Nazwisko i imię: Lena Walczykiewicz	Semestr: 4	Wydział: BMiZ	Kierunek: ZiIP	Grupa dziek.: ZP 2
Temat ćwiczenia: Hartowność. Obróbka cieplna stopów żelaza.
Data wykonania ćwiczenia: 23.03.2006 r	Data i podpis prowadzącego:

1. Obróbka cieplna dwóch próbek:

Rodzaj materiału	Rodzaj obróbki	Temperatura[ºC]	Czas[min]	Wartość średnia[HRC]
Stal 45	Hartowanie	850	25	56
		Wysokie odpuszczanie	520	10	60
	Stal ŁH15	Hartowanie	850	25	65
		Wysokie odpuszczanie	520	10	67

2. Badanie hartowności stali metodą Jominy'ego:

Rodzaj materiału	Zawartość pierwiastków [%] dla średniego składu
		C	Cr	Mn	Si	Mo	Ni
Stal 45	0,46	0,15	0,65	0,27	0,00	0,15

Parametry procesu:

• Czas procesu: 25 min,

• Austenityzowanie w 850ºC,

• Rodzaj obróbki: hartowanie od czoła,

• Chłodzenie wodą.

Wyniki pomiaru twardości w zależności od odległości od czoła próbki:

x[mm]	HRC
1,5	57
2,4	53
3,2	50
4,3	46
5,5	41
6,8	27

Wykres twardości

3. Metoda Grossmanna

Przyjęto współczynnik intensywności chłodzenia H=6, założona wielkość ziarna to 6. Obliczona idealna średnica krytyczna D=6,26mm. Odczytane współczynniki korygujące dla założonych zawartości dodatków stopowych i zanieczyszczeń:

• K_Cr = 1,19

• K_Mm = 3,08

• KSi =1,2

• K_Mo = 1,0

• K_Ni = 1,14.

Średnica idealna stali: Di=31,35mm,

Średnica rzeczywista: Dr=27,23mm.

Porównanie wartości średnic przy najmniejszych i największych zawartościach dodatków stopowych:

Rodzaj materiału	Najmniejsza zawartość pierwiastków[%]
		C	Cr	Mn	Si	Mo	Ni
		0,46	0,0	0,5	0,17	0,0	0,0
	Stal 45	Największa zawartość pierwiastków[%]
		C	Cr	Mn	Si	Mo	Ni
		0,46	0,3	0,8	0,37	0	0,3

Dla najmniejszej zawartości dodatków stopowych:

• Idealna średnica krytyczna: Di=18,35mm,

• Średnica rzeczywista: Dr=14,5mm.

Dla największej zawartości dodatków stopowych:

• Idealna średnica krytyczna: Di=52,35mm,

• Średnica rzeczywista: Dr=47,73mm.

4. Wnioski:

W stalach stopowych, aby uniknąć pęknięć spowodowanych większą objętością martenzytu od austenitu oraz naprężeń hartowniczych, stosuje się chłodzenie w oleju. Stale te mają niską odporność na odpuszczanie, a po hartowaniu osiągają mniejszą twardość HRC.

---