POLITECHNIKA LUBELSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY		LABORATORIUM TECHNIK I SYSTEMÓW POMIAROWYCH
ĆWICZENIE NR. 3 TEMAT: Pomiar średnicy podziałowej gwintu metrycznego
Urbański Piotr Jarosiewicz Paweł	Grupa: MD 103.1h	Data wykonania 13.01.2010 r.	ocena

1. Wiadomości teoretyczne

Każdy pomiar charakteryzuje się określoną niepewnością będącą skutkiem oddziaływania różnego rodzaju czynników, głównie o charakterze przypadko­wym, na przebieg pomiaru. Istnieją jednak czynniki o charakterze systematycz­nym, ale z powodu braku możliwości wyeliminowania ich wpływu na przebieg pomiaru wpływają one na jego wynik tak jak czynniki przypadkowe. Do tych czynników można zaliczyć wszelkiego rodzaju błędy spowodowane niedokła­dnym ustawieniem przedmiotu mierzonego względem osi pomiaru przyrządu.

W technice pomiarów długości istnieje znany od dawna postulat Abbego, który głosi, że najkorzystniejsze warunki pomiaru zachodzą, jeżeli oś wzorca stanowi przedłużenie osi pomiaru. Obecnie w pomiarach postulat ten często nie jest spełniany bez ujemnego wpływu na wynik pomiaru, ale musi być spełniony warunek wynikającego z tego postulatu tzn. zgodność kierunku mierzonego wymiaru z kierunkiem osi pomiaru przyrządu. Spełnienie tego warunku często utrudnia złożoność geometryczna kształtu mierzonego przedmiotu. Istnieją jednak przedmioty geometrycznie złożone, których kształt pozwala na przyjęcie odpowiedniej techniki wykonywania pomiaru dającej możliwość wyeliminowania wpływu błędu ustawienia na wynik pomiaru. Jako przykład posłuży tu pomiar średnicy podziałowej gwintu metrycznego przy pomocy mikroskopów. Przyjęcie odpowiedniej techniki pomiaru w tym przypadku umożliwi eliminację wpływu błędów ustawienia mierzonego gwintu na wynik pomiaru średnicy podziałowej.

Kierunek osi ustawienia

2. Przebieg ćwiczenia

1. Sprawdziliśmy kompletność wyposażenia stanowiska laboratoryjnego do pomiaru gwintów w narzędzia, wzorce i pomoce pomiarowe.

2. Zapoznaliśmy się z konstrukcją, działaniem i podstawowymi parametrami metrologicznymi (zakres pomiarowy, dokładność wskazań lub wartość działki elementarnej, rodzaj i kształt powierzchni pomiarowych) mikroskopu warsztatowego.

4. W celu sprawdzenia jak techniką mierzenia można wyeliminować wpływ ustawienia mierzonego gwintu na wynik pomiaru średnicy podziałowej, wykonaliśmy serię i = ( 4 - 6) pomiarów średnicy podziałowej d_2i gwintu w różnych miejscach na jego długości wykorzystując w pomiarze konsekwentnie tylko lewe lub prawe zbocze gwintu obliczyliśmy wartość średnią średnicy podziałowej gwintu d₂₁ dla pierwszego sposobu pomiaru średnicy podziałowej gwintu, wykonaliśmy i =(2-3) pomiarów średnicy podziałowej gwintu na lewym d_2i , i na prawym d"_2i, zboczu gwintu, obliczyliśmy wartości średnic podziałowych d_2i z odpowiadających sobie pomiarów cząstkowych d'_2i, d"_2i wyników pomiarów średnic podziałowych, obliczyliśmy wartość średnią średnicy podziałowej gwintu d₂₂ dla drugiego sposobu pomiaru średnicy podziałowej gwintu. Wyznaczyliśmy teoretyczną dokładność pomiaru średnicy podziałowej Δd₂ na mikroskopie warsztatowym, oraz odczytaliśmy teoretyczną wartość średnicy podziałowej d_2T z tablicy.

5. Wyznaczyliśmy wartości δ₂₁ i δ₂₂ jako różnicę pomiędzy wartością średnią średnicy podziałowej dla pomiaru pierwszym i drugim sposobem a wartością teoretyczną d_2T

d₂₁ = d₂₁ -d_2T

d₂₂ = d₂₂ - d_2T

i sprawdziliśmy która z wartości d₂₁ czy d₂₂ mieści się w tolerancji danego gwintu.

3. Obliczenia

Badany gwint - M20

Podziałka p = 2,5 mm

Pomiar I sposobem

d₂₁ = 18,34 mm

d₂₂ = 18,32 mm

d₂₃ = 18,40 mm

d₂₄ = 18,36 mm

d₂₅ = 18,355 mm

pomiar średni d₂₁=18,355

Pomiar II sposobem

d₂₁ = 18,345 mm

d₂₂ = 18,305 mm

d₂₃ = 18,29 mm

pomiar średni d₂₂=18,313

Kąt pochylenia tubusu

γ=2,47^o

Teoretyczna dokładność pomiaru średnicy podziałowej gwintu dla długości pomiarowej do 25 mm i mikroskopu w eksploatacji wynosi

Teoretyczna wartość średnicy podziałowej wynosi

Wyznaczenie
i

δ₂₁ = d₂₁ - d_2T = 18,355mm - 18,376mm = -0,021mm

δ₂₂ = d₂₂ - d_2T = 18,313mm - 18,376mm = -0,063mm

4. Wnioski

Przyjmiemy, że gwint został wykonany w klasie dokładności h7, której tolerancja wynosi 0,212 mm to wartość średnicy podziałowej mierzonej pierwszym sposobem mieści się w polu tolerancji, wartość średnicy podziałowej mierzonej drugim sposobem również mieści się w polu tolerancji. Tak więc można stwierdzić, że pomiary zostały wykonane poprawnie.

3

---