Oliwa z oliwek - śródziemnomorski eliksir długowieczności i dobrego zdrowia
O wiecznie zielonym drzewie oliwnym mowa jest w najstarszych mitach i legendach.
Urok gajów oliwnych opisywany jest w Starym Testamencie. Zwiastunem końca potopu była powracająca do arki Noego gołębica z gałązką oliwną w dziobie. Po dziś dzień gałązka oliwna symbolizuje pokój i przyjaźń. W mitologii greckiej i rzymskiej oliwka symbolizowała odporność i witalność. Oliwnymi girlandami nagradzano zwycięzców igrzysk olimpijskich. Gałązkami dekorowano głowy zwycięzców i groby pokonanych. Według mitologii oliwkę podarowała Grekom Pallas Atena.
Do Polski oliwa z oliwek przybyła wraz z chrześcijaństwem, ale przez całe wieki używano jej tylko do celów liturgicznych - namaszczania niemowląt, królów i zmarłych. Na naszych stołach oliwa z oliwek oraz oliwki zagościły od czasów królowej Bony, która wprowadziła nowe zwyczaje żywieniowe. Oliwki to nie tylko podstawa zdrowej kuchni. Te niepozorne małe owoce kryją w sobie zadziwiające bogactwo składników jakby specjalnie stworzonych do pielęgnacji ciała.
Oliwka, drzewo oliwne (Olea L.) to rodzaj drzewa należący do rodziny oliwkowatych. Zalicza się do niego około 35 gatunków. Drzewa oliwne uprawia się od co najmniej 5500 lat. Została rozpowszechniona w basenie Morza Śródziemnego przez Fenicjan. To mało wymagające i długowieczne drzewko hodowane jest przede wszystkim w basenie Morza Śródziemnego i na Bliskim Wschodzie. Wykorzystuje się liście (surowiec zielarski), drewno i oczywiście oliwki.
Oliwka europejska
Oliwka europejska, Olea europaea L., oliwnik europejski, oliwka uprawna to gatunek nieznany ze stanu naturalnego. Uprawiana jest w rejonie Morza Śródziemnego i wielu innych obszarach o ciepłym klimacie tj. Wyspy Kanaryjskie, Krym, Kaukaz, południowo-zachodnia Afryka, Indie, Japonia, Kalifornia, Bermudy, Jamajka i Ameryka Południowa.
Oliwka europejska to wiecznie zielone, niezbyt wysokie drzewo lub duży krzew osiągający od 4 do 12 m wysokości. Zarówno drzewo jak i krzew wytwarza liczne odrosty korzeniowe. Młode gałązki pokryte są łuskowatymi włoskami. Jest rośliną bardzo długowieczną, może żyć nawet do 1000 lat. Pień jest zazwyczaj krzywy i sękowaty, szczególnie u starszych egzemplarzy, obfitujący w liczne narośla. Drewno jest trwałe, używane w stolarstwie i snycerstwie. Liście są małe, całobrzegie, naprzeciwległe, szerokolancetowate do podłużnie owalnych. Z wierzchu ciemnozielone, pod spodem srebrzystopopielate, pokryte podobnie jak gałązki włoskami. Na roślinie utrzymują się od 2 do 3 lat. Kwiaty zebrane są w kwiatowe wiechy (od 10 do 40). Są pachnące, małe, o czteroząbkowym kielichu, koronie krótkorurkowej, białawej o czterech łatkach. Słupek jest jeden, a pręciki dwa.
Zbiór owoców zaczyna się pod koniec września, kiedy oliwki są zielone, a kończy w lutym, gdy owoce są już dojrzałe i mają ciemną, granatową lub czarną skórkę. Oliwki z wyglądu przypominają małe, 2-3 centymetrowe śliwki, o kształcie kuli lub elipsy.
Zarówno mezokarp jak i pestka zawiera ok. 40-60% cennego tłuszczu stąd też są przede wszystkim przerabiane na oliwę. Tylko ok. 10% zebranych oliwek przeznacza się bezpośrednio do spożycia. Są bogate w związki mineralne tj. fosfor, potas i żelazo, a także witaminy z grupy B, prowitaminę A oraz witaminę C i E. Należą do owoców wyjątkowo wysokokalorycznych: 100 g oliwek zawiera ok. 150 kcal. Świeże owoce można spożywać na surowo, ponieważ są one jednak nietrwałe konserwuje się ja na kilka sposobów: na półkach sklepowych można więc spotkać oliwki solone lub marynowane, całe lub drylowane, nadziewane kaparami, papryką, czosnkiem lub anchois. Oliwki używane są najczęściej jako zakąska lub dodatek do potraw.
Oliwka w medycynie
Surowcem zielarskim są liście oliwki (Oleae folium), tzw. „Biblijne zioło”. Objawienie Św. Jana w Nowym Testamencie wskazuje nam liść oliwny jako lek służący zdrowiu - „Na środku ulicy jego i na obu brzegach rzeki drzewo żywota, rodzące dwanaście razy, wydające co miesiąc swój owoc, a liście drzewa służą do uzdrawiania narodów”. Ekstrakt z liści oliwnych uzupełnienia codzienną dietę w składniki odżywcze pochodzenia naturalnego, a przede wszystkim w polifenole, które wykazują działanie antyoksydacyjne i wzmacniają ogólną odporność organizmu.
Drzewka oliwne są niezwykle wytrzymałe, odporne na choroby oraz szkodniki. Osiągają wiek nawet 3000 lat. Tę odporność zawdzięczają oleuropeinie, gorzkiej substancji znajdującej się głównie w ich liściach. Jest to najsilniejszy składnik aktywny w liściu oliwnym. Oleuropeina to gorzki monoterpen glikozydowy z grupy sekoirydoidów. Oleuropeina i produkty jej hydrolizy takie jak: kwas eleonowy, aglikon, i eleonoat wapnia działają synergicznie, dzięki temu tworzą ogromną siłę w zwalczaniu organizmów patogennych. Oddziałują na zewnętrzną błonę komórkową intruzów rozpuszczając ją. Dzięki powstałemu uszkodzeniu, system immunologiczny jest już zdolny do unicestwienia patogennego mikroorganizmu.
Ekstrakt z liścia oliwnego radzi sobie ze schorzeniami związanymi z ponad 120 patologicznymi mikrobami, wirusami, bakteriami oraz innymi, odpornymi na antybiotyki mikroorganizmami. Badania wykazały, że oleuropeina wzmacnia siły obronne organizmu i stymuluje fagocytozę. Liść oliwny wykazuje również silne właściwości antygrzybicze. Działa przy infekcjach drożdżami, przy grzybicy stóp i paznokci, swędzeniu w pachwinach oraz grzybicy owłosionej skóry głowy. Działa przeciwpasożytniczo. Wykazuje wysoką skuteczność działania na większość wirusów (neutralizuje proces odwrotnej transkryptazy i proteazy. Zwiększa przepływ krwi w naczyniach wieńcowych, zapewnia obniżenie poziomu złego cholesterolu, normalizuje ciśnienie tętnicze oraz poziom cukru.
Oliwa z oliwek
Największą sławę oliwka europejska uzyskała dzięki oliwie z oliwek. Jest ona niezastąpiona w kuchni i kosmetyce. Najwartościowszą oliwę uzyskuje się w wyniku pierwszego tłoczenia dojrzałych owoców na zimno tzw. Extra Virgin. Po odwirowaniu jest ona całkowicie czysta i prawie bezbarwna. Przez dalsze tłoczenie można uzyskać oliwę prowansalską. Oliwa z oliwek ma doskonałe właściwości zdrowotne.
Oliwa z oliwek zawiera duże ilości kwasu oleinowego, kwas ten powoduje spadek zachorowań na astmę i alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa. Stąd obserwuje się niższą zachorowalność na te choroby wśród mieszkańców basenu Morza Śródziemnego. Oliwa z oliwek jest bogata w witaminy A, E, D oraz K. Pomaga przy miażdzycy, kamicy żółciowej, nieżycie i owrzodzeniu żołądka oraz w zaparciach a także zapobiega tworzeniu się wolnych rodników. Wspaniale oczyszcza i reguluje procesy trawienia. Spowalnia procesy starzenia oraz doskonale wpływa na wzrost kości u dzieci. Przeciwdziała zakrzepom. Powinna być stosowana przez osoby chore na cukrzycę - doskonale asymiluje cukry i wyrównuje ich poziom we krwi. Oliwa z oliwek nie zawiera soli, jest produktem bezglutenowym.
Ale oliwa z oliwek to także doskonały smak. Stosuje się ją do smażenia (w umiarkowanej temperaturze) , sałatek, a także słynnego sosu vinegrette. Brak filtracji czyni tę oliwę najbardziej naturalnym i wartościowym produktem wśród oliw z oliwek , gdyż oprócz wyjątkowych walorów smakowych pozwala zachować wszystkie cenne dla organizmu składniki odżywcze zawarte w oliwkach, a które w znacznym stopniu są usuwane przy powszechnie stosowanej filtracji dającej przejrzystość oliwie. Niefiltrowana oliwa z pierwszego tłoczenia ma zielonkawo-żółty kolor i jest naturalnie mętna. To właśnie w pozostałych cząsteczkach oliwek zawartych w zawiesinie i osadzie znajdują się skoncentrowane, cenne naturalne przeciwutleniacze (do 30% więcej niż w oliwie filtrowanej) tj. polifenole, zwalczające wolne rodniki i zmniejszające ryzyko chorób serca, a także opóźniające procesy starzenia komórek.
Oliwka w kosmetyce
Oliwa z oliwek daje doskonałe rezultaty stosowana jako kosmetyk. Smarowanie skóry surowa oliwą nadaje zdrowy, promienny wygląd, a dobroczynne witaminy bezpośrednio wnikają w jej głąb. Szczególnie wspaniałe działanie odmładzające ma zawarta w oliwie witamina E naturalny antyutleniacz. Dzięki niej oliwkowy kompres powoduje wygładzenie zmarszczek, odświeża, natłuszcza, działa kojąco na skórę codziennie narażoną na działania niekorzystnych czynników atmosferycznych i stresu. Jest naturalnym filtrem UV, zabezpieczającym skórę przed szkodliwymi skutkami opalania (jednak dość słabym, dlatego nie wystarczy się nią posmarować, by móc się bezpiecznie opalać).
Oliwa z oliwek zawiera również cenną witaminę F, czyli jeden ze składników bariery chroniącej skórę przed utratą wilgoci. Dzięki niej odbudowuje płaszcz lipidowy naskórka i w ten sposób przywraca mu naturalną barierę ochronną. Działa na skórę kojąco, wzmacnia jej naturalną odporność, zabezpiecza ją przed odwodnieniem, a także likwiduje szorstkość skóry. Dla osób z suchą skórą oraz podczas okresu grzewczego zaleca się w celu natłuszczenia skóry ciepłe kąpiele z dodatkiem kilku łyżek oliwy. Oliwka jako domowy kosmetyk stosowany do kąpieli, maseczek, peelingu, substytut kremu daje wspaniałe rezultaty. Oliwkowy masaż pobudza krążenie krwi, dzięki czemu skóra będzie lepiej odżywiona i gładsza.
Zabieg regenerujący do włosów normalnych, suchych i zniszczonych
Zabieg wykonujemy przed myciem włosów. W przypadku włosów normalnych zabieg stosujemy raz w tygodniu, przy zniszczonych i suchych włosach zabieg można przeprowadzić dwa razy w tygodniu. Jeśli długie włosy mają zniszczone końcówki, ale przy skórze łatwo się przetłuszczają, preparat należy nałożyć tylko na same końce.
Składniki:
Oliwa z oliwek 3 łyżki stołowe
Olejek z pomarańczy 6 kropli
Do oliwki dodajemy olejku eterycznego, a następnie całość mieszamy. Nanosimy małymi porcjami i delikatnie wcieramy we włosy. Na głowę nakładamy foliowy czepek, zawijamy ogrzanym ręcznikiem i pozostawiamy na 20 min.