Krystalografia i Krystalochemia C3, II Rok WIMiC inżynieria materiałowa AGH, Krystalografia i krystalochemia, krystalo


Prowadzący przedmiot

Prof. Dr hab. Mirosław Handke

Osoby prowadzące zajęcia pomocnicze

Dr inż. Anna Adamczyk

Dr Bartosz Handke

Dr Witold Jastrzębski

Dr inż. Magdalena Rokita

Kod
Nazwa przedmiotu

C3

Krystalografia
i Krystalochemia

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowy

Kierunek / stopień studiów

Inżynieria Materiałowa/Technologia chemiczna

studia I-go stopnia

Semestr studiów, rodzaje zajęć, liczby godzin, liczba punktów kredytowych

Semestr - III, łącznie godzin - 90: wykład - 45,

seminarium - 45, ECTS - 6

Adres strony internetowej przedmiotu

http://kckizw.ceramika.agh.edu.pl/

Forma nauczania

tradycyjna

Cel przedmiotu

Celem tego przedmiotu jest przekazanie podstawowej wiedzy o strukturze kryształów
o idealnym porządku translacyjnym, stanowi on przygotowanie do innych przedmiotów związanych z ciałem stałym np. chemią ciała stałego, nauką o materiałach itp. Ponad 15-lat naszych doświadczeń ukształtowało zasadniczy program obejmujący: podstawy krystalografii geometrycznej, symetrię w kryształach, podstawy rentgenografii oraz krystalochemię opartą
o krystalografię. Tą zasadniczą strukturę przedmiotu, uzupełniona została o omówienie
o przykładów struktur krystalicznych ważnych z punktu widzenia ceramiki. Na zajęciach seminaryjnych rozwiązywane będą zadania i ćwiczenia pozwalające w praktyce zastosować zdobytą wiedzę i utrwalić nabyte umiejętności.

Tytuły wykładów

    1. Przekształcenia izometryczne

    2. Symetria punktowa

    3. Kryształy kowalencyjne

    4. Kryształy jonowe

    5. Przykłady struktur jonowych

    6. Struktury metaliczne i kryształy molekularne

    7. Ciekłe kryształy i szkło

Tytuły i treści pozostałych zajęć (ćwiczenia, laboratoria, projekty, seminaria)

Program seminariów z krystalografii i krystalochemii

1.

    • Kryształ w ujęciu makro i mikroskopowym;krawędź kryształu i ściana kryształu a prosta i płaszczyzna sieciowa

    • Wprowadzenie pojęcia komórki elementarnej

    • Układ osi krystalograficznych i współrzędne w komórce elementarnej

    • Wskaźniki [uvw] prostych sieciowych i (hkl) płaszczyzn sieciowych w komórce elementarnej

    • Określanie wskaźników krawędzi i ścian kryształów o wybranych kształtach

    •  

      • Podstawowe prawa krystalografii

      • Prawo pasowe. Wyznaczanie metodą algebraiczną i geometryczną wskaźników wspólnej krawędzi dwóch płaszczyzn (osi pasa płaszczyzn) oraz płaszczyzny należącej równocześnie do dwóch pasów płaszczyzn

      • Płaszczyzny sieciowe w rzucie na płaszczyznę XY, YZ lub XZ

      • Projekcja stereograficzna pośrednia ścian kryształu; ćwiczenia indywidualne z wykorzystaniem baz danych i modeli kryształów

      •  

        • Elementy symetrii kryształu - centrum symetrii, płaszczyzny symetrii, osie symetrii (ćwiczenia na modelach)

        • Przekształcenia izometryczne

        • Symbolika międzynarodowa i graficzna elementów symetrii

        • Projekcja stereograficzna bezpośrednia elementów symetrii kryształu

        • Zapis macierzy przekształceń izometrycznych

        •  

          • Analiza macierzy przekształceń

          • Rozpoznawanie macierzy przekształceń izometrycznych, rozpoznawanie macierzy osi właściwych i inwersyjnych, określanie kąta obrotu osi na podstawie charakteru macierzy

          • Mnożenie macierzy przekształceń

          •  

            • Generowanie grup punktowych metodą analityczną - ćwiczenia indywidualne

            •  

              • Rozpoznawanie układów krystalograficznych na podstawie elementów symetrii

              • Projekcja elementów symetrii kryształów - ćwiczenia indywidualne z wykorzystaniem modeli kryształów

              • Grupy symetrii punktowej (klasy symetrii) - zapis międzynarodowy

              •  

                • Rozpoznawanie klas symetrii kryształów - ćwiczenia z modelami oraz z wykorzystaniem baz danych

                • Klasy symetrii punktowej w zapisie Schoenfliesa

                • Generatory grup punktowych

                •  

                  • 14 typów komórek Bravais - omówienie w oparciu o kryteria wyboru komórki elementarnej

                  • Opis elementów symetrii związanych z translacją - osi śrubowych i płaszczyzn ślizgowych

                  • Grupy przestrzenne; symbolika międzynarodowa grup przestrzennych, opis elementów symetrii w poszczególnych grupach przestrzennych (ćwiczenia indywidualne z wykorzystaniem baz danych)

                  •  

                    • Pojęcie odległości międzypłaszczyznowej, kąta odbłysku i kąta ugięcia

                    • Zadania z wykorzystaniem wzoru na odległości międzypłaszczyznowe i wzoru Braggów - Wulfa

                    • Aparatura do badań XRD (pracownia)

                    • Przygotowanie próbek do pomiaru

                    • Parametry pomiarowe

                    • Rentgenowska analiza fazowa jakościowa - obliczenia, wykorzystanie baz danych oraz oprogramowania (pracownia)

                    •  

                      • Intensywność refleksów na rentgenogramie

                      • Czynnik powtarzalności

                      • Reguły wygaszeń systematycznych

                      • Wskaźnikowanie rentgenogramów

                      •  

                        • Pojęcie symetrii lokalnej, liczebności i pozycji Wyckoff'a

                        • Położenia atomów/jonów w komórce elementarnej

                        • Praca indywidualna z wykorzystaniem tablic Wyckoff'a i baz danych

                        •  

                          • Kryształ a cząsteczka

                          • Elektroujemność a wiązanie chemiczne w krysztale

                          • Model kryształów kowalencyjnych, jonowych, metalicznych i molekularnych

                          • Kryształy jonowo-kowalencyjne

                          • Reguły Paulinga

                          • Struktury izo-, anizo- i mezodesmiczne

                          •  

                            • Zapoznanie się z programem do wizualizacji struktur krystalicznych

                            • Komputerowe generowanie struktur krystalicznych

                            • Płaszczyzny sieciowe w wybranych strukturach krystalicznych

                            • Rozmiary i kształty komórek elementarnych

                            • Ile atomów/jonów przypada na komórkę elementarną? - ćwiczenia na podstawie wygenerowanych struktur

                            •  

                              • Komputerowe generowanie struktur krystalicznych

                              • Określanie typów wiązań w kryształach

                              • Różnicowanie graficznego przedstawiania struktur krystalicznych w zależności od rodzajów występujących wiązań

                              • Wyznaczanie LK jonów na podstawie wygenerowanych struktur

                              •  

                                • Zajęcia zaliczeniowe

                                • Zajęcia przeglądowe - podsumowanie całości materiału

Streszczenie przedmiotu

Cały szereg materiałów, wykorzystywanych w inżynierii materiałowej, a w ceramice
w szczególności, wykazuje specyficzne właściwości, w zależności od swej budowy wewnętrznej. Znajomość budowy materiałów krystalicznych oraz możliwość opisu i analizy tejże budowy, stwarza szansę przewidywania właściwości i projektowania materiałów spełniających określone wymogi. Pozwala również na planowy dobór warunków procesów technologicznych. Uzasadnionym wydaje się więc stwierdzenie, że nowoczesna edukacja w dziedzinie inżynierii materiałowej nie może zaniedbać nauki o strukturze ciał stałych (materiałów) - krystalografii. Ceramik studiujący wnikliwie krystalografię może ją wykorzystać w rozmaity sposób - bądź to do planowania lub wręcz „wymyślania” materiałów o nowych, pożądanych właściwościach, projektowania materiałów kompozytowych, usprawniania procesów technologicznych, czy wreszcie pośrednio - do badania i kontroli jakości gotowych produktów. Zauważyć należy również, że jedna
z najpowszechniej stosowanych metod badawczych - metoda dyfrakcji rentgenowskiej (XRD) i towarzysząca jej dziedzina nauki - rentgenografia są niejako praktyczną kontynuacją krystalografii. Sprzężenie pomiędzy tymi dyscyplinami jest tak ścisłe, że niemożliwe jest stosowanie i wykorzystywanie rentgenografii bez znajomości pojęć
i prawidłowości stosowanych w krystalografii. Rentgenografia natomiast stanowi znakomitą egzemplifikację, wręcz ilustrację dla nauki teoretycznej, jaką jest krystalografia.

Translacyjny porządek w budowie oraz rodzaj oddziaływań między atomami, jonami lub/i cząsteczkami (wiązanie chemiczne) stanowią o specyficznych właściwościach stanu stałego krystalicznego, dlatego w treści przedmiotu skupiono się na sposobie opisu porządku translacyjnego w kryształach, podstawowej metodzie jego badań (dyfrakcja rentgenowska) oraz na charakterystyce kryształów w oparciu o rodzaj wiązań chemicznych występujących w kryształach. Właściwości ciał stałych (materiałów) determinuje nie tylko ich budowa geometryczna (rozmieszczenie atomów, jonów lub cząsteczek w przestrzeni), ale również siły decydujące o ich łączeniu w sieć czyli wiązanie chemiczne, czym z kolei zajmuje się przede wszystkim krystalochemia

Bibliografia

  1. Handke M., Rokita M., Adamczyk A., “ Krystalografia i Krystalochemia dla Ceramików”, Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne AGH, Kraków 2008.

  2. Chojnacki J. „Elementy krystalografii chemicznej i fizycznej” PWN, Warszawa 1973

  3. Bojarski Z. i in. „Krystalografia” Wydawnictwa Naukowe PWN, Warszawa 2007

  4. Penkala T. „Zarys krystalografii” PWN wyd. 3, Warszawa 1983

  5. Trzaska-Durski Z., Trzaska-Durska H. „Podstawy krystalografii strukturalnej i rentgenowskiej” PWN, Warszawa 1994

  6. Kreutz S., Zaręba S. „Krystalografja: wskazówki metodyczne dla studentów” Wydawnictwo A. Heflicha i St. Michalskiego, Warszawa 1924

  7. Bojarski Z., Łągiewka F. „Rentgenowska analiza strukturalna” PWN, Warszawa 1988

Warunki uczestnictwa w przedmiocie

Zaliczenie 1-do roku studiów

Forma zaliczenia przedmiotu

E (Zaliczenie seminarium i zdanie egzaminu)

Zasada wystawiania oceny końcowej

Średnia ważona z ocen zaliczenia(1/3) i egzaminu(2/3).

Słowa kluczowe

krystalografia, symetria w kryształach, rentgenografia, struktura kryształów, krystalochemia, podstawowe rodzaje struktur krystalicznych

ECTS - Arkusz przedmiotu



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Wyklad-10, II Rok WIMiC inżynieria materiałowa AGH, Krystalografia i krystalochemia, krystalo
grupyprzestrzenne, II Rok WIMiC inżynieria materiałowa AGH, Krystalografia i krystalochemia, krystal
Wyklad-6, II Rok WIMiC inżynieria materiałowa AGH, Krystalografia i krystalochemia, krystalo
krystalo sciaga(2), II Rok WIMiC inżynieria materiałowa AGH, Krystalografia i krystalochemia, krysta
Zagadnienia do egzaminu KiK zaoczne 2013 2014, II Rok WIMiC inżynieria materiałowa AGH, Krystalograf
Reakcje Hydrolizy, II Rok WIMiC inżynieria materiałowa AGH, Chemia, Chemia -, Chemia - Laborki
Sprawozdanie 5 GIG B, II Rok WIMiC inżynieria materiałowa AGH, Chemia, Chemia -, Chemia - Laborki, S
czesc2.1, II Rok WIMiC inżynieria materiałowa AGH, Obierak, mechanika
iloslab, II Rok WIMiC inżynieria materiałowa AGH, Chemia, Chemia -, laborki
Sprawozdanie 4 GIG B chemia labor, II Rok WIMiC inżynieria materiałowa AGH, Chemia, Chemia -, Chemia
pkmy, II Rok WIMiC inżynieria materiałowa AGH, Obierak, mechanika, PKM, PKM
Sprawozdanie 6 GIG B chemia labor, II Rok WIMiC inżynieria materiałowa AGH, Chemia, Chemia -, Chemia
SPRAWOZDANIE NR 3, II Rok WIMiC inżynieria materiałowa AGH, Chemia, Chemia -, Chemia - Laborki, redo
Sprawozdanie 3 GIG B chemia labor, II Rok WIMiC inżynieria materiałowa AGH, Chemia, Chemia -, Chemia
Sprawozdanie I GIG B chemia labor, II Rok WIMiC inżynieria materiałowa AGH, Chemia, Chemia -, Chemia
Labor Mechanika Tch, II Rok WIMiC inżynieria materiałowa AGH, Obierak, mechanika
Sprawozdanie1 I GIG B chemia labor, II Rok WIMiC inżynieria materiałowa AGH, Chemia, Chemia -, Chemi
chemia sciaga egzamin, II Rok WIMiC inżynieria materiałowa AGH, Chemia, Chemia -, Chemia - Laborki,

więcej podobnych podstron