Układ osi
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii.
Układ osi lokomotywy to liczba i układ osi tocznych i napędowych lub wiązanych lokomotywy. Na oznaczenie poszczególnych układów osi, ułatwiające klasyfikację lokomotyw, stosowane są odpowiednie oznaczenia cyfrowo-literowe. Układ osi był istotną cechą zwłaszcza parowozów, gdzie występowało największe zróżnicowanie układów osi i ich oznaczeń.
Spis treści |
Oznaczenia układu osi parowozów:
Polskie:
W nazwie typu: mała litera wg tabeli np. TKt48.
Obrazowo: osie toczne oznacza litera o a napędowe O. Przeważnie grupy osi oddziela się spacją.
Niemieckie:
Cyfry oznaczają liczbę osi tocznych, a duża litera napędowych. Pozycja litery w alfabecie wyznacza liczbę osi. W parowozach wieloczłonowych liczbę osi podaje się osobno dla każdego członu. 0 oznaczające brak osi pomija się.
Prowadzące osie ruchome dodatkowo oznacza się ' np. 2'C1' (oznaczenie to często jest pomijane).
Osie należące do wózka ujmuje się w nawiasy np. (2'D)2'D.
Do symbolu osi napędzanych indywidualnie dodaje się o np. 1'Bo.
W parowozach Garratta wózki traktuje się jak dwa odzielne parowozy i oddziela X np. (1'C1')X(1'C1').
Francuskie:
Kolejne cyfry oznaczają liczbę osi w grupach. Zapisuje się jako ciąg cyfr oddzielonych myślnikami, lub liczbę trzycyfrową. Brak osi w grupie oznacza 0.
Angielskie:
Kolejne liczby oznaczają liczbę kół w grupach. Liczby zawsze są rozdzielone myślnikami. Brak osi w grupie oznacza 0.
USA i kanadyjskie:
Część układów osi posiada tradycyjne nazwy własne, lecz w Polsce nie są używane.
Polskie |
|
|
Nazwy w USA i Kanadzie |
|
Francuskie |
|
Układ osi |
|
Prrzykłady |
|
|
a |
|
1A1 |
|
Single |
|
1-1-1 |
|
o O o |
|
|
|
b |
|
B |
|
4-Wheel-Switchr |
|
0-2-0 |
|
OO |
|
|
|
c |
|
1'B |
|
Bowker |
|
1-2-0 |
|
o OO |
|
|
|
d |
|
2'B |
|
American |
|
2-2-0 |
|
oo OO |
|
|
|
e |
|
1'B1' |
|
Columbia |
|
1-2-1 |
|
o OO o |
|
|
|
f |
|
2'B1' |
|
Atlantic |
|
2-2-1 |
|
oo OO o |
|
|
|
g |
|
2'B2' |
|
Reading |
|
2-2-2 |
|
oo OO oo |
|
|
|
h |
|
C |
|
6-Wheel-Switcher |
|
0-3-0 |
|
OOO |
|
|
|
i |
|
1'C |
|
Mogul |
|
1-3-0 |
|
o OOO |
|
|
|
k |
|
2'C |
|
10-Wheeler |
|
2-3-0 |
|
oo OOO |
|
|
|
l |
|
1'C1 |
|
Prairie |
|
1-3-1 |
|
o OOO o |
|
|
|
m |
|
2'C1 |
|
Pacific |
|
2-3-1 |
|
oo OOO o |
|
|
|
n |
|
1'C2' |
|
Adriatic |
|
1-3-2 |
|
o OOO oo |
|
|
|
o |
|
2'C2' |
|
Hudson |
|
2-3-2 |
|
oo OOO oo |
|
|
|
p |
|
D |
|
8-Wheel-Switcher |
|
0-4-0 |
|
OOOO |
|
|
|
r |
|
1'D |
|
Consolidation |
|
1-4-0 |
|
o OOOO |
|
|
|
s |
|
2'D |
|
Mastodon |
|
2-4-0 |
|
oo OOOO |
|
|
|
t |
|
1'D1' |
|
Mikado |
|
1-4-1 |
|
o OOOO o |
|
|
|
u |
|
2'D1' |
|
Mountain |
|
2-4-1 |
|
oo OOOO o |
|
|
|
w |
|
E |
|
10-Wheel-Switcher |
|
0-5-0 |
|
OOOOO |
|
|
|
y |
|
1'E |
|
Decapod |
|
1-5-0 |
|
o OOOOO |
|
|
|
z |
|
1'E1' |
|
Santa Fé |
|
1-5-1 |
|
o OOOOO o |
|
|
|
Niektóre inne |
|
||||||||||
- |
|
1A |
|
Planet |
|
1-1-0 |
|
o O |
|
- |
|
- |
|
2A |
|
Jervis |
|
2-1-0 |
|
oo O |
|
- |
|
- |
|
2A1 |
|
Bicycle |
|
2-1-1 |
|
oo O o |
|
- |
|
- |
|
3A |
|
Crampton |
|
3-1-0 |
|
ooo O |
|
- |
|
- |
|
D1' |
|
Transfer |
|
0-4-1 |
|
OOOO o |
|
- |
|
- |
|
1'D2' |
|
Berkshire |
|
1-4-2 |
|
o OOOO oo |
|
- |
|
- |
|
2'D2' |
|
Northern |
|
2-4-2 |
|
oo OOOO oo |
|
- |
|
- |
|
E1' |
|
Union |
|
0-5-1 |
|
OOOOO o |
|
- |
|
- |
|
1'E2' |
|
Texas |
|
1-5-2 |
|
o OOOOO oo |
|
- |
|
- |
|
2'G2' |
|
- |
|
2-7-2 |
|
oo OOOOOOO oo |
|
|
|
|
|||||||||||
|
|||||||||||
- |
|
(2'C)C2' |
|
Challenger |
|
2-3-0+0-3-2 |
|
oo OOO OOO oo |
|
|
|
- |
|
(2'D)D2' |
|
Big boy |
|
2-4-0+0-4-2 |
|
oo OOOO OOOO oo |
|
|
|