T. TYPY UŻYTKOWE KUR
nieśny
ogólnoużytkowy
mięsny
/ OGÓLNOUŻYTKOWY ( zielononóżka kuropatwiana, saseksy, rodajlendy, niuhempszyr)
- dostarczają jaj i mięsa
- odznaczają się niezłą nieśnością
/ MIĘSNY ( dominant white cornish DWT)
- duże dobrze umięśnione
- znoszą niedużo jaj
/ NIEŚNY ( leghorn)
- są lekkie
- znoszą dużo ciężkich jaj
- nie kwokczą ( nie wysiadują jaj)
TYP OGÓLNOUŻYTKOWY
|
rasa |
RODAJLEND |
SASEKS |
ZIELONONÓŻKA |
|
ciężar |
2-3 kg |
2,5-3 kg |
2 kg |
|
nieśność |
200 jaj |
150-180 jaj |
150-180 jaj |
TYP MIĘSNY
|
rasa |
KORNISZ |
ŁAJTROK |
ŁAJTAMERYKAN |
|
ciężar koguta |
4-5 kg |
4-5 kg |
4-5 kg |
|
ciężar kury |
3-4 kg |
3-4 kg |
3-4 kg |
TYP NIEŚNY
|
rasa |
LEGHORN |
|
|
|
nieśność |
250-300 jaj |
|
|
|
ciężar ciała |
2-2,5 kg |
|
T. CHARAKTERYSTYKA RAS
/ RODAJLENDY (ogólnoużytkowy)
- tułów o kształcie zbliżonym do prostokąta
- pierś szeroka dobrze umięśniona
- skóra i łapy żółte
- upierzenie brunatno-czerwone z metalicznym połyskiem
- pióra skrzydeł i ogona niektóre czarne
- wymagają dość dużo paszy
/SASEKSY ( ogólnoużytkowy)
- tułów prostokątny
- grzbiet długi dobrze umięśniony
- upierzenie białe z czarnymi piórami na szyi i ogonie
- wymagają dość dużo paszy
/ ZIALONONÓŻKA KUROPATWIANA ( ogólnoużytkowy)
- dość ruchliwe
- potrafią na naturalnym wybiegu pozyskać darmowe pasze
- dojrzewają wcześniej niż pozostałe rasy ogólnoużytkowe
- w 5 miesięcy zaczynają nieść jaja
- ciemny odcień skóry
- mają niewielkie wymagania hodowlane
/ NIUHEMPSZYR (ogólnoużytkowy)
- podobne do rodajlendów (wywodzą się od nich)
- lepiej umięśnione i lepszej nieśności od rodajlendów
- wcześniej dojrzewają od rodajlendów
/ LEGHORN ( nieśny)
- tułów wydłużony i rozszerzony ku tyłowi
- grzbiet prosty i długi
- nogi żółte
- grzebień duży czerwony pochylony
- upierzenie białe
- 250 jaj rocznie do 60 g o kruchej białej skorupie
- dostarczają niewiele mięsa
- nie kwokczą
- kurczęta szybko rosną i opierzają się, ruchliwe i płochliwe, duża zdolność do latania
/ KORNISZE, ŁAJTROKI, ŁAJTAMERYKANY (mięsne)
- ciężar kury 3-4 kg koguta 4-5 kg
- wymagają dużo dobrej paszy i obszernych pomieszczeń
- chowane na fermach dostarczają materiału do produkcji brojlerów
BROJLERY- małe 10 tygodniowe dobrze umięśnione kurczęta przeznaczane na rzeź
/ MIESZAŃCE MIĘDZYRASOWE
-większy od rodziców ciężar ciała
- wyższa nieśność
- większa żywotność
- lepsze wykorzystanie paszy
kogut rasy leghorn + kura rasy ogólnoużytkowej = szybsze dojrzewanie, większa nieśność, nie kwokczą
kogut rasy leghorn/ rodajlendy/ saseksy + zielononóżka kuropatwiana = usunięcie ciemnego zabarwienia skóry, potomstwo ma skórę żółtą
kogut rodajlendy + kura saseksy = w celu wczesnego odróżnienia płci
T. ROZMNAŻANIE KUR
/ WYBÓR JAJ
Jaja powinny być:
- zapłodnione
- świeże
- o prawidłowej budowie ( kuliste i zbyt wydłużone o kruchej lub popękanej skorupce, za duże lub za małe nie mogą być brane do lęgu)
- pochodzące z dobrego stada ( dobrze żywionego, zdrowego, wolnego od chorób zakaźnych ja np. biała biegunka)
- przechowywane nie dłużej niż 14 dni w temperaturze ok. 10-12 0C w miejscu przewiewnym pozbawionym obcych zapachów ( mydła nafty cebuli benzyny itp.)
- ustawione tępym końcem do góry ( aby tarczka zarodkowa nie przysychała do skorupy)
- treść jaja powinna być przejrzysta, żółtko położone w środku, słabo widoczne i tylko jedno
- komora powietrzna w tępym końcu jaja
- jaja z treścią zabełtaną z komorą powietrzną w ostrym końcu lub z boku nie nadają się do wylęgu
- najlepsze jaja wtedy gdy 1 kogut na 15 kurw fermie na 20 w chowie przydomowym
- jaja znoszone przez kurę powyżej 16 miesięcy mają niską wylęgalność
- nioski powinny być dobrze żywione ( dostarczać soli mineralnych, witamin) w okresie znoszenia jaj przeznaczonych do wylęgu należy stosować MM ( mieszanki mineralne) i pasze witaminowe
/ LĘGI SZTUCZNE
- przeprowadza się przy użyciu aparatów wylęgowych
- sezon lęgowy kurcząt do chowu trwa od lutego do czerwca a na rzeź przez cały rok
- pisklęta lżone w aparatach są silne i zdrowsze od chowanych od kwoki
/LĘGI NATURALNE
- rzadko stosowane
- w wyniku lęgu naturalnego powstają małe stada kurcząt w różnym wieku (trudności z uzyskaniem jednocześnie kilku kwok)
- lęgi przeprowadzać w końcu lutego i kwietnia
- gniazdo wylęgowe w zacisznym miejscu ( kosz wiklinowy na spodzie kawałek darni korzeniami do góry utrzymuje wilgoć, potem warstwa słomy)
- pod kurę 12-18 stuk jaj
- po 7 dniach prześwietlić i usunąć nie złożone jaja ( nie założone zupełnie czyste, zamarłe zaciemnione treści, punkty lub obrączka przyschnięta do skorupki)
- po 18 dniach 2 raz prześwietlamy ( żywe zarodki ruszają się)
T. WYCHÓW KURCZĄT
KURCZĘTA POWINNY BYĆ :
- żywe
- dobrze trzymające się na nogach
- z wyciągniętym woreczkiem żółtkowym
- zagojoną pępowiną
- czystymi piórami wokół odbytu ( zabrudzone świadczą o biegunce)
WCHÓW NATURALNY
- stosuje się gdy do dyspozycji jest kwoka
- kwoka troskliwie opiekuje się kurczętami, wyszukuje dla nich pożywienie, ogrzewa własnym ciałem, chroni przed drapieżnikami
- kura może wychować 25 piskląt
WYCHÓW BEZ KWOKI
- umożliwia jednoczesny wychów dużej ilości piskląt
- pomieszczenie: jasne, suche, ciepłe, czyste, przestronne, łatwe do przewietrzenia, okna od strony południowej
- temperatura do 200C
- 1 m2 dla 20-25 piskląt jednodniowych
- sprzęt potrzebny do wychowu : korytka do mieszanek wilgotnych i MM, automat do mieszanki suchej i poidełko
- temperatura przy sztucznej kwoce I tydzień 300 II tydzień250 IV tydzień210 VI można zaprzestać ogrzewania
- narowy u kurcząt: dziobanie się, zjadanie sobie wzajemnie piór
T. ŻYWIENIE KURCZĄT
W ŻYWIENIU WYRÓŻNIAMY 4 OKRESY:
I- od momentu wyklucia do 2 dnia życia
II - od 3 dni do 6 tygodni
III - od 7-12 tygodni
IV - od 4-6 miesięcy
I (od momentu wyklucia do 2 dnia życia)
Pisklęta nie jedzą, ( po wykluciu wciągają do jamy brzusznej resztę nie wchłoniętego żółtka jaja, zapas składników żółtka pozwala nawet na 2 dniową głodówkę)
- 2 dzień należy dać do picia przegotowanej wody lub świeżego mleka
- zapewnić dostęp do dobrego żwirku lub piasku ( ułatwia pierwsze oddanie kału tzw. smółki przygotowuje też żołądek do rozdrabniania przyszłej paszy)
SMÓŁKA- pierwszy kał kurczaka
II - (od 3 dni do 6 tygodni)
- najtrudniejszy i najważniejszy okres w odchowie kurcząt
- wówczas szybko rosną, wielokrotnie zwiększają swój ciężar, lecz są jeszcze mało zaradne i wymagają troskliwej opieki
- pasze muszą być pierwszej jakości, zadane w odpowiedniej ilości, w określonym porządku dnia
- 3 dzień zadać posiekane tasakiem płatki owsiane, kasze manną lub gryczaną
- kasza jęczmienna pęcznieje dlatego nie należy jej zadawać pisklętom
- mleko musi być zdecydowanie zsiadłe lub zupełnie świeże( mleko nadkwaśniałe powoduje biegunki o zaburzenia w trawieniu)
- w późniejszych dniach stosuje się maślankę lub twaróg
- w późniejszym żywieniu stosuje się serek jęczmienny
SEREK JĘCZMIENNY 1 jajko i ¼ szklanki mleka świeżego lekko się podgrzewa aż do ścięcia, dodaje się drobno posiekana zielonkę ( liście pokrzywy owsa lub tartą marchew) oraz suchą mieszankę i śrutę zbożową ( konsystencja nie powinna być mazista lecz krucha)
- serek z jednego jajka dla 20 piskląt po kilku dniach zwiększyć ilość serka z 1 jaja dla 10 piskląt
III - od 7-12 tygodni
- kasze zastępuje się śrutami a później ziarnem
- do dawki wprowadza się ziemniaki parowane skróty z roślin motylkowych, zwiększa się ilości otrąb
- nadal okres wysokiego zapotrzebowania na białko
IV - od 4-6 miesięcy
- nie stosuje się tyle białka co poprzednio
- kurczęta powinę korzystać z zielonych wybiegów
- w 5 mies. nie przedawkować białka ( kury wówczas wcześniej dojrzewają co niekorzystnie wpływa na nieśność jaja małe, kury niewyrośnięte)
- gdy kury będą miały czerwone grzbiety należy ograniczyć mieszanki przemysłowe zastąpić ziemniakami i ziarnem
- po pełnym wyrośnięciu stosować intensywne żywienie białkowe by nie cierpiała produkcja jaj
- stosuje się żywienie dawkowanego woli lub pośrednie tzw. kombinowane ( pewne pasze do woli a resztę w określonej dawce)
T. BRAKOWANIE KURCZĄT
- usuwa się pisklęta: z nie_zagojonymi pępowinami, nie całkiem wyciągniętym woreczkiem żółtkowym, , lub objawami biegunki
SELEKCJA:
- szybkość opierzania u 10 dniowych piskląt: pióra ogonowe ok. 1cm i 5-8 tyg opierzenie grzbietu sztuki słabo opierzające się w wieku 8-12 tygodni przeznaczyć na rzeź
- ciężar: 8 tygodni kurczęta nieśne 560 g ogólnoużytkowe 600g
W 3 miesiące przeprowadza się zasadniczą selekcje:
- usuwa się ze stada większość kogutów i słabo rozwijające się kurki
- należy pozostawić 3 x więcej kogutków niż potrzeba do dalszej produkcji aby po osiągnięciu dojrzałości płciowej wybrać najlepsze
- - 5-6 miesięcy ostateczny wybór młodych kur i kogutów o upierzeniu błyszczącym i przylegającym, ruchliwe, żerne, zdrowe, oczy wypukłe i jednakowo intensywnie zabarwione, o prawidłowej budowie
T. ŻYWIENIE KUR
Nie rozdrobniony pokarm pobrany przez dziób ( brak zębów u kur) dostaje się do wola ( rozszerzona część przełyku) tu rozmięka ( wpływ śliny i wody) następnie trafia do żołądka gruczołowego ( miesza się z sokiem żołądkowym) przechodzi do żołądka mięśniowego ( pokarm jest rozcierany na miazgę pod wpływem: skurczów ścian pokrytych zrogowaciałą błona śluzową oraz kamyków i piasku) w jelicie cienkim ( następuje trawienie oraz wchłanianie) w końcowym odcinku jelit grubych ( odwodnienie i tworzenie kału) stek usuwa kałomocz
/ PASZE DLA KUR
Objętościowo soczyste
- młode zielonki ( lucerna, koniczyna, trawy, kapusta pastewna) chwasty ( pokrzywa, krwawnik, komosa itp.)
- warzywa ( jarmuż, sałata, szczypior)
- okopowe ( ziemniaki, buraki czerwone, marchew)
Objętościowo suche
- DKA dla kurcząt rzeźnych ( starter, finiszer)/ treściwe
- DH i DK uzupełniane dodatkiem jęczmienia, owsa, roślin okopowych oraz zielonkami
Pasze pochodzenia zwierzęcego
- mleko, maślanka, twaróg, serwatka
- owady i ich larwy i robaki
Pasze mineralne
MM
dostarczają wapna i fosforu ( budowa kości i skorup jaj)
/ METODY ŻYWIENIA
Żywienie dawkowane
3 x dziennie dawki oparte na przeciętnym zapotrzebowaniu z pewnym naddatkiem w celu wykorzystania kur do zwiększonej nieśności
Żywienie do woli
kury mają stale dostępne pasze w dowolnej ilości, stosuje się tylko pasze suche, pasze zadawane przez automaty
Żywienie kombinowane
1-2-3 x dziennie daję się mieszanki wilgotne w korytka ( z ziemniaków zielonki mleka odtłuszczonego itp.) mieszanki przemysłowe zadawane do woli przez automat
T. POMIESZCZENIA DLA KUR
- temperatura zimą w kurniku nie mniej niż 2 0C
- porządna temperatura w kurniku 12-160C a latem nie więcej niż 20 0C
- na 1m2 powinno przypadać 4-5 kur przy wysokości pomieszczenia 2 m
- komin wyprowadzający zużyte powietrze o przekroju 40 x 40 dolny otwór 40 cm od podłogi wylot 50 cm nad dachem
- ściany najlepiej z drewna ewentualnie pustaków
T. UŻYTKOWANIE NIEŚNE KUR
/ NIEŚNOŚĆ ZALEŻY OD:
- rasy
- żywienia
- wieku kur
- pory roku, długości dnia ( 14 h światła)
Nioski należy użytkować 2 lata
Najwyższą nieśność kury wykazują w końcu 1 roku życia, w 2 nieco się zmniejsza, a w 3 jeszcze bardziej maleje
/FORMOWANIE JAJ W JAJOWODZIE
W górnej części jajowodu białko otacza żółtko ( uwolnione z jajnika) w następnym odcinku jajowodu tworzą się błony w ostatnim powstaje skorupa
T. CHOROBY KUR
/BIEGUNKA
- pojawia się w początkowym okresie wychowania
- przyczyną jest nieprawidłowe żywienie lub przeziębienie
- objawy: pisklęta mają przymknięte oczy, są osłabione, odchody rzadkie białego koloru lub zielonego o kwaśnym zapachu
- leczenie: podawanie przez kilka dni kleiku z płatków owsianych i naparu mięty
/ BIAŁA BIEGUNKA PISKLĄT
- choroba zakaźna
- kał wodnisty koloru szarego
- większość stada pada pozostałe osobniki zarażają otoczenie
- sztuki chore odseparować i odkazić pomieszczenie
/ KRWAWA BIEGUNKA/ ZIARNIACZYCA/ KOKACYDJOZA
- pojawia się w ciepłej deszczowe dni ( warunki sprzyjające dla rozwoju pierwotniaka pasożytniczego przewody pokarmowego)
- objawy: brak apetytu, biegunka, kał płynny żółty a następnie krwisty,
- przenoszona przez zakażone kurczęta, szczury, myszy, dzikie ptaki, oraz ludzi np. na odzieży
- sprzęt i wybiegi odkazić sztuki chore odseparować
ZAKAŻNE ZWALCZANE PRZEZ PAŃSTWO:
/ POMÓR RZEKOMY
- objawy: łzawienie, wyciek z nozdrzy, biegunka, kolor kału szarozielony cuchnący wodnisty, oddech chrapliwy, grzbiet i dzwonki sinieją
- leczenie bezskuteczne
- zapobiegawczo szczepienie ochronne
/ CHOLERA DROBIU
- objawy: osowiałość, grzbiet i dzwonki fioletowe, z dzioba ciągliwy śluz, kał kolor żółtawy zielonkawyczarniawy ?
- zapobieganie przez szczepienie ochronne częste odkażanie pomieszczeń i wody do pojenia
KURY - WYKŁADY