Przykład 1
Dwa wydziały produkcji pomocniczej wykonały w bm. następujące świadczenia:
1.Warsztat naprawczy na rzecz:
wydziału produkcji podstawowej 1 300 roboczogodzin
administracji 150 roboczogodzin
kompresorowni 200 roboczogodzin
2. Kompresorownia na rzecz:
wydziału produkcji podstawowej 20 000 m3
administracji 1 500 m3
warsztatów naprawczych 4 000 m3
Koszty pierwotne wynoszą:
Wydział warsztatów naprawczych 11 400 zł
Wydział kompresorowni 38 250 zł
Należy dokonać rozliczenia kosztów działalności pomocniczej, stosując:
układ równań,
pominięcie wybranego świadczenia wzajemnego (mniej istotnego),
stawkę planowaną do świadczeń wzajemnych warsztatu naprawczego (10 zł/rbh)
stawkę planowaną do rozliczenia wszystkich świadczeń warsztatu naprawczego (10 zł/rbh).
Przykład 2
Przedsiębiorstwo produkuje masowo jeden rodzaj wyrobów.
Za normalny poziom wykorzystania zdolności produkcyjnych przyjmuje się 1 000 szt. wyrobów.
W bieżącym okresie wolumen produkcji wyniósł 800 szt. dla każdej kategorii kosztów.
Koszty bezpośrednie wyniosły 4 000 zł
Zmienne koszty pośrednie wytworzenia zmienne 1 600 zł
Stałe koszty pośrednie wytworzenia 3 500 zł
Koszty zarządu 1 000 zł
Koszty sprzedaży 400 zł
Należy wyliczyć koszt wytworzenia produktu oraz ustalić wynik finansowy na sprzedaży 500 szt. wyrobów po cenie netto 30 zł/szt.
Przykład 3
Po rozliczeniu kosztów produkcji pomocniczej i kosztów wydziałowych na koncie Produkcja podstawowa zgromadzono następujące informacje:
Materiały bezpośrednie |
2 000 |
Płace bezpośrednie |
1 400 |
Inne koszty bezpośrednie |
400 |
Koszty wydziałowe |
600 |
W bieżącym miesiącu wytworzono 160 sztuk jednorodnych wyrobów gotowych oraz rozpoczęto produkcję 80 sztuk.
Należy ustalić koszt wytworzenia produktów gotowych i produkcji w toku wiedząc, że:
1. Produkcję w toku wyceniono wg kosztu planowanego na kwotę 944 zł
2. Stopień zaawansowania przerobu produktów w toku określono na 50% w stosunku do wyrobów gotowych.
3. Produkty gotowe wyceniono według kosztu planowanego na kwotę 3 584 zł
Przykład 4
Koszty poniesione w fazie produkcji obejmowały następujące pozycje:
Materiały bezp. 4 060 zł
Płace bezp. 2 320 zł
Koszty wydziałowe 1 740 zł
razem 8 120 zł
Efektem produkcji w danym okresie było 500 sztuk wyrobów gotowych oraz 200 sztuk rozpoczętych produktów przerobionych w 40%.
Należy przeprowadzić kalkulację kosztu wytworzenia przyjmując, że:
produkcja w toku wyceniana jest w pełnym układzie kalkulacyjnym (wg kosztu wytworzenia),
produkcja w toku wyceniana jest na podstawie materiałów bezpośrednich,
produkcja w toku wyceniana jest na podstawie kosztów bezpośrednich, materiały wydawane są jednorazowo na początku cyklu produkcyjnego.
Przykład 5
Konto Produkcja podstawowa wykazuje następujące pozycje kosztów
Pozycje kalkulacyjne |
Produkcja w toku na początek okresu (Rp) |
Koszty bieżącego miesiąca (Ko ) |
Materiały bezpośrednie |
210.00 |
540.00 |
Koszty przerobu |
81.00 |
757.50 |
Razem |
291.00 |
1 297.50 |
Dane ilościowe o produkcji:
remanent początkowy produkcji niezakończonej stanowiło 30 szt. wyrobów zaawansowanych w 30 % z punktu widzenia poniesionych kosztów przerobu,
w bieżącym miesiącu przekazano do magazynu 100 szt. wyrobów gotowych,
remanent końcowy stanowiło 20 szt. wyrobów przetworzonych w 50 % w stosunku do wyrobów gotowych.
Materiały wydawane są do produkcji w całości z chwilą rozpoczęcia produkcji wyrobów.
Przeprowadzić kalkulację kosztów wytworzenia wyrobów stosując metodę:
1) kosztu przeciętnego,
2) kosztu okresu bieżącego (metoda FIFO).
Przykład 6
Przedsiębiorstwo produkuje masowo z tych samych surowców i przy zastosowaniu tych samych technologii dwa rodzaje wyrobów: F i P. Wyroby te różnią się od siebie wagą oraz pracochłonnością. Zróżnicowanie to (wyrażone wskaźnikami) oraz wielkość produkcji jest następujące:
Wyrób Waga Pracochłonność Produkcja gotowa Produkcja w toku
F 2 1 900 szt. 150 szt. w 20%
P 3 2 600 szt.
Produkcja w toku na początek okresu nie wystąpiła.
Poniesione w okresie sprawozdawczym koszty wynoszą:
koszty wsadu materiałowego 9 750 zł
koszty przerobu 11 715 zł
Obliczyć koszty jednostkowe wyrobów F i P wiedząc, że koszty wsadu materiałowego kształtują się proporcjonalnie do wagi (materiały wydawane są do produkcji na początku procesu technologicznego), a koszty przerobu do pracochłonności poszczególnych wyrobów.
Zadanie 7
Przedsiębiorstwo „Sigma” posiadające dwa, zróżnicowane pod względem specjalizacji technologicznej, wydziały produkcji podstawowej W-1 oraz W-2, wytwarzało w okresie sprawozdawczym różnorodne produkty na podstawie dwóch zleceń.
W badanym okresie poniesiono koszty wydziałowe w wysokości 480 000 zł, z czego przypadało na:
W-1 234 000,
W-2 246 000.
Wybrane wielkości charakteryzujące produkcję podstawową prezentuje tabela:
Informacje faktyczne za dany miesiąc
Wyszczególnieni |
Ogółem |
Zlecenie 1 |
Zlecenie 2 |
Materiały bezpośrednie |
120 000 |
60 000 |
60 000 |
Robocizna bezpośrednia, w tym: W-1 W-2 |
100 000 60 000 40 000 |
60 000 50 000 10 000 |
40 000 10 000 30 000 |
Inne koszty bezpośrednie |
108 000 |
82 000 |
26 000 |
Razem koszty bezpośrednie |
328 000 |
202 000 |
126 000 |
Należy przeprowadzić kalkulację kosztu wytworzenia, przyjmując do rozliczenia kosztów pośrednich produkcji:
metodę jednolitego narzutu proporcjonalnie do robocizny bezpośredniej,
metodę zróżnicowanych stawek narzutu (dla poszczególnych wydziałów proporcjonalnie do robocizny bezpośredniej).
Zadanie 8
Przedsiębiorstwo produkcyjne „Delta” wytwarza dwa rodzaje wyrobów S i P. Ich produkcja odbywa się w dwóch wydziałach: obróbki i montażu.
Tabela przedstawia koszty wytworzenia, ilości oraz pracochłonność wyrobów S i P:
Wyszczególnienie |
Wyrób S |
Wyrób P |
Razem |
1. Materiały bezpośrednie |
540 |
460 |
1000 |
2. Płace bezpośrednie z narzutami: |
|
|
|
a) wydziału obróbki |
120 |
80 |
200 |
b) wydziału montażu |
60 |
40 |
100 |
3. Koszty wydziałowe: |
|
|
900 |
a) wydziału obróbki |
|
|
700 |
b) wydziału montażu |
|
|
200 |
5. Czas pracy maszyn wydziału montażu |
8 000 m/godz |
6 000 m/godz |
14 000 m/godz |
6. Efekty produkcji |
|
|
|
a) gotowe wyroby |
300 szt. |
300 szt. |
600 szt |
b) produkcja w toku |
1 000 szt. - stopień przerobu 20% |
200 szt. - stopień przerobu 50% |
1 200 szt. |
Na podstawie podanych informacji należy dokonać kalkulacji kosztu wytworzenia, rozliczając koszty wydziałowe (pośrednie produkcji) dwoma wariantami:
narzutem scalonym w stosunku do płac bezpośrednich poniesionych w obu wydziałach,
narzutami indywidualnymi, przyjmując za podstawę rozliczania kosztów wydziału obróbki czas pracy maszyn i urządzeń, a dla wydziału montażu płace bezpośrednie tego wydziału.
Przykład 9
Źródło: Rachunkowość zarządcza. Praca zbiorowa pod red. A. Jarugowej i I. Sobańskiej. Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce. Warszawa 1994.
Założenia:
Młyn parowy w drodze przemiału 10 t pszenicy wyprodukował:
5000 kg mąki bułkowej,
2000 kg mąki luksusowej,
800 kg mąki krupczatki,
2000 kg otrąb,
200 kg strat przemiałowych.
Cena zbytu 1 kg:
mąki bułkowej wynosi 3,70 zł,
mąki luksusowej 5,50 zł,
mąki krupczatki 6 zł,
otrąb 0,40 zł.
Koszt produkcji:
koszty przemiału 1 590 zł
10 t pszenicy po 3 000 zł 30 000 zł
razem 31 590 zł
Należy skalkulować koszty produktów łącznych przy zastosowaniu następujących metod:
1) metody podziałowej ze współczynnikami (jako współczynniki przyjmuje się ceny zbytu poszczególnych produktów),
2) metody wartości pozostałych (metody resztowej) (za produkt główny uważa się przy tej metodzie tylko mąkę bułkową; koszty sprzedaży stanowią 8% ceny zbytu).
Przykłady - Rachunkowość w zarządzaniu przedsiębiorstwem (Małgorzata Rówińska)