Polecenia systemu MS DOS
Help
Wyświetlenie na ekranie podręcznika używania systemu DOS. Podręcznik ten jest bardzo obszerny.
Składnia i przykład:
Help
Fasthelp
Wyświetlenie listy wszystkich poleceń systemu DOS z krótkimi objaśnieniami
Składnia i przykład:
Fasthelp
Attrib
Polecenie ustawia lub wyświetla atrybuty plików. Atrybuty określają dany plik: tylko do odczytu, archiwalny, systemowy, ukryty. Pliku tylko do odczytu nie można usunąć, ani niczego w nim zmieniać. Opcję plik archiwalny wykorzystuje komenda XCOPY, która może wybrać do kopiowania tylko pliki z tym atrybutem. Pliki ukryte są niewidzialne dla niektórych poleceń DOS.
Plik - określa położenie plików (w razie potrzeby wraz z pełną ścieżką dostępu), które chcemy poddać działaniu tej komendy
+r/-r - ustawia lub kasuje atrybut tylko do odczytu (ang. read-only)
+a/-a - ustawia lub kasuje atrybut archiwalny (ang. archive)
+s/-s - ustawia lub kasuje atrybut systemowy (ang. system)
+h/-h - ustawia lub kasuje atrybut ukryty (ang. hidden)
/s - powoduje, że komenda działa we wszystkich podkatalogach.
Zamiast nazwy plik możemy oczywiście użyć znaków globalnych (*, ?)
Składnia i przykład:
attrib [+r/-r] [+a/-a] [+s/-s] [+h/-h] plik [/s]
attrib -r tekst.txt
attrib +r tekst.txt
attrib +h c:\tajne
attrib +h c:\tajne\*.*
Cd (chdir)
Polecenie służy do zmiany bieżącego katalogu
Ścieżka - określa nowy katalog, który będzie katalogiem aktywnym. Jeśli w ścieżce podano także nazwę dysku, to katalog aktywny będzie wybrany dla tego dysku.
Wydając polecenie cd (lub chdir) bez parametru, wyświetlona zostanie pełna ścieżka dostępu do aktywnego katalogu.
Składnia i przykład:
Cd [ścieżka]
Chdir [ścieżka]
Cd
cd..
cd \
cd a:\teksty
Cls
To polecenie powoduje wyczyszczenie ekranu i ustawienie kursora w lewym górnym rogu.
Składnia i przykład:
Cls
Copy
Komenda copy kopiuje plik lub grupę plików, łączy pliki.
Źródło - określa pliki, które będą kopiowane (jeśli nie znajdują się one w aktualnym katalogu, to trzeba podać pełną ścieżkę dostępu). Jeżeli łączymy kilka plików w jeden, to należy podać nazwy połączone plusem (+). Nazwa może zawierać znaki globalne (*, ?)
/a - wskazuje, że plik ma być kopiowany jako plik tekstowy ASCII (powoduje zakończenie kopiowania po napotkaniu pierwszego znacznika końca pliku (Ctrl-Z, hex 1A). Jeżeli nie użyjemy tego parametru to pliki będą kopiowane jako binarne.
/b - kopiowanie jako pliku binarnego.
/v - komenda sprawdza poprawność zapisu pliku na dysku.
cel - wskazuje na docelowe położenie pliku lub grupy plików. Gdy kopiowany jest jeden plik, może zawierać pełną nazwę (wraz ze ścieżką dostępy), różną lub taką samą jak plik pierwotny.
Składnia i przykład:
Copy zrodlo [/a|/b] [+zrodlo[/a|/b] [+...]] [cel [/a|/b] [/v]
copy c:\teksty\tekst.txt a:
copy *.txt a:\
copy wej*.txt wyj*.txt
copy tekst.txt LPT1
copy tekst.txt CON
Date
Pokazuje aktualną datę i umożliwia jej ustawienie. Jeśli nie chcesz zmieniać daty naciśnij klawisz [Enter]
Składnia i przykład:
Date [rr.mm.dd]
Del (erase)
Polecenie del i erase usuwają pliki z dysku.
Plik - określa nazwy plików do usunięcia. W nazwie można stosować znaki (*, ?)
/p - DOS prosi o potwierdzenie, zanim usunie jakikolwiek plik.
Składnia i przykład:
Del plik [/p]
Erase plik [/p]
Del *.bak
Del tekst.txt
Deltree
Bardzo niebezpieczne polecenie! Usuwa wszystkie pliki i podkatalogi niezależnie od ich atrybutów. Plików tak usuniętych nie można już przywrócić.
/y - usuwa pliki i podkatalogi z podanego katalogu, nie prosząc o potwierdzenie.
Składnia i przykład:
Deltree [/y] katalog
Deltree /y c:\kosz
Dir
Polecenie to wypisuje na ekran wykaz plików znajdujących się w określonym katalogu. Podaje także informacje dodatkowe: wielkość i czas powstania pliki, wielkość dostępnej pamięci.
Ścieżka - nazwa pliku lub plików z pełną ścieżką dostępu. Można użyć (*, ?). jeżeli nie podano nazwy plików, to wyświetlone są informacje o wszystkich plikach w katalogu.
/p - wyświetlanie po jednej stronie.
/w - wyświetlanie po pięć nazw plików w wierszu, dane na temat pojedynczego pliku nie są wyświetlane.
/a: atrybuty - informacje o plikach z atrybutami [h - ukryte,-h - wszystkie z wyjątkiem ukrytych, s - systemowe, -s - bez systemowych, d - katalogi, -d - bez katalogów, a- archiwalne, -a -bez archiwalnych, r - tylko do odczytu, -r bez tylko do odczytu].
/o: sortowanie - wyświetlanie nazw wg ustalonego porządku [n - alfabetycznie od A, -n - alfabetycznie od Z, e - alfabetycznie wg rozszerzeń od A, -e alfabetycznie wg rozszerzeń od Z, d - w porządku zgodnym z czasem powstania (najwcześniejsze na początku), -d - w porządku odwrotnym do czasu powstania, s - wg rozmiarów (najmniejsze na początku), -s - wg rozmiarów (odwrotna kolejność), g - z katalogami przed plikami, g - z katalogami z plikami, c - skompresowane (najmniejsze na początku), -c - skompresowane (odwrotna kolejność).
/s - podaje całą listę plików z katalogu bieżącego i podkatalogów.
/b - wyświetli informacje tylko o samych plikach, bez nagłówka i podsumowania.
/s/b - jak wyżej, lecz nazwy plików są poprzedzone ścieżkami.
/l - treść, która pojawia się w wyniku działania komendy DIR z tą opcją zostanie wyświetlona małymi literami.
Składnia i przykład:
Dir [ścieżka] [/p] [/w] [/a: atrybuty] [/o: sortowanie] [/s]
[/b] [/l]
dir \
dir /ad
dir a:\teksty /w /o:n >inf.i
Diskcopy
To polecenie kopiuje całą zawartość dysku w ciągu jednej operacji (w odróżnieniu np. od komendy COPY, która przekłada plik po pliku, co jest bardzo pracochłonne).
Źródło i cel - nazwy napędów dysków elastycznych (może to być jedna wspólna stacja dla dyskietki źródłowej i docelowej).
/1 - opcja przestarzała - kopiuje jedną stronę dysku.
/v - weryfikuje dane po skopiowaniu (operacja trwa dłużej).
Składnia i przykład:
Diskcopy źródło cel [/l][/v]
Diskcopy a: b:
Diskcopy a: a:
Exit
Kończy działanie programu COMMAND.COM. komenda EXIT ma zastosowanie tylko do drugiej uruchomionej kopii COMMAND.COM. gdy pracujemy z jedną kopią (tak jest najczęściej) polecenie jest ignorowane.
Składnia i przykład:
Exit
Format
Polecenie FORMAT służy do przygotowania dysku tak, by był akceptowany przez DOS. Format tworzy nowy katalog główny, tabelę rozmieszczenia plików i katalogów (FAT) może także wykryć wadliwy sektor i usuwać dane.
Napęd - nazwa napędu (np. a:, b:, c:, d:, e:).
/l - formatuje jednostronnie (opcja przestarzała).
/4 - formatuje dyskietkę 5 ¼ cala niskiej gęstości (360 KB) w stacji wysokiej gęstości (1,2 MB).
/8 - formatuje dyskietkę 5 ¼ cala z ośmioma sektorami na ścieżce.
/v: - określa etykietę dysku. Etykieta nie może mieć więcej niż 11 znaków.
/q - szybkie formatowanie dysku. Wybierając tą opcję spowodujemy, że komenda format usunie FAT (ang. File Allocation Table) i katalog główny z formatowanego dysku, ale nie sprawdzi, czy dysk ma uszkodzone sektory. Tę opcję należy wybrać dla już sformatowanego dysku, o którym wiemy, że jest w dobrym stanie.
/f: wielkość - określa pojemność dyskietki po sformatowaniu (160 - dyskietka jednostronna, 180 - dyskietka jednostronna, 320, 360, 720, 1200, 1440, 2880). Wskazane jest aby korzystać z tego parametru w miejsce '/t' i '/n'. Nie należy formatować dyskietek z większą pojemnością niż tą, jaką określił producent.
/b - zachowuje miejsce dla plików systemowych (IO.SYS i MSDOS.SYS) na nowo formatowanym dysku. Parametr ten został utrzymany dla zgodności z wcześniejszymi wersjami MS-DOS.
/s - kopiuje na formatowany dysk pliki systemowe (IO.SYS, MSDOS.SYS, COMMAND.COM). Tak przygotowana dyskietka może służyć jako dyskietka systemowa.
/t: ścieżek - określa ilość ścieżek na dysku. Korzystając z parametru '/t' musimy również korzystać z parametru '/n'. Przy wyborze tej opcji nie wolno używać parametru '/f'.
/n: sektorów - formatuje dyskietki 3 ½ cala niskiej gęstości w stacji wysokiej gęstości, gdzie n: sektorów oznacza liczbę sektorów na ścieżce. Korzystając z tej opcji musimy korzystać z parametru '/p', oraz pamiętać, że nie wolno używać z tym parametrem opcji '/f'.
Składnia i przykład:
Format napęd [/l] [/4] [/8] [/v:] [/q] [/f: wielkość] [/b | /s]
[/u] [/t: ścieżek /n: sektorów]
format a:
format a: /v:moj dysk
Label
Komenda LABEL zmienia, usuwa lub nadaje nazwę dyskietce (dyskowi).
Napęd - określa napęd, dla którego komenda zostanie wykonana (a:, b:, c:, d:).
Nazwa - nazwa (etykieta) dysku (max 11 znaków). Wśród użytych symboli może znaleźć się odstęp (spacja), ale zabrania się używania następujących znaków: * ? / \ . , : ; = + [ ] ( ) & ^ < > ".
Informacja o nazwie dysku jest wyświetlana w poleceniu DIR.
Składnia i przykład:
Label [napęd] [nazwa]
Label
Label a: moj dysk
Md (mkdir)
Polecenie służy do tworzenia katalogu lub podkatalogu na określonym dysku.
Katalog - nazwa nowego katalogu, w razie potrzeby wraz z nazwą napędu i pełną ścieżką dostępu do już istniejącego katalogu. Nazwa może zawierać do 8 znaków plus 3 znaki rozszerzenia (jak w nazwach plików). Cała ścieżka określająca katalog nie może przekroczyć 63 znaków.
Składnia i przykład:
Md katalog
Mkdir katalog
Md nowy.txt
Md a:\teksty
More
Wyświetla informacje ekran po ekranie.
Dysk: ścieżka nazwa_pliku - określa plik lub pliki do jednoczesnego wyświetlenia na ekranie.
Nazwa polecenia - określa polecenie, którego wynik będzie wyświetlony.
Składnia i przykład:
More [dysk:] [ścieżka] nazwa pliku
More < [dysk:] [ścieżka] nazwa pliku nazwa polecenia
| more [dysk:] [ścieżka][nazwa pliku]
dir | more
tree | more
Move
Przenosi plik z jednego katalogu do drugiego. Podczas przenoszenia można zmieniać nazwę plików lub katalogów.
plik2, …, plikn - nazwa pliku lub plików, które chcemy przenieść w inne położenie. W miejsce plików można podać katalog, którego nazwa zostanie zmieniona.
Cel - nazwa katalogu, do którego chcemy przenieść pliki. Jeżeli zadaniem komendy MOVE jest tylko zmiana nazwy katalogu, to cel będzie zawierał nową nazwę katalogu. Jeżeli przesuniemy jakiś plik do nowego katalogu, w którym istnieje już plik o nazwie takiej jak plik przesuwany, to plik ten zostanie bezpowrotnie zniszczony.
Składnia i przykład:
Move plik1, plik2, …, plikncel
move c:\mojedok\*.txt a:\
Prompt
Polecenie umożliwia zmianę znaku zgłoszenia (tzw. prompt) systemu DOS. Tekst - informacja, która symbolizuje następujące dane lub znaki:
$t - aktualny czas,
$d - aktualna data,
$p - aktualny napęd i katalog,
$v - numer wersji DOS-u,
$n - aktualny napęd (tylko litera, bez dwukropka),
$g - znak większości,
$l - znak mniejszości,
$b - pionowa kreska (pipeline),
$q - znak równości,
$$ - znak dolara,
$h - cofacz (usuwa poprzedni znak),
&_ - przejście do nowej linii.
Jeżeli wydamy polecenie PROMPT bez parametrów, to zostaną przywołane standardowe ustawienia znaku zachęty (np. C> czyli 'prompt $n$g'). Wywołanie polecenia PROMPT powinno znajdować się w pliku AUTOEXEC.BAT.
Składnia i przykład:
Prompt [tekst]
Prompt $p$g
Prompt
Prompt $d$_$t$_$p$_$g
Rd (rmdir)
Polecenie służy do usuwania katalogów.
Katalog - katalog do usunięcia.
Nie można za pomocą tej komendy usunąć katalogu zawierającego pliki lub podkatalogi. Nie można usunąć katalogu bierzącego.
Składnia i przykład:
Rd katalog
Rmdir katalog
Rd a:\teksty
Rd teksty
Ren (rename)
Polecenie zmienia nazwy plików.
Plik1 - określa plik lub pliki, dla których mają być zmienione nazwy.
Plik2 - określa nową nazwę pliku lub plików, w tym wypadku nie wolno podawać ścieżki dostępu.
Zmieniając nazwę pliku na taką, która już istnieje w określonym katalogu spowodujemy, że DOS nie wykona polecenia.
Składnia i przykład:
Ren plik1 plik2
Rename plik1 plik2
Rename *.txt *tx_
Sys
Polecenie przenoszące kopie plików systemowych DOS na dyskietkę.
Napęd1: ścieżka - wskazuje, gdzie znajdują się pliki systemowe. Jeśli te parametry zostaną pominięte, to pliki systemowe będą poszukiwane w katalogu aktualnym.
Napęd2 - określa napęd z dyskiem (dyskietką), dokąd będą przenoszone pliki systemowe. Dyskietka musi być sformatowana i nie zapisana.
Składnia i przykład:
Sys [napęd1:] [ścieżka]napęd2
sys c: a:
Time
Pokazuje aktualny czas i umożliwia jego ustawienie.
Godziny - godziny wg zegara 24-godzinnego (liczby 0 - 23).
Minuty - liczby od 0 - 59. Jeżeli pominiemy ten parametr, to DOS uzna, że ma on wartość 0.
Sekundy - liczby od 0 - 59. Jeżeli pominiemy ten parametr, to DOS uzna, że ma on wartość 0.
Setne - setne sekundy, liczby od 0 - 99. Jeżeli pominiemy ten parametr, to DOS uzna, że ma on wartość 0.
Składnia i przykład:
Time [godzina [:minuty[:sekundy [:setne]]] [a|p]
time 10:11
Tree
Umiejętne wykorzystanie tej komendy w plikach wsadowych daje możliwość budowy fantastycznych programów. TREE potrafi rysować na ekranie drzewo katalogów.
Ścieżka - napęd i nazwa katalogu, którego struktura zostanie przedstawiona.
/f - dodatkowo zostaną wyświetlone nazwy wszystkich plików w każdym katalogu.
/a - diagram nie będzie zawierał żadnych znaków mogących sprawić trudności przy drukowaniu (tylko znaki ASCII od 0 - 127)
Składnia i przykład:
Tree [ścieżka] [/f] [/a]
Tree c:\ | more
Tree c:\ /f > c:\drzewo.inf
Type
Wyświetla zawartość pliku.
Plik - określa nazwę pliku.
Przeglądanie zawartości pliku ma sens w przypadku plików zawierających tekst. Jeżeli plik jest zbyt duży, by zmieścić się na jednym ekranie, należy wykorzystać komendę MORE.
Składnia i przykład:
Type plik
Type a:\dos.txt | more
Undelete
Polecenie odzyskuje skasowane pliki.
Plik - określa nazwę pliku lub plików.
/list - wyświetla listę plików, które można odzyskać.
/all - odzyska wszystkie pliki, bez konieczności potwietdzenia.
/dos - odzyskuje pliki, których usunięcie było zatwierdzone przez DOS.
/dt - odzyska te pliki, których adresy plikowe zostały zapisane w pliku PCTRACKR.DEL - ten plik zostaje utworzony w czasie korzystania poleceń MIRROR/t UNDELETE/t.
/ds - odzyska pliki chronione przez 'Wartownika Kasowania' (ang. Delete Sentry) - czyli te, które były chronione za pomocą polecenia UNDELETE /s[napęd].
/load - ładuje do pamięci program rezydentny UNDELETE, który działa zgodnie z dyrektywami zawartymi w pliku UNDELETE.INI. Jeżeli plik UNDELETE.INI nie istnieje, to komenda UNDELETE przyjmuje wartości standardowe.
/unload - usuwa UNDELETE z pamięci.
/purge[napęd] - usuwa katalog \SENTRY wraz z plikami.
/status - informacje o aktualnym sposobie ochrony kasowanych plików.
/s[napęd] - włącza dla określonego napędu 'Wartownika Kasowania'. Od tego momentu kasowane pliki będą kopiowane do ukrytego katalogu \SENTRY, skąd w razie potrzeby zostaną odzyskane.
/tnapęd- - włącza kontrolę usuwania plików 'Dyrektywa Kasowania' (ang. Delete Tracker) dla określonego napędu. Informacje o skasowanych plikach są zapisywane w pliku PCTRACKR.DEL znajdującym się w głównym katalogu określonego napędu.
-liczba plików - określa, o ilu usuniętych plikach ma być przechowywana informacja (w pliku PCTRACKR.DEL) - można przyjąć wartości od 1 do 999. Wartość standatrdowa zależy od wielkości dysku. Podczas odzyskiwania plików należy podać pierwszą literę odzyskiwanego pliku.
Składnia i przykład:
Undelete [plik] [/dt | /ds | /dos]
undelete [/list | /all | /purge[napęd] | /status| /load
| /unload | /s[napęd]|tnapęd [-liczba plików]]
Ver
Komenda podaje numer wersji DOS.
Składnia i przykład:
Ver
Xcopy
Polecenie służy do kopiowania katalogów i podkatalogów wraz z zawartymi w nich plikami.
Źródło - określa dysk, katalog i pliki do kopiowania. Musi być podany przynajmniej jeden element z następujących: dysk, katalog, nazwa pliku (plików).
Cel - określa docelowe położenie kopiowanych katalogów i plików. Jeżeli pominiemy ten parametr, to komenda XCOPY skopiuje pliki do aktualnego katalogu.
/a - kopiuje pliki tylko z atrybutem archiwalny, nie zmienia stanu tego atrybutu.
/m - kopiuje pliki tylko z atrybutem archiwalny, jednocześnie kasując ten atrybut, przy czym pliki docelowe zachowują atrybut archiwalny.
/d:data - kopiuje pliki, które były modyfikowane w podanym dniu lub później.
/p - spowoduje pojawienie się pytania o kopiowanie każdego pliku.
/s - kopiuje pliki z katalogu początkowego podanego dla źródła oraz ze wszystkich podkatalogów, z przeniesieniem tych katalogów. Podkatalogi puste na dysku docelowym nie zostaną utworzone, chyba że podano parametr '/e'. Jeżeli pominiemy parametr '/s', to wówczas skopiowana będzie jedynie zawartość katalogu początkowego podanego dla źródła.
/e - kopiuje także puste podkatalogi. Komenda XCOPY kopiuje podkatalogi, gdy parametr '/s' jest ustawiony - opcja '/e' może być użyta tylko łącznie z parametrem '/s'.
/v - sprawdza poprawność kopiowania, ustawiając VERIFY (weryfikację - kontrolę poprawności) na ON (włączona).
/w - DOS wyświetli komunikat i będzie czekał na naciśnięcie dowolnego klawisza przed rozpoczęciem kopiowania.
Polecenie XCOPY kopiuje całe struktury katalogów, plik po pliku, pomijając pliki systemowe i ukryte. Aby zmienić atrybuty plików, należy skorzystać z polecenia ATTRIB. Ciąg znaków dysk\ścieżka\plik nie może być dłuższy niż 63 znaki. Jeżeli określona ścieżka dla celu nie istnieje, a kończy się znakiem '\', to przed kopiowaniem zostaną utworzone odpowiednie katalogi; jeżeli natomiast zapomnimy o znaku '\', to komenda wyświetli zapytanie, czy nazwa celu dotyczy pliku czy katalogu. Zaletą komendy XCOPY jest to, że dysk źródłowy i docelowy nie muszą być tego samego typu, a porozrzucane po różnych sektorach części plików, zostaną zebrane w jedną całość - tego nie da się zrobić za pomocą komendy DISKCOPY.
Składnia i przykład:
Xcopy źródło [cel] [/a] [/m] [/d:data] [/p] [/s] [/e] [/v] [/w]
Podczas wpisywania komend nie należy zwracać szczególnej uwagi na wielkość użytych liter, ponieważ system MS-DOS nie rozpoznaje wielkości liter. Komendy dir, Dir, dIR są przez system traktowane tak samo (dotyczy również plików). Aby otrzymać krótką podpowiedź, jak korzystać z wybranej komendy, należy napisać komenda '/?'. Czasami istnieje potrzeba wpisania komendy, której długość przekracza długość jednej linii, wtedy możemy wpisać taką komendę w kilku liniach. Aby przejść do następnej linii nie powodując wykonywania napisanej już instrukcji (nie kompletnej) naciskamy klawisz [Enter] wraz z klawiszem [Ctrl] (kontrol). Tak wpisana komenda będzie traktowana jako zwykła komenda.