SCENARIUSZ ZAJĘĆ

Z JĘZYKA POLSKIEGO

Z ELEMENTAMI GRUPOWEJ TERAPII LOGOPEDYCZNEJ

I Klasa - V szkoły podstawowej

II Typ zajęć - lekcja języka polskiego, jednostka 2-godzinna (2x45 minut)

III Temat - „Jak słyszymy zimę? - dźwiękonaśladownictwo w poezji i w codziennym

języku”.

IV Cele:

• Rozwijanie wrażliwości dziecka przez obcowanie z poezją (J.Tuwim „Mróz”)

• Poznanie poetyckiego sposobu obrazowania - dźwiekonaśladownictwa.

• Odkrywanie znaczenia głosek w uzyskiwaniu efektów akustycznych (szum, warkot, syk itp.)

• Usprawnienie narządów artykulacyjnych, min.: wargi, język

• Nauka prawidłowego oddychania

• Doskonalenie słuchu fonematycznego

• Ćwiczenia ortograficzne - utrwalenie pisowni wyrazów poznanych na lekcji (wzbogacenie słownictwa czynnego ucznia)

• Ćwiczenia dykcyjne

V Metoda - ćwiczeń logopedycznych, oddechowych, sprawności narządów artykulacyjnych,

słuchu fonematycznego, ćwiczeń ortograficznych, praca z tekstem

VI Forma organizacyjna lekcji - praca grupowa, praca jednostkowa

VII Pomoce dydaktyczne - dzwonki, płytki plastykowe, klucze, szkło, tablice ortograficzne,

kredki, kulki waty - śnieżynki

VIII Przebieg zajęć:

CZĘŚĆ WSTĘPNA

• Wprowadzenie do tematu lekcji - swobodna rozmowa na temat charakterystycznych cech zimy (elementy krajobrazu, roślinność, zwierzęta, śnieg, temperatura, zabawy dzieci).

• Wysłuchanie wzorowej recytacji wiersza lub nagrania z kasety:

Julian Tuwim „Mróz”

W ostry mróz chłopek wiózł

Z lasu chrust na wozie.

Skrzypi coś, oś nie oś,

Trzaska chrust na mrozie.

Tężał mróz, wicher rósł,

Pędząc jak w sto koni,

Trzeszczy wóz, trzeszczy mróz,

Chłop zębami dzwoni.

Szkapa: brr! Chłop jej: prr!-

A podwozie zgrzyta,

Gwiżdże wiatr, śwista bat,

Stukają kopyta.

Chrzęst i brzęk, zgrzyt i stęk,

Hałas jak w fabryce!

Mniejszy mróz. Lżejszy wóz

Przy takiej muzyce.

CZĘŚĆ ZASADNICZA:

• Próba odpowiedzi na pytanie - Co dzieci słyszały podczas recytacji?

(skrzypienie, trzask, trzeszczenie, dzwonienie, chrzęst, brzęk, zgrzyt, stęk, świst, gwizd itp.)

• Odtwarzanie dźwięków z wiersza (za pomocą zgromadzonych materiałów - dzwonki, płytka plastykowa, klucze, szkło):

• naśladowanie dźwięków - ćwiczenia rozwijające percepcję słuchową,

• gwizdanie, szumienie (wysuwanie warg do przodu, tworzenie ryjka) - ćwiczenie warg,

• kląskanie językiem (zabawa w konika) - ćwiczenie języka.

• Ćwiczenie oddechowe - zrobiło nam się zimno, więc chuchamy na zimne rączki: „chu, chu”, żeby je rozgrzać.

• Zapisanie I części tematu lekcji - „Jak słyszymy zimę? -...”

• Porównanie wyrazów w wersach pod względem częstości występowania niektórych głosek, sprawdzenie jakie przeważają (r, s, z) i jakie sprawiają wrażenie słuchowe (głoski syczące, szumiące, ciszące, warczące).

• Wprowadzenie terminu dźwiękonaśladownictwo, zapisanie w zeszycie (DŹWIĘKONAŚLADOWNICTWO w poezji polega na naśladowaniu odgłosów, na przykład przyrody, za pomocą doboru i zgromadzenia słów z określonymi głoskami)

• Dopisanie II części tematu - (...) - dźwiękonaśladownictwo w poezji i w codziennym

języku.”

• Wyszukiwanie w wierszu wyrazów nazywających jakieś odgłosy (Brr! Prr!) Głośna prezentacja tych wyrazów dźwiękonaśladowczych przez dzieci z wcześniejszym nabraniem dużego zapasu powietrza (ćwiczenie oddechowe, ćwiczenie przy zaburzonej artykulacji głoski „r”)

• Odróżnianie mowy prawidłowej od nieprawidłowej, np., nauczyciel wymawia wyrazy, dziecko klaszcze, gdy usłyszy błąd (ćwiczenia analizatora słuchowo - ruchowego)

• Ćwiczenia ortograficzne - wyjaśnienie zasad pisowni wyrazów: mróz, wiózł, skrzypi, trzaska, tężał, rósł, wóz, zgrzyta, gwiżdże, chrzęst, brzęk, zgrzyt. Ułożenie zdań z wyróżnionymi wyrazami.

• Wykonanie ilustracji do wiersza - przekład intersemiotyczny.

CZĘŚĆ KOŃCOWA:

• Podsumowanie lekcji - przypomnienie na czym polega dźwiękonaśladownictwo.

• Zabawa: dmuchamy na podrzucone do góry kulki waty - śnieżynki (ćwiczenie oddechowe, ćwiczenie warg).

• Praca domowa - wzorowa recytacja wiersza.

Spis pomocnych pozycji:

1. B.Toczyska „Elementarne ćwiczenia dykcji”

2. E.Skorek „Reranie”

3. E.Spałek, C.Piechowicz-Kułakowska „Jak pomóc dziecku z wadą wymowy”

4. E.Stecko „Zaburzenia mowy dzieci”