Temat 1: Zakres obowiązywania przepisów kodeksu administracyjnego
1. Pojęcie postępowania administracyjnego
2. Funkcje prawa o postępowaniu administracyjnym
3. Zakres obowiązywania przepisów kodeksu administracyjnego
Postępowanie administracyjne - jest to ciąg czynności procesów podejmowane prze organy adm. pub. i innych uczestników tego postępowania w celu rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy adm. w formie decyzji adm. oraz ciąg czynności procesowych zmierzający do weryfikacji wydanej decyzji adm.
Post. Adm. jest rodzajem postępowania realizującego normę prawa adm. materialnego
Post. Adm. nakierowane jest na ochronę interesu społecznego i indywidualnego
Normę prawa adm. proc. Maja charakter norm instrumentalnych co oznacza, ze pełnią one role służebną wobec norm materialnych
Funkcje prawa o podejmowaniu adm.
1) Funkcja ochronna - pojawia się w ochronie na gruncie post. adm. interesu indywidualnego i interesu społecznego
a) funkcja ochrony interesu indywidualnego
- post. adm. określa sytuacje strony w zakresie jej uprawnień i obowiązków
-organ adm. pub. mają obowiązek uwzględnienia interesu strony z urzędu
b) funkcja ochrony interesu społecznego
- uwzględnianie tego interesu w post. adm.
- w post. adm. może uczestniczyć org. społ. jako podmiot na prawach strony
- ograniczenie uprawnień strony ze względu na interes społ.
- dopuszczalność weryfikacji decyzji prawidłowych ze względu na interes społ.
2) Funkcja porządkująca - że post. adm. reguluje ciąg czynności procesowych co jest związane z ich kolejnością i jednolitością działania organów adm. pub.
3) Funkcja instrumentalna - kształtuje ona proces w taki sposób aby stał się on sprawnym narzędziem działania
Zakres obowiązywania kodeksu post. adm.
1) zakres przedmiotowy - jakie procedury zawarte są w kpa
ogólne postępowanie adm.
post. w sprawach rozstrzygnięcia sporów o właściwość
PROCEDURY UPROSZCZONE
post. w sprawach wydawania zaświadczeń VII
post. w sprawach skarg i wniosków VIII
2) zakres podmiotowy - kto prowadzi post. adm.
organy adm. pub.
organy w znaczeniu funkcjonalnym
organy administracyjne art. 5§2, 3-6
ministrowie (naczelne, centralne)
naczelne ( centralne)
wojewodów
terenowe organy adm. zespolonej i niezespolonej
organy jedn. Samorządy terytorialnego inne organy państwowe albo inne podmioty, które z mocy prawa albo w drodze zawartego porozumienia są uprawnione do rozstrzygania spraw indywidualnych w drodze decyzji adm.
organy organizacji społecznych
organy zakładów administracyjnych
organy samorządy gospodarczego, zawodowego, fundacje itp.
3) wyłączenie/stanowienie KPA
postępowanie w sprawach karnych skarbowych
spraw regulowanych ordynacja podatkową za wyjątkiem działu „udział prokuratora” oraz „skargi i wnioski”
sprawy należące do polskich przedstawicieli dyplomatycznych i urzędów konsularnych, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej
sprawy nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach miedzy organami i państwowymi jednostkami organizacyjnymi
w sprawach podległości służbowej pracowników organów
Temat 2 : Zasady ogólne kodeksy postępowania administracyjnego
1. Pojęcie i rodzaje zasad ogólnych
2. Katalog zasad ogólnych postępowania administracyjnego
Zasady ogólne KPA - mają charakter normatywny, co oznacza ze ich naruszenie lub niezastosowanie stanowią kwalifikowaną wadę post. adm. decyzji adm. zakres ich obowiązywania obejmuje każde stadium post. adm. wszystkie instytucje procesowe zawarte w kpa muszą być odczytywane w kontekście zasad ogólnych jako wskazówek interpretujących.
Rola zasad KPA
1) sterują działaniami organów stosujących uznanie administracyjne
2) wypełniają luki w post. adm.
3) pełnia role dyrektyw interpretacyjnych
4) kształtują pode procedury adm.
5) ujednolicają wykładnie przepisów o post. adm.
Klasyfikacja ogólna zasad
1) Zasada praworządności - legalizmu art. 6,7 organy adm. pub. działają na podstawie przepisów prawa ; obejmują dwa elementy :
* ustalenie zdolności prawnej organu do prowadzenia post. w danej sprawie
* zastosowanie przepisów prawa materialnego i procesowego przy rozpoznawaniu i rozstrzyganiu spraw indywidualnych
Organ adm. pub. może działać tylko wtedy gdy:
istnieją podstawy prawne w przepisach powszechnie obowiązujących
zastosowana prawna forma działania jaka jest decyzja adm. musi wynikać z przepisów adm.
Działanie organów na podstawie przepisów prawa obejmuje etapy stosowania prawa, którymi są:
ustalenia obowiązującej normy prawnej mającej zastosowanie w rozstrzyganej sprawie
ustalenie stanu faktycznego sprawy
wyrażenie ustalonego stanu faktycznego sprawy w języku obowiązującej normy prawnej
powiązane ustalonych faktów z treścią normy prawnej oraz określenie skutków prawnych stanu faktycznego uznanego za udowodniony
Decyzje adm. mogą być wydawane tylko na postawie prawa powszechnie obowiązującego
Stan prawny ustalonej decyzji adm. musi odpowiadać brzmieniu przepisów w dniu orzekania
Stanie na straży praworządności oznacza :
obowiązek samokontroli organów w przestrzeganiu przepisów prawa
obowiązek kontroli przestrzegania prawa przez innych uczestników postępowania
2) Zasada prawdy materialnej albo obiektywnej art. 7 - organy adm. pub. mają obowiązek wszechstronnego gromadzenia materiału dowodowego oraz jego oceny :
Musi on - określić z urzędu jakie są dowody niezbędne do wyjaśnienia stanu faktu oraz ma on obowiązek z urzędu przeprowadzić te dowody
Ocena zgromadzonego materiału dowodowego musi być :
oparta na wszechstronnej analizie materiału dowodowego
zgodna z zasadami logiki
poszczególne dowody muszą zostać poddane ocenie ze względu na wartość
Ciężar dowodzenia w post. adm. spoczywa na organie prowadzącym post. adm. strona jest uprawniona, a nie zobowiązana do przedstawienia dowodów
Dana okoliczność może być uznana za udowodnioną tylko wtedy, gdy strona miała możliwość wypowiedzenia się co do zgromadzonego materiału dowodowego
3) Zasada uwzględnienia interesu społecznego i słusznego interesu obywateli - zasada ta ma odniesienie do decyzji podejmowania w ramach uznania adm. oba interesy są prawnie równorzędne zaś organ adm. pub. nie może kierować się ich hierarchią. Organ adm. pub. ma obowiązek załatwienia sprawy w sposób zgodny ze słusznym interesem obywatela jeżeli na przeszkodzie nie stoi interes społeczny. W przypadku wydania decyzji negatywnej dla strony organ musi uzasadnić na czym polega interes społ. w sposób nie budzący wątpliwości.
4) Zasada prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do władzy art. 8 zasada ta polega na :
ochrona obywatela podejmującego działania w dobrej wierze i w zaufaniu do działań urzędników zgodnych z prawem
zakaz obciążania obywateli skutkami nieznajomości prawa przez organy i ich pracowników
uwzględnienie równości obywateli względem prawa
zasada pewności w sferze stosowania prawa
zasada tłumaczenia wątpliwości na korzyść strony post. adm.
5) Zasada udzielenia informacji faktycznej i prawnej art. 9 odnosi się ona do dwóch grup uczestników post. adm. :
Strony
Innych
W przypadku strony organ prowadzący post. ma obowiązek informowania jej o okolicznościach prawnych i faktycznych tak szeroko jak jest to możliwe. W post. adm. strona nie może ponieść jakich kol wiek konsekwencji z powodu nieznajomości przepisów prawa. Naruszenie tej zasady może polegać na odmowie udzielenia informacji, w ogóle udzieleniu informacji niepełnej lub udzielenie informacji nienależytej. Naruszenie to jest połączone z naruszeniem zasad praworządności albo uniemożliwieniem stronie czynnego udziału, co może skutkować stwierdzeniem nieważności decyzji bądź wznowienie postępowania. W odniesieniu do innych uczestników post. obowiązuje jedynie zasada informacji prawnej.
6) Zasada czynnego udziału strony w postępowaniu art. 10 - organ prowadzący post. adm. ma obowiązek czynu w post. a przed wyrokiem rozstrzygnięcie ma umożliwić wypowiedzenie się co do zebranych dowodów, materiałów. Czynny udział strony w post. adm. to możliwość zgłaszania wniosków, dowodów, prawo do przeglądania akt post. adm. na każdym jego etapie.
Prawo do sporządzenia notatek, notatek, odpisów , kopii z akt post. adm.
Prawo do żądania uwierzytelnienia odpisów i kopii.
Prawo do zawiadomienia o czynnościach z przesłuchania z świadków biegłych oględzin na co najmniej 7 dni przed terminem tych czynności.
Prawo udziału w tych czynnościach (zadawanie pytań, wyjaśnienia)
Prawo do doręczeń pism
Prawo do składania środków zaskarżeń
Naruszenie tej zasady skutkuje wznowieniem postępowania adm. WYJĄTEK ! Następuje tylko w przypadku gdy załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia albo grożącą niepowetowaną stratę materialną.
7) Zasada dwuinstancyjności - zasada ta ma swoje konstytucyjne podstawy w art. 78 Konstytucji RP oznacza ona poza nielicznymi wyjątkami możliwość zaskarżenia decyzji wydanych przez organ I instancji do organu II instancji.
8) Zasada trwałości ostatecznych decyzji adm. - to takie wydane przez organ II instancji, wyraża się tym ze decyzje od których nie służy odwołanie w adm. toku instancji są ostateczne, uchylenie lub zmiana takiej decyzji , stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie post. w sprawach, których zapadły, można wystąpić tylko w przypadkach przewidzianych w kodeksie lub ustawach szczególnych
9) Zasada sądowej kontroli decyzji ostatecznej - (organ II instancji) ma swoje umocowanie w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, oznacza to ze decyzje mogą być zaskarżane do sądu adm. z powodu ich niezgodności z prawem , na zasadach i w trybie określonym ustawie prawo o post. przed sądem adm.
10) Zasada przekonywania - oznacza ona ze organ adm. pub. ma obowiązek wyjaśnienia stronom przesłanek i motywów załatwiania spraw by doprowadzić do dobrowolnego wykonania decyzji. Elementem stanowienia tej zasady jest uzasadnienie faktyczne i prawne decyzji
11) Zasada szybkości i ekonomiki spraw - organy adm. pub. mają obowiązek działać w sprawie szybko z zachowaniem prawdy materialnej i powinny się posługiwać najprostszymi środkami, gwarancją tej zasady sa terminy na załatwienie spraw oraz możliwość złożenia zażalenia na bezczynności lub przewlekłe prowadzenie sprawy
12) Zasada ugodowego załatwienia sprawy - oznacza ona że sprawy w których uczestniczą strony o spornych interesach mogą być załatwione w drodze ugody adm.
13) Zasada pisemności - sprawy w post. adm. załatwiane są w formie pisemnej albo w formie dokumentu elektronicznego, odstąpienie od zasady pisemności może nastąpić jeżeli przemawia za tym interes strony, a przepis prawa nie stoi temu na przeszkodzie
Temat: Organ prowadzący postępowanie administracyjne.
1. Pojęcie organu administracji publicznej
2. Organy wyższego stopnia.
3. Właściwość organu
4. Rozstrzygnięcie sporów o właściwość
5. Wyłączenie pracownika i organu od udziału w postępowaniu administracyjnym
Podział administracji publicznej:
a)Administracja rządowa:
-administracja niezespolona- terenowe organy administracji podlegają bezpośrednio określonym ministrom
-administracja zespolona (wojewoda)
b)administracja samorządowa :
-samorząd gminny
-samorząd powiatowy
-samorząd wojewódzki(samorząd województwa)
Instancyjność organów administracji publicznej:
Organem I stopnia(instancji) na gruncie administracji samorządowej są:
-organ gminy - burmistrz, wójt ,prezydent miasta
-organ powiatu- starosta
-organ województwa samorządowego- Marszałek.
Organem II stopnia w stosunku do powyższych organów jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze .
Wyjątek: Rada gminy może zebrać w drodze upoważnienia załatwienie sporów indywidualnych organom pomocniczym (sołectwo, rada osiedlowa) . Wówczas mogą one wydawać decyzje jak I (pierwsza) instancja organom II(drugiej) instancji będzie również Samorządowe Kolegium Odwoławcze, a nie gmina. Dotyczy to zarówno zadań własnych jak i zleconych.
Na gruncie administracji rządowej organem I(pierwszej) instancji jest wojewoda zaś II (drugiej) instancji właściwy minister (nie może nim być dyrektor departamentu).
Administracja niezespolona- w sprawach podatkowych organem I (pierwszej) instancji jest urząd skarbowy, II (drugiej) instancji Izba Skarbowa. Jeśli w I(pierwszej) instancji decyzje wydaje Samorządowe Kolegium Odwoławcze to nie przysługuje odwołanie, jest ona ostateczna. Jeśli w II (drugiej) instancji decyzje wydaje Minister bądź organ centralny - wówczas jest to decyzja ostateczna i nie przysługuje odwołanie tylko pismo o ponowne rozpatrzenie.
Wzruszenie decyzji- jest jednak możliwe. Następuje na podstawie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Wniosek kieruje się do tego samego organu, który wydał zaskarżoną decyzje . Do wniosku tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji (art. 127 par 3)
Odwołanie wnosi się do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu który wydał decyzje w ciągu 14 dni od dnia doręczenia decyzji stronie. Wniesienie skargi do Wyższego Sądu Administracyjnego nie wstrzymuje wykonania decyzji.
Właściwość organów prowadzących postępowanie (art. 19-23):
Organem jest osoba lub komórka organizacyjna (organ terytorialny) której powierzono do rozpatrywania ,rozstrzygania określone rodzaje spraw.(kategorie)
Organem osoba- jest wójt , burmistrz, starosta, marszałek województwa, przewodniczący rady..
Organem komórka organizacyjna- jest samorząd ,kolegium odwoławcze, sąd , zarząd jako organ kolegialny.
Upoważnienie do załatwienia spraw musi wynikać z ustawy bądź rozporządzenia.
Na gruncie postępowania administracyjnego właściwości nie należy mylić z kompetencjami gdyż te drugie maja szersze znaczenie.
Rodzaje właściwości:
1. Rzeczowa- upoważnia ona dany organ do rozpatrywania określonych spraw
2. Miejscowa- wyznaczone jest ona granicami administracji i tak oto:
-dla gminy - granice gminy
-dla powiatu-granice powiatu
-w sprawach dotyczących nieruchomości - wg miejsca jej położenia, gdy nieruchomość położona jest na obszarze kilku jednostek to wówczas orzeka ten organ na obszarze którego znajduje się większa cześć nieruchomości.
-w sprawach dotyczących prowadzenia zakładu pracy wg miejsca w którym ma być prowadzony (główna siedziba, dyrekcja)
-w sprawach dotyczących osób fizycznych wg miejsca zameldowania na stale, jeżeli nie ma miejsca zameldowania wg miejsca gdzie przebywa z zamiarem stałego przebywania
3. Funkcjonalne-instancyjna- określa, który organ jest właściwy w I (pierwszej)instancji ,dzięki czemu wiadomo który jest organem odwoławczym ( II instancji) w Zakresie Jednostek Samorządu Terytorialnego organem II stopnia jest Samorządowa Komisja Odwoławcza, zaś względem wojewody - minister.
Spory o właściwość:
-rozstrzyganie sporów - art. 225 par 1 kpa
-spory pomiędzy organami Jednostek Samorządu Terytorialnego rozstrzyga Samorządowe Kolegium Odwoławcze
-między organami samorządowymi a rządowymi rozstrzyga sąd administracyjny
-między organami administracji publicznej a sądowymi rozstrzyga kolegium kompetencyjne przy Sądzie Najwyższym.
Właściwość organu- oznacza zdolność prawną organu do rozpoznania i rozstrzygnięcia spraw administracji, regulowanych przepisami Kodeksu Postępowania Administracyjnego.
Rodzaje właściwości:
Z punktu widzenia możliwości rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy:
1)właściwość ogólna (ustawowa)
2)właściwość szczególna - to rodzaj właściwości pojawia się w przypadku konieczności wyłączenia organu lub piastuna jego funkcji
Podział co do zasady:
1)właściwość ustawowa:
-właściwość rzeczowa, miejscowa i instancyjna
-właściwość funkcjonalna, miejscowa
2)właściwość delegacyjna
Właściwość rzeczowa- zdolność prawna organu do rozpatrywania określonych spraw, ustala się w oparciu o przepisy materialno-prawne.
Przepisy materialno prawne w odrębny sposób mogą kształtować właściwość miejscową w takim przypadku są one lex specialis w odniesieniu do Kodeksu Postępowania Administracyjnego.
Właściwość delegacyjna- oznacza upoważnienie do załatwiania spraw w postępowaniu administracyjnym, upoważnienie do załatwienia sprawy musi zawierać:
1)oznaczenie organu właściwego
2)oznaczenie pracownika (najczęściej z imienia i nazwiska)
3)zakres upoważnienia:
-ogólny(upoważnia w całości)
-rodzajowy(upoważnia do konkretnych rzeczy)
-do konkretnej sprawy
4)data
5)podpis organu
Wyłączenia pracownika bądź organu z postępowaniu administracyjnym -art. 24-27 kpa
Działalność organów administracji publicznej powinna być bezstronna. Wyłączenie następuje na podstawie postanowienia na które nie służy zażalenie.
Wyłączenie organu- art. 25 kpa.
Wyłączenia pracownika:
1)Z mocy prawa art. 24 par 1 kpa:
-bliskość dla strony
-bliskość dla sprawy
2)w drodze postanowienia
Art. 24. § 1. Pracownik organu administracji publicznej podlega wyłączeniu od udziału w
postępowaniu w sprawie:
1) w której jest stroną albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku
prawnym, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki,
2) swego małżonka oraz krewnych i powinowatych do drugiego stopnia,
3) osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli,
4) w której był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem
jednej ze stron, albo w której przedstawicielem strony jest jedna z osób
wymienionych w pkt 2 i 3,
5) w której brał udział w wydaniu zaskarżonej decyzji,
6) z powodu której wszczęto przeciw niemu dochodzenie służbowe, postępowanie
dyscyplinarne lub karne,
7) w której jedną ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku
nadrzędności służbowej.
§ 2. Powody wyłączenia pracownika od udziału w postępowaniu trwają także po
ustaniu małżeństwa (§ 1 pkt 2), przysposobienia, opieki lub kurateli (§ 1 pkt
3).
§ 3. Bezpośredni przełożony pracownika jest obowiązany na jego żądanie lub na
żądanie strony albo z urzędu wyłączyć go od udziału w postępowaniu, jeżeli
zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności nie wymienionych w § 1,
które mogą wywołać wątpliwość, co do bezstronności pracownika.
§ 4. Wyłączony pracownik powinien podejmować tylko czynności nie cierpiące
zwłoki ze względu na interes społeczny lub ważny interes stron.
Art. 25.
§ 1. Organ administracji publicznej podlega wyłączeniu od załatwienia sprawy dotyczącej interesów majątkowych:
1) jego kierownika lub osób pozostających z tym kierownikiem w stosunkach
określonych w art. 24 § 1 pkt 2 i 3,
2) osoby zajmującej stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego
stopnia lub osób pozostających z nim w stosunkach określonych
w art. 24 § 1 pkt 2 i 3.
§ 2. Przepis art. 24 § 4 stosuje się odpowiednio.
Art. 26.
§ 1. W przypadku wyłączenia pracownika (art. 24) jego bezpośredni przełożony
wyznacza innego pracownika do prowadzenia sprawy.
§ 2. W przypadku wyłączenia organu sprawę załatwia:
1) w okolicznościach przewidzianych w art. 25 § 1 pkt 1 - organ wyższego
stopnia nad organem załatwiającym sprawę,
2) w okolicznościach przewidzianych w art. 25 § 1 pkt 2 - organ wyższego
stopnia nad organem, w którym osoba wymieniona w tym przepisie
zajmuje stanowisko kierownicze.
Organ wyższego stopnia może do załatwienia sprawy wyznaczyć inny podległy
sobie organ. W razie gdy osobą wymienioną w art. 25 § 1 pkt 2 jest minister
albo prezes samorządowego kolegium odwoławczego, organ właściwy do
załatwienia sprawy wyznacza Prezes Rady Ministrów.
§ 3. Jeżeli wskutek wyłączenia pracowników organu administracji publicznej organ
ten stał się niezdolny do załatwienia sprawy, stosuje się odpowiednio § 2.
Art. 27.
§ 1. Członek organu kolegialnego podlega wyłączeniu w przypadkach określonych
w art. 24 § 1. O wyłączeniu tego członka w przypadkach określonych w art.
24 § 3 postanawia przewodniczący organu kolegialnego lub organu wyższego
stopnia na wniosek strony, członka organu kolegialnego albo z urzędu.
§ 1a. Członek samorządowego kolegium odwoławczego podlega wyłączeniu od
udziału w postępowaniu w sprawie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy,
jeżeli brał udział w wydaniu decyzji objętej wnioskiem.
§ 2. Jeżeli wskutek wyłączenia członków organu kolegialnego organ ten stał się
niezdolny do podjęcia uchwały z braku wymaganego quorum, stosuje się odpowiednio
przepisy art. 26 § 2.
§ 3. Jeżeli samorządowe kolegium odwoławcze wskutek wyłączenia jego członków
nie może załatwić sprawy, minister właściwy do spraw administracji publicznej,
w drodze postanowienia, wyznacza inne samorządowe kolegium
odwoławcze.
Temat: Strona postępowania administracyjnego
1. Pojęcie strony postępowania administracyjnego
2. Zdolność administracyjnoprawna i zdolność procesowa stron postępowania administracyjnego
3. Reprezentacja stron postępowania administracyjnego
4. Prawa i obowiązki strony
Strona - jest nią każdy czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczą postępowanie albo kto zada czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek(art. 28)
Pojecie „interes prawny”- prawo do postępowania w znaczeniu szerokim. W znaczeniu wąskim interes chroniony prawem materialnym.
Interes prawny-publiczne prawo podmiotowe rozumiane jako przyznanie przez przepis prawa jednostce konkretnej korzycie która można realizować w postępowaniu administracyjnym bo orzeka się o nich przez wydanie decyzji administracyjnej (Borkowski)
Cechy interesu prawnego:
- indywidualny, konkretny, aktualny i sprawdzalny obiektywnie a jego istnienie znajduje potwierdzenie w okolicznościach faktycznych będących przesłankami zastosowania przepisu prawa materialnego.
-mieć interes prawny w postępowaniu administracyjnym tzn. to samo co ustalić przepis prawa powszechnie obowiązującego na podstawie którego można skutecznie zadać zaniechania lub ograniczenia czynności organu sprzecznych z potrzebami danej osoby.
-tylko wykazanie że osoba zadająca uznanie jej za stronę powołuje się na swój interes oparty na konkretnej normie prawa materialnego pozwala na przyjęcie iż ma ona interes prawny w toczącym się postępowaniu, w sprawie ustalenia warunków zabudowy dla sąsiedniej nieruchomości.
Obowiązek prawny jest stanowiony przepisami prawa materialnego. Powinien być konkretny, indywidualny, aktualny, obiektywnie sprawdzalny, wsparty okolicznościami faktycznymi będącymi przesłankami stosowania prawa materialnego.
Obowiązek i interes prawny przewidziany w art. 28 jest ustanowiony przepisami prawa materialnego. Wprawdzie stron postępowania administracyjnego jest instytucja procesowa jednak należy rozumieć ją jako zespół norm prawnych odnoszących się do określonej sytuacji prawnej.
Koncepcja strony postępowania administracyjnego:
a)Subiektywna stroną jest każdy to twierdzi, a więc jest subiektywnie przekonany ze postępowanie dotyczy jego interesu prawnego. Każdy kto wnosi podanie do organu administracyjnego automatycznie staje się stroną.
b)Obiektywna ocena czy dany podmiot jest stroną postępowania administracyjnego powinna zostać dokonana przez organ administracji publicznej przed wszczęciem postępowania w sprawie. Strona w postępowaniu administracyjnym może być tylko taką osobą której interes opiera się na przepisach prawa materialnego zgłaszając zadanie wszczęcia postępowania, strona powinna swój interes prawny wykazać
c)Mieszana stroną jest zarówno podmiot którego zadanie jest impulsem inicjującym postępowanie administracyjne jak i podmiot biorący udział w postępowaniu wszczętym z urzędu lub na wniosek innego podmiotu jeśli to postępowanie dotyczy jego interesu prawnego lub obowiązku.
Konstrukcja art. 28:
-zawiera dwie odrębne normy:
1) Stroną jest każdy czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie:
-na podstawie norm prawa ustrojowego i materialnego jest organ administracji publicznej właściwy w sprawie indywidualnej
-sprawie pozostające we właściwości tego organu może lub musi być załatwione przez wydanie decyzji
-rozp. I rozstrzygniecie następuje w jurysdykcyjnym postępowaniu
-instytucje podmiot lub podmioty mające interes lub obowiązek prawny których dotyczyć będzie postępowanie
2)Stroną jest każdy kto zada czynności organu ze względu na swój interes lub obowiązek prawny:
-istnieje podmiot niepodporządkowany organowi który będzie wydawał rozstrzygnięcia w sprawie
-podmiot ma w zgodzie z własną oceną interes prawny lub obowiązek o których należy rozstrzygnąć w postępowaniu administracyjnym
-podmiot wnosi zadanie
-zadanie jest wniesione przez podmiot jest prawnie skuteczne
Zdolność do uczestnictwa w postępowaniu administracyjnym mają: art29:
a)osoby fizyczne:
-trwa od chwili urodzenia aż do śmierci
b)osoby prawne:
-osobami prawnymi są skarb państwa i jednostki organizacyjne którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawna, a także statut:
1)państwowych jednostek organizacyjnych będzie podmiotem powołanym przez organ państwowy
2)jest organizacja wyodrębniona ze struktury państwa
3) w sferze cywilnoprawnej działa w ramach osobowości prawnej i Skarbu Państwa
4)jest powołana do wykonywania zadań publicznych w zakresie ustalonym w akcie założycielskim(erekcyjnym)
5)cześć państwowych jednostek Organizacyjnych posiada osobowość prawną natomiast cześć działa w formach określonych przez przepisy prawa administracyjnego
6) dysponuje podmiotowością administracyjno-prawną niezależnie od posiadania czy też nieposiadania osobowości prawnej o ile przepisy prawa administracyjnego wiążą z nią określone prawa i obowiązki
c)a gdy chodzi o państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne i organy społeczne nie posiadające osobowości prawnej.:
-za samorządową jednostką organizacyjną Art. 29 kpa należy uznać w szczególności jednostki organizacji gminy, komunalne zakłady budżetowe, jednostki samorządu terytorialnego, jednostki budżetowe.
Organizacja społeczna będące osobą prawną zawsze dysponuje zdolnością administracyjnoprawną. Zdolność taką mają jej nadawać przepisy prawa administracyjnego ,wiązać z organem społecznym. Określone prawa i obowiązki o charakterze publicznym o których organ administracyjny orzeka w formie decyzji.
Podmioty oznaczone w art. 29 ,maja zdolność administracyjnoprawną . Zdolność ta oznacza prawną możliwość występowania jako strona w postępowaniu administracyjnym. Konstrukcją zdolności administracyjnoprawnej nie ma jednak wymiaru wyłącznie procesowego. Posiada ja ten kto dysponuje zdolnością bycia podmiotem praw i obowiązków o których rozstrzyga się przez wydanie decyzji administracyjnej w oparciu o normy prawa materialnego.
Ocena zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych stron:
-zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych ocenia się wg przepisów prawa cywilnego o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej
-ocena zdolności administracyjnoprawnej w postępowaniu administracyjnym powinna być dokonywana w oparciu o przepisy prawa cywilnego przy jednoczesnym dopuszczeniu możliwości przyznania takiej zdolności innym podmiotom na podstawie norm prawa administracyjnego
-zdolność administracyjno-procesowa oznacza zdolność do działania w procesie we własnym imieniu i to osobiście bądź przez ustanowionego pełnomocnika
-zdolność administracyjnoprawna stanowi zawsze konieczną przesłankę dla zdolności procesowej
-natomiast zdolność administracyjnoprawna nie musi łączyć się ze zdolnością procesową. Ograniczenia mogą wynikać z prawa cywilnego i prawa administracyjnego.
-osoby prawne oraz jednostki organizacyjne, którym służy zdolność administracyjnoprawna posiadają zawsze pełną zdolność procesową.
Zdolność procesową osób fizycznych posiadają osoby fizyczne pełnoletnie i nieubezwłasnowolnione , a także szesnastoletnia kobieta, która wstąpiła w związek małżeński.
Zdolność procesowa ograniczona- przysługuje osobom fizycznym, jeśli mają jedynie częściową zdolność do czynności prawnych a więc osoby ubezwłasnowolnione częściowo lub osoby między 13 a 18 rokiem życia lub jeśli został ustanowiony doradca tymczasowy.
Brak zdolności procesowej- osoby ubezwłasnowolnione całkowicie, lub do 13-roku życia ale mogą być stronami.
Reprezentacja Stron Postępowania Administracyjnego:
a)osoby fizyczne nie posiadające zdolności do czynności prawnych działają na swych ustawowych przedstawicielstwach:
-przedstawicielstwo ustawowe umożliwiające działanie w postępowaniu strony nieposiadającej zdolności do czynności prawnych stanowi jedna z form zastępstwa procesowego
-zastępca procesowy uzyskuje kompetencje do działania na podstawie bądź przepisu ustawy (przedstawicielstwo ustawowe) bądź oświadczenia woli reprezentowanego(pełnomocnictwo)
Czynność prawna w tym i procesowa dokonana przez przedstawiciela ustawowego w ramach swoich kompetencji pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego.
Przesłanki skutecznego działania zastępcy procesowego:
-istnienie umocowania do działania w imieniu reprezentowanego
-działanie w interesie reprezentowanego
-jawność działania w cudzym imieniu
Przedstawiciele ustawowi osób fizycznych:
-rodzice dzieci pozostającego pod władzą rodzicielską(do 13 lat)
-opiekun - ustanawia się dla małoletnich lub ubezwłasnowolnionych całkowicie
Doradca Tymczasowy sąd ustanawia gdy uzna za konieczne dla ochrony jej osoby lub mienia (osoba pełnoletnia i postępowanie o ubezwłasnowolnienie)
Kurator kuratorzy prawa procesowego powołani są wyłącznie do działania w imieniu reprezentowanego czynności procesowych. Kiedy kurator będzie przedstawicielem ustawowym gdyż dysponuje prawo do reprezentowania i bez tego prawa nie mógłby w postępowaniu działać.
b)Strony nie będące osobami fizycznymi działają przez swych ustawowych przedstawicieli lub statutowych przedstawicieli:
-strony niebędące osobami fizycznymi działają przez swych ustawowych lub statutowych przedstawicieli
-osoba prawna reprezentuje osobę fizyczną wchodząca w skład organu lub jest podmiotem działającym na rzecz tego organu
-państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej będą reprezentowane przez osoby sprawujące w nich funkcje kierownicze
-w wypadku organów społecznych nieposiadających osobowości prawnej zasady reprezentacji określają akty statutowe
-jeśli nie ma powołanych organów to kurator który niezwłocznie powinien starać się o powołanie organów osoby prawnej a w razie potrzeby o jej likwidację
c)w sprawach dotyczących praw zbywalnych lub dziedzicznych w razie bycia prawa lub śmierci strony w toku postępowania na miejsce dotychczasowej strony występują jej następcy prawni
d)w sprawach dotyczących spadków nie objętych jako strony działają osoby sprawujące zarząd majątkiem masy spadkowej, a w ich braku kurator wyznaczony przez sad na wniosek organu administracji publicznej
Wspólnicy spółki cywilnej: każdy wspólnik jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki. Jeśli jest sprzeciw to uchwała ustalająca reprezentacją:
-wspólnicy spółki jawnej-każdy ze wspólników
-spółka partnerska-partnerzy chyba ze umowa stanowi inaczej(wtedy zarząd)
-komandytowa- spółka reprezentowana przez komplementariuszy
-komandytowo-akcyjna- spółkę reprezentują komplementariusze
Mogą pełnić funkcje pełnomocników lecz nie przedstawicieli.
Następstwo procesowe: obejmuje sytuacje w których ma miejsce strona post adm. Wchodzi inna osoba a pierwotna występuje z postępowaniu okoliczności to:
-śmierć osoby fizycznej
-likwidacja osoby prawnej lub innej jednostki organizacyjnej będącej stroną postępowania
Obowiązki Stron w postępowaniu:
1)działanie przez przedstawicieli w przypadku nie posiadania zdolności administracyjno-procesowej
2)zawiadomienie o zmianie adresu do doręczeń
3)stawiennictwo na wezwanie organu w związku z przesłuchaniem w charakterze strony
4)osobiste działanie w przypadkach określonych prawem
5)stawiennictwo na rozprawie
6)złożenie wyjaśnień, dowodów
Prawa Stron w Postępowaniu:
1)zadanie wszczęcia postępowania(tryb wnioskowy)
2) inicjatywa dowodowa
3)działanie przez pełnomocnika
4)załatwienie sprawy w terminie
5)zażalenie na bezczynność organu
6)do doręczeń pism
7)wniosek o przywrócenie terminu
8)do wykonywania czynności ze strona w miejscu jej pobytu
9)dostęp do akt
10)zadanie dołączenia dokument lub zeznania na piśmie do protokołu
11)udział w czynnościach dowodowych
12)zadawanie pytań świadkom, biegłym
Temat 5: Podmioty na prawach strony.
1. Organizacja społeczna
2. Prokurator
3. Rzecznik praw obywatelskich
4. Inne podmioty
Podmioty na prawach strony - jest to grupa uczestników postępowania administracyjnego, którzy są stronami w toczącym się postępowaniu gdyż postępowanie nie dotyczy ich własnych interesów, nie występują oni zamiast strony lecz obok i niezależnie od niej. Uczestnikom tym przysługują prawa strony wynikające z normatywnego prawa procesowego np. zgłaszanie wniosków dowodowych, składanie odwoła od decyzji czy zażaleń, od postanowień niemające prawa materialnego. Podmioty na prawach strony należą do fakultatywnych uczestników postępowania administracyjnego.
Możliwość wystąpienia organizacji społecznej w charakterze podmiotu na prawach strony jest uzależniona od zaistnienia łącznie 3 przesłanek:
1. jest uzasadnione celami statutowymi tej organizacji
2. przemawia za tym interes społeczny
3. sprawa dotyczy innej osoby
Organizacja społeczna może:
1. żądać wszczęcia postępowania administracyjnego
2. żądać dopuszczenia do udziału w toczącym się już postępowaniu administracyjnym
O dopuszczeniu organizacji społecznej do udziału w postępowaniu administracyjnym jak również o wszczęciu postępowania w związku z żądaniem organizacji społecznej decyduje organ prowadzący postępowanie
Odmowa uwzględnienia żądania organizacji społecznej następuje w drodze postanowienia na które służy zażalenie oraz skarga do Sądu Administracyjnego, natomiast uwzględnienie żądania powoduje wszczęcie postępowania z urzędu lub dopuszczenie przez organ do udziału organizacji społecznej w toczącym się postępowaniu administracyjnym.
Organ administracji publicznej wszczynając postępowanie w sprawie dotyczącej innej osoby zawiadamia o tym organizację społeczną jeżeli uzna że może ona być zainteresowana udziałem w tym postępowaniu ze względu na swoje cele statutowe i przemawia za tym interes społeczny.
Organizacja społeczna która nie uczestniczy mimo zawiadomienia jako podmiot na prawach strony, może za zgodą organu administracji publicznej może przedstawić swój pogląd w sprawie wyrażony w uchwale lub oświadczeniu jej organu statutowego.
Prokurator
Udział prokuratora w postępowaniu administracyjnym ma stanowić jedną z gwarancji praworządnego działania w administracji.
Do uprawnień prokuratora wynikających z Kodeksu Postępowania Administracyjnego należą:
- prawo zwrócenia się do właściwego organu administracji publicznej o wszczęciu postępowania administracyjnego w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem
- prawo do udziału w każdym stadium toczącego się postępowania w celu zapewnienia aby postępowanie i rozstrzygnięcie było zgodne z prawem
- prawo odniesienia się od decyzji ostatecznej2 środkami zaskarżenia:
- sprzeciwu na drodze administracyjnej
- skargi na drodze sądowej.
Organ administracji publicznej zawiadamia prokuratora o wszczęciu postępowania oraz o toczącym się postępowaniu w każdym przypadku gdy uzna udział prokuratora w postępowaniu za potrzebny.
Podstawową różnicą między organizacją społeczną a prokuratorem jako podmiot na prawach strony sprowadza się do tego, że w przypadku prokuratora to on a nie organ administracji publicznej prowadzący postępowanie decyduje o swoim udziale w postępowaniu. Złożenie wniosku przez prokuratora o wszczęciu postępowania obliguje organ o wszczęciu postępowania z urzędu natomiast zgłoszenie prokuratora o udziale w postępowaniu powoduje że nabywa on uprawnień podmiotu na prawach strony.
Ustawa z 15 lipca 1987 roku o rzeczniku praw obywatelskich przyznała mu takie same prawa procesowe jakie ma prokurator:
- może on żądać wszczęcia postępowania administracyjnego
- uczestniczyć w postępowaniu na prawach przysługujących prokuratorowi
- może zaskarżać decyzje do Sądu Administracyjnego
- nie przysługuje mu prawo wzniesienia od decyzji ostatecznej
Temat 6: Przepisy porządkowe i środki oddziałujące na przebieg postępowania administracyjnego
1.Doręczenia
2. Wezwania
3. Terminy
Rodzaje terminów:
- terminy ustawowe - to terminy określone w przepisach KPA np. termin do wniesienia odwołania czy zażalenia
- terminy wyznaczone - to terminy określone przez organ prowadzący postępowanie administracyjne np. terminy rozpraw
- terminy zawite - inaczej prekluzyjne - zazwyczaj odnoszą się do czynności strony to terminy których naruszenie powoduje bezskuteczność dokonanej czynności np. termin do wniesienia odwołania
- terminy instrukcyjne - najczęściej odnoszące się do czynności organu, to terminy których naruszenie nie pozbawia czynności jej skuteczności prawnej np. termin załatwienia spraw
Temat 7: Postępowanie przed organem I (pierwszej) instancji
1. Wszczęcie postępowania administracyjnego
2. Postępowanie wyjaśniające i jego formy
3. Dowody w postępowaniu administracyjnym
4. Zawieszenie postępowania administracyjnego
5. umorzenie postępowania administracyjnego
Wszczęcie postępowania administracyjnego następuje w 3 trybach:
- z urzędu
- na żądanie strony
- w trybie mieszanym art. 61par 2
O trybie wszczęcia postępowania z urzędu bądź na żądanie strony przesądzają przepisy prawa materialnego.
Wszczęciem tam gdzie przedmiotem postępowania administracyjnego będzie nałożenie obowiązków, ograniczenie uprawnień bądź ich cofnięcie wszczęcia postępowania następuje z urzędu. Tam gdzie chodzi o nabycie uprawnia wszczęcie postępowania następuje na żądanie stron.
Wszczęcie z urzędu następuje wyniku:
- działania organu administracji publicznej
- złożenia żądania wszczęcia przez prokuratora
- złożenia żądania wszczęcia przez organizacje społeczną działającą jako podmiot na prawach strony
- złożenia żądania Rzecznika Praw Obywatelskich
Datą wszczęcia postępowania administracyjnego z urzędu jest dzień wykonania pierwszej zewnętrznej czynności w stosunku do strony postępowania administracyjnego. Czynnością taką z reguły jest zawiadomienie o wszczęciu postępowania administracyjnego
Wyjątki od tej reguły określają przepisy materialno prawne.
Zawiadomienie o wszczęciu postępowania administracyjnego powinno zawierać:
- oznaczenie organu
- oznaczenie strony bądź stron
- informacje o obowiązkach i uprawnieniach strony
- termin załatwienia sprawy
- podpis pracownika organu
Na żądanie strony
Uruchomić postępowanie administracyjne może wyłącznie strona postępowania administracyjnego
Atrybut bycia stroną postępowania administracyjnego badany jest przed wszczęciem postępowania
Postępowanie administracyjne na żądanie wszczynane jest z dniem:
- doręczenia żądania organu właściwemu w sprawie
- wpływ żądania do systemu teleinformatycznego wniesione drogą elektroniczną
Żądanie wszczęcia postępowania administracyjnego może być złożone na piśmie, telegraficzne, faksem, ustnie do protokołu, przez elektroniczną skrzynkę podawczą organu administracji publicznej.
Elementy żądania wszczęcia postępowania administracyjnego:
- oznaczenie strony w zależności od kategorii podmiotu
- treść żądania
- spełnienie innych wymogów określonych innymi przepisami prawa
- własnoręczny podpis
Tryb postępowania z żądaniami wszczęcia zawierającymi braki formalne.
-Jeżeli podanie o wszczęcie postępowania administracyjnego nie zawiera adresu wnoszącego, organ przeprowadza postępowanie wyjaśniające którego jest celem ustalenie adresu. Korzysta w tym zakresie ze wszystkich możliwych baz danych.
-W razie nie możności ustalenia adresu, na podaniu sporządza się adnotacje urzędową z informacją z uwagi na nie możność ustalenia adresu wnoszącego pozostawia się bez rozstrzygnięcia
- W przypadku innych braków np. braku podpisu, brak dołączonego dokumentu, niezrozumiałość żądania organ administracji publicznej wzywa wnoszącego do uzupełnienia braku z pouczeniem, że nie uzupełnienie braku w terminie dni 7 od doręczenia wezwania spowoduje pozostawienie podania bez rozpatrzenia.
Tryb postępowania z podaniami kierowanymi do organów niewłaściwych.
- jeżeli organ w całości jest niewłaściwy ma on obowiązek przekazania podania do organu właściwego z równoczesnym zawiadomieniem o tym wnoszącego. Zawiadomienie o przekazaniu podania musi zawierać uzasadnienie
- jeżeli organ w części jest właściwy rozpatruje sprawę będącą w jego właściwości, a w pozostałym zakresie zawiadamia wnoszącego o konieczności wniesienia odrębnych podań
- jeżeli w sprawie właściwy jest Sąd Powszechny albo z treści podania nie można ustalić właściwości organu, organ zwraca podanie w formie postanowienia, na które służy zażalenie.
TRYB MIESZANY
Forma wszczęcia postępowania administracyjnego
Kodeks postępowania administracyjnego nie określa formy wszczęcia postępowania, a wyjątkiem jest tu forma postanowienia w sprawach wszczęcia postępowania przez organizację społeczną działającą jako podmiot na prawach strony w sprawie wznowienia postępowania administracyjnego oraz w sprawie nieważności decyzji.
Odmowa wszczęcia postępowania administracyjnego następuje jeżeli:
- żądanie wszczęcia wniósł podmiot nie będący stroną
- albo innych uzasadnionych przypadkach.
Do uzasadnionych przypadków odmowy wszczęcia postępowania należą:
- zawisłość sprawy
-sprawa została załatwiona decyzją ostateczną
- sprawa uległa przedawnieniu.
Odmowa wszczęcia postępowania następuje w formie postanowienia na które służy zażalenia.
Postępowanie administracyjne prowadzone jest jako:
- rozprawa administracyjna
- postępowanie gabinetowe
Rozprawa administracyjna obligatoryjnie przeprowadzana jest z urzędu lub na wniosek stron: --- jeżeli zapewni to przyspieszenie lub uproszczenie postępowania
- gdy wymaga tego przepis prawa
Fakultatywne rozprawa administracyjna może zostać przeprowadzona jeżeli zachodzi potrzeba uzgodnienia interesu stron albo potrzeba koncentracji materiału dowodowego.
Dowody w postępowaniu administracyjnym
Kodeks postępowania administracyjnego wprowadza otwarty katalog środków dowodowych poprzez legalną definicję dowodów zgodnie z art. 75 paragraf 1 KPA - dowodem w postępowaniu administracyjnym jest wszystko to co przyczynia się do wyjaśnienia sprawy pod warunkiem niesprzeczności z prawem.
Dowody sprzeczne z prawem:
- wykorzystywanie wyroków skazujących po zatarciu skazania
- dowody ze świadków wobec istnieją zakazy bezwzględne
- stosowanie metod niedozwolonych przy przesłuchaniach
- wykorzystywanie podrobionych lub przerobionych dokumentów noszących oczywiste ślady fałszerstwa
W postępowaniu administracyjnym dowodem będą:
- dokumenty
- zaznania świadków
- opinie biegłych
- konfrontacje
- okazanie
- eksperyment procesowy
- wizja lokalna
- oględziny
- szkice
- zdjęcia
- odsłuchy z urządzeń rejestrujących itp.
Klasyfikacja dowodów na gruncie Kodeksy Postępowania Administracyjnego
- ze względu na charakter dowodu:
- dowody główne
- dowody posiłkowe( przesłuchania w charakterze strony)
- ze względu na styczność organu z dowodem:
- dowody bezpośrednie
- dowody pośrednie
- ze względu na usytuowanie dowodów w KPA
- dowody nazwane
- dowody nienazwane
- ze względu na źródło dowodzenia
- dowody osobowe
- dowody rzeczowe
Charakterystyka dowodów nazwanych na gruncie KPA
Pojęcie dokumentu określa art. 115 par 18 kk
Dokumenty w postępowaniu administracyjnym dzielą się na dokumenty urzędowe i dokumenty prywatne.
Dokumenty urzędowe- są to dokumenty sporządzane przez wezwane do tego organy lub podmioty wykonujące zadania zlecone z zakresu administracji publicznej w przypisanych w prawie formie. Dokumenty urzędowe posiadają tak zwaną zwiększoną moc dowodową gdyż stanowią dowód tego co zostało w nich urzędowo stwierdzone.
Dokumenty prywatne sporządzone są przez inne podmioty i mają charakter woli bądź wiedzy. Do akt postępowania administracyjnego dołączane są oryginały dokumentów.
Co do zasady ciężar gromadzenia dokumentów spoczywa na organie prowadzącym postępowania. Jeżeli dokumenty są w posiadaniu innych organów to do akt postępowania administracyjnego dołącza się urzędowo poświadczone odpisy bądź wyciągi.
Strona postępowania administracyjnego zamiast oryginałów dokumentu może złożyć odpis poświadczony przez notariusza albo pełnomocnika będącego adwokatem, radcą prawnym, doradcą podatkowym lub rzecznikiem patentowym.
Dowody ze świadków
Świadkiem w postępowaniu administracyjnym jest każda osoba fizyczna posiadająca informacje istotne dla postępowania administracyjnego (świadek w znaczeniu faktycznym) i wezwana w takim charakterze (świadek w znaczeniu prawnym)
Zakazy dowodowe ze świadków
W postępowaniu administracyjnym świadkami nie mogą być:
- osoby niezdolne do postrzegania lub komunikowania spostrzeżeń
- osoby zobowiązane do zachowania w tajemnicy informacje niejawnych jeżeli nie zostały z tego zobowiązania zwolnione
- duchowny co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi.
Świadek przed rozpoczęciem przesłuchania właściwego uprzedzony jest o treści art. 233 kk jak również pouczeni są o prawie odmawiania zeznań i prawa do odmowy odpowiedzi na pytanie. Z prawa odmowy zeznań może skorzystać:
- małżonek strony
- wstępni, zstępni i rodzeństwo strony
- powinowaci do 1 stopnia
- osoby objęte opieką, kuratelą bądź usposobieniem.
Prawo odmowy odpowiedzi na pytanie dotyczy świadka oraz osób w relacji j/w jeżeli odpowiedź na pytanie mogłaby narazić na odpowiedzialność karną, hańbę, niepowetowaną szkodę materialną lub powodować ujawnienie tajemnicy zawodowej.
Przesłuchanie świadka zawiera 3 fazy:
- etap wstępny
- faza swobodnych zeznań ( nie protokołowanych)
- zeznania właściwe
Temat 8: Rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnym
1. Decyzja
2. Postanowienie
3. Ugoda
Decyzja administracyjna
1. w znaczeniu materialnym odpowiada pojęciu aktu administracyjnego tj. władczego rozstrzygnięcia wydawanego przez organ administracji publicznej, o prawach i obowiązkach konkretnych podmiotów w indywidualnych sprawach . Zabezpieczenie wykonanej decyzji sankcjonowane jest środkami egzekucji administracyjnej .
2. w sensie procesowym decyzja to rozstrzygnięcie spraw w całości bądź części albo w inny sposób zakończenie postępowania w danej instytucji (umorzenie postępowania)
W prawie administracyjnym decyzja występuje pod różnymi nazwami np. licencja, koncesja, nakaz, zezwolenie.
Każda decyzja administracyjna musi spełniać minimum wymogów formalnych, zaliczamy do nich:
- oznaczenie organu
- oznaczenie stron postępowania
- treść rozstrzygnięcia
- podpis.
Elementy pełnej decyzji administracyjnej:
- data- ustala stan prawny wydanego rozstrzygnięcia
- oznaczenie organu - może mieścić się na dowolnej części decyzji: pieczęć, papier firmowy, słowne znaczenie czy przy przywołanym przypisie
- oznaczenie stron
- rozstrzygnięcie - przybiera formę czasownikową lub bezokolicznikową
- podstawa prawna - zawiera przywołane wszystkie przypisy prawa materialnego o charakterze powszechnie obowiązującym w danej sprawie
- uzasadnienie faktyczne i prawne
faktyczne jest to wskazanie dowodów zgromadzonych w sprawie i oceny ich wiarygodności
prawne oznacza ono wskazanie wszystkich przypisów prawa mających znaczenie dla danego rozstrzygnięcia
Można odstąpić od sporządzenia uzasadnienia faktycznego i prawnego jeżeli:
- decyzja jest w całości zgodna z żądaniem strony, nie dotyczy to decyzji wydanych w wyniku odwołania oraz decyzji rozstrzygające sporne interesy stron
- jeżeli przepisy szczególne zezwalają na odstąpienie od uzasadnienia z uwagi na interes państwa lub bezpieczeństwo i porządek publiczne
- pouczenie - czy i w jakim trybie służy odwołanie (decyzja I (pierwszo) instancyjna) albo czy i w jakim trybie służy skarga do Sądu Administracyjnego albo powództwo do Sądu Powszechnego
- podpis - własnoręczny albo podpis elektroniczny (stanowisko imię nazwisko)
Wykonalność decyzji administracyjnej
Wykonaniu podlegają decyzje ostateczne tj.
-wydane w I (pierwszej) instancji jeżeli upłyną termin do wniesienia odwołania
- wydane w II (drugiej) instancji jeżeli decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności
- jeżeli decyzja jest zgodna z żądaniem wszystkich stron
Rygor natychmiastowej wykonalności
- nadawany jest z mocy prawa
- może zostać nadany w trybie art. 108 kpa
Przesłanki nadania rygoru natychmiastowej wykonalności (art. 108 kpa)
- ochrona życia lub zdrowia ludzkiego
- dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami
- ze względu na inny interes społeczny
- ze względu ma wyjątkowo ważny interes stron
Rygor nadawany jest jako element decyzji albo może być nadany w formie postanowienia na które służy zażalenie.
Organ jest związany wydaną decyzją administracyjną
W postępowaniu administracyjnym sprostowanie decyzji może dotyczyć :
- oczywistych omyłek pisarskich i błędów rachunkowych
- pouczenie o możliwości wniesienia środków zaskarżenia
- uzupełnienie co do rozstrzygnięcia
Sprostowanie przybiera formę postanowienia na które służy zażalenie.
Doręczenie decyzji następuje na piśmie za pomocą komunikacji elektronicznej albo ustnie.
POSTANOWIENIE
Jest aktem administracyjnym ale obowiązuje tylko w toku procedury administracyjnej. Postanowienia rozstrzygają kwestie procesowe wynikające w toku prowadzonego postępowania, wyjątkowo postanowienie może rozstrzygać co do istoty (postanowienie w sprawie zawarcia ugody).
Grupa postanowień jest niejednorodna i można tu wyróżnić:
- postanowienia procesowe w ścisłym słowa tego znaczeniu np. postanowienie o wszczęciu postępowania na żądanie organizacji społecznej, postanowienie o odrzuceniu wniosku dowodowego, postanowienie o odroczeniu rozprawy, postanowienie o powołaniu biegłego, postanowienie o ukaraniu grzywną
- postanowienia mające wpływ na dalszy bieg postępowania np. postanowienie o odmowie wszczęcia, postanowienie o zawieszeniu , postanowienie o przywróceniu terminu, postanowienie do wniesienia odwołania, postanowienie o podjęciu zawieszonego postępowania
- postanowienia dotyczące istoty sprawy lub wywołujące skutki materialno-prawne, np. postanowienie o zatwierdzeniu ugody, postanowienie o zajęciu stanowiska przez inny organ art. 106 kpa
Postanowienie musi zawierać:
- oznaczenie organu
- datę
-oznaczenie adresata postanowienia
- podstawę prawną - podstawę prawną wyznacza art. 123 i 124 kpa
- rozstrzygnięcie
- podpis
Jeżeli na dane postanowienie służy zażalenie albo skarga do Sądu Administracyjnego postanowienie zawiera dodatkowo:
- uzasadnienie faktyczne i prawne
- pouczenie o prawie wniesienia zażalenia lub skargi do Sądu Administracyjnego
Postanowieniu nie można nadawać rygor natychmiastowej wykonalności.
UGODA
Organ administracji publicznej ma obowiązek dążenia do zawarcia między stronami ugody administracyjnej.
Ugoda zastępuje decyzję administracyjną, może być zawarta do momentu wydania decyzji ostatecznej.
Przesłanki zawarcia ugody:
- wielość ugody
- strony posiadają sporne interesy
- przyczyni się to do przyspieszenia lub uproszczenia postępowania administracyjnego
- nie sprzeciwia się temu przepis prawa
Jeżeli strony poinformują organ o zamiarze zawarcia ugody, organ odracza wydanie decyzji i wyznacza termin do zawarcia ugody.
Ugoda dochodzi do skutku, jeżeli:
- strony wstawią się w wyznaczonym terminie
- przed organem złożą zgodne oświadczenia woli o zamiarze zawarcia ugody.
Ugoda sporządzana jest na piśmie w formie protokołu, który zawiera:
- oznaczenie organu
- data sporządzenia ugody
- oznaczenie stron
- przedmiot i treść ugody
- podpis stron
- podpis pracownika upoważnionego do sporządzenia ugody.
Ugoda wymaga zatwierdzenia w formie postanowienia na które służy zażalenia. Wywołuje ona tożsame skutki jak decyzja administracyjna, jest wykonalna z dniem którym postanowienie stało się ostateczne.
Temat 9: Postępowanie przed organem II(drugiej) instancji.
1. Weryfikacja rozstrzygnięć w postępowaniu administracyjnym
` 2. Odwołanie
3. Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy
4. Zażalenie
5. Postępowanie przed organem II (drugiej) instancji
Weryfikacja obejmuje 2 drogi:
- drogę administracyjną
- drogę sądową
Weryfikacja administracyjna występuje w toku instancji oraz nadzwyczajnych trybach postępowania administracyjnego.
System weryfikacji administracyjnej obejmuje:
- środki nadzoru
- środki zaskarżenia
- odwołalność decyzji.
Środki nadzoru to instytucje procesowe za pomocą których organ administracji publicznej uruchamia z urzędu postępowanie weryfikacyjne ( na gruncie postępowania administracyjnego są to wyłącznie tryby nadzwyczajne). Odwołalność decyzji to prawna możliwość kasacji(uchylenia) lub reformacji (zmiany)z urzędu rozstrzygnięcia.
Środki zaskarżenia są to instytucje procesowe za pomocą, których uprawnione podmioty mogą żądać weryfikacji rozstrzygnięć. Ich cechą charakterystyczną jest to że oparte są na zasadzie skargowości.
Klasyfikacja środków zaskarżenia :
- ze względu na kryterium przesunięcia kompetencji do rozstrzygnięć na organ wyższej instancji:
- środki bezwzględnie dewolutywne (zawsze)
- środki względnie dewolutywne (mogą)
- środki niedewolutywne (nie przesuwają sprawy do II (drugiej) instancji)
-ze względu na możliwość wstrzymania wykonania rozstrzygnięcia:
-środki bezwzględnie suspensywne (zawsze)
- środki względnie suspensywne (mogą)
- ze względu na rodzaj wnoszonego środka:
- środki zwykłe = zwyczajne środki odwoławcze
- środki nadzwyczajne zaskarżenia
Do zwykłych środków zaskarżenia zaliczamy: odwołanie, wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, zażalenie.
ODWOŁANIE
Odwołanie przysługuje od decyzji administracyjnych wydanych w I (pierwszej) instancji.
Ograniczenie prawa do wniesienia odwołania lub jego wyłączenie może nastąpić na podstawie aktu rangi ustawie np. odmowa wjazdu cudzoziemca.
Przedmiotem odwołania może być decyzja merytoryczna i nie merytoryczna.
Przedmiotem odwołania może być całość rozstrzygnięcia jak i część rozstrzygnięcia. Odwołanie przysługuje od decyzji pozytywnej i negatywnej dla srony.
Przedmiotem odwołania może być treść rozstrzygnięcia lub uzasadnienia. Odwołanie służy również od decyzji wydanych w trybie nadzwyczajnym.
Prawo do wniesienia odwołania posiada:
- strona
- podmiot na prawach strony
Strona może wnieść odwołanie niezależnie od tego czy brał udział w postępowaniu w I (pierwszej) instancji
Organizacja społeczna działająca jako podmiot na prawach strony może wnieść odwołanie tylko wówczas, gdy brał udział w postępowaniu przed organem I (pierwszej) instancji.
Organem odwoławczym jest:
- organ wskazany w przepisach szczególnych
- Oran określony w art. 17 kpa
Tryb wnoszenia odwołania:
- odwołanie nie wymaga uzasadnienia wystarczy jeśli strona jest niezadowolona z wydanej decyzji
Odwołanie musi zawierać:
- oznaczenie podmiotu wnoszącego
- treść żądania
- podpis
- odwołanie wnosi się jak inne żądania (art. 63 kpa)
- odwołanie wnosi się za pośrednictwem organu, który wydał decyzje w I(pierwszej) instancji.
Termin do wniesienia odwołania.
Kodeks postępowania administracyjnego ustanawia czternastodniowy termin do wniesienia odwołania, natomiast przepisy szczególne mogą przewidywać inne terminy.
Termin czternastodniowy liczony jest od doręczenia decyzji lub jej ustnego ogłoszenia.
Odwołanie jest środkiem względnie dewolutywnym, gdyż organ I (pierwszej) instancji po wniesieniu odwołania jeżeli uzna, że w całości zasługuje ona na uwzględnienie może zmienić lub uchylić wydaną decyzję. Instytucja ta nazywa się autokontrolą lub samokontrolą.
Decyzja wydana w wyniku samokontroli ma charakter decyzji pierwszo instancyjnej i również od niej służy odwołanie. Odwołanie jest środkiem suspensywnym o charakterze bezwzględnym. Wniesienie odwołania powoduje zakaz wykonywania decyzji. Wyjątkiem od tej reguły jest rygor natychmiastowej wykonalności. Jeżeli decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności, organ II (drugiej) instancji ma możliwość uchylenia tego rygoru.
Ad. 5
Czynności organu I (pierwszej) instancji:
- zawiadomienie o wniesieniu odwołania pozostałych stron oraz podmiotem na prawach strony
- uruchomienie trybu postępowania z odwołaniami zawierającymi braki
- uruchomienie autokontroli albo przekazanie odwołania wraz z aktami sprawy organu odwoławczemu (7 dni)
Czynności organu odwoławczego:
- organ odwoławczy bada:
-czy odwołanie zostało wniesione przez stronę
- czy decyzja od której strona się odwołuje jest decyzją nie ostateczną
- czy od decyzji służy odwołania
Jeżeli organ stwierdzi zaistnienie negatywnej przesłanki wydaje postanowienie o niedopuszczalności odwołania. Postanowienie to jest ostateczne
- drugą czynnością organu odwoławczego jest badanie czy zachowano termin do wniesienia odwołania.
Jeżeli organ stwierdzi naruszenie terminu musi poinformować stronę o prawie wniesienia wniosku o przywrócenie terminu.
W postępowaniu odwoławczym organ odwoławczy:
- może wstrzymać wykonanie decyzji w uzasadnionych przypadkach
- może przeprowadzić dodatkowe postępowanie dowodowe albo zlecić to postępowanie organu I (pierwszej) instancji.
Organ odwoławczy decyduje również w przedmiocie możliwości cofnięcia odwołania. Strona może cofnąć odwołanie ale organ nie uwzględni tego wniosku jeżeli wydana decyzja będzie naruszała prawo lub interes stron.
Rozstrzygnięcie następuje w formie postanowienia.
Rozstrzygnięcie organu odwoławczego:
- utrzymanie w mocy wydanej decyzji
- uchylenie zaskarżonej decyzji
- uchylenie wydanej decyzji i umorzenie postępowania w I (pierwszej) instancji
- umorzenie postępowania odwoławczego
- uchylenie decyzji w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia, jeżeli decyzja została wydana z naruszeniem przepisów postępowania a konieczna do wyjaśnienia zakres sprawy ma wpływ na wynik rozstrzygnięcia
Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy art. 127 par 2 kpa
Temat 10: Weryfikacja ostatecznych decyzji i postanowień.
1. Wznowienie postępowania administracyjnego
2. Stwierdzenie nieważności decyzji (postanowienia)
3. Uchylenie lub zmiana decyzji ostatecznej
4. Stwierdzenie wygaśnięcia decyzji
§ 1. W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli:
1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności
faktyczne, okazały się fałszywe,
2) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa,
3) decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej,
który podlega wyłączeniu stosownie do art. 24, 25 i 27,
4) strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu,
5) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe
dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nie znane organowi, który
wydał decyzję,
6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska
innego organu,
7) zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub
sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji (art. 100 § 2),
8) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu,
które zostało następnie uchylone lub zmienione.
§ 2. Z przyczyn określonych w § 1 pkt 1 i 2 postępowanie może być wznowione
również przed stwierdzeniem sfałszowania dowodu lub popełnienia przestępstwa
orzeczeniem sądu lub innego organu, jeżeli sfałszowanie dowodu lub
popełnienie przestępstwa jest oczywiste, a wznowienie postępowania jest niezbędne
dla uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkiego albo
poważnej szkody dla interesu społecznego.
§ 3. Z przyczyn określonych w § 1 pkt 1 i 2 można wznowić postępowanie także w
przypadku, gdy postępowanie przed sądem lub innym organem nie może być
wszczęte na skutek upływu czasu lub z innych przyczyn określonych w przepisach
prawa.
Art. 145a.
§ 1. Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał
Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją,
umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana
decyzja.
§ 2. W sytuacji określonej w § 1 skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego
miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.
Art. 145b.
§ 1. Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy zostało
wydane orzeczenie sądu stwierdzające naruszenie zasady równego traktowania,
zgodnie z ustawą z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów
Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania (Dz. U. Nr 254,
poz. 1700), jeżeli naruszenie tej zasady miało wpływ na rozstrzygnięcie
sprawy zakończonej decyzją ostateczną.
§ 2. W sytuacji określonej w § 1 skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego
miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu.
Art. 146.
§ 1. Uchylenie decyzji z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 1 i 2 nie może
nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło dziesięć
lat, zaś z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 3-8 oraz w art. 145a i art.
145b, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło pięć lat.
§ 2. Nie uchyla się decyzji także w przypadku, jeżeli w wyniku wznowienia postępowania
mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie
decyzji dotychczasowej.
Art. 147.
Wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na żądanie strony. Wznowienie
postępowania z przyczyny określonej w art. 145 § 1 pkt 4 oraz w art. 145a i art. 145b
następuje tylko na żądanie strony.
Art. 148.
§ 1. Podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu administracji publicznej,
który wydał w sprawie decyzję w pierwszej instancji, w terminie
jednego miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności
stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania.
§ 2. Termin do złożenia podania o wznowienie postępowania z przyczyny określonej
w art. 145 § 1 pkt 4 biegnie od dnia, w którym strona dowiedziała się o
decyzji.
Art. 149.
§ 1. Wznowienie postępowania następuje w drodze postanowienia.
§ 2. Postanowienie stanowi podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ
postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty
sprawy.
§ 3. Odmowa wznowienia postępowania następuje w drodze postanowienia.”,
§ 4. Na postanowienie, o którym mowa w § 3, służy zażalenie.
Art. 150.
§ 1. Organem administracji publicznej właściwym w sprawach wymienionych w
art. 149 jest organ, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji.
§ 2. Jeżeli przyczyną wznowienia postępowania jest działalność organu wymienionego
w § 1, o wznowieniu postępowania rozstrzyga organ wyższego stopnia,
który równocześnie wyznacza organ właściwy w sprawach wymienionych
w art. 149 § 2.
§ 3. Przepis § 2 nie dotyczy przypadków, gdy decyzję w ostatniej instancji wydał
minister, a w sprawach należących do zadań jednostek samorządu terytorialnego
- samorządowe kolegium odwoławcze.
Art. 151.
§ 1. Organ administracji publicznej, o którym mowa w art. 150, po przeprowadzeniu
postępowania określonego w art. 149 § 2 wydaje decyzję, w której:
1) odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej, gdy stwierdzi brak podstaw
do jej uchylenia na podstawie art. 145 § 1, art. 145a lub art. 145b,
albo
2) uchyla decyzję dotychczasową, gdy stwierdzi istnienie podstaw do jej
uchylenia na podstawie art. 145 § 1, art. 145a lub art. 145b, i wydaje
nową decyzję rozstrzygającą o istocie sprawy.
§ 2. W przypadku gdy w wyniku wznowienia postępowania nie można uchylić decyzji
na skutek okoliczności, o których mowa w art. 146, organ administracji
publicznej ograniczy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie uchylił tej
decyzji.
Art. 152.
§ 1. Organ administracji publicznej właściwy w sprawie wznowienia postępowania
wstrzyma z urzędu lub na żądanie strony wykonanie decyzji, jeżeli okoliczności
sprawy wskazują na prawdopodobieństwo uchylenia decyzji w wyniku
wznowienia postępowania.
§ 2. Na postanowienie w sprawie wstrzymania wykonania decyzji służy stronie
zażalenie, chyba że postanowienie wydał minister lub samorządowe kolegium
odwoławcze.
Art. 153. (uchylony).
Rozdział 13
Uchylenie, zmiana oraz stwierdzenie nieważności decyzji
Art. 154.
§ 1. Decyzja ostateczna, na mocy której żadna ze stron nie nabyła prawa, może
być w każdym czasie uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej,
który ją wydał, jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub słuszny
interes strony.
§ 2. W przypadkach określonych w § 1 właściwy organ wydaje decyzję w sprawie
uchylenia lub zmiany dotychczasowej decyzji.
§ 3. (uchylony).
Art. 155.
Decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie
za zgodą strony uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który
ją wydał, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie takiej
decyzji i przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony; przepis art.
154 § 2 stosuje się odpowiednio.
Art. 156.
§ 1. Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która:
1) wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości,
2) wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa,
3) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną,
4) została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie,
5) była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter
trwały,
6) w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą,
7) zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.
§ 2. Nie stwierdza się nieważności decyzji z przyczyn wymienionych w § 1 pkt 1,
3, 4 i 7, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a
także, gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne.
Art. 157.
§ 1. Właściwy do stwierdzenia nieważności decyzji w przypadkach wymienionych
w art. 156 jest organ wyższego stopnia, a gdy decyzja wydana została przez
ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze - ten organ.
§ 2. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji wszczyna się na
żądanie strony lub z urzędu.
§ 3. (uchylony).
Art. 158.
§ 1. Rozstrzygnięcie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji następuje w drodze
decyzji.
§ 2. Jeżeli nie można stwierdzić nieważności decyzji na skutek okoliczności, o
których mowa w art. 156 § 2, organ administracji publicznej ograniczy się do
stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania
okoliczności, z powodu których nie stwierdził nieważności decyzji.
Art. 159.
§ 1. Organ administracji publicznej, właściwy w sprawie stwierdzenia nieważności
decyzji, wstrzyma z urzędu lub na żądanie strony wykonanie decyzji, jeżeli
zachodzi prawdopodobieństwo, że jest ona dotknięta jedną z wad wymienionych
w art. 156 § 1.
§ 2. Na postanowienie o wstrzymaniu wykonania decyzji służy stronie zażalenie.
Art. 160. (uchylony).
Art. 161.
§ 1. Minister może uchylić lub zmienić w niezbędnym zakresie każdą decyzję
ostateczną, jeżeli w inny sposób nie można usunąć stanu zagrażającego życiu
lub zdrowiu ludzkiemu albo zapobiec poważnym szkodom dla gospodarki narodowej
lub dla ważnych interesów Państwa.
§ 2. Uprawnienia określone w § 1 w stosunku do decyzji wydanych przez organy
jednostek samorządu terytorialnego w sprawach należących do zadań z zakresu
administracji rządowej, przysługują również wojewodzie.
§ 3. Stronie, która poniosła szkodę na skutek uchylenia lub zmiany decyzji, służy
roszczenie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę od organu,
który uchylił lub zmienił tę decyzję; organ ten, w drodze decyzji, orzeka również
o odszkodowaniu.
§ 4. Roszczenie o odszkodowanie przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w
którym stała się ostateczna decyzja uchylająca lub zmieniająca decyzję.
§ 5. (uchylony).
Art. 162.
§ 1. Organ administracji publicznej, który wydał decyzję w pierwszej instancji,
stwierdza jej wygaśnięcie, jeżeli decyzja:
1) stała się bezprzedmiotowa, a stwierdzenie wygaśnięcia takiej decyzji
nakazuje przepis prawa albo gdy leży to w interesie społecznym lub w
interesie strony,
2) została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez stronę określonego
warunku, a strona nie dopełniła tego warunku.
§ 2. Organ administracji publicznej, o którym mowa w § 1, uchyli decyzję, jeżeli
została ona wydana z zastrzeżeniem dopełnienia określonych czynności, a
strona nie dopełniła tych czynności w wyznaczonym terminie.
§ 3. Organ stwierdza wygaśnięcie decyzji lub uchyla decyzję na podstawie przepisów
§ 1 i 2 w drodze decyzji.
Art. 163.
Organ administracji publicznej może uchylić lub zmienić decyzję, na mocy której
strona nabyła prawo, także w innych przypadkach oraz na innych zasadach niż określone
w niniejszym rozdziale, o ile przewidują to przepisy szczególne
Temat 11: Postępowanie w sprawach wydawania zaświadczeń
1. Pojęcie zaświadczenia
2. Tryb wydawania zaświadczeń
3. Żądanie przedłożenia zaświadczenia
Procedura wydawania zaświadczeń omówiona jest przez dział VII Kodeksu Postępowania Administracyjnego, natomiast przepisy szczególne mogą przewidywać inne tryby wydawania zaświadczeń.
Kodeks Postępowania Administracyjnego dotyczy tylko i wyłącznie wydawania zaświadczeń na żądanie, natomiast przepisy materialno-prawne w szczególnych przypadkach zezwalają na wydawanie zaświadczeń z urzędu. Przypadkami tego typu działania są między innymi zaświadczenia wydawane w sprawach utraty tablic rejestracyjnych w wyniku kradzieży, w sprawach w związku z utratą dowodu osobistego.
Zaświadczenie w sensie procesowym jest środkiem dowodowym w postaci dokumentu urzędowego, w sensie materialnym zaświadczenie jest czynnością materialno-techniczną(faktyczną) podejmowaną przez organ administracji publicznej na żądanie podmiotu w celu potwierdzenia urzędowego określonych faktów bądź stanu prawnego.
Cechy zaświadczenia
- zaświadczenie jest objawem wiedzy organu administracji publicznej
- zaświadczenia nie mają charakteru powagi rzeczy osądzonej, a zatem w jednej sprawie można wydać kilka zaświadczeń
- wydanie zaświadczenia opiera się o przepisach procesowych, a nie o przepisach materialno-prawnych
- zaświadczenia funkcjonują w obrocie prawnym tak długo dopóki nie zmieni się stan faktyczny bądź prawny potwierdzony zaświadczeniem
W sprawach wydawania zaświadczenia oprócz przepisów KPA stosuje się również przepisy ustawy o opłacie skarbowej, jak również rozporządzenie ministra finansów w sprawie dokonywania zapłaty, opłaty skarbowej.
Tryb wydawania zaświadczeń
Postępowanie w sprawach wydawania zaświadczeń jest procedurą uproszczoną, jednakże w sprawach nieregulowanych w dziale VII KPA odpowiednio stosuje się przepisy kodeksu postępowania administracyjnego o charakterze ogólnym za wyjątkiem tych, które dotyczą strony postępowania albo decyzji administracyjnej.
Uczestnicy postępowania w sprawach o wydanie zaświadczenia zaliczamy do nich:
- organ prowadzący postępowania w sprawie o wydanie zaświadczenia
- podmiot ubiegający się o wydanie zaświadczenia
Organem właściwym w sprawie o wydanie zaświadczenia są organy administracji publicznej w rozumieniu KPA.
Organami tymi mogą być Ministrowie, centralne organy administracji rządowej, wojewodowie, organ zespolony, niezespolony, organ administracji samorządowej, inne organy państwowe oraz inne podmioty wykonujące funkcje zlecane z zakresu administracji.
W przypadkach wydawania zaświadczeń można mówić o właściwości funkcjonalnej organu, gdyż organami właściwymi w sprawach wydawania zaświadczenia są te organy które posiadają informacje o które ubiega się osoba.
W postępowaniu w sprawach o wydanie zaświadczenia w pełni stosuje się przepisy odnoszące się do właściwości delegacyjnej.
Osobą ubiegającą się o wydanie zaświadczenia może być:
- osoba fizyczna
- osoba prawna
- jednostka nie posiadająca osobowości prawnej.
Warunkiem uczestnictwa w postępowaniu w sprawie o wydanie zaświadczenia jest posiadanie przez te podmioty zdolności prawnej. KPA nie wymaga natomiast posiadania przez nie zdolności do czynności prawnych.
Postępowanie w sprawach o wydanie zaświadczenia:
1. Złożenie wniosku o wydanie zaświadczenia
2. Postępowanie wyjaśniające
3. Wydanie zaświadczenia albo wydanie postanowienia o odmowie wydania zaświadczenia
Osoba ubiegająca się o wydanie zaświadczenia składa do organu administracji publicznej wniosek o jego wydanie. Podanie w tej sprawie może być wniesione pisemnie, telegraficznie, telefaxem, ustnie do protokołu albo za pomocą środków komunikacji elektronicznej
Podanie o wydanie zaświadczenia powinno zawierać:
- oznaczenie organu
- oznaczenie ubiegającego się o zaświadczenie
- treść żądania
- określenie celu w którym ma być wydane zaświadczenie
- podpis.
W postępowaniu w sprawach o wydanie zaświadczenia nie stosuje się przepisów dotyczących sposobów postępowania z podana zawierającego braki formalne, jak również trybu przekazywania podań skierowanych do organów niewłaściwych.
W związku z wniesieniem podania o wydanie zaświadczenia organ ma obowiązek poinformować ubiegającego się o wydanie zaświadczenia o konieczności uiszczenia opłaty skarbowej pod rygorem nie wydania zaświadczenia.
Organ prowadzący postępowanie administracyjne w sprawie wydania zaświadczenia bada:
- czy wydanie zaświadczenie wymaga przepisów prawa
- czy osoba ubiegająca się o wydanie zaświadczenia posiada interes społeczny w urzędowym potwierdzenie faktów bądź stanu prawnego.
Pojęcie interesu prawnego na gruncie wydawania zaświadczeń jest tożsame z pojęciem interesu prawnego w ogólnym postępowaniu administracyjnym
Faza postępowania wyjaśniającego będąca fazą fakultatywną sprowadza się do badania tego interesu przy wydawaniu zaświadczeń.
Wydawanie zaświadczeń - organ administracji publicznej ma obowiązek wydania zaświadczenia jeżeli:
- wydania zaświadczenia wymaga przepis prawa
- wydanie zaświadczenia nastąpi również jeżeli osoba wykaże interes prawny w uzyskaniu zaświadczenia
- podstawą ustalenia treści zaświadczenia przez organ administracji publicznej są informacje zawarte w rejestrach, kartotekach bądź bazach danych prowadzonych przez organ administracji publicznej.
Zaświadczenie wydawane jest w 2 egzemplarzach. Oryginał zaświadczenia wydawany jest osobie ubiegającej się, odpis pozostaje w organie administracji publicznej przy czym zawiera on adnotacje urzędową o dowodzie uiszczenia opłaty skarbowej albo o przyczynie zwolnienia z tego obowiązku.
Wydanie postanowienia o odmowie wydania zaświadczenia
Dotyczy ono odmowy wydania zaświadczenia w ogóle albo odmowy wydania zaświadczenia o treści żądanej.
Odmowa wydania zaświadczenia w ogóle nastąpi jeżeli:
- przepis prawa nie wymaga zaświadczenia
- osoba ubiegająca się o wydanie zaświadczenia nie posiada interesu prawa w wydaniu zaświadczenia
- organ jest nie właściwy w wydaniu zaświadczenia
- organ nie dysponuje danymi o potwierdzeniu których zwraca się osoba
- treść zaświadczenia objęta jest ustawą o ochronie informacji niejawnych
- osoba zwraca się o wydanie zaświadczenia dotyczącego osoby trzeciej
Postanowienie o odmowie wydania zaświadczenia o treści żądanej nastąpi jeżeli treść żądania osoby ubiegające się o wydanie zaświadczenia jest sprzeczna z danymi jakimi dysponuje organ.
Postanowienie o wydanie zaświadczenia musi zawierać elementy określone w art. 124 kpa
Na postanowienie o odmowie wydania zaświadczenia osobie ubiegającej się przysługuje zażalenie oraz skarga do wojewódzkiego sadu administracyjnego.
Art. 220 kpa
Temat 12: Postępowanie w sprawach skarg i wniosków
1. Źródła prawa normujące postępowanie w sprawach skarg i wniosków
2. Pojęcie skargi i wniosku
3. Podmioty uprawnione do złożenia skargi i wniosku
4. Tryb postępowania w sprawach skarg i wniosków
Art. 63 Konstytucji RP - każdy może składać wnioski, skargi, petycje
Dział VIII Kodeksu postępowania administracyjnego
Organami właściwymi w sprawach skarg i wniosków są:
- organy państwowe
- organy jednostek samorządu terytorialnego
- organy samorządowych jednostek organizacyjnych
- organizacje i instytucje społeczne ( tylko, gdy wykonują zadania zlecone z zakresu administracji publicznej.
Skargi i wnioski mogą być składane:
1. w interesie publicznym
2. w interesie własnym
3. w interesie innej osoby za jej zgodą
Skarga- to przejaw niezadowolenia z działalności organów władzy publicznej i innych podmiotów stanowiący krytykę ich działalności.
Wnioski - to propozycja do ulepszenia działalności władzy publicznej i innych podmiotów.
O tym czy pismo jest skargą cz wnioskiem decyduje treść piska a nie jego forma zewnętrzna.
Co może być przedmiotem skargi?
- zaniedbanie lub nienależyte wykonanie zadań przez właściwy organ lub ich pracowników
- naruszenie praworządności lub interesów skarżących
- przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw
Podmiotem wniosku może być:
- ulepszenie organizacji funkcjonariusza
- wzmocnienie praworządności
- usprawnienie pracy i zapobieganie nadużyciom
- lepsze zaspokojenie potrzeb ludności
Podmioty uprawnione do składania skarg i wniosków:
- osoby fizyczne bez względu na zdolność procesową
- osoby prawne
- jednostki nie posiadające osobowości prawnej
- grupy osób np. grupa zawodowa
Ustawa przewiduje ochronę prawną skarżącego dopóki działa w granicach prawem dozwolonym.
Postępowanie skargowe jest postępowaniem jednoinstancyjnym, jest procedurą uproszczoną w odniesieniu do procedury administracyjnej, nie przysługują środki zaskarżenia, kończy się czynnością materialno - techniczną.
Skarżący nie jest stroną.
Skargi i wnioski składa się do właściwych organów do ich rozpatrzenia, a nie załatwienia. Właściwość organów ustala się wg. treści skargi. Organy są zobowiązane do przestrzegania swojej właściwości z urzędu. Jeżeli okaże się, że organ do którego skargę wniesiono jest niewłaściwy do jej rozpatrzenia. Obowiązany jest niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni przekazać je właściwemu organowi albo wskazać skarżącemu organ właściwy. Jeżeli w treści skargi nie można ustalić organu właściwego, a organ do którego ją wniesiono nie jest właściwy skargę zwraca się skarżącemu z odpowiednim pouczeniem. ( w formie zwykłego pisma informacyjnego)
Organ właściwy do rozpatrzenia skargi może ją przekazać do załatwienia organowi niższego stopnia o ile skarga nie zawiera zarzutów dotyczących działalności tego organu.
Postępowanie skargowe:
1. przyjęcie skargi
2. rozpatrzenie skargi
3. załatwienie skargi
Postępowanie skargowe rozpoczyna się z chwilą wniesienia skargi do organu właściwego do jej rozpatrzenia.
Skargi mogą być wnoszone pisemnie, telefaksem, pocztą elektroniczną, a także ustnie do protokołu.
Warunki formalne skargi:
- oznaczenie skarżącego w tym imię nazwisko adres
- oznaczenie organu który jest przedmiotem skargi
- treść zarzutów
- podpis
Skarga nie zawierająca imienia i nazwiska oraz adresu wnoszącego pozostawia się bez rozpatrzenia.
Jeżeli z treści skargi nie można należycie ustalić ich przedmiotu wzywa się wnoszącego do złożenia w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania wyjaśnienia lub uzupełnienia z pouczeniem, że nie usunięcie tych braków w terminie spowoduje pozostanie skargi lub wniosku bez rozpatrzenia.
Rozpatrzenie skargi stanowi zespół czynności przygotowawczych, które zmierzają do ustalenia treści i przedmiotu skargi oraz przygotowania materiału niezbędnego do załatwienia skargi.
Organ właściwy do załatwienia skargi powinien rozpatrzyć skargę bez zbędnej zwłoki nie później jednak niż w ciągu 1 miesiąca.
Posłowie na Sejm, senatorowie i radni, którzy wnieśli skargę we własnym imieniu albo przekazali skargę innej osobie powinni być zawiadomieni o sposobie jej załatwienia, a gdy jej załatwienie wymaga zebrania dowodów, informacji, wyjaśnień, także o stanie rozpatrywanej skargi najpóźniej w terminie 14 dni od dnia jej wniesienia.
O sposobie załatwienia skargi zawiadamia się skarżącego. W razie nie załatwienia skargi w terminie 1 miesiąca, stosuje się przepisy art. 36-38 k.p.a
P O S T Ę P O W A N I E A D M I N I S T R A C Y J N E
1