KODEKSOWE POSTĘPOWANIE SZCZEGÓLNE
ZAŁOŻENIA KONSTRUKCYJNE POSTĘPOWAŃ SZCZEGÓLNYCH
Postępowanie szczególne => postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności karnej, przewidziane w systemie prawa karnego procesowego, w swoim przebiegu zmodyfikowane w stosunku do procesu zwykłego (typowego)
A/ postępowanie szczególne o wzbogaconym przebiegu
→ w kpk z 1928 r. postępowanie przed sądami przysięgłych; obecnie nie występuje
B/ postępowanie szczególne o zredukowanym przebiegu (zredukowanym formalizmie)
→ postępowanie uproszczone
→ postępowanie w sprawach z oskarżenia prywatnego
→ postępowanie nakazowe
C/ postępowanie szczególne równoważne
→ postępowanie w stosunku do nieletnich
Sposób wprowadzenia modyfikacji
- jednostopniowo => konstruuje się postępowanie szczególne przez wprowadzenie zmian do postępowania zwyczajnego
- dwustopniowo => wprowadzenie postępowania szczególnego o charakterze zredukowanym, od którego tworzy się dalsze zmodyfikowane postępowanie szczególne.
Przesłanki modyfikacji:
1/ potrzeba szybkiej reakcji na popełnienie przestępstwa o szczególnym charakterze
2/ osoba sprawcy (jej nieletniość)
3/ niewielka waga przestępstwa
!!! istotne znaczenie ma sprawa zachowania gwarancji praw stron, a szczególnie gwarancji oskarżonego. zredukowana postać postępowania szczególnego nie może pozbawiać stron ich uprawnień, a w tym pozbawiać oskarżonego możliwości korzystania z przysługującego mu prawa do obrony!
Podział postępowań szczególnych o zmodyfikowanym przebiegu ze względu na umiejscowienie regulacji:
a/ kodeksowe postępowanie szczególne (uproszczone, w sprawach z oskarżenia prywatnego, nakazowe)
b/ pozakodeksowe postępowanie szczególne (postępowanie w stosunku do nieletnich)
Podział ze względu na przedmiot odpowiedzialności karnej
a/ postępowanie karne o przestępstwa i wykroczenia skarbowe
b/ postępowanie w sprawach o wykroczenia
c/ postępowanie w zakresie odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny pod groźbą kary
POSTĘPOWANIE UPROSZCZONE
Szczególne przesłanki dodatnie
art. 469 k.p.k. - sąd rozpoznaje w trybie uproszczonym sprawy, w których było prowadzone dochodzenie
Przesłanki negatywne
pozbawienie oskarżonego wolności w tej czy innej sprawie (art. 325c. pkt.1 patrz tab.)
istnienie okoliczności wymienionych w art. 79 § 1 k.p.k.
nieletniość oskarżonego
prowadzenie postępowania przed sądem wojskowym
Przebieg postępowania uproszczonego.
w stadium przygotowawczym przybiera postać dochodzenia
prowadzący dochodzenie sporządza akt oskarżenia, chyba że prokurator sam to czyni; taki akt oskarżenia nie wymaga uzasadnienia
w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji odmienności w postępowaniu uproszczonym można wyrazić w kilku punktach:
→ zmiany dotyczące składu sądzącego
sąd rozpoznaje sprawy w składzie 1 sędziego; prezes sądu może zarządzić
rozpoznanie sprawy w składzie jednego sędziego i dwóch ławników, jeżeli jest to uzasadnione jej okolicznościami (regułą w postępowaniu uproszczonym jest rozpoznanie sprawy w składzie jednoosobowym)
- sędzia orzekający w jednoosobowym składzie ma prawa i obowiązki przewodniczącego.
→ prawo wykonywania czynności oskarżyciela publicznego przysługuje także innym organom w granicach ustawowego upoważnienia.
a/ rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości:
• Państwowa Inspekcja Handlowa
• Państwowa Inspekcja Sanitarna
• urzędy skarbowe i inspektorzy kontroli skarbowej
• organy Państwowej Agencji Radiokomunikacyjnej
• organy Straży Granicznej
b/ określony ustawy szczególne
• Straż Leśna
• dyrektorzy Parków Narodowych
• strażnicy Państwowej Służby Łowieckiej
→ wiosek oskarżonego o skazanie go, o którym mowa w art. 387 § 1 k.p.k., złożony przed rozprawą, sąd może rozpoznać na posiedzeniu.
o posiedzeniu tym zawiadamia strony, przesyłając im jednocześnie odpis wniosku
oskarżonego
nieusprawiedliwione niestawiennictwo pokrzywdzonego lub oskarżyciela publicznego
nie stoi na przeszkodzie uwzględnieniu wniosku, jeżeli spełnione są pozostałe
wymagania określone w art. 387 k.p.k.
→ istnieją modyfikacje powodujące redukcję formalizmu postępowania jurysdykcyjnego:
a/ odpis aktu oskarżenia doręcza się oskarżonemu łącznie z wezwaniem na rozprawę
b/ niestawiennictwo oskarżyciela nie tamuje toku rozprawy lub posiedzenia
c/ w razie niestawiennictwa oskarżonego i jego obrońcy istnieje możliwość wyrokowania zaocznego, chyba że usprawiedliwili swoje niestawiennictwo
d/ postępowanie uproszczone toczy się również w razie przerwania rozprawy
(każdorazowa przerwa nie może trwać dłużej niż 21 dni)
e/ po przekroczeniu terminu przerwy sąd rozpoznaje sprawę w dalszym ciągu w
postępowaniu zwyczajnym w tym samym składzie.
w postępowaniu apelacyjnym jedyna modyfikacja dotyczy składu sądzącego. Prezes sądu okręgowego może zarządzić rozpoznanie sprawy w składzie jednego sędziego, jeżeli była ona rozstrzygnięta w pierwszej instancji w takim składzie.
WYROK ZAOCZNY
! Wyrokowanie zaoczne stanowi zmodyfikowaną postać postępowania uproszczonego.
Przesłanki.
1/ dopuszczalność postępowania uproszczonego
2/ na rozprawę nie stawił się ani oskarżony, ani jego obrońca, którzy zostali prawidłowo powiadomieni o rozprawie, chyba że oskarżony wniósł o odroczenie rozprawy, dostatecznie usprawiedliwiając swoje niestawiennictwo
3/ istnieje możliwość odczytania wyjaśnień oskarżonego
!!! Jeżeli nie stawił się oskarżony nie usprawiedliwiając swojej nieobecności, a zgłosił się jego obrońca, postępowanie można przeprowadzić bez udziału oskarżonego. Wówczas odczytuje się poprzednio złożone wyjaśnienia.
Orzekanie o środkach zabezpieczających.
→ wyrokiem zaocznym można orzec tytułem środka zabezpieczającego, jedynie przepadek przewidziany w art. 39 pkt. 4 k.k.
→ do zastosowania innych środków zabezpieczających konieczna jest obecność oskarżonego
Sprzeciw od wyroku zaocznego.
→ wydany wyrok podlega doręczeniu oskarżonemu i od tego czasu biegnie termin 7 dni do złożenia sprzeciwu, w którym oskarżony powinien usprawiedliwić swoją nieobecność na rozprawie
→ oskarżony może połączyć ze sprzeciwem wniosek o uzasadnienie wyroku na wypadek nieprzyjęcia lub nieuwzględnienia sprzeciwu
→ nieuwzględnienie sprzeciwu następuje wtedy, gdy sąd uzna nieobecność oskarżonego za nieusprawiedliwioną
→ na postanowienie to służy zażalenie
→ uwzględnienie sprzeciwu powoduje ponowne rozpatrzenie sprawy
Apelacja.
→ wniesienie apelacji następuje w terminie 14 dni od doręczenia wyroku wraz z uzasadnieniem
→ wyrokiem zaocznym nie jest wyrok wydany podczas nieobecności oskarżonego, który samowolnie wydalił się z sali rozpraw po złożeniu wyjaśnień, albo który jest nieobecny na rozprawie w wypadkach określonych w art. 377 k.p.k.
ZMIANA TRYBU POSTĘPOWANIA
3
Art. 469. Sąd rozpoznaje w trybie uproszczonym sprawy, w których było prowadzone dochodzenie. Dokończenie postępowania przygotowawczego w formie śledztwa z przyczyn określonych w art. 325i § 1 nie stanowi przeszkody w rozpoznaniu sprawy w trybie uproszczonym.
Art. 325i. § 1. Dochodzenie powinno być ukończone w ciągu 2 miesięcy. Prokurator może przedłużyć ten okres do 3 miesięcy. W razie niezakończenia dochodzenia we wskazanym terminie dalsze postępowanie przygotowawcze prowadzi się w formie śledztwa.
Wyszukiwarka