Dr Mirosława Grabowska

Zakład Metodologii Badań Socjologicznych, pok. 103

Termin dyżuru zostanie podany po uzgodnieniach

Metodologia badań socjologicznych - metody badań sondażowych

semestr letni 2003

I. Informacja o zajęciach:

(a) celu i programie zajęć oraz

(b) organizacji pracy w trakcie zajęć i warunkach ich zaliczenia.

Ad (a) Celem zajęć jest zapoznanie studentów z badaniami sondażowymi i dostarczenie doświadczeń w zakresie ich przygotowania, realizacji i opracowania.

Program zaczyna się od krótkiej charakterystyki badań sondażowych, ich mocnych i słabych stron. Następnie “przechodzi się” cały proces badawczy: od konceptualizacji i operacjonalizacji (a więc od etapu budowy kwestionariusza, doboru wskaźników i miar dla poszczególnych zmiennych), poprzez dobór próby, zbieranie danych (a więc realizację badania), aż po przygotowanie danych do analizy, samą analizę (choć nie są to, oczywiście, zajęcia z SPSS) i napisanie raportu.

Tematy zajęć i lista lektur (czasem w dwóch wariantach) zamieszczona jest niżej (II).

Ad (b) Praca w trakcie zajęć jest po części indywidualna (czytanie lektur, przeprowadzanie wywiadów; można indywidualnie napisać raport), po części grupowa (budowanie kwestionariusza, tworzenie zbioru danych; można napisać raport w dwie osoby). Zorganizowane zostaną grupki badawcze (a) osób odpowiedzialnych za komputerowy skład kwestionariusza i (b) osób odpowiedzialnych za stworzenie zbioru w formacie SPSS.

Aby możliwe było zrealizowanie programu i zaliczenie zajęć w terminie dotrzymane muszą być następujęce terminy:

między 19 a 26 marca odbędzie się sesja poświęcona budowie kwestionariusza;

26 marca (środa) powinien być gotowy kwestionariusz;

26 marca - 4 kwietnia to czas na ostateczne sformatowanie i powielenie kwestionariusza, który przed weekendem 5-6 kwietnia powinien być do odbioru dla studentów;

5 kwietnia - 16 kwietnia to okres przeznaczony na zbieranie danych i stworzenie zbioru SPSS;

16 maja (piątek po południu) odbędzie się kolokwium z wiedzy metodologicznej;

14 czerwca - koniec letniej sesji egzaminacyjnej - to ostatni dzień oddawania raportów z gwarancją, że zostaną przeczytane i ocenione przed wakacjami; raporty oddane po tym terminie będą czytane i oceniane w miarę możliwości.

Podstawą zaliczenia ćwiczeń jest:

- aktywny udział w zajęciach,

- zdanie kolokwium z literatury oraz

- przeprowadzenie badania (od opracowania kwestionariusza, poprzez przeprowadzenie wywiadów aż do napisanie raportu).

Metody badań sondażowych zalicza się na stopień, który stanowi 35% oceny, na którą ponadto składa się ocena z Metod badań nie-sondażowych (w 35%) oraz ocena z Analizy i interpretacji danych (w 30%).

II. Tematy zajęć i lista lektur

1. Sondaż - mocne i słabe strony badań sondażowych (19 luty)

Sułek A., Socjologia ankietowa wobec nowych doświadczeń, w: Sułek A., K.Nowak, A.Wyka (red.), Poza granicami socjologii ankietowej, Instytut Socjologii UW 1989, s. 5-38.
Babbie, Research Design, s. 91-106, 268-69 Schutt, Types of Social Research Questions, s. 13-17	----- -----

2. Problem badawczy - konceptualizacja i jej przykłady (26 luty)

Babbie, How to Design a Research Project, s. 107-17. Schutt, The Process of Social Research, s. 43-52	----- -----
Inglehart R., Culture Shift in Advanced Industrial Society, Princeton: Princeton University Press 1990, s. 67-83 Grabowska M., Studenci `99 - społeczno-zawodowa elita XXI wieku. Wartości - kariery - interes indywidualny i dobro wspólne

3. Przełożenie problemu badawczego na schemat badawczy - konceptualizacja i operacjonalizacja (5 marca)

Babbie, Conceptualization, Operationalization..., s. 119-28 przykład: pojęcie anomii (Babbie, s.126-29) Schutt, Concepts, s. 68-77 przykład: pojęcie biedy, underclass i alienacji

----- ----- ----- przykład: pojęcie alienacji Nachmias, s. 48-50

4. Konceptualizacja problemu badawczego: przykład i konceptualizacja własna (12 marca)

+ sesja poświęcona konceptualizacji i budowie kwestionariusza między 12 a 19 marca

5. Budowa kwestionariusza (19 marca)

Babbie, Survey Research, s. 238-53

Cannel C.F., R.L.Kahn, Budowa kwestionariusza, w: Nowak 65, s. 98-112 Nachmias, Konstruowanie kwestionariusza, s. 266-96

6. Kwestionariusz jako narzędzie badawcze (26 marca) - (a) przedstawienie, analiza i ostateczna redakcja kwestionariusza(y) oraz (b) dobór próby kwotowej do realizacji projektu.

7. Sytuacja wywiadu jako sytuacja społeczna (2 kwietnia)

Goode W.J., P. K. Hatt, Czynności ankietera i problemy związane z przeprowadzaniem wywiadu, w: Nowak 65, s. 69-88

Podręcznik ankietera, s.119-153

8. Pomiar - indeksy, skale, typologie (9 kwietnia)

Babbie, s. 134-46 Babbie, s. 148-73

Jahoda M., M. Deutsch, S. W. Cook, Skale nominalne, porządkowe, interwałowe i ilorazowe, w: Nowak 65, s. 274-78 Goode W.J., P. K. Hatt, Skala Bogardusa ..., s. 278-284, Skale szacunkowe, s. 284-91, Skala Thurstone'a ..., s. 291-98, Skala zależnościowa Likerta, s. 299-304 - wszystko w: Nowak 65 Stouffer S.A., Skalogram Guttmana, w: Nowak 65, s. 304-13

9. Klasyfikacja i kodowanie odpowiedzi. Klucze kodowe (16 kwietnia)

Lazarsfeld P.E., A.H.Barton, Ogólne zasady klasyfikowania odpowiedzi na pytania otwarte, w: Nowak 65, s. 232-46

Goode W.J., P. K. Hatt, Kodowanie danych, w: Nowak 65, s. 246-58

Nachmias, s. 351-65

10. Dobór próby (30 kwietnia)

Mayntz, Metody doboru próby, s. 87-110.

Polski Generalny Sondaż Społeczny 1992-95. Aneks A. Opis procedury doboru próby i metody ważenia

11. Pisanie i prezentacja raportu (7 maja)

Babbie, The Research Report, s. A16-A22. Tabele, Nachmias, s. 577

Nachmias, Dodatek b: Zasady pisania raportu z badań, s. 568-78

A. Sułek, Zasady prezentacji wyników badań sonadażowych... Przykłady - dwa - do wyboru albo z publikacji: Zagórski K, M. Strzeszewski (red.), Nowa rzeczywistość. Oceny i opinie 1989-1999. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog 2000, np.: Strzeszewski M., M. Wenzel, Postawy wobec demokracji, s. 53-61. Cybulska A., A. Sęk, M. Wenzel, M. Wójcik, Demokracja w praktyce, pkt. 4.5. Opinie na temat lustracji i dostępu do akt, s. 84-87. Derczyński W., M. Falkowska, M. Gawroński, B. Wciórka, Warunki życia, pkt. 7.1. Oceny warunków życia, 7.6. Dobra trwałego użytku, s. - odpowiednio - 107-110, 121-126. Roguska B, B. Wciórka, Religijność i stosunek do Kościoła, s. 183-194. Albo spośród komunikatów CBOS - dostępnych na stronie internetowej www. cbos.pl - np.: Zaufanie do instytucji publicznych w Polsce, Czechach i na Węgrzech. Styczeń 2001/1 Stosunek Polaków, Czechów. Węgrów i Litwinów do innych narodów. Listopad 2000/165

12. Metody analizy - przykłady problemów (14 maja)

Morawski P., Jednostkowe i systemowe przyczyny zasobności w Polsce w latach dziewięćdziesiątych, w: Sprawiedliwość...

Cichomski B., Płaszczyzny nierówności dochodów i wynagrodzeń w Polsce w latach dziewięćdziesiątych, w: Sprawiedliwość...

13. Prezentacja wyników badania (21 maja)

III. Literatura (skrót):

Babbie: Babbie E., The Practice of Social Research, 9^th Edition. Belmont, CA: Wadsworth 2001.

Mayntz: Mayntz R., K. Holm, P. Huber, Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej. Warszawa: PWN 1985.

Nachmias: Nachmias Ch.F., D. Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.

Nowak 65: Nowak S., Metodologia badań socjologicznych, Warszawa: PWN 1965.

Podręcznik ankietera: Sawiński Z., P. B. Sztabiński, F. Sztabiński (red.), Podręcznik ankietera. Warszawa: SMG/KRC Poland Media SA, Wydawnictwo IFiS PAN 2000.

Schutt: Schutt R.K., Investigating the Social World. The Process and Practice of Research. Thousand Oaks, CA: Pine Forge Press 1996.

Sprawiedliwość: Cichomski B., W. Kozek, P. Morawski, W. Morawski, Sprawiedliwość społeczna. Polska lat dziewięćdziesiątych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2000.

Powielone komplety materiałów do zajęć - z wyjątkiem lektur przykładowych -

wyłożone są w Czytelni.

Mirosława Grabowska Badania sondażowe 2003

Mirosawa Grabowska Badania sondaowe 2003

4

---