Giełda i transakcje na giełdzie

Internet:

• system rozliczeń warset

• regulamin

• statut

• strona

Rozwój giełdy - pożądany i niezbędny dla prawidłowego rozwoju gospodarki

Istnienie giełdy - szereg czynników:

1. makroekonomiczne

1. konkurencyjny system finansowy

2. lepsza alokacja zasobów

3. lepsza mobilizacja oszczędności

4. lepsze dopasowanie terminowe depozytów i kredytów

Jeżeli istnieją różne instrumenty finansowe - mamy większą możliwość wyboru pośrednika finansowego, korzystne ustalanie cen przez co zdobywanie klientów.

2. mikroekonomiczne

1. silny sektor prywatny

2. dbałość o wyniki finansowe

3. udziały w firmach prywatnych (akcje)

3. efektywnościowe

1. lepszy dostęp do kapitału

2. sprawniejszy przepływ funduszy

3. lepsza informacja dla kadr zarządzających

Konkurencja - instytucje finansowe (giełda, banki, firmy leasingowe, finansowe, factoringowe) przepływ pieniędzy jest sprawniejszy i lepsza alokacja oraz mobilizacja, informacja - (giełda - równy dostęp wszystkich inwestorów, równorzędne możliwości zawierania transakcji) niezbędne informacje (przeprowadzanie transakcji, zmiany kursów, popytu, podaż oraz informacji o emitentach

Sporządzanie prospektów emisyjnych - raportów rocznych

4. równowagi społecznej

1. szerszy udział w atrakcyjnych sposobach inwestowania (jest alternatywność), mamy różne możliwości i dostęp do nich

2. dekoncentracja własności (dużo mniejszych przedsiębiorstw, likwidacja monopoli - zwłaszcza państwowych)

Czynniki warunkujące rozwój rynku kapitałowego

1. stabilność polityczna

• zmiany rządów, partii rządzących

• zmiany na giełdzie (spada wartość papierów wartościowych)

2. gospodarka rynkowa

• przedsiębiorstwa prywatne emitują akcje

• jeśli nie ma przedsiębiorstw prywatnych nie będzie giełdy

3. jednakowe traktowanie podatkowe wszystkich sektorów

• wszyscy emitenci i inwestorzy - równe prawa

• giełda jest przejrzysta - a cena optymalna

• przez 89 r. bardzo były obciążone przedsiębiorstwa prywatne

• podatek dochodowy od osób fizycznych - podatek progresywny (płacili tylko ludzie o bardzo wysokich dochodach)

• dywidenda od funduszu założycielskiego

• popiwek - od ponadnormatywnego wzrostu wynagrodzeń

4. preferencje podatkowe związane z ofertą publiczną

• warunek nie konieczny ale sprzyjający

• można wprowadzić podatki dochodu z giełdy

• obligacje skarbowe - przejście do niższej grupy podatkowej

5. przestrzeganie standardów rachunkowości i auditingu

• rachunkowość ocenianie firmy (czy ceny akcji będą rosły)

• na rynku dojrzałym i stabilnym - wskaźniki płynności

• ustawa + raport + prospekt emisyjny

• prospekty obiły wszystkie firmy

• informacje zawarte były w pewnej kolejności

6. niska inflacja

7. rozdzielenie funkcji własności i zarządzania

• małe spółki trzech właścicieli - nie wypuszczają akcji (tych 3 zarządza)

• żeby istniała giełda musi być kilka tysięcy akcji

8. stworzenie instytucji rynku finansowego

1. system bankowy (dobrze rozbudowana sieć oddziałów operacyjnych banków komercyjnych)

2. giełdy kapitałowe papierów wartościowych z siecią biur maklerskich

3. rynek pozagiełdowy O-T-C

4. instytucje zbiorowego inwestowania fundusze powiernicze, emerytalne towarzystwa ubezpieczeniowe

System bankowy - żeby nie zdominował rynku musi istnieć giełda lub inne alternatywne formy.

FAZY ROZWOJU RYNKU KAPITAŁOWEGO

1. Faza uśpienia

• niska świadomość istnienia rynku kapitałowego

• mała ilość firm notowanych na giełdzie

• mała podaż walorów (papierów wartościowych)

• niska płynność rynku

• powolny handel

• ceny bliskie wartości nominalnej

91 rok - niska świadomość i zainteresowanie giełdą, na pierwszej giełdzie było notowanych 5 spółek w ciągu roku do 9 spółek, mała podaż walorów, handel powolny, nikt nie chciał kupować i nie było co kupować. Jedna sesja w tygodniu i stopniowo 2, 3 a potem codziennie i wydłużał się czas każdej sesji.

2. Stan manipulacji

• zwiększenie atrakcyjności lokat w papiery wartościowe (odpowiednia polityka państwa)

• gra na zwyżkę (tzn. taniej kupić i sprzedać drożej - gra z pozycji BYKA) (byk - hossa, niedźwiedź - bessa)

• gorączka kupowania

• osiąganie spekulacyjnych zysków ze sprzedaży

atrakcyjność:

państwo np. Polska - na giełdach europejskich - państwo może oddziaływać na giełdę, państwo chcąc rozwinąć rynek może zastosowań preferencje podatkowe np. popiwek.

Obligacje zamienne na akcje jednoosobowych spółek Skarbu Państwa

• ludzie - podwyżka

• państwo - zmniejszenie dziury budżetowej

spekulacja - zarobek na różnicy kursów

spekulanci - grupa ludzi na giełdzie

3. Stan spekulacji

• pojawienie się szerszej grupy spekulantów

• zainteresowanie nowymi emisjami

• wzrost podaży walorów

• nadwartościowość walorów (wysokie ceny papierów)

• szybki wzrost wolumenu handlu

• gorączka sprzedawania

Jest łatwo zarobić na spekulacji. Zainteresowanie nowymi emisjami (inwestorzy kupując akcje nowych emisji mogli kupić akcje taniej. Emitenci chcieli się dostać na giełdę bo przedsiębiorstwa chciały się prywatyzować ze względu na lepszy dostęp do kapitału. Każda firma notowana na giełdzie traktowana jest jako rzetelna.

Ceny akcji - bardzo wysokie (nie wynikały z faktycznej oceny ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstwa). Na ogół ceny są przewartościowane. W pewnym momencie ceny były tak wysokie że inwestorzy zaczęli sprzedawać akcje.

4. Stan konsolidacji lub załamania

• niewystarczający popyt

• słaba sprzedaż nowych emisji

• ceny nie powiązane z realną wartością

• spadek cen

Ceny nadwartościowe - bardzo wysokie, zaczęły spadać. Gracze zdawali sobie sprawę, że ceny więcej nie wzrosną bo nie będzie to już realne - zaczynali sprzedawać. Mniejsi inwestorzy (owczy pęd) też zaczęli sprzedawać.

Akcje Banku Śląskiego - po paru dnia cena ich była 8x wyższa niż cena kupna ( ze względu na czas do ich zalegalizowania i zarejestrowania ceny giełdowe spadały dość sporo aczkolwiek każdy na tych akcjach zarobił).

Gracze na giełdzie - czasem kupowali w jednodniowych spadkach albo masowo sprzedawali co było powodem gwałtownego spadku cen i całej giełdy.

Makler przez swoje instrumenty potrafi zminimalizować ten spadek i cenę jakoś utrzymać - taki rynek nazwiemy rynkiem skonsolidowanym (zatrzymamy spadek cen - i w dłuższym okresie się ustabilizuje). Jeżeli wzrost się nie uda ceny będą dalej spadały nawet poniżej wartości nominalnej.

W okresie bardzo dużych wahań zakaz (do 10%) został zniesiony, ceny mogły się znacznie różnić.

Jeśli są duże różnice - giełda się załamuje - krach na giełdzie i jest to efekt słabego działania przedsiębiorstw i całej gospodarki.

5. Faza rynku dojrzałego

Jeżeli rynek przez jakiś czas jest stabilny spekulanci staja się inwestorami długoterminowymi. Ceny rosną mniej gwałtownie - nie opłaca się lokować na 1 dzień bo albo nic się nie zarobi albo bardzo mało.

Opłaca się lokować w długich okresach czasu:

• duża wielkość misji

• wolumen handlu odpowiada procesom gospodarczym (koniunktura)

• nowi inwestorzy bez złych doświadczeń

• silny sektor inwestorów indywidualnych

• inwestorzy instytucjonalni (instytucje zbiorowego inwestowania)

• odzyskanie zaufania do rynku przez inwestorów

Giełda			A - papiery wartościowe dopuszczone do obrotu publicznego i giełdowego (regulaminowy warunek dopuszczenia)
Rynek pozagiełdowy			B - Papiery wartościowe dopuszczone do obrotu publicznego a nie giełdowego (np. firma działa zbyt krótko)
Rynek prywatny			C - papiery wartościowe nie dopuszczone do obrotu publicznego

W Polsce świadectwa NFI były na 3 rynkach

• sprzedaż na rynkach wtórnych (pozagiełdowych)

• odkupienie na rynku oficjalnym

• rodzinie znajomy - rynek prywatny

można też było poczekać aż wprowadzone zostaną na giełdę i tam je sprzedać.

Większość papierów w Polsce nie funkcjonuje na rynku prywatnym. (nie maja charakteru materialnego)

Rynek kapitałowy -

Rynek nieformalny - transakcje zawierane są w sposób dowolny ale zgodnie z przepisami prawa i zwyczajami handlowymi

Rynek formalny - działania uczestników ograniczają ściśle określone zasady postępowania spisane najczęściej regulaminach i statutach a strony transakcji spotykają się w ściśle określonym miejscu i czasie.

Najbardziej sformalizowaną formą rynku jest giełda - istnieją na niej ściśle określone zasady działania (regulamin i statut). Regulamin i statut ustalają: cel giełdy, prawa i obowiązki członków, organizację władz, warunki obrotu, technikę zawierania i wykonywania umów, sposoby ustalania cen a także rozstrzygania sporów i reklamacji.

Giełda - specyficzny język wyrażeń i znaków o określonym znaczeniu.

Giełda posiada trzy charakterystyczne cechy:

• płynność obrotu

• przejrzystość obrotu

• bezpieczeństwo obrotu

Płynność - możliwość sprzedaży i zakupu w każdej chwili, wynika z ustalenia bardzo ściśle ustalonych zasad giełdowych, każdy grający może uzyskać informację o giełdzie, cenach oraz emitentach. Informacja musi być powszechna, szeroka, dostępna w jednakowym zakresie dla inwestorów. Masowość obrotu duża podaż i popyt. Ceny ustalone bez ingerencji jakichkolwiek osób - nie ma targowania się.

FUNKCJE

• alokacja kapitału - jest to przemieszczanie kapitału od podmiotów zgłaszających jego nadwyżkę do podmiotów zgłaszających jego zapotrzebowanie (np. banki)

• mobilizacja kapitału - gromadzenie kapitału z drobnych środków

• transformacja kapitału - zamiana formy kapitału z rzeczowej na pieniężną

• wycena kapitału - ceny akcji na rynku dojrzałym powinny być odbiciem standingu finansowego firmy

Indeksy giełdowe - średnie tendencji wszystkich spółek lub wybranych grup, informują jaka jest sytuacja spółek na giełdzie

Obroty na giełdzie informują jaki jest stan gospodarki.

Wahania obrotów i kursów giełdowych obrazują zmiany koniunktury.

GIEŁDA

• jest to regularnie odbywające się w określonym miejscu i czasie podporządkowane określonym normom i zasadom spotkania osób pragnących zawrzeć transakcję kupna/sprzedaży oraz osób pośredniczących w zawieraniu transakcji, których przedmiot stanowią dobra zamienne, przy czym ceny w obu transakcjach ustalone są na podstawie istniejącego w danej chwili układu podaży i popytu a następnie podawane do wiadomości publicznej.

E - Zasady giełdowe UZANS - zasada według której pracuje giełda

Kontrakt - minimalna jednostka obrotu giełdowego

Pakiety - 100 akcji - 1 kontrakt

Na giełdach towarowych - buszle

Na giełdach kruszcowych - uncje

Przedmiot obrotu giełdowego i inwestorzy - fizycznie na giełdzie nie występują (nie można wytargować ceny)

Dobra zamienne - pewność co do gatunku, jakości, ilości, nie ważne jest czy pierwszy czy dziesiąty worek zboża, nie można handlować np. butami czy pomidorami. Można - zboża, złoto, metale i rudy, papiery wartościowe - bo są zamienne.

Wykład II

Definicja -

• miejsce - instalacja giełdy, łącza

• czas - inwestorzy składają zlecenia także w trakcie sesji

• normy i zasady - sformalizowany rynek, ustalanie ceny, zlecenia

• uzanse giełdowe - zasady

• jednostki obrotu - kontrakty

• nie ma przedmiotu w naturze - nie ma go fizycznie, trzeba znać parametry jakościowe - cechy jakościowe

• nie ma osób bezpośrednio zainteresowanych handlem (pośrednictwo pieniężne maklerów giełdowych) - nie mogą się targować - czyli nie maja wpływu na cenę (cena - 1 lub 2 razy ustalana dla całej giełdy)

• cena ustalana bez osobistych preferencji inwestorów to cena nazywa się cena równowagi a rynek jest doskonały

• na giełdzie koncentracja masowej podaży i popytu (bardzo dużo zleceń) to giełda jest rynkiem punktowym

Informacja przekazywana musi być informacja powszechną

• powszechna

• równo dostępna dla wszystkich inwestorów

• nie ma grup uprzywilejowanych

Informacja dotycząca funkcjonowania giełdy jak i informacja dotycząca poszczególnych emitentów (prospekty emisyjne oraz raporty roczne oraz dostępne w ogólnodostępnych mediach sprawozdania finansowe)

GRUPY UCZESTNIKÓW GIEŁDY

Uczestnicy giełdy - funkcje maja wszędzie te same ale nazewnictwo może być różne.

1. członkowie giełdy - każda giełda dopuszcza do obrotu giełdowego określone osoby, aby podmiot mógł być dopuszczony wykupuje członkostwo (albo jak giełda jest stowarzyszeniem - składka członkowska). W Europie właścicielem jest: Skarb Państwa wtedy wykup akcji, czasem tylko banki i instytucje finansowe, na giełdach prywatnych - osoby fizyczne. Członkostwo daje prawo wykonywania transakcji na giełdzie,

2. pośrednicy - maklerzy giełdowi, najczęściej pracownicy członków giełdy

1. dealerzy - makler, który handluje na własny rachunek i we własnym interesie, zarabia na spekulacji, tworzy rynek

2. brokerzy - typowy pośrednik, osoba która przyjmuje zlecenia od klienta.

Dealerzy handlują z brokerami, a brokerzy zarabiają na prowizjach z transakcji.

We Francji i GB można być jednocześnie dealerem i brokerem.

3. maklerzy

zadania:

• ustalanie kursów

• utrzymanie równowagi rynkowej

na giełdach prywatnych (III grupa) nie ma maklerów, członkowie i pośrednicy sami pilnują by była równowaga

Polska - maklerzy są nazywani animatorami

Animatorzy rynku - wyznaczani przez giełdę, ustalanie kursów i planowanie ceny i jej wahań, ważne są widełki procentowe - zależne od segmentu rynku i jakości papierów wartościowych; utrzymują płynność - dbają o to by handel jego papierami był nieprzerwany.

Animatorzy emitenta - opiekun papierów wartościowych emitenta, dba o równowagę papierów danego emitenta.

Internet - warset

Animatorzy - od zeszłego roku, wcześniej to maklerzy specjaliści

Makler kursowy - Szwajcaria - zaprzysiężeni pracownicy państwowi

GB - giełdy prywatne - maklerzy mają akredytację przy kilku giełdach (ma duże możliwości składania zleceń przy różnych giełdach)

4. goście - obserwatorzy (maja wyznaczonego opiekuna)

personel pomocniczy, urzędnicy, asystenci maklerów, księgowość - brak ścisłego nazewnictwa, czasem wymienione osoby zaliczane są do gości

GIEŁDY

• zasięg (znaczenie giełdy)

1. o znaczeniu międzynarodowym (światowe) - NYC, Zurich, Frakfurt, Tokio, Hongkong - duża ilość spółek notowanych i notują papiery zagraniczne, dawniej giełdy regionalne.

2. O znaczeniu krajowym Warszawska Giełda Papierów Wartościowych

• Ze względu na formę prawną i organizację giełdy (na organ założycielski)

1. giełdy organizowane przez Państwo (pod nadzorem państwowym), giełdy państwowe (charakterystyczne dla krajów europejskich poza GB), giełdy europejskie (typu europejskiego pod nadzorem Komisji Giełdy Papierów wartościowych)

2. giełdy korporacyjne - zorganizowane przez organizacje, które są zainteresowane obrotem giełdowym, najczęściej S.A. a ten typ charakterystyczny jest dla krajów anglojęzycznych, więc typ nazywa się anglosaski

właściciele - zrzeszenia kupców, przemysłowców, TU, Fundusze emerytalne, czasem osoby fizyczne.

• Na termin realizacji transakcji

1. natychmiastowe - kasowe, realizacja wykonana natychmiast po zawarciu umowy np. kupno akcji - od razu właściciel

2. terminowe - pomiędzy realizacją a zawarciem umowy upływa jakiś czas, inaczej - rynek instrumentów pochodnych (terminowych)

Najczęściej giełdy mają swoje segmenty (organizacje i partie obrotu) np. rynek kasowy - inne parkiety (terminowe) - natychmiast. Pierwsze w Chicago - giełdy towarowe - terminowe.

• Na przedmiot transakcji

1. pieniężne (kapitałowe) - waluty, papiery wartościowe, kruszcowe -mogą być przedmiotami obrotu

2. towarowe

3. giełdy usług

• giełdy ubezpieczeniowe

• giełdy przewozowe (frachtowe) fracht - przewóz

Giełdy usług - konkretny charakter, dotyczy konkretnych transakcji, nie są masowe, musza tu być konkretne warunki (dotyczy tez giełd ubezpieczeniowych)

Giełdy usług są uzupełnieniem giełdy towarowej (towar - ubezpieczenie - i przewóz).

GIEŁDY TOWAROWE

Towar (cechy)

• charakterystyczna zamienność - możliwość zastąpienia partii towaru inną bez szkody dla nabywcy tzn. nabywca musi mieć pewność co do ilości, jakości i innych cech tego towaru

• nadający się do standaryzacji - niezmienne cechy jakościowe i ilościowe

• trwałość - nie mogą się zepsuć towary

• masowość - duży popyt i podaż (nie robi się giełd Uranu)

artykuły na giełdach - ok. 50 różnych = zboża, cukier, bawełna, wełna, artykuły rolnicze (surowce), metale, rudy metali, produkty chemiczne (węgiel, siarka)

Funkcje

1. kształtowanie cen na rynku ( w ogóle) - (ceny równe na giełdzie i na rynku pozagiełdowym) - nie może być różnic zbyt dużych bo wszyscy by kupowali na jednym rynku np. na giełdzie ceny podobne

2. przyczynianie się do standaryzacji klasyfikacyjnych

3. kształtowanie zwyczajów kupieckich (sposoby ustalania cen, relacje)

WARSZAWSKA GIEŁDA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

• istnieje od kwietnia 1991r. (16.04.1991 - pierwsza sesja

• organizacja - internet

• obroty na I sesji od 2000 $

• giełda państwowa na wzór francuskiej

• giełda francuska - obecnie istnieje jako giełda - spółka giełdowa francuska ( z giełd regionalnych); Główna Giełda w Lionie - oparta o system obrotu nierzeczowego

• założona przez Komisję Papierów Wartościowych

• pod nadzorem KPW - S.A. (specyficzna) - bardziej chodzi o łatwość prowadzeni tej instytucji niż na czerpaniu dochodu z niej jako z przedsiębiorstwa

• dochody 42 mln

• ma 60.000 akcji imiennych

• akcje specyficzne - tylko imienne - dla określonych osób

• akcje te nie dają prawa do dywidendy (niedochodowe)

• celem jej nie jest działalność dochodowa

• akcje nie podlegają obrotowi, nie można ich dowolnie sprzedać (akcje giełdy)

• ale podlegają umorzeniu

• Giełda zastrzega sobie dopuszczanie do obrotu określonych osób dlatego sprzedaż jest wykluczona

• Akcje te nie są uprzywilejowane

E - giełda emituje akcje - 4 cechy

• Akcjonariusze - Skarb Państwa (projekty o wycofaniu), Banki, Domy Maklerskie, Towarzystwa Funduszy Powierniczych, Zakłady Ubezpieczeniowe, Emitenci papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu giełdowego.

• Organy Wewnętrzne

1. Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy - najważniejszy organ -decyzje dotyczące strategii rozwoju i działania, podział zysku, statut, regulamin, powołanie Rady Giełdy, opracowania i zmiany w statucie + ostateczna decyzja co do podziału zysku (ale na dywidendy)

2. Rada Nadzorcza Giełdy - 12 osób - do kompetencji RNG należy dopuszczanie papierów wartościowych do obrotu giełdowego (podejmowanie decyzji), badanie sprawozdań, bilansów i wyniku oraz projekt regulaminu i jego zmian

3. Zarząd Giełdy - kieruje bieżącą działalnością giełdy (5 osób), wprowadza papiery wartościowe na rynek, ogłoszenie zawieszenia notowań (np. wahania cen)

Internet - działy giełdy i schemat

DZIAŁY

• dział notowań - organizacja i przebieg sesji

• ekonomiczny (administracyjno-prawny) - funkcjonowanie giełdy jako przedsiębiorstwa

• jednostka prawna - udzielanie porad i wydawanie opinii prawnych

• biuro promocji - działalność informacyjna - o giełdzie i emitentach

• dział informatyczny - obsługa techniczna - informacja pomiędzy giełdą, krajowym depozytem papierów wartościowych (samo ewidencja papierów) - do biur maklerskich i inwestorów (bieżąca informacja o przebiegu sesji)

Zasada niematerialnego obrotu papierami wartościowymi

Papiery nie są fizycznie drukowane ale to tyko zapis na koncie inwestycyjnym inwestora:

• płynność - większa (przekazanie na giełdę) bez przekazu fizycznego papierów

• większe bezpieczeństwo obrotu

• ewidencja i dbanie o ilość papierów w obrocie oraz nie ma fałszowania papierów

Zorganizowanie obrotu niematerialnego powoduje koszt ale i tak jest on niższy niż ewentualne drukowanie papierów, koszty przewozu i przechowywania.

System francuski ewidencji

Akcje - emitowane w formie odcinka zbiorczego, ten odcinek jest deponowany w Krajowym Depozycie - do obsługi obrotu niematerialnego

Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych

Polegający na tym że w Centralnym Depozycie złożony jest odcinek zbiorowy reprezentujący wszystkie papiery wartościowe na okaziciela w danej emisji natomiast dowodem własności danego papieru jest świadectwo depozytowe wydawane właścicielowi przez Dom Maklerski w którym inwestor ma rachunek.

• rachunek gotówkowy

• rachunek inwestycyjny - depozytowy - ewidencjonuje wszystkie papiery wartościowe które inwestor kupuje

KDPW - S.A. - akcje te same cechy co akcje giełdy

Akcjonariusze - Skarb Państwa, Banki, Biura Maklerskie, Towarzystwa wspólnego inwestowania

Zadania

1. przechowywanie i rejestracja papierów wartościowych będących w publicznym obrocie (odcinek zbiorczy)

2. prowadzenie rejestru kont depozytowych dla podmiotów przechowujących walory. Podmiotami są Biura Maklerskie.

3. Rejestracja na kontach depozytowych transakcji miedzy klientami (Biurami Maklerskimi)

4. Nadzór nad zgodnością wielkości emisji z ilością papierów wartościowych w obiegu (zapewnienie bezpieczeństwa obrotu)

Odcinek - ilość akcji danych emisji

Suma depozytów na kotach musi być równa sumie na odcinkach

5. Obsługa realizacji zobowiązań emitentów wobec właścicieli papierów

6. Wystawianie świadectw depozytowych

7. Organizacja prowadzenie rozliczeń transakcji

Bank rozliczeniowy - podlega w pewnym sensie KDPW i zajmuje się rozliczeniami

Sąd polubowny - rozstrzyga spory o prawa majątkowe

Fundusz Gwarancyjny - fundusz i organizacja - zapewnia bezpieczeństwo obrotu uczestnikom przez gwarantowanie wzajemnej wypłacalności członków giełdy z tytułu transakcji

Internet

• segmenty rynku giełdowego (podstawowy i spółek)

• Centralna tabela ofert rynku pozagiełdowego

• Indeksy giełdowe - jakiej grupy papierów dotyczą

• Sposoby ustalania kursów

W POLSCE

KURSY

• jednolite - zlecenia składane są przed sesją (makler zbiera) i stosując pewne zasady ustala jedną cenę, która obowiązuje przez jedną sesję lub okres (fixing) lub część dnia, może być kilka fixingów w ciągu dnia (Polska - 2, Francja 1 lub 2)

• ciągłe - kurs ustalany jest na początku (kurs otwarcia) - kurs wyjściowy (odniesienie), cena akcji zmienia się w każdej transakcji, wynika z aktualnego układu podaży i popytu

Zasady (te same)

1. maksymalny wolumen obrotów

2. minimalna różnica miedzy zleceniami kupna i sprzedaży i minimalna różnica pomiędzy ceną ustaloną przez maklera na dany moment a ceną poprzednią

- ceny wyznaczone są poprzez wpisanie wszystkich zleceń do arkusza zleceń (2 segmenty sprzedaż i kupno)

kupno			Sprzedaż
ilość	ilość	cena	ilość	Ilość
zleceń	Skumulowana		skumulowana

Arkusz zleceń składa się z 2 części: kupno i sprzedaż.

Każde zlecenie opisane jest przez 3 pozycje:

• ilość

• ilość możliwa do realizacji

• limit ceny

Zlecenia kupna ułożone są z góry na dół w kolejności ceny malejącej a zlecenia sprzedaży odwrotnie.

Makler wybiera taka cenę by odpowiadała warunkom nam zbliżonym, nie musi być idealna równo - zleceń kupna i sprzedaży.

Zlecenia w Polsce - warset (2 grupy - z limitem ceny lub bez) - widełki w segmentach (poczytać)

Zlecenie maklerskie - musi mieć szereg elementów, klient zgłasza w biurze, makler zgłasza na giełdzie (podobne elementy zgłoszenia)

Elementy:

• rodzaj zlecenia (kupno lub sprzedaż)

• ilość papierów które ma kupić lub sprzedać

• rodzaj papierów

• data zlecenia (+wykonanie transakcji M)

• ceny zlecenia (limity)

• określenie składającego zlecenie - dane klienta lub maklera

Istotne:

1. ceny

2. termin wykonania transakcji

w zależności od tego (a i b) występują następujące zlecenia:

1. market order - istotna cecha - realizacji - termin - powinny być wykonane w czasie jak najkrótszym, składane najczęściej przez fachowców, częściej składane w zleceniach sprzedaży

2. limit order - z limitem ceny - ważniejszą cecha jest podanie ceny, tylko zlecenia dla klienta korzystne pod względem ceny

• 90 - korzystna cena, 100 - cena odpowiednia, 110 - cena niekorzystna

Zlecenie kupna - cena podana w zleceniu - górna granica, którą inwestor przyjmuje jako cenę która chce zapłacić

Zlecenie sprzedaży - cena podana w zleceniu jest dolną granica jaka inwestora interesuje

Zlecenia z limitem ceny dopuszczają pewne odroczenia realizacji do momentu kiedy wyznaczona cena będzie korzystna dla Klienta.

STOP ORDER - odmiana zlecenia „limit” ale na zasadzie przeciwieństwa, dokonanie realizacji natychmiastowej z możliwością wstrzymania transakcji jeżeli ta transakcja dla klienta jest w danym momencie niekorzystna.

Warunki realizacji zleceń

1. wszystkie zlecenia opatrzone „po każdej cenie” musza być zrealizowane

2. wszystkie zlecenia opatrzone „kupno” z limitem wyższym od kursu dnia i sprzedawane z limitem niższym od kursu dnia i w danym momencie (ustalonego) muszą być zrealizowane (w odwrotnej sytuacji niekorzystne będą odrzucane)

3. „kupno” lub „sprzedaż” z limitem ceny równa się kursowi na rynku kursów jednolitych, muszą być zrealizowane częściowo a na rynku ciągłym stopniowo.

Nazwy zleceń i symbole w Polsce - sami

Czynności maklerskie

organizacja i czynności biura maklerskiego

zakres - nie każde biuro musi wszystkie czynności wykonywać

PEŁNY ZAKRES

• transakcje we własnym imieniu na cudzy rachunek (brokerskie)

• transakcje (czynności) we własny imieniu na własny rachunek (dealerskie)

• transakcje na własny rachunek w celu tworzenia rynku (przywrócenie i utrzymanie równowagi rynku) animatorzy (rynek i emitent)

• zarządzanie portfelem lokat

• gwarancje emisji pierwotnych

• doradztwo inwestycyjne

• przechowywanie papierów i administracja

PODAŻ

POPYT

---