ZASADY PRAWA KARNEGO:

1) prawo nie działa wstecz - nie można karać za coś co nie obowiązywało w czasie popełnienia przestępstwa.

2) odpowiedzialności karnej za czyn

3) odpowiedzialności osobistej, indywidualnej - dotyczy formy popełniania winy, każdy odpowiada za to co popełnił

4) domniemania niewinności

5) istnieje zakaz analogii (nie można skazać za czyn podobny do innego)

6) winy - należy udowodnić winę zanim się skarze

7) humanitaryzmu

8)nie ma przestępstwa bez ustawy - musi być prawo karne pisane, musi być ustawa

9) muszą byś bardzo dokładnie, jasno i konkretnie określone reguły postępowania, jasno określać jaki czyn jest przestępstwem.

- PRZESTEPSTWO -

PRZESTĘPSTWO jest to czyn człow., który jest zabroniony pod groźbą kary, społecznie szkodliwy pod stopniem wysokiej szkodliwości.

Człowiek to osoba fiz., zachowanie musi być sterowane jego wolą a nie przymusem fiz. lub psychicznym.

Przestępstwem jest czyn: zabroniony, bezprawny, zawiniony - udowodnić winę.

WINA - jest elementem subiektywnym strony podmiotowej.

SPOŁECZNA SZKODLIWOŚĆ CZYNU - brak lub znikoma społ. Szkodliwość czynu to sprawca nie popełnia czynu. Gdy jest stopień większy niż znikomy to jest to przestępstwo.

KLASYFIKACJA PRZESTĘPSTW:

I ze względu na wagę popełniania przestępstwa:

1) NAJCIĘŻSZE (zbrodnie, zabójstwa) dolna granica od 3 lat bądź kara surowsza

2) WYSTEPKI jest czyn zagrożony grzywną powyżej 30 stawek, ogranicz. lub pozbaw. wolności, górna granica 1 m-c.

II ze względu na winę:

1. WINA UMYŚLNA - zbrodnie, występki

2. WINA NIEUMYŚLNA - występki

III ze względu na formę czynu:

1) PRZESTĘPSTWO Z DZIAŁANIA - zabija, niszczy, uszkadza

2) PRZESTĘPSTWO Z ZANIECHANIA - niedopełnienie obowiązków, nie udzielenie pomocy

IV ze względu na typy:

1. PODSTAWOWY - większość przestępstw

2. UPRZYWILEJOWANY - zagrożenie karą łagodniejszą

3. KWALIFIKOWANY - ze szczególnym okrucieństwem, kara surowsza, działanie sprawcy powoduje zaostrzenie kary

V ze względu na okoliczności

1) ŁAGODZĄCE

2) ZAOSTRZONE

VI ze względu na znamię skutku

1. PRZESTĘPSTWO FORMALNE BEZSKUTKOWE - zaniechanie

2. PRZESTĘPSTWO MATERIALNE SKUTKOWE - działanie, zmiana w świecie zewnętrznym (uszczerbek na zdrowiu, podpalenie)

VII ze względu na tryb ścigania

1) PUBLICZNO-SKARBOWE - najwięcej przestępstw, przedstawicielem przed sądem jest prokurator

2) PRYWATNO-SKARBOWE - prywatny akt oskarżenia do sądu, np. pomówienie, zniesławienie, naruszenie prywatności cielesnej.

3) WNIOSKOWE - np. gwałt, kradzież na rzecz osoby najbliższej, uznanie za przestępstwo zależy od założenia wniosku przez osobę poszkodowaną w prokuraturze

Sąd może zmienić kwalifikację prawną czynu.

VIII ze względu na strukturę przestępstwa

STRONA PODMIOTOWA - te osoby, które odpowiadają za czyn zabroniony (osoba fiz., ukończone 17 lat w chwili popełnienia czynu zabronionego). Wyjątki : kiedy nieletniego należy sądzić jak przestępcę dorosłego (ciężkie uszkodzenie ciała ze skutkiem śmiertelnym, gwałt kwalifikowany, zabójstwo, rozbój kwalifikowany) do 15 lat została obniżony wiek przestępcy.

Bierze się pod uwagę : okoliczności, wiek, stopień rozwoju, zachowanie nieletniego, właściwości osobiste.

Zbrodnie rozpatrywane przez Sąd Okręgowy jako sąd I Instancji.

Sąd Rejonowy - występki, kradzieże.

WYJĄTKI: gdy sprawca dorosły popełnił występek pomiędzy 17-18 r. ż. - właściwości sprawcy, zachow. traktujemy jako nielatka i stosujemy do niego UPN.

Kategorie młodocianych - sprawca dorosły do ukończenia 21lat w chwili czynu i 24 w chwili orzekania przez sąd I instancji. Jest to okoliczność łagodząca karę nawet do odstąpienia od kary.

IX ze względu na podmiot przestępstwa :

1. PRZESTĘPSTWO POWSZECHNE - podmiotem może być każda osoba

2. PRZESTĘPSTWO INDYWIDUALNE - grupa osób, która może te przestępstwa popełnić (matka, funkcjonariusz publiczny).

* Strona podmiotowa to wina.

X ze względu na rodzaj winy:

1) WINA UMYŚLNA - sprawca chce i godzi się, przestępstwo zbrodni, występek

* zamiar bezpośredni - nagły lub przemyślany (chcemy)

* zamiar ewentualny - godzimy się, że w tym momencie może nastąpić skutek ich działań

2) WINA NIEUMYŚLNA - lekkomyślność i niedbalstwo, przesłanką jest naruszenie ostrożności wymaganej w danych okolicznościach

* niedbalstwo - bierze się pod uwagę cechy osobowościowe sprawcy (sprawca nie przewiduje ale powinien przewidzieć)

* lekkomyślność - sprawca przewiduje ale myśli, że uniknie, nie dojdzie do czegoś złego.

3) WINA KOMBINOWANA - w jednym przestępstwie mamy elementy winy umyślnej i nieumyślnej (np. gdy przy bójce nastąpiła śmierć uczestnika bójki). Sprawcę traktujemy tak jakby popełnił winę umyślną.

* Strona przedmiotowa to co dotyczy przestępstwa (czyn, sytuacja, zachow., czas i miejsce przestępstwa, sposób, przedmiot wykonawczy).

PRZEDMIOT PRZESTĘPSTWA dobro prawne, które godzi w czyn publiczny (np. mienie, wolność, zdrowie, nietykalność, życie)

PRZEDMIOT ZAMACHU przestępstwo stanowi zamach na ten przedmiot. Ten sam przedmiot może być przedmiotem ochrony.

XI ze względu na przedmiot przestępstwa :

1. INDYWIDUALNY (zabójstwo, bójka, pobicie) - indywidualnie określają przedmiot przestępstw

2. OGÓLNY to co prawo karne ma chronić

3. RODZAJOWY - GRUPOWY mają chronić dane dobro prawne (zdrowie i życie), grupę przepisów np. przepisy komunikacji.

Okoliczności wyłączające winę :

*niepoczytalność, * błąd, * stan wyższej konieczności (obrona konieczna), * rozkaz przełożonego.

NIEPOCZYTALNOŚĆ - kiedy na skutek choroby psych., zaburzeń psych., alkoholizmu, narkomanii, nie mógł rozpoznać znaczenia czynu i pokierować swoim poczynaniem. Sprawca nie popełnia przestępstwa, stosuje się środki zabezpieczające (szpital psychiatryczny).

Gdy jest ograniczona zdolność w chwili przestępstwa, to sąd może złagodzić karę poniżej dolnej granicy kary.

Instytucje poddające sprawcę próbie :

Warunkowe umorzenie postępowania, warunkowe bezterminowe zwolnienie, zawieszenie postępowania.

WARUNKOWE UMOŻENIE POSTĘPOWANIA :

1) wina i społ. Szkodliwość czynu są nieznaczne

2) nie budzące wątpliwości okoliczności dotyczące sprawcy (pozytywna prognoza kryminologiczna)

3) jest stosowane wobec sprawców których kara nie przekracza 3 lat pozb. woln.

4) okres próby od 1-2 lat

5) sprawcy nakłada się różne obowiązki (dozór, świadczenie pieniężne, naprawienie szkody itp., nie może przebywać w określonych miejscach)

6) jeżeli po 6 m-cach po zakończeniu próby sprawca nie popełni przestępstwa umyślnego to skazanie sprawcy uznaje się za niebyłe

7) kiedy sprawca popełni inne przestępstwo lub uchyla się od obowiązków to sąd może ale nie musi podjąć zawieszone postępowanie

8) fakt popełnienia umyślnego przestępstwa to sąd musi

WARUNKOWE ZAWIESZENIE WYKONANIA KARY :

1) dotyczy kary pozb., ogran. wolności, grzywny

2) pozytywna prognoza kryminologiczna

3) sąd może zastosować do sprawcy, który pierwszy raz popełnił ale też w stosunku do recydywisty w wyjątkowej sytuacji.

4) jest poddaniem sprawcy próbie

1. sprawca młodociany- próba od 3-5 lat i musi być wyznaczony kurator

2. sprawca dorosły- gdy kara pozbawienia wolności 2-5 lat

3. sprawca dorosły- gdy kara ograniczenia wolności lub grzywny 1-3

5) sąd zobowiązuje do różnych obowiązków (można umieścić w zakładzie)

6) jeżeli skazany przejdzie próbę pomyślnie to takie postępowanie uważa się za niebyłe

7) za takie same lub podobne umyślne przestępstwo sąd wznawia postępowanie.

WARUNKOWE PRZEDTERMINOE ZWOLNIENIE :

Stosuje się wobec sprawcy skazanego.

Jeżeli sąd odmówi udzielenia zwolnienia to ponowny wniosek złożyć może po roku.

---