Metody nauki czytania stosowane we współczesnej szkole nie uwzględniają często indywidualnego podejścia do każdego dziecka. Nie pozwalają mu na rozwój we własnym tempie, zgodnie z posiadanym potencjałem i możliwościami. Stosując metodę glottodydaktyczną postrzega się dziecko, jako psychofizyczną całość. Daje mu się szansę na sukces poprzez pobudzanie sfery emocjonalnej, intelektualnej i motywacyjnej. Zgodnie z rozwojem dziecka powinien być wydłużony czas przygotowania do nauki czytania oraz skrócony czas opanowania płynnego i sprawnego czytania. Każde dziecko powinno być w tym zakresie traktowane indywidualnie, gdyż indywidualnie przebiega rozwój umysłowy i społeczny dziecka.

                                                  ,,W dzieciństwie niewiele zależy od nas,
                                                                                         wiele zaś od tych, którzy są z nami”
                                                                                      / B. Rocławski /

    GLOTTODYDAKTYKA - WYKORZYSTANIE TECHNIKI ,,ŚLIZGANIA SIĘ" W NAUCE CZYTANIA.

gr. glottis - mowa, język, myśl;
dydaktyka - wychowanie;
glottodydaktyka - wychowanie językowe;

                 Metody nauki czytania stosowane we współczesnej szkole nie uwzględniają często indywidualnego podejścia do każdego dziecka. Nie pozwalają mu na rozwój we własnym tempie, zgodnie z posiadanym potencjałem i możliwościami.

                 Stosując metodę glottodydaktyczną postrzega się dziecko, jako psychofizyczną całość. Daje mu się szansę na sukces poprzez pobudzanie sfery emocjonalnej, intelektualnej i motywacyjnej. Zgodnie z rozwojem dziecka powinien być wydłużony czas przygotowania do nauki czytania oraz skrócony czas opanowania płynnego i sprawnego czytania. Każde dziecko powinno być w tym zakresie traktowane indywidualnie, gdyż indywidualnie przebiega rozwój umysłowy i społeczny dziecka.

                 Czytanie wyrazów techniką ,,ślizgania się” polega na wydłużeniu artykulacji samogłosek ( oprócz nosowych: ą, ę ) oraz spółgłosek trwałych.

Nie wydłużamy spółgłosek: j, ł, ł, n, c, dz, ć, dź, cz, dż, p, b, t, d, k, g.

 Pozwala to dziecku przejść w czytaniu płynnie z fonemu na fonem. Ślizganie się z wydłużeniem głoski (fonemu) daje dziecku czas na rozpoznanie następnych liter, zapobiega też dodawaniu do spółgłosek elementu wokalicznego -,, y”.

                 Do ,,ślizgania się” należy dzieci odpowiednio przygotować.

1. Prowadzimy zabawy związane z rozpoznawaniem liter.

2. Stosujemy w zabawie klocki LOGO z 4 wariantami danej litery.

3. Doprowadzamy do biegłej identyfikacji fonemu z literą.

4. Prowadzimy zabawy z zakresu syntezy, a w międzyczasie analizy sylabowej i fonemowej.

Do syntezy fonemowej dochodzimy ćwicząc syntezę:

- Sylabową   np.    ka - pe - lusz,   ma - mu - sia,

     ( należy stosować utrudnienia - pstryknięcia palcami, tupnięcie nogą, wtrącenie

      głosek  między sylabami)

- Morfemową  np.   kot - ek,    stol - ik,      koc - yk,

- Logotomową  np.   tel - ew - iz - or ,   zeg - ar - ek,   kap - el - usz,

- Logotomowo - fonemową  np. so - s,   la - s,     ko - sz,     kapelu - sz,

- Fonemowo - logotomową  np.  n- os,       k - osz,      p - asek,    z - egar,

- Fonemową - najpierw przykłady wyrazów, gdzie wydłuża się fonemy,

      np. u - ch - o,    sz - a - f - a,   m - a - s- a,   

Przestrzegamy stopniowania trudności zadań.                  Stosujemy minimalne pauzy, bez dodatkowego ,,- y”.

Czytanie metodą ślizgania można rozpocząć gdy:

- dziecko posiada dobrą, bierną znajomość całego alfabetu,

- błyskawicznie łączy literę z głoską,

- dobrze opanowało syntezę i analizę fonemową ( z utrudnieniami).

                   Pomocą do ćwiczeń w nauce czytania techniką ,,ślizgania się” są klocki LOGO.

Wyraz do odczytania układamy z klocków. Przesuwamy klocki od strony lewej do prawej, równocześnie wymawiając głoskę, której litera znajduje się na  klocku będącym na początku przesuwanego zestawu klocków. Odczytując np. wyraz ,,szafa” przesuwamy  klocek   ,,sz” w prawo i wybrzmiewamy tak długo, aż dotkniemy kolejnego klocka z literą ,,a”. Wypowiedzieliśmy już ,,sza”, więc przesuwamy dwa klocki do następnego ,,f”. Po dotknięciu klocka ,,f” płynnie przechodzimy do wymawiania głoski ,,f”. Trzy klocki ,,szaf” przesuwamy w stronę ostatniego klocka z literą ,,a”. Z chwilą dotknięcia tego klocka wymawiamy ,,a”. Tej głoski nie wydłużamy. Wyraz ,,szafa” został odczytany i jeśli nie trwało to zbyt długo, to na pewno został odczytany z pełnym zrozumieniem. Możemy się o tym przekonać, prosząc dziecko o wybranie właściwego obrazka z  kilku zgromadzonych.

                    Jeżeli dziecko szybko rozpoznaje litery, to powinno czytać ,,ślizgając się” z litery na literę w tempie normalnego wymawiania wyrazów. Na przyśpieszenie ,,ślizgania się” duży wpływ ma umiejętność rozpoznawania często występujących sylab.

                    Należy więc stosować wiele ćwiczeń wdrażających dziecko do globalnego czytania wyrazów często występujących w tekstach.

Prof. B. Rocławski podaje przykładowe zestawy wyrazów do płynnego czytania.

ZESTAW  I

             na  on  do  to  że  ja  co  za  po  my 
                     bo   od  ty  tu  wy  ma  są  da  we  ze

ZESTAW  II

             się  nie  czy  ten  jak  już  ale  tak  gdy
                     nad  tam  mój  też  pod  sam  ani  raz
                     kto  dla  coś  mam  był  daj  dał  dam

ZESTAW  III

             jest  była  przy  nasz  może  będę 

                     miał  masz   

               Ślizganie się z wydłużaniem głosek jest początkowym etapem w nauce czytania, który powinien możliwie szybko rozwinąć się w etap czytania płynnego (globalnego odczytywania wyrazów).

                Czytanie jest jedną z ważniejszych umiejętności, którą powinno posiadać każde dziecko. Doświadczenie zawodowe i obserwacje codziennych sytuacji pokazują, że wiele osób, nawet dorosłych, nad tą umiejętnością  powinno nadal pracować.

Opracowanie: Krystyna Sawicka

Nauczyciel nauczania zintegrowanego

SP 2 w Gryfinie

GLOTTODYDAKTYKA   Bronisława Rocławskiego

 

Obejmuje proces czytania i pisania.

Podstawą nauki czytania jest SYNTEZA.

Podstawą nauki pisania jest ANALIZA

Synteza wyprzedza nieco analizę.

 

E T A P Y :   (ćwiczenia słuchowe)

 

1)          SYNTEZA   S Y L A B O W A

Składamy wyrazy z sylab - kolejno: 2, 3, 4, 5-cio sylabowe. Dobrze jest wykorzystać pacynkę - Sylabinkę, która rozmawia z dzieckiem, używając sylab, np.:

Po - daj    mi,    pro - szę    ten    klo - cek.

Następnym krokiem są rozsypanki.

2)        SYNTEZA   M O R F E M O W A

Mówimy do dziecka dzieląc wyraz na temat i końcówkę. Podział przebiega między spółgłoską, a samogłoską, np.:

pies - ek       dom - ek      zegar - ek

3)        SYNTEZA   L O G O T O M O W A

Mówiąc do dziecka dzielimy słowa na tyle części, na ile jest to możliwe, z tym, że podział przebiega cały czas między spółgłoską,                       a samogłoską, np.:

sar - enk - a           sob - ot - a

Nie rozbija się grup spółgłoskowych, a idzie się do ostatniej spółgłoski, np.:                                 kok - artk - a

 

4)        SYNTEZA  LOGOTOMOWO - FONEMOWA

Zwracając się do dziecka dzielimy wyraz na dwie części. „Odcina się” ostatnią głoskę - nie ma znaczenia czy jest to  samogłoska czy spółgłoska, np.:

beczk - a                dome - k                kamizelk - a

Można też bawić się z dzieckiem - podawać większą część wyrazu, ono ma za zadanie dołożyć ostatnią głoskę i powiedzieć jaki wyraz powstał.

5)        SYNTEZA  FONEMOWO - LOGOTOMOWA

Tym razem - „odcinamy” pierwszą głoskę, np.:

k - ociątko              cz - ekolada             c - ukierki

6)        SYNTEZA   F O N E M O W A

Mówiąc do dziecka dzielimy wyrazy na głoski, np.:

d - o - m - e - cz - e - k          k - a - l - a - f - i - o - r

  sylabowa                                            fonemowa

            synteza

                                    sylabowa                                       fonemowa

            analiza          

                        pisane małe   pisane duże   mieszane     drukowane

  działanie na

    literach

    (wiązanie liter   z głoskami)

---