OPERACJE WEKSLOWE I CZEKOWE 18.XI wykład 4
Funkcje weksli:
Zabezpieczająca
Płatnicza- przyjmowanie pieniędzy do dyskonta
Rodzaje:
Własne- zabezpiecza wierzytelność
Trasowane- służą do dyskontowania
Dyskontowanie weksli:
Rentient Bank
Wystawca
Retient dostarcza wystawcy towar i otrzymuje weksel, który podaje do banku. Bank wypłaca kwotę pomniejszona o dyskonto. Bank swoja należność dochodzi od wystawcy.
Czeki - bezwarunkowe polecenie zapłaty przez bank osobie, która wskazal wystawca. Czek do zapłaty powinien być zrealizowany w terminie 10 dni, po tym terminie wystawca czeku może go odwołać. Można wystawiać czek tez na okaziciela (wtedy taka osoba musi się zgłosić do banku z dowodem osobistym).
ROZLICZENIA PIENIĘŻNE
1.Gotowkowe
2. Bezgotówkowe- polecenie przelewu, zapłaty, czek rozrachunkowy, karta płatnicza
Czek rozrachunkowy- dyspozycja wystawcy, posiadaczy rachunku do obciążenia jego rachunku. Kwotę, na którą czek został wystawiony oraz uznania tą kwotę rachunku posiadacza czeku.
Polecenie zapłaty- jest to udzielona bankowi dyspozycja wierzyciela obciążenia określoną kwotę rachunku bankowego dłużnika i uznania tej kwoty rachunku wierzyciela. Dyspozycja właściciela oznacza równocześnie jego zgodę na cofnięcie przez bank dłużnika obciążenie rachunku dłużnika i cofnięcie uznania rachunku wierzyciela w przypadku dokonanego przez dłużnika odwołania przelewu zapłaty.
Bank1---------Bank2
Dostawca Odbiorca
Banki zawarły porozumienie, że będą realizować polecenie zapłaty. Dostawca i odbiorca porozumiały się, że transakcje między nimi będą realizować przez polecenie zapłaty. Dostawca fakturę wysyła do swojego banku a ten od banku odbiorcy domaga się zapłaty.
Kiedy jest możliwość?
W przypadku, kiedy dłużnikiem jest osoba fizyczna, wartość jednego polecenia zapłaty nie może być większa niż 10.000 EUR
W przypadku pozostałych dłużników nie może przekraczać 50.000 EUR
Dłużnik w każdym momencie może zrezygnować z dokonania polecenia zapłaty.
Pojedyncze polecenie zapłaty gdy jedną ze stron jest osoba fizyczna może być odwołanie w ciągu 30 dni.
W przypadku pozostałych podmiotów można odwołać polecenie zapłaty w ciągu 5 dni.
ODPOWIEDIZLNOŚĆ ROZLICZEŃ
- wszystkie banki ponoszą odpowiedzialność za ich prawidłowość i terminowość
BANKOWE PAPIERY WARTOŚCIOWE
Odrębny tryb papierów wartościowych, które mogą emitować tylko bank. Mogą opiewać tylko na kwoty pieniężne z ich treści wyni8ka zobowiązanie banku do zwrotu określonej kwoty pieniężnej wraz z odsetkami. Jest to alternatywny sposób pozyskiwania środków pieniężnych.
Banki muszą o tym fakcie poinformować NBP 30 dni przed ich emisją.
Dla pewnych kwot wymagana jest zgoda NBP.
W TREŚCI PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH POWINNO BYĆ:
Wartość nominalna
Zobowiązanie banku do naliczenia określonego oprocentowania
Dokonania wypłaty określonej kwoty osobie oznaczonej w określonych terminach
Oznaczenie posiadacza papieru, jeżeli jest imienny
Zasady przenoszenia praw do pap. wart.
Numer, data emisji oraz podpisy osób, które reprezentują bank
Nie musi być wydany w formie papierów, może być wydane świadectwo
SZCZEGÓLNE PRAWA I OBOWIĄZKI BANKÓW
Prezesa
Prawo do żądania i możliwości wyboru sposobu zabezpieczenia wierzytelności wynikających z czynności bankowych nawet w trakcie umowy kredytowej
Prawo do stosowania potrącenia, dot. kaucji blokowanych środków na rachunku bankowym, dysponowanie rachunkiem
Prawo do stosowania sekuratyzacji
Stosowanie lub wystawianie bankowych tytułów egzekucyjnych.
Wydawanie wzorów i regulacji bankowych
Prawo do pobierania opłat
Obowiązki:
Przestrzeganie tajemnicy bankowej.
Przeciwdziałanie praniu brudnych pieniędzy.
Obowiązek ogłaszania stawek oprocentowania i prowizji w miejscu prowadzenia działalności
Obowiązek obsługi wpłat o charakterze publiczno- prawnym
Bankowe tytuły egzekucyjne- ułatwianie sposobu dochodzenia wierzytelności banku na drodze postępowania egzekucyjnego.
Na podstawie ksiąg bankowych i innych dokumentacji związanych z czynnościami bankowymi, banki mogą wystawiać bankowe tytuły egzekucyjne przeciwko dłużnikom oraz osobom, które dokonały z bankiem czynności bankowej albo ustawiły zabezpieczenie wierzytelności banku i czynności bankowej.
Bankowe tytuły egz. - dokument urzędowy stwierdzający wierzytelność banku wobec osoby, która dokonała z nim czynności bankowej.
Bank. tyt. egzek. Nie może wystawić tylko NBP.
Bank. tyt.egzek. można też wystawić przeciwko osobie, która przejęła dług np: spadkobiercy.
Warunki wyst. bte jest dobrowolne poddanie się dłużnika egzekucji( dłużnik podpisuje dokument). Treść oświadczenia dłużnika nie ma ustawowo określonej kwoty i terminu. Banki nie stosują dłuższych terminów niż 3 lata po terminie spłaty (ponieważ odsetki przedawniają się po 2 latach).
Obowiązek zachowania tajemnicy bankowej:
Pracownik ma obowiązek w tajemnicy trzymać wszelkich informacji na temat klientów banku
Zakres czasowy tajemnicy bankowej jest bezterminowy
KONSEKWENCJE: kara pozbawienia wolności do 3 lat, grzywna w wys. 1 mln
Informacje mogą wykorzystywać:
Same banki; wymieniają się między sobą informacje o klientach (banki nie mogą odmówić przekazania informacji o obrotach)
Podmioty publiczno-prawne:
Z żądaniem ujawnienia tajemnicy bankowej może się zwracać Komisja Nadzoru Bankowego w trakcie przeprow. Czynności bankowej
Przewodniczący Komisji Papierów Wartościowych i Giełd
Prezes Zarządu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego
NIK
Biegli rewidenci, którzy badają księgi bankowe
Służby ochrony państwa : VOP, żołnierze wywiadu
Generalny Inspektor Informacji Finansowej
Sąd i prokuratura w zakresie toczącego się postępowania
Dyrektor Izby Celnej w związku ze sprawą karną lub karno-skar.
Policja, jeżeli jest to konieczne do zapobieganiu przestępstwu
Naczelnik Urzędu Skarbowego
Od I.2003 roku banki mają obowiązek przekazywania ZUS informacje o rachunkach bankowych oraz dane o posiadaczach tych rachunków
SEKURATYZACJA
Banki mają pulę wierzyt. trudnych do odzyskania. Aby poprawić płynność banku także wierzytelności przekazuje się spółce S.A., która emituje papiery wartościowe a środki z emisji przekazuje bankowi. Spłaty papierów wart. dokonuje się z płatności ściąganych przez bank.
ZABEZPIECZENIE WIERZYTELNOŚCI BANKU
Zabezpieczenia służą odzyskaniu środków pieniężnych
Rodzaje:
Osobowe- poręczenie wobec prawa bankowego lub wekslowego (awal)
-wystawienie weksla In blanco
-gwarancje bankowe, akredytywy
-oświadczenie patronackie
-przelew wierzytelności (cesja)
-solidarne przystąpienie do długu kredytowego
-pełnomocnictwo do dysponowania rachunkiem
Rzeczowe
-hipoteka
-zastaw zwykły oraz rejestrowy
-przewłaszczenie na zabezpieczenie
-blokada rachunku bankowego
-kaucja
-poręczenie według prawa cywilnego
W przypadku egzekwowania przez bank zabezpieczenia osob. może robić egzekucję z całego majątku (osoba może zostać z niczym).
W przypadku zabezpieczenia rzeczowego- egzekucję robi z danej rzeczy.
PORĘCZENIE WEDŁUG PRAWA CYWILNEGO
Poręczyciel wobec banku zobowiązuje się wykonać zobowiązania gdyby dłużnik umowy nie wykonał (dziwnie brzmi…)
Musi być zawarta na piśmie.
Jeżeli dłużnik główny zalega wobec banku, bank ma swobodę, od kogo będzie ściągał (dłużnik główny lub poręczyciel)
Poręczenie dokonane przez małżonków- regulacje kodeksu rodzinnego; jeżeli małżonek zaciągnie kredyt za zgodą drugiego małżonka, to bank może ściągać wierzytelność ze wspólnego majątku.
Poręczenie może być udzielone wobec długu, który istnieje lub powstanie.
Weksel In blanco
Wystawca wskazuje siebie jako płatnika na żądanie banku. Nie pisze się kwoty. Weksel podpisuje wystawca i awalista.
Poręczenie (wg prawa cywilnego) weksla powinno umieszczać się na przedzie..
Poręczenie wg prawa cywilnego
-poręczenie istnieje dopóki istnieje dług główny
-gdy kredyt okaże się nieważny to poręczenie cywilne jest nieważne, a wg prawa wekslowego jest ważne
-awalista nie może się zwolnić z poręczenia, zawsze odpowiada jako dłużnik, solidarny praw. cywil. - możliwe jest zniesienie poręczenie solidarne
CESJA
Przelew wierzytelności na poręczenie. Bank zawiera umowę według której zawiera cesję z polisy ubezpieczeniowej, np. ubezpieczenie AC.
Dostawca zobowiązał się wyprodukować dla odbiorcy rzecz, ale nie miał środków, na podstawie umowy z odbiorcą zaciągnął kredyt od odbiorcy, przejdzie na bank.
OŚWIADCZENIE PATRONACKIE
Rozwinęło się w Szwajcarii, Niemczech, Austrii, Włochach, W.B.
Dokument zawierający oświadczenie spółki matki wobec banku dotyczące zobowiązań finansowych spółki córki lub wnuczki. Treść przybiera formę niewiążącego oświadczenia dobrej woli. Są to miękkie oświadczenie patronackie lub zapewnienie odszkodowania razie niespełnienia zabezpieczonego roszczenia przez sp córkę lub wnuczkę (ośw patr twarde)
Jest pozbawione skutków prawnych wyraża moralne zaangażowanie się spółki matki do utrzymania w dobrej kondycji fin. spółki córki.
Twarde ośw. patr.- spółka matka zobowiązuje się zapewnić płynność fin. sp. córce lub wnuczce, która ma możliwość spłaty zaciągniętego kredytu.
PRZYSTĄPIENIE DO DŁUGU
Możliwe jest że do długu istniejącego przystępuje osoba w charakterze dłużnika solidarnego.
Nie można przystąpić do długu przyszłego.
Przystępujący zawiera umowę z dłużnikiem już w istniejącym lub z bankiem, bez wiedzy dłużnika.
Przystępujący nie może samodzielnie podpisywać orzekań o zmianie warunków umowy.
Ustawowe przystąpienie do długu:
-nowy wspólnik spółki jawnej, która zaciągnęła kredyt
-tak samo w spółce partnerskiej i komandytowej
Zawiązanie spółki jawnej przez osoby fizyczne lub praw. i przedsiębiorcy, który miał dług.
Przejęcie długu- osoba przejmująca dług zwalnia z płacenia długu osob., któ®a ją zaciągnęła. Nie zmienia się treść umowy.
PEŁNOMOCNICTWO DYSPONOWANIA RACHUNKIEM
Prawo do potrącenia kwoty niespłaconego długu z rachunku bankowego, jeżeli bankiem prowadzącym rachunek bankowy jest bank wierzyciela. Albo jest to prawo do wypłacenia niespłaconego długu, gdy bankiem prow. rachunki jest inny bank niż wierzyciel.
Prawo powinno być nieodwołalne, nie wygasające w przypadku śmierci posiadaczy rachunku, powinno się dokonać blokady części środków na rachunku.
Ograniczenie do pełnomocnictwa dysponowania rachunkiem- samorządu teryt. Nie może ustanowić pełnomocnictwa.
ZASTAW
Wierzyciel, którego wierzytelność została zabezp. Zastawem na rzeczy może dochodzić zabezp. Z tej rzeczy bez względu na to czyją ona stała się własnością z pierwszeństwem przed właścicielem rzeczy.,
Żeby ustanowić zastaw trzeba zawrzeć umowę.
Wierzyciel-zastawnik
Przedmiot zastawu: wszystkie rzeczy dopuszczone do obrotu i ruchome, prawa majątkowe.
Zastaw może być ustanowiony też na rzeczy osoby, która nie jest dłużnikiem, ale chce ustanowić zabezpieczenie na rzecz banku.
Zbieg zastawu- zastaw powstały później przy egz. Ma pierwszeństwo przed zastawem, który powierzono wcześniej, jeżeli wierzyciel nie wiedział o wcześniejszych zastawach.
W zastawach zwykłych nie jest możliwe przejęcie rzeczy na własność w celu zaspokojenia długu, konieczna jest egzekucja w drodze postępowania sądowego. Rzecz trzeba sprzedać i z uzyskanej kwoty bank uzyskuje zaspokojenie.
WYGAŚNIĘCIE ZASTAWU
-jeżeli wierzytelność przestała istnieć (spłacony dług, pożyczka)
-jeżeli bank się zrzeknie umowy zastawu
-gdyby bank stał się właścicielem przedmiotu zastawu np. sprzedaż przedmiotu
- sprzedaż rzeczy w trakcie egzekucji
HIPOTEKA
Jest to ograniczone prawo rzeczowe, które daje wierzycielowi prawo do zaspokojenia się z nieruchomości na którą została ustanowiona.
Gdyby dłużnik sprzedał nieruchomość, bank również może dochodzić swojej wierzytelności.
Rodzaje:
sposób powstania
-hipoteka umowna- mowa o formie aktu notarialnego
-przymusowa- bank może doprowadzić do ustanowienia hipoteki przymusowej na nieruchomości poręczyciela
2. jaką wierzytelność zabezp.
-zwykła-zabezp. Wierzytelności o określonej wartości kredytu- gdy odsetki liczy się według stałej stopy procentowej
-kaucyjna- kredyt zmienia stopę %
-łączna- powstaje jeżeli dochodzi do podziału nieruchomości obciążonej hipoteką, to wtedy każda część jest obciążona hipoteką
Przedmiot hipoteki
-na nieruchomości
-na użytkowniku wieczystym
-na współwłasności
-własnościowe- spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego
-spółdzielczym prawie do użytkowania lokalu
-prawie do domu
Nie można ustanowić na lokatorskie spółdzielcze prawie do lokalu
-wierzytelności zabezpieczone hipoteką (subitabulat)
Finansowanie leasingowe- zabezpieczenie na wierzytelności rat leasingowych