzenie przez tory kolejowe i tramwajowe. |
Zabawy ruchowe. Oglądanie ilustracji i filmu. |
Kulturalnie i wzorowo, czyli o zachowaniu w środkach komunikacji miejskiej. |
Wycieczka - obserwacja dróg, przystanków i ich oznakowania. Pokaz ilustracji, omawianie różnych zachowań. Scenki (technika dramy) ukazujące zachowanie się pasażerów w autobusie. |
Bliżej - dalej, w lewo - w prawo. Rozwijanie orientacji i spostrzegawczości. |
Zabawy i gry ruchowe. Ćwiczenia w określaniu odległości( ocena, mierzenie) oraz kierunku. Mierzenie czasu przejścia określonej odległości. |
Gdzie się bawić? - niebezpieczeństwo zabaw w pobliżu dróg. |
Omawianie ilustracji. Pogadanka o wiosennych zabawach w pobliżu dróg i na drogach( jazda na rolkach, rowerze, gra w piłkę). |
Drogowy znak! - Wiem co i jak. Znaki drogowe obowiązujące pieszych. |
Zabawy ze znakami( co mówi znak). Rozpoznawanie znaków drogowych w najbliższym otoczeniu. |
Wzywam na pomoc... - czyli o udzielaniu pierwszej pomocy w przypadku stłuczenia i krwotoku z nosa. |
Rozmowa o skaleczeniach, stłuczeniach, krwotoku z nosa - spotkanie z higienistką szkolną. Scenki : zawiadamianie dorosłych, prośba o pomoc, telefony do pogotowia ratunkowego. Praktyczne ćwiczenia - obmywanie zadrapanej, zabrudzonej skóry, robienie okładów, próba bandażowania. |
Jedziemy na wakacje! - utrwalenie znajomości zasad ruchu drogowego. |
Zabawy na makiecie. Konkurs - WZOROWY PIESZY. |